Ik houd het beeld even vast. De staart van de Geryon lijk de schroef van een helicopter. Dante denkt aan Phaëton die de teugels losliet en de hemel verschroeide, denkt aan Icarus die zijn vleugels ziet smelten en op zijn vader roept. Uiteindelijk landt de Geryon aan de voet van de loodrechte rotswand waar hij hen afzet en hij daarna vertrekt als een pijl uit een boog.
Eens te meer heeft Dante zich overtroffen en het verbaast me dat nog geen Spielberg dit beeld heeft gebruikt: het beeld van een in cirkels dalende Geryon, half mens, half slang, met behaarde bokkepoten en op zijn rug, de levende, angstige Dante met (de geest van Vergilius) achter hem.
Dante aarzelt niet het beest te vergelijken met een valk die zoekend naar een prooi, tevergeefs heeft rondgevlogen en nu in eindeloze cirkels, zonder acht te slaan op de teleurstelling van zijn valkenier, zich onvoldaan ver van zijn meester gaat neerzetten.
Heb je een betere metafoor om de zweeftocht van Dante te beschrijven, is er een meer passend middel om af te dalen in het diepste van de Hel?

Dalen we, gekneld tussen Dante en Vergilius - het beeld van de twee tempeliers te paard - even mee met hen.

En beste lezer, ik weet dat mijn gesprek met Dante - de monoloog met de Dante in mij - wel ooit eens een einde zal kennen. Vandaag, op een punt gekomen in de dagen die voor mij nog opgetekend staan in het Grote Boek - psalm 139, vers 16 - kan ik de Commedia niet zo maar opgeven en achter laten, al moet ik er aan toevoegen dat ik in de verste verte, met mijn woorden, niet de poëtische geladenheid haal die Dante bereikt in zijn verzen en terzines. Ik haal slechts de schors van zijn ‘weelderige’ woorden, en evenmin, de diepere achtergrond die zijn woorden verbergen.
Ik geef er me voldoende rekenschap van, bij het luidop lezen van zijn Italiaans en woord na woord laat doordringen tot mij, dat wat ik begonnen ben, van bij de opzet een verloren zaak is geweest. Het verassende is dat dit pas nu bij momenten doordringt tot mij.
Zo, lukt het me niet in mijn verder leven, hem te volgen tot de laatste versregel van zijn Paradiso, het zij dan zo. Ik hoop in elk geval vóór het einde van het jaar, het einde van zijn Inferno te bereiken.

Je kent het ook, waarde lezer, gedachten komen en gaan, zijn lijk de golven van de oceaan, immer dezelfde en toch immer verschillend wat hun lichtinval wat hun aanzet en aankomst betreft; gedachten ook komen aangerold, doven uit en keren terug. En iemand als ik, die dagelijks deze gedachten screent, herhaalt zich en loopt er soms in verloren.
Dante is een oceaan voor mij die zich keer op keer uitstort over mijn stappen op de breuklijn van wat is en niet is en toch is. Het ‘ti giuro’ van de verteller Dante die zweert te zien wat hij schrijft, al weet hij dat hij het is die het creëert.

En over einde gesproken, wat je Commedia betreft, zindert diep in mij, de meest belangrijke versregel na, en stel ik me de vraag waarom je in die laatste versregel van je derde luik, je Paradiso, spreekt over ‘l’Amor che move el sol e l’altre stelle’, en niet over ‘Dio che move el sol e l’altre stelle’,waarom, Dante, is het niet de schepper van alles, je God, die de zon en de andere sterren bewegen doet, maar Amor?

Ik denk, en ik wil dit neerschrijven dat ik na je Inferno beëindigd te hebben – Ik ben nu ongeveer halfweg – de suggestie van T.S. Eliot volgen zal en beginnen aan je Paradiso, maar dan in vrije val, zonder er een woord nog over te vermelden in mijn blog.

In elk geval, Dante, voor mij ben je een ‘gotieker’, ben je een kathedraalbouwer, een voorloper van Ruusbroeck. God volstond je niet, die naam was te eng, te mens gebonden. Voor jou was het zoals voor Ruusbroeck – of was het toch, zoals bij Gilliams, zuster Hadewijck? – ‘Alle dinghe sin mi te inghe, ic ben so wid’.
En, zoals Urbain Van De Voorde[1] over Ruusbroeck schreef: ‘iemand die onmogelijk kon blijven stilstaan bij een eens voor allemaal vastgelegde geloofsregel’, zo waart jij ook.
Voor jou zoals voor Ruusbroeck lag er heel wat meer in het woord God. Het was Beweging, het was het grote denderende Leven, het was het Allesomvattende, het enige dat IS. Dit was voor jou de betekenis van ‘Amor che move el sol e l‘altre stelle’ de kosmische energie die je Amor noemde die alles bewegen doet en niet alleen in beweging houdt maar gericht doet evoluëren naar het Omegapunt dat in potentie reeds is bereikt.

[1] Urbain Van De Voorde : Ruusbroeck en de Geest van de Mystiek, Uitgeverij De Sikkel, 1934, pag 56.