Ik moet, wil ik ooit de nachtmerrie, die mijn stuk manuscript geworden is achter mij laten, ernstiger dan ooit beginnen met het herlezen/herwerken van wat er tot op heden geschreven staat. Dit betekent dat ik gedurende die periode, en die kan lopen tot minstens einde april, geen nieuwe blogs meer schrijven zal; dat ik een wandeling ga maken door deze blogs die geschreven staan en er uit elke dag een lenen zal die, naar ik hoop, je even zeer, als mezelf, verrassen zal. Vandaag schotel ik jullie de tekst voor waarmee alles begonnen is. 

*

The hand that guides the brush has already caught and executed what floated before the mind at the same moment as the mind began to form it, and in the end the pupil no longer knows which of the two – mind or hand – was  responsable for the work. (Eugen Herrigel: Zen in the Art of Archery.)

18 mei 2010 : Mijn woorden omhelzend.  

Op de dag van zijn 86^ste verjaardag schreef José Saramago in zijn als ‘blog’ opgevatte cuaderno: ‘Ik omhels de woorden die ik schreef, ik wens ze een groot leven toe en herbegin mijn schrijven daar waar ik het gelaten heb’[1].

Het zijn deze woorden die me inspireerden voor mijn ‘Geschriften’ die ik als Blog de wereld in stuur.

Ik ook omhels vandaag de woorden die ik schreef, wens ze een lang en groot leven toe en ik begin nu, omdat ik niet kan stoppen met schrijven, mijn schrift, mijn cuaderno, dat doorlopen zal tot het einde van mijn dagen. Zo hoop ik toch omdat ik hoop dat ik tot het einde van mijn dagen zal kunnen schrijven. Ik zal wel niet de intensiteit aan gedachten bereiken die Saramago groot maakte, maar zoals dit bij Saramago het geval was wordt wat ik schrijf, opgetekend in de schaduw van de dood en van de eeuwigheid. En zelfs al weet ik, dat wat ik geschreven heb of nog schrijven zal uiteindelijk geen belang heeft toch heb ik de wil en zoek ik de kracht te volbrengen wat ik me voorgenomen heb.

Ik volg hierin Saramago die vindt dat het belang van zijn woorden minimaal is, dat het maar wat gezoem is van bijen in hun korf, maar dan toch het bewijs is dat hij geleefd heeft en, voegt hij hier nog aan toe, ‘wat nut heeft het eigenlijk voor een appelboom te weten of zijn vruchten verkocht of gegeten worden’. Welke betekenis ook er aan mijn woorden zal gegeven worden, ik zal deze moeten achterlaten zoals ik mijn tekeningen, zoals ik mijn boeken zal achterlaten.

De woorden zijn uit mij ontstaan, uit de zoekende die ik was en gebleven ben. Ze zijn het bewijs dat ik levend was, dat ik urenlang aan mijn tafel heb gezeten, schrijvend om, zoals Vergilius het zegt tot Dante: ‘dat het niet onder de wol is of liggend op de sofa dat je eer verwerft’[2]. Te zijn wat ik wou zijn, de appelboom die leefde omwille van de appels die hij voortbrengen zou, zelfs al vielen ze achteraf in het gras om er te rotten of doorprikt te worden door de wespen. Telkens ik neerzat voor mijn dagboek dat me overal vergezelde, heb ik gehandeld als iemand die zich afvroeg waarom hij leefde als het niet zou geweest zijn om creatief te zijn, om meer te zijn dan een eter, een slaper, een languitgestrekte tv-kijker.

Ik weet met zekerheid dat al deze dagboeken en geschriften van mij zullen verdwijnen onder het stof, in het beste geval op een zolder, om uiteindelijk toch terecht te komen op de Sint-Jacobsmarkt wanneer mijn geschrift nog amper zal te lezen zijn, omdat er niet meer met de hand geschreven wordt of, vergaan tot as op een brandstapel, zoals mijn lichaam zal vergaan tot as.

Maar in een zeer belangrijk opzicht verschillen mijn geschriften van deze van Saramago. Zijn boeken, zijn dromen en gedachten werden gedrukt, vertaald en verspreid over de ganse wereld, en werden gelezen; die van mij zullen enkel – als ik ze eventueel zou bundelen - terecht gekomen zijn bij mijn kinderen en kleinkinderen, bij enkele vrienden en bekenden om ongeopend, of even doorbladerd, onbesproken terzijde te worden gelegd. Zo, ik alleen zal er vreugde aan beleefd hebben, de vreugde van het schrijven en erover te dromen. Dit alles is echter geen reden om op te houden met schrijven, want dan kan ik even goed ophouden met leven.

Aldus, jij, José Saramago, zeg me niet dat je woorden, onbelangrijk zijn, integendeel zonder je boek ware ik droog gebleven, had ik me moeten beperken tot mijn dagboek, ware ik seggendo in piuma e sotto coltro gebleven, terwijl ik nu besloten heb die prestatie van jou over te doen, op mijn manier, met mijn gedachten en woorden die niet altijd stroken met die visie van jou.

En er is nog een heel belangrijk verschil, terwijl mijn appelen vergaan in het gras, worden de appelen van jou gegeten en het zaad verspreid over de aarde. Pitten ervan die op hun beurt nieuwe pitten zullen voortbrengen. Zeg dus niet dat de woorden die je schreef, finaal geen enkele waarde hebben[3].

Niet alleen voor mij waart je belangrijk. Je waart het eveneens voor de recensent van Le Monde en het was bij hem dat ik op 26 februari 2010, las over je ‘Cahier’ gegroeid als een ‘blog’, en hij me verleidde met die fameuze zin van jou die ik vertaald aanhaalde in het begin van nu, mijn cuaderno: 'J’étreins les mots que j’ai écrits, je leur souhaite longue vie et je recommence à écrire là où j’avais arrêté. Il n’y a pas d’autre réponse‘.

Deze zin beroerde me zo dat ik je ‘ O Cuaderno’ uiteindelijk in Spanje heb besteld niet in een Franse maar in een Spaanse vertaling. Het is op die dag van 26 februari 2010, dat het zaad voor mijn cuaderno in goede aarde, en zoals je ziet niet op de rotsen, werd uitgestrooid.

En dan nog, mijn beste Saramago, als ik lees dat je je leven voelt, meer dan levend voelt, als je moet schrijven over de dood, dan voel ook ik, me krachtig en zonder ouderdom als ik aan het schrijven ben over de dood die nakend is?