Ik was, Dante lezend en herlezend, aangekomen in de eerste gracht van Malebolge, eigenlijk is het geen gracht want er vloeit geen water, maar de vertaling van bolgia (bolge in het mv) als gracht, vergemakkelijkt het schrijven van wat ik begin te noemen, ‘de Dagen dat ik Dante las’, of, Mijn dagen - en er zijn er heel wat - met Dante. En ik besef dat ik hiermee niet overdrijf, dat ik overvol Dante ben en ik als een geestelijk gestoorde moet overkomen, vandaag misschien zelfs in mijn blogs. Maar zoals Vergilius herhaaldelijk Dante aanmaant om verder te gaan, volg ik hen.

                                                                                               *

Ze ontmoeten op hun tocht voortdurend nieuwe gezichten en zegt Vergilius:

Zie welke grootheid daar aankomt en ondanks al zijn pijnen, geen traan vallen laat. Zie welke koninklijke houding hij nog toont. Het is Jason die door moed en inzicht, het schaap weghaalde bij de Colchiërs [1].

Hier maken we kennis met Jason, de kapitein van de expeditie van de Argonauten, op zoek naar het Gulden Vlies (il vello d’oro), die op zijn tocht, op het eiland Lemnus landde waar de vrouwen, zonder enige vorm van medelijden alle mannen hadden omgebracht. Daar maakte hij de jonge Isifile zwanger en liet haar alleen achter op het eiland. Dit is de zonde waarvoor hij hier boeten moet en op deze wijze wordt ook Medea (dochter van de koning van Colchië en ook verleid door Jason) gewroken.

Allen die meelopen met hem hebben op dezelfde wijze gezondigd en meer hoef je over deze gracht niet te weten, zegt Vergilius.

Intussen hebben ze, via de boogbrug, de tweede gracht bereikt. Op de boorden ervan hing een dikke laag schimmel waarvan zicht en geur uiterst onaangenaam waren voor neus en ogen. De bodem van de gracht was heel diep.
En dan overdrijf je, Dante.

Daar zagen we beneden in de gracht gestalten liggen, bedekt met drek die uit menselijke latrines scheen te komen en terwijl ik naar beneden keek zag ik een hoofd zo bevuild met stront dat ik niet onderscheiden kon[2] of het een leek of een geestelijke was.

De gekwelde was echter kwaad omdat Dante zo naar hem keek en vroeg waarom hij meer naar hem keek dan naar de anderen die ook in de ‘stront’ lagen.Wel zegde Dante het is omdat ik je nog gezien heb met droge haarbos (coi capelli asciutti). Je bent Alessio Interminei uit Lucca. Hierop antwoordde Alessio (een tijdgenoot van Dante),

als ik hier lig dan is het omdat mijn tong nooit genoeg kon krijgen van het vleien.

Vergilius echter raadt Dante aan eens beter rond te kijken opdat hij het gelaat zou zien (en hij neemt geen blad voor zijn mond):

van deze vuile meid met verwarde haren die zich krabt met haar ‘stront’nagels, nu eens hurkend dan eens rechtopstaande.[3]

Taide,(la puttana), de lichtekooi, haar geschiedenis is Dante gaan halen, zo leren me de vele voetnoten hierover, uit de Eunnuchus van de Latijnse schrijver Terentius, die Dante kennen moet via Cicero. Om je maar te zeggen de inspanningen die Dante heeft moeten doen en de belezenheid die hij moet gekend hebben, om aan honderddertig à honderdveertig verzen per canto te komen.
Hadden deze beschrijvingen met de door Dante gebruikte woorden, (eigenlijk normaal voor zijn tijd en stilaan terug normaal geworden voor de tv-tijd waarin we leven vandaag), iets te maken met de toestand waarin hij zich op het ogenblik van het schrijven bevond?

[1] ... guarda quel grande, che viene / e per dolor non par lagrima spanda / quanto aspetto reale ancor ritiene/ Quelli è Giason, che per core e per senno / li Colchi del monton private féne (Canto XVIII, 83-87).
[2] op basis van tonsure of niet.
[3] di quella sozza e scapigliata fante / che là si graffia con l’unghie merdose,: ed or s’accoscia ed ora è piede stante. (canto XVIII:130-132)