24 augustus 2010: Yehuda Amichai. 

Ik hoorde eens, van de fameuze Geert Hoste, dat hij elke dag iets nieuws vinden moet, wil hij met regelmaat de nodige elementen verzamelen om zijn toespraken op een humoristische (!) wijze te vullen. Ik ook ben nu met een identiek probleem geconfronteerd. Terwijl ik vroeger alleen mijn dagboek bij te houden had - neer te zitten voor de blanke pagina, mijn pen te nemen en op te tekenen wat me te binnen viel – is het vandaag wat meer gecompliceerd, is er elke morgen/avond het zoeken van een onderwerp dat ik voldoende waardig acht om opgenomen te worden als blog.

Vandaag wou ik wil ik het hebben over de Selected Poems van Yehuda Amichai., translated by Chana Bloch. Een bundel die ik – het kasticket is ingekleefd – kocht op 4 november 1993 in ‘World’s greatest bookshop, W&G Foyle ltd, 113-119 Charing Crossroad, London WC2HOEB, voor de prijs van 5.99£.

Is dit detail belangrijk, wel neen, het is alleen typerend voor de man die ik was en gebleven ben, want vandaag, 25 april 2017, schreef me een goede vriend: ‘Als trouwe lezer van je blogs sta ik telkens in bewondering voor de onuitputtelijke bron van variaties die je ontwikkelt rond dezelfde thema’s. Je slaagt erin om telkens een andere invalshoek te vinden en dit is meesterlijk.’ Het zijn, zijn woorden en ik dank hem om de moed die hij me aldus inspreekt.

En ik ga eens te meer zondigen aan het zelfde euvel, spreken over God, ditmaal over deze van de Nobelprijs literatuur winnaar Yehudai Amichai, zoals ik die God ontmoet in zijn verzameld werk. En, met nog altijd die zin van Saramago die van de aarde wil zijn en niet van de sterren, in mijn (achter)hoofd, lees ik waar het openvalt, onvermijdelijk zoals het altijd gebeurt, op de naam God:

And on Sabbath eve they sewed my handkerchief / to the corner of my pants pocket so that I wouldn’t sin by carrying it / on the Sabbath. And on holy-days kohanim[1] blessed me / from inside the white caves of their prayer-shawls, with fingers / twisted like epileptics. I looked at them / and God didn’t thunder: and since then his thunder has grown / more and more remote and become a huge / silence…

God becoming a huge silence, een grote ijzige stilte, geen woord meer dat over Zijn lippen komt, geen hand meer die wordt uitgestoken, ondanks onze schreeuw naar hem, ons uitkijken naar hem tot voorbij de horizon. 

His thunder has grown more and more remote and become a huge silence. De mens en de poëzie van Yehuda Amichai, de spirituele geladenheid van zijn lang gedicht ’Travels of the last Benjamin of Tudela’. En dan vooral de grootheid van de mens in zijn conversatie met de ijzige stilte van God. De poëzie, het gesprek met Zijn stilte, onze wandeling in Zijn stilte. Niet de God’s stilte van Saramago die een negatieve stilte is, maar een stilte die denken we, een belofte inhoudt, al weten we niet welke. Schrijvend over deze belofte, ons wentelend in deze belofte die misschien, misschien zelfs niet is. En Amicha:

Death is not sleep but gaping eyes, the whole body / Gaping with eyes since there is not enough space in the narrow world.

Want wat is in deze wereld is ontoereikend, is maar al te eng opdat we niet zouden uitkijken naar wat is ‘behind this world’; opdat we de grenzen niet verleggen zouden tot deze van de geest: ‘Death is not sleep, but gaping eyes’, ogen die vooruitkijken in verwachting op het gans Andere.