Ik ben geroerd, door wat aan het gebeuren is in Spanje-Catalonië. Niet dat ik hierin wens positie te nemen, ik ken slechts bepaalde plaatsen in Spanje, maar die liggen me nauw aan het hart, ook de taal is me niet helemaal vreemd, noch hun literatuur, maar Catalonië in zijn geheel en in de diepte, zijn volk en de aard van zijn volk is me, Barcelona uitgezonderd, vreemd. Ik las hierover pas deze morgen, toen een kennis die ik vriend mag noemen, Roger Tas, filoloog - gespecialiseerd in de Engelse literatuurwetenschap, groot liefhebber én van de Ierse poëet William Butler Yeats én van Ierland; gewaardeerd en getalenteerd  oud-leraar van het hoger humaniora in het St Catherinacollege in Geraardsbergen - me volgende mail stuurde, die ik hier met zijn instemming, letterlijk overneem:

'Wat zich vandaag afspeelt in Catalonië begon op 11 september met de viering van de Diada, de nationale feestdag van Catalonië - hun Quatorze Juillet, onze 11 juli. Op die dag herdenkt men, merkwaardig genoeg, niet een overwinning, maar wel een nederlaag, nl. de val van Barcelona op 11 september 1714, veroorzaakt door Franse en Spaanse troepen. Op die fatale dag kwam een einde aan de autonomie van Catalonië, waarvan het onder de kroon van Aragon had genoten.

Aanvankelijk werd die dag als een rouwdag herdacht, maar door de Catalaanse emancipatiebeweging in de 19e eeuw werd deze dag van rouw gewijzigd in een dag van feest. De Catalanen werden weer trots op hun eigen identiteit en taal. Maar tijdens het Francoregime (1939-1975) werden alle Catalaanse feestdagen en symbolen vervangen. In die periode was het ook verboden Catalaans te spreken.

Vrij snel na de dood van de 'caudillo' werd de feestdag weer in ere hersteld en ook de taal die een actief ondergronds bestaan had geleid werd weer ingevoerd in de scholen, in de administratie en de media. En die is nu levendiger dan ooit, want nagenoeg 9 miljoen mensen spreken de taal, niet alleen in Catalonië maar ook in Valencia, in de Balearen, in Andorra, hier en daar in Zuid-Frankrijk en op enkele plaatsen in Sardinië (nog een overblijfsel van de tijd toen Sardinië door de Aragonezen werd bestuurd, van 1323 tot 1714 op een kleine onderbreking na).

Het Catalaans is zoals het Italiaans, het Frans, het Portugees, het Roemeens en het Castilliaans (het officiële Spaans) rechtstreeks uit het Latijn ontstaan en dus geen afgeleide of dialect van het Castilliaanse Spaans. De taal is ook nauwer verwant met het Frans dan met het Spaans.

Volgens de Madrileense pers kwamen er op de 11e september, in Barcelona slechts een paar honderduizend Catalanen op de been. andere media hanteerden getallen van één tot anderhalf miljoen! Die enorme massa zong uit één borst het nationale volkslied Els Segadors (de maaiers) 

Ik wilde wat meer weten over dit lied en tijdens uitgebreid gegoogel ontdekte ik een aantal opmerkelijke dingen over de historische oorsprong ervan en vond gelijkenissen met Ierse en Vlaamse situaties ...'

Tot daar de mail van Roger Tas. Ik heb gemeend dat deze leerrijk genoeg is om ons in te leiden in de Catalaanse materie die pas nu definitief beginnen zal. 

Mijn bemerking bij wat gebeurde en wat te gebeuren staat:

Ik hoop en ik hoop, dat het van in het prille begin, geen 'Vlaamse Blokkers' zijn geweest - 30% van de Cataloniërs - die erin geslaagd zijn met (waarschijnlijk) niet realiseerbare beloften, de jeugd en een andere deel van de bevoking voor hun doel te winnen, en nu de gelegenheid krijgen - die het nu klaar hebben gespeeld - de macht naar zich toe te halen.  Met alle gevolgen van dien, ook voor de Cataloniër die zich goed voelde in en met Spanje. Ik zeg niet dat het zo is, maar in Vlaanderen had het zo ook kunnen verlopen, en daarna, wat, ja wat, met een De Winter, een Veranneman, of een andere aanhanger? Ik hoop dat ik me vergis en dat het anders gelopen is.

Maar er is iets dat ik beklemtonen wou: na drie eeuwen integratie en ondanks eenzelfde religieuze geaardheid, zijn de Catalanen, in hart en ziel Catalaan gebleven; hoe zal het gesteld zijn met de integratie in het Westen, van de Oosterlingen, getekend door een totaal andere religie, hoe lang zal op hun integratie, als er ooit een komen zou, moeten gewacht worden?

En nu, als nieuw land, hoe moet het verder én met Spanje, én met Catalonië, én met Catalonië- Spanje in Europa, én met het geluk van de mens in de straat, én... met het toerisme, en Messie en Barça?