|
Eeuwen geleden gebeurde het, dat een schrijver-filosoof die lang had nagedacht, in onuitwisbare inkt op een rol neerschreef: ‘bereshit bara elohim’. Hij formuleerde dit in conventionele Hebreeuwse tekens die door ingewijden begrepen werden en in onze taal werden omgezet als: ‘in den beginne schiep God’. Wat Hij schiep werd het Universum, het zichtbare, Hijzelf was en bleef onzichtbaar, verscholen in wat het zichtbare was.
Eeuwen later kwam een andere schrijver-filosoof die een andere mening had, en deze schreef: ‘in den beginne was het Woord, en uit het Woord is alles ontstaan.’
Maar de tijd, de onafwendbare, alles omwentelende tijd, schoof nieuwe ideeën binnen, preciezere formuleringen en de wetenschap kwam tot het besluit dat het Universum, in den beginne - of het nu door God was of door het Woord of door om het even wie of wat - gevormd werd uit minimale deeltjes die schijnbaar ingesteld waren op elkaar, die dus ‘wisten’ hoe te werk gegaan om, na verloop van miljarden jaren het Universum te bouwen zoals wij het vandaag menen te kennen. Evenwel, onbeantwoord bleef, en blijft nog steeds de vraag of deze minimale deeltjes er al dan niet al waren, vόόr het begin begonnen is: waren ze er nog niet, dan ontstonden ze noodzakelijkerwijze uit wat ‘niet’ was, uit het Niets dus; waren ze er wel, dan waren ze er, ofwel samen met hun Maker, ofwel waren ze de materiële vorm, het lichaam van hun Maker, en was het ontstaande Universum het materiële lichaam van de Maker.
Aldus komen we, samengevat, tot de vraag: was er een Maker in den beginne die de slimme deeltjes gemaakt heeft, of waren er in den beginne de slimme deeltjes – in potentie aanwezig – die de Maker gemaakt hebben?
Gezien niets kan ontstaan uit het Niet, opteren we, en zo zou wellicht Spinoza geredeneerd hebben vandaag, voor de tweede stelling, de Maker die zich zelf aan het maken is; en is er enkel, verscholen in het Universum, de Maker, zijnde het Actieve, het Handelende, zijnde het Woord.
*
Als hij op dit punt in zijn leven ertoe gekomen is zijn gedachten vrije loop te geven dan is het hoofdzakelijk omdat de God waar hij in zijn jeugd zo naar opkeek en op wie hij vertrouwde, met het schuiven van de jaren, een woord werd zonder volume, zonder het aroma van het Absolute dat eigen is aan God. Jahwe echter had nog de echo van Elohim, de echo van schepping en eeuwigheid. Zijn daden echter, zoals getekend in de Bijbel, hebben hun goddelijkheid verloren en kregen de kleur van het menselijke.
En de gebeden die voortdurend tot Hem worden gericht opdat Hij hulp zou bieden of terugkomen op wat Hij normaal moet hebben laten gebeuren, staan in schril contrast met het massale, het enorme dat nu voltrokken wordt, al was het maar in de Orionnevel waar een nieuw sterrenstelsel aan het ontstaan is, met miljarden sterren en wellicht planeten ook, die later, zoals dit het geval was op aarde, leven kunnen dragen, leven dat geest betekenen zal. Maar dit niet in te beelden gebeuren in de Orionnevel, is nog steeds deel van het continue ontstaan - uit de intelligentie van de deeltjes-bouwstenen - van het Universum.
Hoe anders kan de God die door elke religie hoog in het vaandel wordt gevoerd gesitueerd, benaderd en begrepen worden. Hij, zijnde het Woord, zijnde het ‘Actieve’, het ‘Handelende’, Hem deze eigenschappen ontnemen en Hem herleiden tot wat ‘des mensen’ is, was nog te begrijpen tot vóór Galilei, vandaag grenst dit aan het kleingeestige.
|