In het “Boek Spreuken” komt er een passage voor die we hier maar al te graag willen aanhalen, hoewel deze tekst bij zijn vertaling uit het Hebreeuws, heel wat moet verloren hebben van zijn poëtische kracht: 

‘Yahweh bezat me in het begin van zijn wegen, nog voor zijn werken van altijd. Van de eeuwigheid af werd ik gevormd, vanaf het begin, voordat de aarde bestond. Toen er nog geen oceaan was, was ik al ontvangen, toen er nog geen bronnen waren, rijk aan water, toen hij de hemel op zijn plaats zette was ik erbij, toen hij over de oceaan een boog trok, toen hij de grondvesten der aarde bouwde ik was bij Hem en regelde alles.”[1] 

De Osty-Bijbel[2] leert ons dat deze tekst komt van ‘les Sages’, zijnde ’Les Fils d’Orient’ en dat deze de wijsheid van de Egyptenaren bevat. Zo is het de Moeder Aarde die door Yahweh in den beginne bezeten werd en daarna alles regelde. 

Deze passage illustreert voor mij ook de eerste zin uit het Evangelie van Johannes: ‘In den beginne was het Woord’, die we niet anders kunnen vertalen dan ‘in den beginne was de geest’. En deze geest was Yahweh voor de Israëlieten, en Amon of Aton voor de Egyptenaren, en Ahura-Mazda voor de Babyloniërs en Boeddha, en Tao, en Allah en God en voor mij het Onnoembare, l’Ineffable. En we durven er aan toevoegen dat het met het Woord is dat de poëzie geboren is en dat de poëzie niets anders is dan het product van de queeste van de mens, de echo van het heimwee dat hem blijft vervolgen : de volheid van het bestaan te benaderen. 

Ik schrijf dit al weet ik dat ik het al moet geschreven hebben in vorige blogs. Ik vermeld dit echter verontwaardigd over een nieuw boek van Dimitri Verhulst, genre ‘godverdomse dit en dat’ van een vorig boek van hem. Nu gewaardigt hij zich de spot te drijven met de vijf eerste boeken van de Bijbel, de daad van een onbeschaafde. Men spot niet met een boek van twee duizend vijf honderd jaar oud. Ik kom er zeker op terug, ik citeer het nu omdat ik het maar van ver heb gehoord. 

Voor mij is de Bijbel een poëtisch boek – Robert de Telder houdt het bij een geschiedkundig boek, het is zijn volste recht – als ik passages lees zoals deze uit Psalm 133 waarin de auteur, een poëet, een volheid tracht te bereiken die tussen de woorden en de lijnen in moet gezocht worden. Zo dit vers uit Psalm 133, toepasselijk op elk samenzijn onder vrienden: 

‘Weet hoe goed het is en hoe aangenaam samen te zijn. Deze vreugde is lijk een geurende olie die van het hoofd neer druipt op de baard van Aaron, die neer druipt op de boord van zijn kleed.’ 

Het is de poëzie die verrast door het onverwachte van het beeld: ons samenzijn is lijk een geurende olie, is lijk een parfum dat binnendringt in ons en er hangen blijft omdat het goed is samen te zijn als vrienden onder elkaar, een vreugde die niet in woorden om te zetten is als we samenzijn, en ook telkens we elkaar, waar ook ontmoeten. Die binding met en tot elkaar is onze poëzie  die het effect heeft, zegt Saint-John Perse: ‘d’éventer l’usure et la sécheresse au cœur des hommes investis’[3], die de slijtage en de droogte wegwaait uit de harten van hen die het hier voor het zeggen hebben. 

Dit heeft Verhulst er niet uit gehaald, dit meest waardevolle, heeft hij over het hoofd gezien. Shame on him.