xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Hij gelooft in het bestaan van een spiritueel veld in de kosmos, waarin de geest in ons, na de dood heropgenomen wordt, hetzij als entiteit, hetzij totaal versplinterd. Hij heeft er maar een vaag begrip over maar hij is overtuigd dat de dood niet het laatste is. In dit geloof stelt hij zich de vraag of hij zich bij leven, gevoeld heeft als een braakliggend stuk grond ofwel of hij bij leven soms, het gevoel heeft gekend, al was het maar voor een fractie tijd, een kathedraal te zijn geweest?

Hij had niet gedacht hier op uit te komen, des te meer er een woord is van Hugo Claus dat de ronde deed over de kathedraal van Reims, waarvan Claus vond, zo vertelde Mulisch toch, dat de kathedraal moest gedynamiteerd worden. Heeft Claus, er ooit over nagedacht dat de kathedraal het hoogst kosmische bouwwerk is geweest dat de mens, die leefde, nadacht en werkte in de XIde, XIIde eeuw, heeft geconcipieerd en de durf en de kracht heeft gehad, zijn geloof zijn inspiratie zijnde,  zijn idee uit te bouwen.

Hijzelf zag de eerste kathedralen als gegrondvest in de aardstromen en opgetrokken tot in de geheime krachten omheen de aarde. De kathedraal fungeerde aldus als een athanor, de oven van de alchemist, om deze geheime onzichtbare krachten over te brengen op de mens die in de kathedraal zijn geestelijk heil zocht.

De wereld vergeve het hem indien hij de diverse elementen van de kathedraal verkeerd zou hebben geïnterpreteerd.

En wat is zijn geestelijk leven meer geweest dan het opvolgen van wat hij las bij anderen en te trachten er een eigen betekenis aan toe te voegen, steeds wachtende op het ‘terloopse’, zijnde het plots opduiken van een beeld, een gebeuren, en het impact ervan op zijn gedachtewereld.

Het is dit dat zijn levende bron is waaruit alles ontstaat nu hij met de jaren, meer toe gespitst is op het zijn, dan op het doen. het gevolg van het jarenlang bijhouden van een dagboek, waarbij het volstond het dagboek te openen, de pen te nemen en te schrijven. Over wat hij schrijven zou wist hij pas op het ogenblik dat hij de pen neerzette.

Hij ontkomt dus niet aan de boeken die hij gestapeld heeft. Niet dat er zovele boeken zijn – als hij zijn boekenkennis vergelijkt met deze van George Steiner, zelfs van Stefan Hertmans, dan is hij een ongeletterde - maar toch bezit hij er enkele die toereikend zijn om hem te helpen. En hij neemt zich voor, telkens hij iets zou ontlenen uit een of ander werk, het overgenomene te situeren, tenminste zo hij er zich bewust van is.

Zo is het beeld over de boom die in potentie aanwezig is in de zaadkorrel, herkomstig van Augustinus die door Fabre-d’Olivet wordt geciteerd en wel in verband met het in potentie, vóór de zevende dag, aanwezig zijn van hemel en aarde. Een toestand die Augustinus ook vergelijkt met de toestand van de zaadkorrel waarin aanwezig zijn: ‘de wortel en de stam, de kruin, de vruchten en de bladeren’.

Of ook nog bij Izthak Bentov, als deze schrijft dat zaad en boom dezelfde informatie bevatten, een ervan heeft de vorm in potentie de andere is er de manifestatie van.

Deze bronnen, Augustinus en Bentov, - en er zijn er vele andere - zijn deel van hem: hij kan ze aanhalen en aanvullen om beter nog het mysterieuze van de krachten van het Woord, in en over hem, te belichten. En als hij terugkeert naar wat Bentov zegt dat zaad en boom identieke informatie bevatten is dit dan niet het beeld, de zuivere metafoor voor Woord en Universum?

En elke dag verschijnen honderden boeken en, in allerlei tijdschriften essays en columns. Er worden zovele teksten geschreven, waarheden verkondigd, en waarheden herleid tot nieuwe waarheden. Onmogelijk alles bij te houden, de wereld ligt ermee bezaaid en elk zaaisel brengt nieuwe vruchten op, goede of minder goede. Wat doorkomt wordt, lijk de stukken van een puzzel naast elkaar gelegd en waar het kan in elkaar geschoven tot een soms totaal ander beeld.

Aldus is het landschap van de geest zoals dit van het Universum, een bewegend landschap. Vloeit alles in elkaar, gegevens in nieuwe gegevens of wat van de geest is getroffen door de schicht van een andere geest, of geest in geest tot een altijd verder schuivend tasten naar de waarheid, al heeft hij geen idee wat met waarheid bedoeld kan worden.

En als hem soms gevraagd wordt waar hij zo intens mee bezig is dan is zijn antwoord dat hij zoekende is naar een waarheid die enkel in het onzichtbare, het immateriële, die enkel in het domein van het metafysisch-transcendente kan gezocht worden en nergens anders. Waarmede hij bevestigt dat deze zoektocht, zijn verder leven vullen zal.

Hij wil dus zijn dagen beschieten met woorden die zijn zoektocht zullen bevolken. Hierbij helpe hem de bewegende, scheppende krachten die in alle geledingen van het omringende aanwezig zijn en die ook binnen in hem hun tentakels hebben vastgehecht.