Vergilius en Dante vervolgen hun weg naar de boogbrug over de negende gracht van de achtste cirkel waar de zielen boeten die zich zowel op het politieke als religieuze vlak schuldig hebben gemaakt aan het zaaien van tweedracht.
Als canto XXVI over Ulysses, gezien kan worden als een van de mooiste en meest diepzinnige dan is canto XXVIII een van de meest gruwelijke. Mijn eerste reactie is over dit canto niet te spreken en dus niet over Mohammed die er aanwezig is samen met Alì, zijn schoonzoon, maar dan zou mijn lezing van het Inferno een leemte vertonen en zou, wat er over Mohammed gedacht werd in de XIIIe, XIVe eeuw bedekt blijven.
Laat ons dan maar verhalen wat Dante erover dacht, want we leven, toch in een ‘multiculturele maatschappij’, zo gewild door onze politiekers, waarbij ze één zaak vergeten zijn of vrijwillig – wat erger is – over het hoofd hebben gezien namelijk dat dit multiculturele ook een multireligieuse aard vertoont en dat er op het gebied van religie absoluut geen versmelting mogelijk is.
Er zijn voorbeelden genoeg geweest in het verleden en elke dag bereiken ons gebeurtenissen die ons leren dat het nog immer even erg, zoniet erger, gesteld is, vooral dan als in deze multireligieuse omgeving geconfronteerd wordt met een religie die op het punt staat te verwateren en een andere die dreigende taal blijft spreken ten overstaan van, de voor hen, ‘ongelovigen’.

Alessandro Baricco in zijn ‘ De Barbaren’ haalt de woorden aan van een zekere Marc Augé die wist dat ‘de toekomst ligt in het transculturalisme (individuele route door de verschillende culturen) en niet in het multiculturalisme’[1]

Maar desondanks, Dante, ik meen dat je hier overdrijft, hier volg ik je niet meer. De tijden zijn veranderd en ik wens geen oordeel uit te spreken over Mohammed en zijn volgeli!ngen die tot vijfmaal toe – ik weet niet of ze het allemaal doen - elke dag van hun leven, hoe dit ook moge verlopen, een woord van dank hebben voor de God die hen op aarde heeft gezet en die niet ophouden te bidden: ‘Allah akhbar, Allah akhbar’, dat Hij voor hen de grootste is.
Ik wil respect hebben voor hen als ze op hun beurt begrip en respect tonen voor anderen voor wie ook hun God de enige en de grootste is. En in meer, als ze openlijk in stoet opkomen tegen zij die zich in Mohammed’s/Allah’s naam aan stukken laten rijten om dood en vernieling te zaaien.[2]Toch moet ik verder met de gruwel die je beschrijft, zelfs al zegt je, dat zonder twijfel iedere taal tekortschiet en onze geest ontoereikend is, zelfs niet geschikt is, om zoveel gruwel weer te geven.

En we trachten te vertalen, want elke vertaling die ik hierover vind is verschillend:

Wie zou ooit, zelfs met uitgekozen woorden (in verzen dus!) ten volle spreken kunnen van het bloed en de wonden die ik nu zag, om telkenmale erover te vertellen? Omwille van en de onvolmaaktheid ervan en van onze geest is elke taal ontoereikend om te zeggen wat ik zeggen wil.[3]

Wat hij te zeggen heeft is inderdaad niet met woorden volledig te beschrijven. Hij tracht een voorbeeld te vinden in het bloed dat in diverse oorlogen werd vergoten, - en zijn opsomming toen was al aanzienlijk - maar dit beeld heeft niets te betekenen in vergelijking met wat hij meemaakte in de negende gracht zoals hij daar zag van Mohammed

die opengereten was van kin tot aars, zijn darmen tussen de benen, hart, lever, milt en longen waren open en bloot evenals de smerige zak die al het voedsel dat men tot zich neemt met drek opvult.

[1] Alessandro Baricco: ‘De Barbaren’, vertaling door Manon Smits. De Bezige Bij, Amsterdan 2010
[2] Ik denk aan de vroegere paus Benedictus XVI die de onvoorzichtigheid beging in zijn toespraak op de universiteit van Regensburg een zin aan te halen uit een gesprek dat de Byzantijnse keizer, Paleologos rond 1391 zou gevoerd hebben met een Perziër, over het thema van de heilige oorlog waarbij de keizer zou gezegd hebben: ‘Maak me dan eens duidelijk wat voor nieuws Mohammed gebracht heeft? Je zult alleen kwade en onmenselijke dingen vinden, zoals zijn bevel om met het zwaard het geloof te verspreiden dat hij gepredikt heeft.’ Gelukkig heeft de paus Dante niet geciteerd!
Anderzijds had hij ook kunnen beseffen dat vele volgelingen van Mohammed, in hun geloof, pas aangekomen zijn waar de Kerk zich bevond ten tijde van Dante. Met dit voor ogen had hij wellicht een andere opmerking kunnen formuleren.
[3] Chi porὶa mai, pur con parole sciolte, / dicer del sangue e delle piaghe a pieno/ ch’i’ ora vidi, per narrar più volte? / Ogni lingua per certo verrὶa meno,/per lo nostro sermone e per la mente / ch’hanno a tanto comprender poco seno. (XXVIII: 1-6)