Zodra de wind de twee zielen in hun richting joeg vroeg Dante hen, even met hem te komen spreken.

En zoals duiven, bewogen door het verlangen, met wijdopen vleugels naar hun nest toe zweven, verlieten ze de schare waarin Didone(!) zich bevond, om door de onheilspellende lucht naar ons toe te komen [1].

En het is Francesca die het verhaal doet aan Dante en het is met Dante en zijn Francesca in mij, dat ik het verhaal hier overneem.

O, lieve en welwillende levende die ons hier in deze duistere luchten komt bezoeken, wij die de aarde besmeurden met ons bloed, ware de koning van het Universum onze vriend, we zouden hem bidden u vrede te schenken, omdat u medelijden toont met onze afschuwelijke toestand.
Van wat u graag wil horen en spreken, zullen wij horen en spreken tot u, zolang de wind, zoals hij nu is, zwijgt. [2]

En de woorden in de mond van Francesca zijn de woorden van Dante:

Liefde, die aan geen enkele beminde het beminnen vergeeft maakte dat hij me zὁ beviel dat, zoals u bemerkt, hij me nog niet heeft verlaten. De Liefde leidde ons naar een zelfde dood: Caïn wacht op hem die ons van het leven benam. [3]

Toen ik begreep hoe ongelukkig deze zielen waren sloeg ik de ogen neer en bleef ik in deze houding tot Vergilius me vroeg : ‘Waaraan denk je? Toen ik antwoordde begon ik:
helaas, hoeveel zoete gedachten, hoeveel verlangens brachten hen tot dit smartelijk gebeuren? [4]

En vervolgens wendde ik me weer tot hen met deze woorden:
Francesca, je smarten brengen me van droefheid en medelijden de tranen in de ogen. Maar vertel me, hoe in tijden van zoete verlangens het gebeurde en hoe liet de liefde toe dat je je twijfel-gevoelens hebt leren kennen”?

Geen groter verdriet dan de herinneringen aan de tijden van geluk in momenten van smart. Dat weet uw meester.[5]

Maar als u zo verlangt het prille begin van onze liefde voor elkaar te kennen, dan zal ik het doen als iemand die weent en spreekt. Op een dag lazen we voor ons plezier over Lancelot en de liefde die hem beving; we waren alleen in de kamer en hadden niet het minste vermoeden. Meermaals gebeurde het echter dat bij het lezen onze ogen elkaar ontmoetten en dat we verbleekten.
Maar één passage was er die ons te machtig werd, toen we lazen dat de begeerde mond [6] gekust werd door de minnaar, toen kuste hij die nooit van mij gescheiden wordt, bevend mijn mond. Koppelaar was het boek en degene die het schreef: en die dag lazen we niet verder.[7]

Maar, vraag ik me nu af, Chrétien de Troyes lezend, weten ze dat ze op elkaar verliefd zijn, maar wie of wat zette de auteur er toe aan een boek te schrijven over de geschiedenis van Lancelot en Ginevra en wie was het die het boek in hun handen had gelegd? Niets of niemand anders dan de verwevenheid van kleine feiten en gebeurtenissen die in en over elkaar bewogen en maakten dat geschiedde wat geschieden moest.
En Dante:

Terwijl de ziel dit vertelde weende de andere zo dat ik diep ontroerd door dit verhaal, het bewustzijn verloor alsof ik stervende was. En ik viel zoals een dood lichaam valt.[8]

[1] Quali colombe, dal disio chiamate, / con l’ali alzate e ferme al dolce nido /volan per l’aer dal voler portate; / cotali uscir della schiera ov’è Dido,/ a noi forte fu l’affettuoso grido. (canto V: 82-87)
[2] Di quel che udire e che parlar vi piace,/ noi udiremo e parleremo a vui, mentre che il vento, come fa, si tace. (canto V: 94-96).
[3] Amor, che a nullo amato amar perdona / mi prese del costui piacer sὶ forte,/che, come vedi, ancor non m’abbandona / Amor condusse noi ad una morte:/ Caina attende chi vita ci spense. (canto V: 103-107).
[4] Quando risposi, cominciai:”Oh lasso!/ Quanti dolci pensier, quanto disὶo / menὸ costoro al doloroso passo! (canto V: 112-114).
[5] E quella a me:” Nessun maggior dolore / che ricordarsi del tempo felice / nella miseria; e ciὸ sa il tuo dottore./ (canto V: 121-123).
[6] Il disiato riso, wat we vertalen door de begeerde lach. Terwijl Dante hier riso gebruikt wellicht omwille van het rijmen met diviso van vers 135.
[7] Questi, che mai da me non fia diviso,/ la bocca mi baciὸ tutto tremante./ Galeotto fu il libro e chi lo scrisse: / quel giorno più non vi leggemmo avante.” (canto V: 136-138). (Galeotto is een koppelaar in het Italiaans. Het boek en hij die het schreef waren koppelaars).
[8] Mentre che l’uno spiro questo disse,/ l’altro piangeva sὶ, che di pietade / io venni men cosὶ com’io morisse; / e caddi come corpo morto cade.( V:139-142)