Mijn gedachten gaan hierbij ook naar Suger, de abt van St. Denis, bij Parijs. Deze liet zijn abdijkerk verbouwen en realiseerde aldus het eerste gotische bouwwerk in Frankrijk. De bedoeling van Suger was Keltisch en dus metafysisch. Hij wou dat de kerkganger geroerd zou worden door de kracht van het licht en in dit licht God zou ontmoeten. Wat meer is, in zijn glasramen liet Suger het pulver van robijnen en amethisten, van saffieren en turkooizen verwerken ter verheerlijking en verrijking van het binnenvallende licht.

Gelezen met de materiele geest die nu aan de orde is in deze maatschappij, en die de waarheid over het bovennatuurlijke – God of wat onnoembaar is - in pacht heeft, zijn deze woorden eerder lachwekkend. Maar ik, ik hoorde van een ‘gouden vers’, toegeschreven aan de Kelten als aan Pythagoras: ‘Want, het ras der stervelingen is van goddelijke oorsprong en degene die in zijn ziel het goddelijke dat er in opgesloten is weet op te wekken, zal de geheimen van de natuur ontsluieren[1].’  

De boodschap van de meester-bouwers van de eerste kathedralen leunde dicht aan bij de geest van dit gouden vers. Hun doel was door te dringen tot een religiositeit, een soort kosmische religiositeit die van alle tijden is, te neigen naar een transcendentie waarin het dogmatische geen enkele rol te vervullen heeft. Ik ben er nog steeds van overtuigd dat de christelijke boodschap die zichtbaar aanwezig is in de Madeleine, onzichtbaar overwelfd wordt door wat de meester-bouwers, als ingewijden in de Keltische traditie, verwerkt hebben in hun bouwwerk. 

Ik was in de ‘Tempel van de Hemel’ in Beijing. Ik stond er onder de hemelkoepel, op de plaats waar de keizer op de dag van het wintersolstitium, aan de Hemel verslag uitbracht over zijn regeren. De religie hier is de Hemel en deze staat voor de kosmos, en ik lees hier over de Tao, dat deze niet te verklaren is, ware deze te verklaren dan zou het de Tao niet zijn. Zo is het ook als wij het wagen te spreken over God. Ik knoop hier aan vast wat ik lees in De Standaard van 3 juli, over de Ierse dichter, William Butler Yeats, in de interessante bijdrage van Joyce De Badts: 

‘Yeats geloofde oprecht, tot aan zijn dood, in een anima mundi, een universele kennis die volgens hem door het christendom, rationalisme en materialisme van het victoriaanse tijdperk, onderdrukt werd… Het lijkt voor ons, zonder Keltische achtergrond  allemaal wat zweverig, voor Yeats was esoterie heel ernstig. Het bovennatuurlijke was een dagelijkse realiteit, geworteld in de legenden die uit het landschap voortkwamen’. 

Ik zeg en herhaal dat ik me goed voel bij deze woorden, al wat naar de Kelten overhelt is mijn thuishaven, ook het Evangelie van Thomas. Trouwens men ontneemt me niet de idee dat de Kelten, Pythagoras en de Jezus van Thomas afstammen uit een en dezelfde gemeenschap die is overgekomen uit het Oosten, een volk dat meer begaan was met wat achter de dingen ligt dan met de dingen zelf. 

Dit is een boude uitspraak die weliswaar moeilijk te bewijzen valt, maar het Evangelie van Thomas lezend kan ik niet tot een ander besluit komen, de Kelten kwamen uit het Oosten, misschien was Jezus één van hen.