Op 4 november 1993, kocht ik in London, in de ‘World’s greatest bookshop ‘W&G Foyle ltd’, 113-119 Charing Crossroad, London, WC2HOEB, de ‘Selected Poems’ van Yehuda Amichai, translated by Chana Bloch and Stephen Mitchell,  voor de prijs van 5.99£.

Ik vond het kasticket er in gekleefd bij het openen van het boekje, dat ik zo maar uit mijn rek ‘Poëzie’ had genomen – verrassingen wachten je - meer was er ogenschijnlijk niet, een boekje uit het rek genomen, maar om welke reden het kasticket bewaard werd, zoals men een bloem bewaard tussen de bladen van een boek of een takje dwergvarens, weet ik niet meer – ook Borges kende dit vergeten – maar het was voldoende opdat ik  het mee zou nemen naar een bepaalde plaats in het huis en te lezen waar het openviel, onvermijdelijk, zoals het vele malen gebeurt, op de naam God: 

And on Sabbath eve they sewed my handkerchief / to the corner of my pants pocket so that I wouldn’t sin by carrying it / on the Sabbath. And on holy-days kohanim[1] blessed me / from inside the white caves of their prayer-shawls, with fingers / twisted like epileptics. I looked at them /  and God didn’t thunder: and since then his thunder has grown / more and more remote and become a huge silence… 

En, terwijl ik gisteren schreef dat wat Hem betreft, we ogen hebben maar niet zien, de roep van Amichai : 

God becoming a huge silence, een grote stilte, geen woord meer dat over zijn lippen komt, geen hand meer die wordt uitgestoken, ondanks onze schreeuw naar Hem, ons uitkijken naar Hem tot achter de horizont. His thunder has grown more and more remote and become a huge silence. 

Voor Amichai de stilte die van God uitgaat en de poëzie, die het gesprek is met Zijn stilte, de wandeling is binnenin Zijn stilte, de spirituele geladenheid van zijn lang gedicht ’Travels of the last Benjamin of Tudela’; het gedonder van God dat verder en verder afdrijft en een grote stilte wordt, voor Amichai. Tegenover de mens in zijn conversatie met het wonder dat de natuur is, dat het atoom is, de zichtbare tekens van zijn bestaan, en het leven van Yehuda Amichai, dat niet zonder de dood is en de dood een opening: Death is not sleep but gaping eyes, the whole body / gaping with eyes since there is not enough space in the narrow world. 

De stilte van God is geen negatieve stilte, maar een wondere stilte die  de belofte inhoudt van een ‘Erna’ als een even groot wonder als het wonder dat van het leven is. 

Zelfs al zijn we niet in staat een van beide te doorgronden, het is de verrassing die ons wacht en waarin we vast geloven.