xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Wintersolstitium[1]

Van nu af lengen de dagen wist ‘mijne’[2]moeder, ze was een simpel mens maar toch was 22 december voor haar een belangrijke dag die wees op een grote verandering op een plaats waar er anders niet zoveel over te vertellen viel.

En ze vertelde me ook dat het ‘hare’ moeder was die haar leerde dat het een gebeuren was dat los stond van alle ander gebeuren, dat het plaats vond hoog boven de aarde en dat het was alsof de zon zich keerde. Een gebeuren dat haar moeder – mijn grootmoeder - niet vergat omdat, zo zegde ze, het zich afspeelde dicht bij God.

En ik twijfel er niet aan,  mijn grootmoeder hoorde het op haar beurt van haar moeder en wie weet hoe ver we niet terug moeten zodat ik het moet gehoord hebben, via via de vele moeders en grootmoeders. Tot mijn scha en schande, verbrak ik de ketting, ik heb het niet doorgegeven aan mijn kinderen, noch aan mijn kleinkinderen, omdat de terugkeer van het licht niet meer de waarde heeft die het had ten tijde van de vele grootmoeders. Voortaan volstaat een druk op de schakelaar, opdat alles zou baden in het licht, en met die schakelaar – een vingerknip volstaat soms ook - verdween al het spirituele, al het kosmische aan het licht verbonden. Zo, welke betekenis heeft dan nog een solstitium voor de mens van nu?

En moeder, ‘mijne’ moeder, nu je terug bent bij mij, laat het sneeuwen, laat de wereld, laat de wegen, de huizen, de bomen bedekt met pakken sneeuw, laat de takken witter dan de lucht, witter dan de koude die binnensluipt aan het raam en jij, aan de tafel, aardappelen schillend, zoals gisteren en eergisteren en de dag ervoor, in tegenlicht, het bundeltje licht als een aureool in je blonde haren. En de mussen, de vechtende mussen in de stromijt, voor de deur, en meesjes en vinken en geelgorzen. En jij die denkt, och arme die vogels in de kou.

En de sneeuw, de sneeuw die alles dekt. Georges en Daniël die een sneeuwman maken, hebben die dan geen kou? Straks stormen ze binnen, met koude handen en rode wangen en het haar vol sneeuw, en ze zijn buiten zonder sjaal en blootshoofds, zie nu maar eens. 

En, moeder, het deeg, afgedekt in de trog, aan het rijzen, en de oudste, Karel, brandhout aan het klieven terwijl hij de oven opwarmt met rijsthout. Klaar om straks van moeder, de zes broden te ontvangen, lijk grote hosties op de ovenpaal gelegd, het sacrale gebaar van eeuwen her, en met een ruk afgeschoven op de witgeblakerde ovensteen.

Ze weet genoeg hoe het moet, ze weet van vele dingen hoe het moet. En ze kent - en allen kenden we dit - het grote moment, als een tijd erna, en hoeveel tijd wist ze ook, de deur van de oven open gaat, en de geur van versgebakken brood over de boomgaard drijft, over de straat, over de wereld waar hij lang hangen blijft, tot in mijn neusholten van nu.

Mijne moeder, die nu in de hemelen zijt, niets overtreft de geur van versgebakken broden, niets, niets, nada.