Heb je alles te laten om schrijver te zijn: tekenen, lezen, televisie kijken. Dit alles laten om woord te zijn, ingekeerd en gesloten voor de wereld met wat pianomuziek op de achtergrond, of Klara soms?

Tot je het bezoek ontvangt van een vriend en je hem vertellen kunt wie je bent, van waar je komt en hoe je je dagen doorbrengt. Hij je een boekje toeschuift van Epiktetos, die je kent van haar noch pluimen, dat je eens lezen moet van pagina 83 af; hij in meer je een tekst voorhoudt die hij schreef als inleiding op een tentoonstelling van je werken, ver, te ver in de tijd, waarin hij het waagde je werk te bekronen met een zin van Paul Klee: ‘Kunst gibt nicht das Sichtbare wieder, sondern macht sichtbar. Wat ik volledig beaam en wat altijd mijn opdracht is geweest, namelijk dat de kunst is, zichtbaar weer te geven wat onzichtbaar aanwezig is, wat trouwens ook de rol is van de poëzie.

Ik kom aan de vijver, ik loop er omheen, ik kijk naar de grassen, de distels, de ‘koewafels’, de kleine berenklauw die tot leven komen, naar de eerste bloemen: madeliefjes, paardenbloemen, ereprijs, hoefblad en ben vooral geïntrigeerd door de mossen op omgevallen bomen, glanzend groen en o zo teder. Het houdt me bezig, als sterveling met nog wat luttele tijd voor de boeg, maar ik heb geen beeld van wat ik niet raken, niet zien kan: de energie, de levenskracht die mossen, bloemen en planten uitstralen. Ik loop er langs, ik zie wat zichtbaar is en tast naar wat er onzichtbaar aanwezig is, en er in realiteit meer aanwezig is dan wat zichtbaar is. En, als ik schrijf, als ik naar een vorm zoek om te zeggen wat ik zeggen wil, gaat het erom dit onzichtbare te raken, bloot te leggen, omdat ik via dit, het onzichtbare in mezelf kan vinden, mijn levensadem, mijn binding met wat is van de planten, de bomen, het water, de luchten. Niet veel ervan ben ik, een schuchtere poging maar, het enige dat me onderscheidt is dat ik weet dat ik er ben en dat ik er ben om er over te spreken, te schrijven op een tastende wijze, er zorg voor dragend, de waarheid die dit alles is, geen tekort te doen.

Ik dacht als ik er niet meer zal zijn, zal er niets gewijzigd zijn aan wat van de vijver, wat van de aarde is. Uit de stilte van de grond zal het leven opborrelen en alles zal tot bloei komen: een inademing die de winter is, een lang gerekte uitademing die de lente en de zomer zijn, de herfst de bezinning zijnde, de aanloop naar het afsterven. Wat er ook moge gebeuren, zo is het en zo zal het blijven.

Zo ook is mijn leven geweest, een inademing om te zijn wie ik werd en een uitademing dat mijn echte leven was, om, zo gaat het nu eenmaal, stil te vallen, opgeslorpt door het eeuwige. Wat er ontstond tijdens deze periode en mijn naam draagt, zijn de sporen die ik trok en naliet, deze zullen er nog zijn voor een tijdje, een korte echo nog van wat was, om daarna uit te sterven, te verdwijnen tot een naam en een nummer in een oud register.

Dit dan toch wat de aarde betreft. Of er daarna, voor het onzichtbare in mij, nog een ‘hemel’ is, weten we later en zelfs als ik het niet zou weten, het vertrouwen erin is me nu voldoende.