Ik lees te weinig, mijn tijd kruipt in het nadenken over wat ik schrijven ga en al wat er mee verband houdt. Ik moet er toe aangezet worden om een nieuw boek te beginnen. Zo bracht een vriend me, en ik ben er hem dankbaar voor, het boek van Rudi Rotthier: ‘De naakte perenboom, op reis met Spinoza’[1]. Ik lees het met grote tussenpozen. Het is zeker geen roman het is een vlot geschreven verhaal van de tocht van een Vlaming langs de plaatsen waar Spinoza heeft gewoond en geleefd; hoe die plaatsen er waren en hoe ze er nu zijn; wie hij er ontmoet en wie Spinoza er ontmoette. 

Vandaag zit ik twee derden ver. ik heb al heel wat vernomen over de handel en wandel van Spinoza maar nog meer, en niet zonder humor, over het Nederland van de laatste jaren. Het boek kwam uit in 2013 en eigenlijk is het even goed een document over het Nederland van toen en van nu, dan een document over het werk van Spinoza.

Zijn boek is dus zeker geen vervolg op wat Professor De Dijn is komen vertellen in het voorjaar, met de nadruk over wie of wat die God van Spinoza wel was. Ik was toen zo onder de indruk gekomen van De Dijn's woorden en de wijze waarop hij zijn visie op Spinoza uiteenzette, dat ik uit zijn voordracht verrees als een Spinozist, waar ik voorheen nooit aan gedacht had. Maar ik voelde dat de idee die ik had over wie die God wel zou kunnen zijn, volledig strookte met de visie van Spinoza en ik was er gelukkig mee.

Ik zal het boek verder lezen tot de laatste bladzijde. Verneem ik er iets meer over dan kom ik er zeker op terug, want ik geef me rekenschap van het werk dat dit boek betekend heeft voor de schrijver ervan. Hij is hierbij niet over een nacht ijs gegaan, Hij is diep gaan graven tot in documenten van de tijd van Spinoza om uit te komen op een taal die nog weinig gemeen heeft met het Nederlands dat wij vandaag hanteren. En als ik zeg, wij, dan stel ik me de vraag hoe de Nederlandse woordenschat er zal uitzien een à twee generaties voorbij ons.

Ik denk ook dat Rudi Rotthier plezier heeft beleefd aan het schrijven van zijn ‘Naakte Perenboom’ – het archaïsche ‘perelaar’ ipv boom, dat eigenlijk meer peer is dan boom, mocht ook van mij – dat hem heel wat werk en opzoekingen heeft gevergd, en wat meer is, ons ook leert op welke wijze er aan politiek werd en wordt gedaan in Nederland. Het is een document dat én de tijd van de zeventiende eeuw belicht als deze van het einde van de twintigste en het begin van de eenentwintigste eeuw in Nederland. Een document dat meer de Nederlanders aanbelangt dan de lezer die meer op zoek is wie Spinoza was en wat hij dacht en schreef, dan waar en hoe hij leefde.

Maar ik herhaal het, ik heb nog 100 bladzijden te lezen, ik weet niet welke verrassingen me nog wachten. Echter of ik nog iets te lezen zal krijgen zoals over de dood van de gebroeders Cornelis en Johan De Wit en hoe de verkoop verliep van stukjes van de De Wits lichamen die dan geborgen en bewaard werden in terpentijn[2], betwijfel ik sterk, al weet men maar nooit.