De Standaard der Letteren van 18 december stelde aan 48 medewerkers, schrijvers, recensenten, journalisten, de vraag, welke volgens hen, de beste boeken waren van 2015. Ik las het resultaat en ik heb een vraag  voor me zelf: moet ik bezorgd zijn over het feit dat ik geen enkele van de uitgekozen titels heb gelezen, laat staan, slechts over enkele iets gehoord heb, en kan het dat ik desondanks het waag me te profileren als schrijver van een boek, als ik niet volg wat er in de wereld van de literatuur op het ogenblik gebeurt of gangbaar is?

Ik noteer wel dat elke ondervraagde er een eigen mening op nahoudt, dat er dus in de voorbije 12 maanden, minstens 48 boeken in de Nederlandse taal (vertalingen voor een groot deel) verschenen zijn die aan mij zijn voorbijgegaan. Wellicht was dit zo voor vele van de vorige jaren en ben ik, op enkele werken na, volledig onwetend gebleven over wat in die tijd als nieuw, en vast en zeker belangrijk werk gepubliceerd werd. Ben ik er (ogenschijnlijk) niet bekommerd over, ik moet er ook niet fier over zijn. De enige verdediging die ik kan inroepen is het feit dat ik in die jaren, telkens meer dan 175.000 woorden geschreven heb en dat mijn zorg zich in een andere richting heeft gesitueerd, wat me evenveel zo niet meer tijd en inspanning heeft gevergd.

Met 2016 in het zicht sta ik hier met schuldgevoelens, geen oog te hebben gehad voor wat anderen, die zich bevonden in de toestand waarin ik me thans bevind – maar zij dan veel succesrijker – en ook, niet de moed te hebben gehad, al was het maar even te gaan bladeren, in het werk dat ze gepresteerd hadden. Hoe kan het dan dat ik ooit slagen zou in mijn opzet als ik geen besef heb van wat op heden als literatuur wordt gezien en erkend?

Ik kan enkel terugvallen op de enkele boeken die geciteerd worden door de 48 medewerkers als antwoord op de vraag: Welk boek staat voor u bij uitstek voor het goede leven? Een vraag die volgens mij, heel moeilijk te behandelen is, maar waarvan ik er toch enkele, van de antwoorden die binnenliepen,  gelezen heb, als daar zijn, en ik ga de rij af: van Michel Houellebecq, Onderworpen; van Remco Campert, Verloop van jaren; van John Steinbeck, De druiven der gramschap; van Dante, De goddelijke commedie, (vertaling Frans van Dooren); uit het Oude Testament, Prediker; van Richard Minne, Wolfijzers en schietgeweren; van Maurice Gilliams, Elias of het gevecht met de nachtegalen; van Gabriel García Màrquez, Liefde in tijden van cholera; van Cyriel Buysse, ’t Bolleken; van Rainer Maria Rilke, Brieven aan een jonge dichter; van Cervantes, Don Quichotte.

Wat dan betekenen zou dat ik op weinig na vast ben blijven hangen aan wat ik in mijn jeugd en in mijn, in vergelijking met nu, jonge jaren gelezen heb. Echter voldoende om te weten wat literatuur betekende en hoe literatuur kon bedreven worden. En zegt  Milan Kundera (La Vie est ailleurs) : C’est seulement quand il est âgé que l’homme peut ignorer l’opinion du troupeau, l’opinion du public et de l’avenir. Il est seul avec sa mort prochaine, et la mort n’a ni yeux ni oreilles, il n’a pas besoin de lui plaire, il peut faire et dire ce qu’il lui plaît à lui-même de faire et de dire. 

 Wat ik echter nog niet geleerd heb en, nog altijd niet weet en zo op gissingen ben aangewezen, hoe een boek geschreven wordt, zelfs al werden er door mij reeds pogingen ondernomen.