En dan dit gedicht, Antico inverno, van Salvatore Quasimodo :

xml:namespace prefix = "o" /> 

Desiderio delle tue mani chiare

nella penombra della fiamma

sapevano di rovere e di rose

di morte. Antico inverno.

Cercavano il miglio gli uccelli  

ed erano subito di neve,

cosi le parole

un po’di sole, una raggiera d’angelo

e poi la nebbia, e gli alberi

e noi fatti d’aria al mattino.

Hij denkt, hoe vertaal ik dit gedicht van Quasimodo. En is het wel te vertalen, is neve niet meer sneeuw en heeft rovere niet meer de geur van eik dan eikenhout ? En ook, als men het gedicht enkele malen luidop heeft gelezen, is het bijna onvertaalbaar geworden, omdat men de inhoud ervan geassimileerd heeft met de klankenweelde van het Italiaans. Zo wat met ‘una raggiera d’angelo’, is het een zonnestraal die de mist doorbreekt ?

Maar klaar als water is de aanhef : het verlangen van je blanke handen in de schaduw van de vlammen, ruikend naar eikenhout, naar rozen, ruikend naar de dood. Winters van ouds her.

Of denkt hij, herinner je, mijn grote geliefde, toen we voor het haardvuur zaten in die oude chalet. Je handen blank getekend in de schaduw van de vlammen, de geur van eikenhout, de geur van gedroogde rozen, en de nakende dood die toen in de kamer dreef en we wisten het niet.

En toen het sneeuwen ging, voor het raam de vogels die de granen oppikten die je had uitgestrooid, de vogels die waren als sneeuw, lijk de woorden die we toen spraken, tot een zonnestraal opsprong lijk engelenlicht uit de hemel en dan de mist erover en over de bomen, en wij,  als van  lucht in de morgen.

Maar het gedicht vertalen kan men niet, wel aanvoelen hoe het gedicht is gegroeid, zoals een tekening groeit, een sonate ontstaat.

Hij wist het nog heel goed, ze waren gevlucht uit de regen en hij had de haard aangestoken, de grote brede haard van de oude chalet, zwart geblakerd, met de boeken omheen hen, vreemde boeken met vreemde titels en namen van schrijvers die hij pas later ontdekken zou. Een wereld van ideeën samen in die kleine ruimte in la chambre des preux zoals de eigenaars van de chalet deze plaats noemden, terwijl de regen zong op de houten pannen op het dak.

Quasimodo en zijn Antico inverno, hoe dicht alles bij elkaar ligt. En nu vandaag hoe het kan dat hij hier in deze woning gezeten, teruggrijpt naar wat Quasimodo, wie weet waar en wie weet wanneer en onder welke omstandigheden geschreven heeft en thans, eens te meer, zijn soms pijn doende eenzaamheid weet te doorbreken, lijk una raggiera d’angelo.

Een terugvinden, een herbeleven in korte beelden die eigenlijk heel weinig betekenen. Maar nu, terug opgeroepen worden, terug binnenkomen in zijn dagen en ze hem later, nogmaals en nogmaals  overvallen zullen.

Het komt steeds lijk ebbe en vloed, lijk pijn na pijn, lente na lente en vreugde na vreugde. En onverwacht springt de herinnering op, een woord, een geur, een ritseling en de beelden schreeuwen je toe, met al wat er omheen is, wat heel ver af lag in de tijd, plots heel dichtbij.

Hij staat voor zijn tekentafel, het blad voor hem trillend van witheid. Hij trekt met potlood een lange lijn diagonaal over het blad, zijn pijn om het voorbije. En dan links bovenaan zijn blad als groeiend uit die ene lijn, tekent hij kleine vormen die uit en in elkaar geweven liggen, een bol kleine dunne stengels van paddenstoelen met half verwelkte kop en stukken steen eronder met mossen begroeid, met stukjes kevers, stukjes hagedissen. Alles vloeit uit zijn ene hand die Quasimodo is, die Eliot is, die Job is, die het verwoorden is van een aanwezige afwezigheid, of beter nog de eenzaamheid die vandaag meer dan anders wegen gaat : desiderio delle tue mani chiare.

Hij werkt uren verder tot het licht verdwijnt en hij voelt zich gelukkig, hij ziet hoe uit het niets, uit die ene schuine lijn dwars over zijn wit blad een tekening is beginnen te leven en een eigen bestaan heeft gekregen waaraan hij niets meer mag wijzigen.

Voor hij slapen gaat staat hij terug voor zijn tekening die het onzichtbare leven weergeven moet, uitgedrukt in potloodlijnen en potloodvulsel van zachtheid twee tot hardheid vijf, een ineen rijgen van lijnen en vormen zoals de natuur lijn en vorm in elkaar vloeien laat.

Terwijl op de radio, gedichten van welke schrijver ook, hem gevangen houden en hem bekoren om het spel van woorden waarachter de betekenis van wat hij zeggen wil verborgen zit.

Ingeschakeld in een gedicht krijgt elk voorwerp een betekenis in meer. Een schelp is meer schelp in een gedicht dan op het strand en dit in meer, is poëzie en poëzie is beleven.

In de nacht is hij opgestaan, de haard smeult nog na, de wind jaagt om het huis, het is als een zucht die komt uit het diepste van de aarde. Hij wil verder werken aan zijn tekening omdat hij er al een hele tijd mee wakker lag, er was een plaats die hij vullen moest wilde hij het ritme van de lijn en de opbouw van de vlakken krachtiger laten uitkomen. Maar hij slaagt er niet in het beeld dat hij in zich droeg en dat hem wakker had gehouden op zijn blad neer te zetten.