Ik ken te weinig Shakespeare om te weten of hij ooit iets zou  geschreven hebben over de ajuin,  wel weet ik wat Hemingway over de ajuin wist te zeggen. Het gebeurde in zijn ‘For whom the bell tolls’, waar hij, Roberto, een groep republikeinse mannen van het verzet had vervoegd en hij zag dat een van de mannen van de groep , zijn stuk brood met een brok gestoofde haas bedekte met een volle schijf ajuin, en toen zegde, kijkend naar Roberto: ‘una cebolla es como una rosa’, ‘an onion is like a rose’,alvorens er in te bijten.

Ik heb driemaal de rijen boeken overlopen om het boek van Hemingway terug te vinden, ik wist dat het couvert ervan gescheurd was, het werk van jaren gebruik, om de passage precies weer te geven, maar heb me moeten behelpen met wat mijn geheugen had opgetekend. Het kon dus dat niet de man zelf maar dat de idee kwam van Roberto. 

Pablo Neruda ook waardeerde de cebolla. Hij schreef er zelfs een gedicht over waarin hij onomwonden ons overtuigde: 

‘Ajuin, helder als een planeet en bestemd om te schitteren, een blijvende constellatie, ronde roos van water/tranen op de tafel van de arme lui…[1]  

Hij zegt er ook nog andere dingen over, maar het feit is, en er zijn er weinigen die dit gedaan hebben, dat hij er een gedicht heeft over gemaakt. 

Elio Vittorini ook weet iets te vertellen over la cipolla in zijn ’Conversazione in Sicilia’: het relaas van een bezoek van uit Noord-Italië, aan zijn moeder in Sicilië, die hij, Silvestro, de dag van zijn aankomst, vergezelt op haar ronde om inspuitingen te geven aan de zieken van het dorp. In een van de huisjes, waar het onmogelijk is voor hem om ook maar iets te onderscheiden hoort hij het gesprek van zijn moeder, Concezione, met de vrouw en de zieke man in zijn bed. En ik vertaal de passage:

 ‘Je moet eten’, zegde ze, ‘hoe meer je eet hoe vlugger je zult genezen. Wat heb je vandaag gegeten?’ / ‘Ik heb een ajuin gegeten’ antwoordde de stem van de man. / ‘Het was een goede ajuin’, zegde de stem van de vrouw, ‘ik heb hem geroosterd in de as.’ / ‘Goed’ zegde mijn moeder, ‘Je zou hem ook een ei moeten geven.’ / ‘Zondag heeft hij een ei gekregen’ zegde de stem van de vrouw. / En mijn moeder zegde: ‘bene.’[2]

Het is een passage uit het boek - een meesterlijk boek, een boek over het leven van de simpele mens, over dagelijkse dingen - dat dateert van de jaren dertig, een passage die me nog immer treft omwille van de dramatische ondertoon.

Heeft de ui of ajuin nog andere successen gekend onder de literatoren, ik weet het niet, de drie voorbeelden hier aangehaald, die ik al lang kwijt wou, volstaan me.