|
Zoals de dagen, volgen mijn
blogs elkaar op, en zoals de dagen zijn ze sterk uiteenlopend. Alles hangt af
van de gedachten die ik heb op het ogenblik dat ik eraan begin. Zo waren er
vandaag de twee eerste versregels van de Divina
Commedia waarin twee woorden me altijd hebben bezig gehouden en die ik deze
avond definitief wil uitklaren om er later niet meer op terug te komen of eraan
te denken.
Dante heeft zijn tocht door
Hel, Vagevuur en Paradijs volbracht en gaat nu zijn verhaal hierover gaan
neerschrijven. Vertellen wat het hem gekost heeft aan moeite en wat hij
allemaal heeft gezien en meegemaakt. Hoe hij er toe gekomen is om zijn eerste
woorden neer te zetten kunnen we enkel gissen. Het kan ook dat deze al lang in
hem leefden en dat zijn ganse Commedia er door in gang werd gezet. Een Commedia
die hij zag als het hoogste dat ooit over een vrouw Beatrice - geschreven
werd.
Het is het sacrale ogenblik van
zijn immens werk dat achttien jaar van zijn leven vergen zal. Hij schrijft:
Nel mezzo del cammin di
nostra vita
mi ritrovai per una
selva oscura,
De twee eerste
versregels van de Divina Commedia. We
lezen dit en herlezen dit. De verzen trillen na in ons, om ze niet meer te
vergeten. We hoeven ze niet te vertalen, het Italiaans is onze taal geworden, ze
kunnen trouwens niet vertaald worden zonder de schoonheid en klankenrijkdom ervan
te verbreken. En dan gebeurt het dat we op een dag verrast worden en dat we ontdekken
dat er staat: di nostra vita en niet di mia vita en mi
ritrovai en niet mi trovai.
Dante kan zich niet
vergist hebben, elk woord bij hem is gewikt en gewogen en heel duidelijk: - nu
ik alles verhalen ga wat ik beleefd heb bevond ik me terug in het donkere
woud in het midden van ons leven.
Ik tracht me Dante voor te stellen en de plaats
waar hij deze eerste verzen, misschien bij kaarslicht, misschien in de zon
gezeten, na rijp beraad, in een grote opwelling van gevoelens neer geschreven
heeft. Wellicht niet in een ruk, maar geschreven en herschreven, twijfelend,
aftastend hoe hij de stap zou zetten naar de wereld die hij, zo gezegd, nu, al
schrijvend een tweede maal bezoeken gaat. En hij schrijft dat hij zich terug
bevindt in een donker woud mi ritrovai per
una selva oscura - in het midden di
nostra vita, van het leven van ons beiden, zijnde het leven van hij die de
tocht heeft gemaakt en van hij die de tocht nu beschrijven gaat.
De vraag blijft evenwel hangen bij mij en ik heb
grote Dante kenners nodig om me bij te staan is dit de betekenis die Dante
heeft willen geven aan di nostra vita?
Heeft hij er de
nadruk willen op leggen dat hier twee personen aan het werk zijn geweest,
Dante, de pelgrim, en de Dante, verbannen uit Firenze, die nu het verhaal dat
leeft in zijn verbeelding - gaat vertellen.
Als het zo is, als
dit de betekenis die we moeten lezen in di
nostra vita, dan is dit een ander bewijs van de genie die hij was.
Heb ik u als lezer,
verveeld met mijn blog, heeft het niet de minste waarde meer nu in Boston die
aanslagen gebeurd zijn of, zijn het
precies deze uiterst kleine elementen die significatief zijn voor de Westerse
beschaving, die ons nu stilaan aan het ontglippen is?
|
