Ik resumeer zo veel mogelijk zijn Canto  XXVII,  het is eind-oktober, het licht is inniger geworden, de bomen stiller, de herfst die zich al veelvuldig heeft aangemeld, hangt in mij, weemoed is mijn deel.
Hoe vlug het allemaal gaat, de dagen schuiven in elkaar zoals de Canti. En elke dag zijn er de woorden die Dante zijn en mijn woorden er in vervlochten; is er de impressie die deze woorden nalaten – eens te meer denk ik aan Proust – is er de sfeer  die ik opsnuif alsof het een parfum zou zijn, een soort van pikante en bedwelmende after-shave uit een flesje met vreemde vorm en kleur.

Ik ben nog steeds met Dante en Vergilius in de achtste gracht, van de achtste cirkel. We hebben afscheid genomen van de dubbelvlam die Ulysses en Diomedes borg en tot rust schijnt gekomen te zijn. Nu wordt de aandacht van Dante en zijn gids gevestigd op een vreemd geluid dat uit het punt van een andere vlam ontsnapt.
Dit geluid biedt Dante de gelegenheid de geschiedenis te verhalen van de koperen stier van Phalaris, tiran van Agrigentum ( Sicilië) van Ovidius, deze was zo geconcipieerd dat, eens de stier werd verhit, de kreten van de er in opgesloten gevangenen, lijk een geloei naar buiten kwamen, om ons in zijn verzen hier, duidelijk te maken hoe die kreten daar klonken.

En een stem heeft gehoord dat ze van Lombardije kwamen - Vergilius zal ook een van die grote Lombarden zijn geweest die Elio Vittorini hoorde spreken in de trein toen hij zijn reis ondernam naar zijn moeder in Sicilië[1] - en vraagt hen even stil te staan omdat ze hem er een groot plezier zouden mee doen hem te zeggen of er nu oorlog heerst of vrede in Romagna, want ik, zegt hij, ben afkomstig uit de bergen waar de Tiber ontspringt. Hierop geeft Dante uitleg over de toestand in Ravenna, in Forlὶ, in Verruchio en in andere steden. Maar dan wil hij weten wie zich verbergt in de vlam.

En na een kleine flakkering, begint het punt van de vlam heen en weer te bewegen en maken we kennis met Guido da Montefeltro die de geschiedenis uit de doeken doet over het Italië rond 1300, die eerst krijgsman was en later toen hij voelde dat zijn tijd gekomen was om de zeilen te strijken en na zijn zonden te hebben opgebiecht, in het klooster trad.
Maar noch de biecht noch de pij van minderbroeder zou hem helpen want toen de paus zijn raad inriep om zich van de stad Palestrina te ontdoen, kwam hij voor een dilemna te staan:

Zijn ernstige argumenten toen, deden me inzien dat zwijgen ongunstiger was dan spreken en ik zegde hem: Vader, gezien je me bevrijdt van de zonde die ik nu bega weet dat je, vanuit je hoge zetel, zult zegevieren als je veel belooft en weinig inlost.

Deze woorden zijn slecht uitgevallen voor Guido, want na zijn dood kwam Franciscus zijn ziel halen, maar een van die zwarte cherubijnen zegde tegen Franciscus:

Doe me geen onrecht aan, neem hem niet mee, hij hoort thuis bij mijn slaven omdat hij bedrieglijke raadgevingen heeft gedaan.
En hij overtuigt Franciscus op een meer dan logische wijze:
Want geen vergeving kan gegeven worden aan iemand die geen berouw kent en berouw hebben en terzelfder tijd het niet willen kan niet, de tegenstrijdigheid hiervan laat dit niet toe.[2]

Zo, ondanks de aanwezigheid van Franciscus werd onze Guido bij de haren vastgegrepen en tot bij Minos gesleept die zijn staart acht maal om zijn lijf wentelde en hem zegde dat hij thuishoorde bij degenen die in het vuur opgesloten worden.

Daarom ben ik waar je me ziet, ben ik verloren en zo gekleed in mijn treurnis.[3]

En luid klagend verlaat hen de vlam, haar scherpe punt heen en weer bewegend.

[1] Elio Vittorini : ‘Conversazione in Sicilia’.
[2] Ch’assolver non si puó chi non si pente:/ né pentére e volere insieme puossi, / per la contradizion che nol consente. (canto XXVII:118-120).
[3] Perch’io là dove vedi son perduto/ e sὶ vestito andando mi rancuro. (canto XXVII: 128-129)