Hij ontwaakte uit een droom die morgen. Iemand was, rechtstaande, zijn manuscript aan het lezen: een dik pak bladen dat hij in de hand hield, de gelezen bladen omgekeerd loshangend met de blanke kant ervan zichtbaar. Ergens was er ook een rode vlek als van bloed, maar wie er las of wat er verder gebeurde, herinnerde hij zich niet meer, alles wat hij dacht zo duidelijk gezien te hebben, was ineens opgelost, alsof er niets meer was geweest.

Het was een tijdje al dat de tekst van zijn manuscript bij een  uitgever lag, die het risico verbonden aan de publicatie ervan  onder ogen nam. Hij zelf wist, dat er op een dag een antwoord komen zou. Wist dat een negatief antwoord hem wijzen zou op het te schamele karakter ervan, en dat een positief antwoord, hem uit zijn anoniem bestaan halen zou en de vraag die hij zich hierbij stelde, of dit, gezien zijn leeftijd, nog wel wenselijk was. Maar ofwel had hij voor niets geleefd, ofwel geleefd om een beeld van zijn gedachten te kunnen nalaten, voor een tijdje dan toch. In dit laatste geval zou er toch iets belangrijks overblijven van wie hij geweest was. Zou dit een basis kunnen vormen, waarop anderen, misschien, verder bouwen zouden, een andere richting inslaan die de mens verder brengen zou, op de weg naar de waarheid die deze van de of het Onnoembare, het mystieke moet zijn.

Geleefd hebben om wat geschriften na te laten, of geleefd hebben om enkel een naam in een register na te laten, is er enig verschil?

In de Bank had hij destijds als collega, Louis Duquesne de la Vinelle, 1922-1999, gekend, de man met de pijp die tot gisteren, totaal uit zijn gedachten verdwenen was, tot hij zijn boek uit de rekken haalde: ‘Du Big Bang à l’Homme’[1], waarin hij, als hij het opende, zag dat hij er heel wat zinnen had in onderlijnd. Het boek had hem dus geboeid, had hem heel wat geleerd, des te meer omdat het toegespitst was op de grijze zone tussen de fysica en de metafysica in de geschiedenis, of handelde over ‘comment la métaphysique émerge de l’histoire’.

Louis Dusquesne, die na een kort verblijf in de Bank, Professor economie werd in de KUL en later Rector van de Faculté catholique de Mons, was een gelovig man, voor hem was er slechts een uitweg: ‘à savoir que l’Univers soit une oeuvre de Dieu, non tirée par Lui de sa propre substance, mais simplement posée par Lui dans l’existence avec toutes ses propriétés.

Het Universum, er met al zijn eigenschappen geplaatst door God. Geen Spinoza dus, maar God als schepper. Wat niet belet dat het boek eindigt met de zin: ‘si la physique mène au seuil de la métaphysique, celle-ci mène au seuil du mystère.’

Ik zelf, zie nu dat ik andere conclusies getrokken had, dat ik van de twee, God én Universum, een eenheid had gemaakt, en in potlood er had aan toegevoegd: l’Univers c’est Dieu qui se transforme,.

Ik ga hem niet herlezen, doorbladeren misschien, ik wou enkel besluiten met de vraag, maakt het boek dat hij naliet een verschil uit, heeft het er voor gezorgd dat hij de eeuwigheid op een andere wijze is ingegaan?

Ik denk dat ik hem terug tot leven geroepen heb, dat hij hier naast mij heeft gezeten, zoals ik hem altijd gekend heb, als een zeer wijs man met de pijp, maar ook met een groot levende geest.

Het feit is in elk geval, dat ik vandaag de aandacht vestig op zijn bestaan en vooral op het werk dat hij naliet dat gezien moet, niet als een lichtheid als iets dat te vergeten is, maar als de boodschap van een  diep gelovige en een voorbeeld moet geweest zijn en nog is voor zij die hem nog lezen, ook voor mij.

Mijn manuscript dat onderweg is, zie ik ook als een boodschap voor hen die me, na mijn verblijf hier, lezen zouden.

[1] Louis Duquesne de la Vinelle: ‘Du Big Bang à l’Homme’, édition Racine, Bruxelles 1994.