‘Snowfall  and the night. The repetition / of a murder / among the trees.  The pen / moves across the earth: It no longer knows /what will  happen, and the hand that holds it / has disappeared’. 

Een vriend stuurde me dit gedicht van Paul Auster. Hij weet dat de poëzie van Auster me intrigeert. Ik dweep er niet mee, maar ze boeit me, en wel omdat ik er, sinds de tijd dat ik hem tracht te begrijpen, geen verhaal in vinden kan. Wat helemaal niet zeggen wil dat ik zijn gedichten niet zou zien als zeer kunstgericht en sterk poëtisch, in tegendeel, maar zijn kijk op de poëzie is uitzonderlijk en, als er dan toch in zijn gedichten een schim van een verhaal zou opduiken dan is het maar even schimmig als het verhaal dat ik haal uit een doek van Alechinsky bijvoorbeeld.

De verzen die hij me stuurde komen uit het gedicht ‘White Nights’ uit zijn bundel, ‘Collected Poems’ die, samen met hun Spaanse vertaling, al maanden om niet te zeggen jaren, binnen handbereik liggen.

Zijn gedichten, schrijft Jordi Doce, de vertaler naar het Spaans – hij werkte er aan van 1996 tot 2012 – beginnen gewoonlijk met een zelfde structuur: een gestamel (un balbuceo), een toevallige zin waaraan, eigenlijk losstaande woorden of  zinnen, worden toegevoegd die de deur openen naar een soort autistisch betoog. Zo heb je het voorbeeld hierboven, of andere zoals:

The dead still die and in them the living’, of, ‘The blind way is etched in your palm’.

Telkens is het een verrassing, wat het poëtisch element zeer ten goede komt. Maar het geheel blijft voor mij onbegrijpelijk, en wellicht hoeven zijn gedichten niet begrepen te worden omdat ook hij zich beweegt in de oneindigheid van het zijn tussen al wat is en het nulpunt ervan.

Zijn gedichten zijn als handen die zich openen op woorden. Deze lezen is ze bewonen, is ze bewandelen om terecht te komen in een labyrint waarvan je noch het centrum vindt, noch, eens je er zijt binnengegaan, de uitgang. Maar ze betoveren je, precies omwille van hun ontoegankelijk zijn.

Het zijn doeken van Alechinsky, het beste waar ik ze met vergelijken kan. Het zijn blokken woorden die een verbrokkelde wereld oproepen waarin je dreigt te verdwijnen als je er in onderduikt. Een evenbeeld ervan zou ik als volgt durven schetsen:

Zuivere samenvalligheid: / het woord, aan het licht ontleend / en meegenomen door wind en wolk / en adem. / Weerklank van wat is, / gelegd op bladeren in het gras, / rottend in de leegte, / even, / het weinige dat overblijft. 

Zo, zou ik dan, in een veelvoud van dergelijke sibillijnse gedichten, mijn woorden achterlaten, gebundeld wat van alle tijden is en van de nog komende; en aldus terug keren naar waar ik vroeger onder de bomen lag, luisterend naar de wind in de appelaar, en het winter werd.

Ik weet ook dat, ondanks al wat ik erover denk of schrijf, ik zijn 'Collected Poems' zal blijven bezoeken, wat dan toch veel betekenend is.