xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Wintersolstitium[1]

Het is de dag van ‘mijne’[2]moeder. Van nu af lengen de dagen wist moeder, een simpel mens was ze, maar 22 december was voor haar een belangrijke dag die wees op een grote verandering op een plaats waar er anders niet zoveel over te vertellen viel.

‘Hare’ moeder leerde haar dat het een gebeuren was dat los stond van alle ander gebeuren, dat het plaats vond hoog boven de aarde en dat het was alsof de zon zich keerde. Een gebeuren dat haar moeder niet vergat te vermelden omdat, zo zegde ze – mijn grootmoeder – het los stond van al het andere gebeuren op aarde en zich afspeelde dicht bij God.

En ik twijfel er niet aan, grootmoeder hoorde het van haar moeder en wie weet hoe ver we niet terug moeten en ik hoorde het, via via de grootmoeder van haar moeder. Ik echter, tot mijn scha en schande, verbrak de ketting, ik heb het nog steeds niet doorgegeven aan mijn kinderen, noch aan mijn kleinkinderen, de betekenis van de terugkeer van het licht heeft niet meer de waarde die het had ten tijde van de vele grootmoeders. Voortaan volstaat een druk op de schakelaar, opdat alles zou baden in het licht, en met die schakelaar – een vingerknip volstaat soms ook - verdween al het spirituele, al het kosmische aan het licht verbonden. Zo, welke betekenis heeft dan nog een solstitium voor de mens van nu?

En moeder, ‘mijne’ moeder, laat het sneeuwen, laat de wereld, laat de wegen, dde e huizen, bomen bedekt met pakken sneeuw, laat de takken witter dan de lucht, witter dan de koude die binnensluipt aan het raam en jij, aan de tafel, aardappelen schillend, zoals gisteren en eergisteren en de dag ervoor, in tegenlicht, het bundeltje licht als een aureool in je haren. En de mussen, de vechtende mussen in de stromijt, voor de deur, en meesjes en vinken en geelgorzen. En jij die denkt, och arme die vogels in de kou.

En de sneeuw, de sneeuw die alles dekt. Georges en Daniël die een sneeuwman maken, hebben die dan geen kou? Straks stormen ze binnen, bibberend, met koude handen en bolrode wangen en haren vol sneeuw, want nog eens buiten zonder sjaal en blootshoofds.

Het deeg, afgedekt in de trog, aan het rijzen, en de oudste, Karel, brandhout aan het klieven terwijl hij de oven opwarmt met rijsthout, klaar om straks de zes broden te ontvangen, lijk grote hosties op de ovenpaal gelegd, het sacrale gebaar van eeuwen her, en met een ruk afgeschoven op de witgeblakerde ovensteen.

Ze weet genoeg hoe het moet, ze weet van vele dingen hoe het moet. En ze kent, en allen kenden we dit, het grote moment als een tijd erna – en hoeveel tijd wist ze ook - de deur van de oven open gaat, als de geur van versgebakken brood over de boomgaard drijft, over de straat, over de wereld waar hij lang hangen blijft tot in mijn neusholten van nu.

Mijne moeder, die nu in de hemelen zijt, niets overtreft de geur van versgebakken broden, niets, niets, nada.