Wat vermag ik meer dan een witte roos, teken van zijn eeuwig leven, neer te leggen op de Don Quijote naast mij. Want het is op 22 april - de dag dat je dit geschrift onder ogen krijgt - dat vierhonderd jaar geleden, in 1616, Miguel de Cervantes overleden is op de ouderdom van 69 jaar. Drie dagen ervoor, gezalfd met het laatste heilig oliesel droeg hij zijn ‘Los Trabajos de Persiles y Sigismunda’ op aan zijne Excelencia, el Conde de Lemos, zijn brief beginnende met: 

Puesto ya el pie en el estribo, / con las ansias de la muerte, / gran señor, ésta te escribo: 

Wat niet aan iedereen gegeven is, gezalfd met het heilig oliesel, ‘met de voet al in de stijgbeugel en met de angsten van de dood’, een boek op te dragen aan, het mag dan nog een graaf zijn. 

Op deze wijze stapte een van onze, samen met Dante en Shakespeare, grootste schrijvers van het westen, uit het leven. We staan er even bij stil, het hoofd gebogen, denkend aan de laatste, in angst en grote armoede doorgebrachte dagen van zijn leven, bezorgd om het laatste boek dat hij na het tweede deel van zijn Quijote in grote haast geschreven had. Dit zijn feiten die met zekerheid gekend zijn. 

Zijn ‘El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha’, opgedragen aan el Duque de Béjar, verscheen in Madrid in 1605, het tweede deel, opgedragen aan el Conde de Lemos, ‘El ingenioso caballero don Quijote de la Mancha’, pas tien jaar later in 1615.Hij was er van overtuigd dat hij de eerste was die een roman geschreven had in het Catalaans; al wat er voor hem was gepubliceerd waren romans vertaald uit andere talen. Ondertussen had hij ook, om zich, con ficiones’ te verstrooien van de weemoed van het ouder worden, zijn ‘Doce (12) Novelas ejemplares’ geschreven.

Wat er ook van zij, en nu richt ik me tot mezelf, het volgende boek dat ik herlezen zal, gaat zijn Don Quijote zijn, niet in het Spaans, want deze tekst draagt evenveel voetnota’s als er te vinden zijn én bij de toneelstukken van Shakespeare, én bij Dantes Divina Commedia. Het zal dus mijn Cervantes uit de ‘Penguin Classics’ zijn dat ik hier bij de hand heb. En wat die Don Quijote zelf betreft, J.M.Cohen, een van de vele vertalers naar het Engels, aarzelt niet te schrijven: ‘that it is one of the best adventure stories in the world, and that it contains two of the greatest characters in all fiction.’