Ik wil hier een pauze inlassen, niet omdat ik buiten adem ben of leeg geschreven – ik ben amper halfweg – maar omdat ik nu aangekomen ben in het landschap van Spinoza, een landschap dat ik lange tijd bewandeld heb zonder bewust te weten dat het dit van Spinoza was. Mijn wandeling begon rond de eeuwwisseling, maar het kan ook van vroeger geweest zijn, het kan ook zijn dat ik, in dat landschap al mijn tijd heb doorgebracht. Uiterlijk was het de tijd van mijn dichtbundel, ‘Genesis 2000’, die ik ondertussen heb herzien en herschreven niet eenmaal maar meermaals, zodat er vandaag nog steeds geen eindpunt is gezet, nochtans weet ik maar al te goed dat ik er spoed moet achter zetten, want de tijd dringt.

Dringt ook voor wat ik vandaag hier nog wil aan toevoegen, dringt altijd voor wat ik meen nog te zeggen te hebben. In elk geval als ik de laatste zinnen van mijn spiritueel essay – eigenlijk is het een voordracht - zal geschreven hebben, zal ik me gepositioneerd hebben en kan deze opstelling een spiegel zijn voor alle blogs die daarna nog komen zullen. Want wat er ook moge zijn, ik geloof niet dat ik aan dit essay nog iets wijzigen zal, al weet je maar nooit. Ik ben en blijf een Spinozist, indien zo iets bestaan zou. De grondvesten ervan heb ik reeds gelegd in mijn vijf voorgaande blogs en deze tussenlijnen hier zijn de aanloop naar wat ik nog te zeggen heb. 

Hoe ik me voel, hoe Spinoza zich voelde toen hij alle wetten brak en zich profileerde als bruggenbouwer naar de komende tijden toe - ook deze van ons - kunnen we maar raden. Wat ik wel weet is dat deze tijden voor ons heel zwaar zullen zijn, dat de strijd die zal moeten gestreden worden om tenminste te behouden wat we nog bezitten niet op voorhand gewonnen is. Zij die hier nu als vluchteling binnen komen en drager zijn van een ingesteldheid die eigenlijk weinig met het sacrale te maken heeft, zullen niet bereid zijn, dan toch in den beginne niet, om af te zweren wat hen werd aangeleerd en tot in hun genen is doorgedrongen.

Als ik er zorg om heb dan is het niet de zorg om mezelf, maar de zorg om mijn kinderen en hun nakomelingen, de zorg om onze kathedralen, de zorg om Bach en Beethoven en Bruckner en Bruch, de zorg om onze musea, om al wat de grootheid van het westen heeft uitgemaakt en gelukkig, voorlopig dan toch, nog uitmaakt. 

Schijnbaar - maar de politieker spreekt met een dubbele tong[1], en er is er maar één die zegt wat hij denkt, onlangs in Gent nog - heeft niemand anders last met de beweging die onze  samenleving riskeert te ondergaan.

Ik weet dat ik niet bidden kan tot een God  die schuilen zou hier of daar, al zou ik het wel willen; ik weet dat ik niet meer zeggen kan - zoals de moslim - ‘als het God belieft’, dat die tijd voor mij voorbij is; ik weet dat alles in alles is, dat de tijd vooruit schuift, dat de omstandigheden van het klimaat, van het behoud van bossen en regenwouden, van het samen leven, bepalen zullen welke kleur de evolutie zal kennen en of er binnen enkele tientallen jaren nog iets zal overblijven van wat nu is. 

Maar ik weet ook dat wat er ook moge gebeuren, de spirit die het ‘in-universum’ IS, blijven zal en dat ik op weg ben om ooit te verdwijnen in de schoot van deze spirit.