De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 16: 'Geen macht is groter dan de vrijheid om iemand anders het leven te benemen'.

In het vijftiende hoofdstuk van zijn boek berekent Adam Hochschild hoeveel slachtoffers werden gemaakt in Leopolds Congo dat duurde van 1885 tot 1908. “In 1924 werd de bevolking vastgesteld op tien miljoen (…). Dit zou volgens de schattingen betekenen dat gedurende de periode-Leopold en in de directe nasleep ervan de bevolking van het gebied met ongeveer tien miljoen mensen was gedaald.” (1) Die decimering is vooral te wijten aan de rubberhausse die ook nog doorging nà Leopold maar er zijn vier grote oorzaken.

Vooreerst is er de regelrechte moord waarover veel bericht wordt: “Wanneer een dorp of district er niet in slaagde zijn vereiste rubberquotum af te leveren of terugvocht tegen het regime, doodden soldaten van de Force Publique of 'schildwachten' van de rubbermaatschappijen vaak iedereen die ze tegenkwamen.” (2) Zo werden (volgens de Kölnische Zeitung, 1896) “op één enkele dag 1308 afgehakte handen afgeleverd bij de beruchte districtscommissaris Léon Fiévez. (…)” (3) Missionaris Ellsworth Faris tekent in 1899 op: “Iedere keer dat de korporaal rubber gaat halen, krijgt hij patronen uitgereikt. Hij moet alle ongebruikte mee terug nemen; en voor iedere gebruikte moet hij een rechterhand terugbrengen! (…) In zes maanden werden aan de Momboyorivier zesduizend patronen gebruikt, wat betekent dat zesduizend mensen werden gedood of verminkt. (...) Dat betekent meer dan zesduizend (…) want soldaten slaan ook kinderen dood met hun geweerkolven.” (4) “Tijdens de strafexpedities tegen de Budjarebellen werden meer dan dertienhonderd Budja's gedood. (Er waren nog) tientallen andere opstanden tegen het inzamelen van rubber. (Men moet in rekening brengen dat) soldaten streng gestraft werden voor het 'verspillen' van kogels op niet-menselijke doelwitten. (Volgens Morel) blijkt dat in het jaar 1903, één van de vijfendertig rubberinzamelpunten (…) een totaal van 159 vuurwapens en 40.355 kogels kreeg aangeleverd.” (5) Missionarissen hebben het over gebieden bedekt met lijken met afgehakte rechterhanden. “Veel officieren van de Force Publique hielden verbazingwekkend openhartige dagboeken bij over de dood en vernieling die ze achter zich lieten”. (6) Luitenant Knut Svensson noteert in Bikora 527 dood geschoten mensen in vierenhalve maand tijd. Officier Charles Lemaire schrijft dat Bokanga werd platgebrand, Bolébo platgebrand, Ikengo-dorpen aangevallen, Loliva aangevallen, Nkolé platgebrand, Ipéko platgebrand en de bananenbomen omgehakt, de Bomopodorpen aangevallen door luitenant Sarrazijn. Daarbij werden telkenmale vele dorpelingen gedood. En dat gaat zo maar door, dag na dag.

Honger, uitputting en ontbering vormen een tweede doodsoorzaak, want als de dorpelingen vernemen dat de Force Publique in aantocht is met de rubber-terreur, slaan ze op de vlucht. “Als represaille namen de soldaten dikwijls hun dieren mee en verbrandden hun huizen en gewassen, zodat ze zonder voedsel kwamen te zitten.” Dertigduizend mensen vluchtten rond 1900 naar Frans grondgebied. (7) Missionaris William Sheppard tekent in 1899 op dat in een straal van 75 mijl van Luebo 40.000 mensen zonder onderdak in bossen slapen. Een Brits ontdekkingsreiziger, E.S. Grogan schrijft: “Ieder dorp is platgebrand (…) ik zag overal skeletten, skeletten; en die houdingen - welke gruweldaden vertelden die niet”. (8) Er trad hongersnood op. “Vele duizenden mensen, vrouwen, kinderen en bejaarden, stierven als gijzelaars. Soldaten hielden hen gevangen in stoffige kralen, dikwijls geketend, waar ze weinig of niets te eten kregen totdat de mannen van het dorp de verlangde hoeveelheid rubber brachten - wat soms weken kon duren. In één palissade bleken er in 1899 drie tot tien gevangenen per dag te overlijden.” (9)

Een derde doodsoorzaak was ziekte. “Net als met de decimering van de Amerikaanse Indianen kwamen meer Congolezen om het leven door ziekte dan door kogels. Europeanen en Afro-Arabische slavenhandelaars brachten veel (daar onbekende) ziekten naar (…) de Congo.” (10) Pokken, slaapziekte, long- en darminfecties. Aan slaapziekte stierven alleen al in 1901 een half miljoen Congolezen en de verdedigers van Leopold geven dan ook alle schuld aan de slaapziekte. Edoch, “het verhaal is ingewikkelder, want de ziekte is niet de enige factor. Epidemieën eisen bijna altijd een veel hoger aantal slachtoffers en verlopen in een sneller tempo onder mensen die zijn ondervoed en getraumatiseerd (...).” (11) Van deze waarheid kan de hele wereldbevolking trouwens heden ten dage getuige zijn in het kader van het coronagebeuren: ook in eigen land vielen het grootste aantal doden bij de bejaarden die in voornamelijk OCMW-rusthuizen verbleven, waar men het voor de maaltijden immers moet zien te redden met twee euro per dag. En ook hier wordt de schuld op de epidemie geschoven en zwijgt men zedig over al de rest om aldus zijn verantwoordelijkheid te proberen ontlopen.

Een vierde en laatste oorzaak van de terugloop van de Congolese bevolking is de daling van het geboortecijfer met zowat zestig percent in de bewuste periode tussen 1896 en 1903: “(...) gezinnen, geterroriseerd en uit elkaar gerukt door de rubbercampagne , stopten eenvoudigweg met het krijgen van kinderen.” (12) Edoch, de permanente commissie van het Nationale Koloniale Congres van België begon zich pas zorgen te maken over de terugloop van de bevolking op het ogenblik dat een tekort aan arbeiders dreigde...

“Waarom ging het moorden dan zolang door? Dezelfde irrationaliteit ligt ten grondslag aan veel andere massamoorden. In de Sovjet-Unie bijvoorbeeld (…) zelfs toen er geen zichtbare tegenstanders (van het regime) meer over waren, werden zeven miljoen mensen geëxecuteerd en stierven nog eens vele miljoenen in de afgelegen kampen van de goelag. (…) Net zoals in Rusland had de massamoord in de Congo zodra hij was begonnen geen impulsen meer nodig. Macht is verleidelijk, en in zekere zin is geen macht groter dan de vrijheid om iemand anders het leven te benemen. Eenmaal aan de gang is massamoord moeilijk te stoppen; het wordt een soort sport, net als jagen.” (13) Die bezetenheid werd ook in de Vietnamoorlog opgetekend: “(...) als we die mensen niet kunnen neerknallen, wat doen we godverdomme dan hier?” (14) Cineast Francis Coppola inspireerde zich voor zijn Apocalyps Now bij... Joseph Conrad.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 31 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 234.

(2) O.c., p. 227.

(3) Ib., p. 227.

(4) Ib., p. 227.

(5) Ib., p. 227-228. In alle aanleveringspunten samen zouden dat dan jaarlijks 40.355x35 of 1,4 miljoen doden zijn.

(6) Ib., p. 228.

(7) Ib., pp. 229-230.

(8) Ib., p. 230.

(9) Ib., p. 231.

(10) Ib., p. 231.

(11) Ib., p. 232.

(12) Ib., p. 233.

(13) Ib., p. 234.

(14) Ib., p. 235.

“Theologische beschouwingen leiden tot de opvatting dat de ziekte (en andere rampen die de mens overkomen) een straf is van de goden...” (Kris Vansteenbrugge)

Om te lezen, klik:

https://www.bloggen.be/pierpont/archief.php?ID=3307428

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 15: De bestemming van de Congo-buit

In het veertiende hoofdstuk van zijn boek verklapt Adam Hochschild waar het in de Congo buitgemaakte gigantische fortuin van de koning naartoe ging. Maar eerst wijst de auteur op enkele tekortkomingen van Morel, die de geschiedenis van de Congo weliswaar terecht aan de kaak stelde maar die ook blind was voor het imperialisme van de Britten. “Hij (Morel) zag de wreedheden in de Congo niet als een specifieke imperfectie die kon worden weggevaagd op dezelfde manier waarop men kinderarbeid of de doodstraf kon afschaffen, door een wet aan te nemen die het verbood, maar als onderdeel van een complex, diep verankerd systeem, zoals hij het noemde - dwangarbeid plus de grootschalige Europese overname van Afrikaans land.” (1) En “zijn toon was die van een evangelische predikant.” (2) Leopold en de zijnen waren voor Morel “de belichaming van de duivel” (3) en zijn edel doel was naar zijn eigen zeggen: “'de moderne slavenhandel in de binnenlanden van de Congo uitroeien.'” (4) “Bazuin zijn naam rond”, zo dichtte Morel over Leopold, “en laat het daglicht schijnen op zijn daden.” (5) Morel was een vlotte spreker voor het groot publiek alsook een verwoed briefschrijver en zo won hij ook vele hooggeplaatsten voor zijn zaak en maakte hij talloze volgelingen.

“Naarmate de aanvallen op Leopold toenamen, onderwierp het regime Morels bondgenoten in de Congo aan een steeds kritischer blik.” (6) Onder hen bevond zich ene Hezekiah Andrew Shanu, een Nigeriaanse onderwijzer die zakenman werd en die eerst voor Leopolds regime werkte en werd gerespecteerd als “'een treffend voorbeeld van de vervolmaakbaarheid van het negerras'.” (7) Totdat hij overliep naar het kamp van Leopolds vijanden en hij aan de mensenrechtenactivist Roger Casement informatie bezorgde over mishandelingen van West-Afrikaanse arbeiders in de Congo, wat hem in een lastig parket bracht. Om geen internationaal incident uit te lokken werd Shanu niet gearresteerd maar in plaats daarvan maakte de overheid hem het leven zuur, wat uiteindelijk resulteerde in zijn bankroet en in juli 1905 pleegde hij zelfmoord.

Het grootste deel van Leopolds fortuin ging naar landerijen en naar bouwwerken. Een ander deel kreeg zijn bestemming toen de vijfenzestigjarige koning in Parijs een zestienjarige callgirl tot zijn nieuwe minnares nam. Hij werd nu “een onweerstaanbaar doelwit voor de wereldpers, opgejut door Morel.” (8) De echtgenote van de koning overleed. Leopold bracht zijn minnares onder in “een reusachtig landhuis, de villa Vanderborght, gelegen tegenover de koninklijke gebouwen in Laken, en bouwde een voetgangersbrug over de straat zodat hij op ieder willekeurig moment kon oversteken om haar een bezoek te brengen.” (9) “Zijn jonge minnares overlaadde hij met kastelen en landhuizen.” (10) Haar eerste zoon werd de hertog van Tervuren en zij de barones van Vaughan. Haar tweede zoon had een misvormde hand en de roddelpers maakte er een spotprent van waarop ook de afgehakte negerhanden waren afgebeeld. “Het onderschrift luidde: 'wraak uit hogere sferen'”. (11)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 30 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 214.

(2) O.c., p. 215.

(3) Ib., p. 215.

(4) Ib., p. 215.

(5) Ib., p. 216.

(6) Ib., p. 219.

(7) Ib., p. 219.

(8) Ib., p. 223.

(9) Ib., p. 223.

(10) Ib., p. 224.

(11) Ib., p. 225.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 14: Een gevecht tegen wreedaards

Wat volgt, doet onwillekeurig denken aan wat er zoal in de pers verschijnt over de Russische machthebbers van dit ogenblik.

In mei 1903 werd Morels protestresolutie tegen de Congo aangenomen en de Britse consul in de Congo, de Ier Roger Casement, werd gevraagd verslagen te sturen. Casement, die al twintig jaar in Afrika gewerkt had, had er een week lang Stanley vergezeld. “Toen hem opviel dat Stanley's hond geen staart meer had, hoorde hij tot zijn afgrijzen dat Stanley de staart had afgesneden en deze de hond had laten opeten.” (1) In 1887 ontmoette hij ook officier van de Force Publique van Kerckhoven die hem “vrolijk uitlegde hoe hij zijn zwarte soldaten 'vijf koperen staafjes (2,5 pence) had betaald voor ieder mensenhoofd dat ze hem brachten (…). Hij zei dat dit was om hun dapperheid in het oog van de vijand te stimuleren.'” (2) In 1890 ontmoette Casement ook de schrijver Joseph Conrad. “(...) Casement had een voorraad verhalen die Conrads visie op het kolonialisme in Afrika verduisterden.” (3) In 1892 werkzaam in Nigeria protesteerde Casement in een brief “tegen de ophanging van zevenentwintig Afrikaanse rekruten en hun echtgenotes in de Duitse kolonie Kameroen; de mannen hadden gemuit nadat hun vrouwen waren gegeseld” (4), waarna hij in 1900 werd overgeplaatst naar de Congo. Onderweg in Brussel werd hij door Leopold uitgenodigd voor de lunch. De koning gaf de excessen toe maar voerde aan dat “'het onmogelijk was altijd de beste mannen in Afrika te hebben.'” (5) Casement was homoseksueel en “leefde in een tijd waarin de ontdekking hiervan schande zou betekenen, of erger. In 1895 werd zijn landgenoot Oscar Wilde tot twee jaar dwangarbeid veroordeeld vanwege 'het plegen van uitgesproken onbetamelijke daden met andere mannelijke personen'” (6) Er was ook “de zaak van generaal-majoor Hector Macdonald (…). Toen diens homoseksualiteit aan het licht was gekomen en hij voor de krijgsdraad moest verschijnen, pleegde hij zelfmoord in een hotelkamer in Parijs. (…)” (7) Casement was op zijn hoede maar tekende niettemin zijn afspraakjes op in zijn dagboek dat aldus een tijdbom was.

Casements protestresolutie tegen de Congo werd unaniem aangenomen door het Britse Lagerhuis. Bij een nieuw onderzoek tekende hij alles nauwgezet op en protesteerde hij in brieven aan ambtenaren tegen de wreedheden die, zo schreef hij, slechts konden leiden tot “de universele veroordeling door de beschaafde mensheid.” (8) Casements bevindingen kwamen overeen met die van Morel en zijn verontwaardiging stak ook missionarissen aan die gingen protesteren. Uit zijn dagboeken: “25 juli: Ik liep dorpen binnen (…) maar drieënnegentig mensen over van vele honderden./ 6 augustus: (…) Ze worden wreed gegeseld./ 13 augustus: A. kwam me vertellen dat vijf mensen uit de omgeving van Bikoro met afgehakte handen helemaal naar Myanga waren gekomen om het me te laten zien./ 22 augustus: Bolongo vrijwel uitgestorven. (…) Ik zou moeten zeggen ongelukkige mensen die bitter klaagden over de rubberbelasting (…) 6.30 passeerde ik verlaten plaats Bokuta (…) Mouzede zegt dat de mensen allemaal onder dwang zijn meegenomen naar Mampoko. Arme ongelukkige zielen./ 29 augustus: Bongandanga (…) Rubber-'markt' gezien; niets dan geweren - ongeveer twintig gewapende mannen (…) De bevolk. 242 mannen met rubber allemaal bewaakt als gevangen. Dit 'handel' noemen is het toppunt van leugenachtigheid./ 30 augustus: Zestien mannen, vrouwen en kinderen vastgebonden uit een dorp Mboye dicht bij de stad. Schandelijk. De mannen zijn in de gevangenis gegooid, de kinderen vrijgelaten na mijn ingrijpen. Schandelijk. Schandelijk, verfoeilijk systeem./ 31 augustus: 's Avonds dans georganiseerd ter ere van mij. (…) Het speet me, van al het gedwongen vermaak dat ik heb gezien, slaat dit wel alles./ (…) 9 september: 11.10 weer Bolongo gepasseerd. De arme mensen stapten in kano's om mij om hulp te smeken.” (9)

In 1903 is het rapport van Casement klaar maar “(...) Het Ministerie van Buitenlandse Zaken, dat zich al zorgen maakte, begon dringende verzoeken om uitstel van publicatie te ontvangen van sir Constantine Phipps, de Britse minister te Brussel en een hartstochtelijk medestander van Leopold.” (10) Zo legde hij uit dat de 'schildwachten' (zoals hij de gewapende bewakers noemde) dienden om de rubberwerkers te beschermen: “'Voorkom alstublieft uitgave van rapport van Casement tot na de tiende dezer, de datum waarop ik een vaste afspraak heb met de koning der Belgen', telegrafeerde Phipps. 'De publicatie zal mij onvermijdelijk in een lastig parket brengen aan het hof'.” (11) Ook “sir Alfred Jones (…) bracht tweemaal een bezoek aan het ministerie (…) om te proberen het rapport af te zwakken, of tenminste een voorpublicatie voor de koning te bemachtigen.” (12) Maar Casement zweeg niet en gaf interviews aan de Londense pers, wat de verhindering van publicatie bemoeilijkte. Toen het rapport in 1904 gepubliceerd werd, was dat in telegramstijl met enkel de initialen van daders en in La Tribune Congolaise legde zakenlui uit de Congo uit “dat de mensen met ontbrekende handen die Casement had gezien 'onfortuinlijke individuen waren die leden aan handkanker, wier handen dus hadden moeten worden geamputeerd door middel van een eenvoudige chirurgische ingreep'”. (13) Casement schreef een protestbrief. Hij ontmoette Morel in wie hij iemand vond die zijn verontwaardiging deelde en zij bespraken een actieplan om de Britse bevolking te mobiliseren tegen de wandaden gepleegd op de zwarten in de Congo, zoals ook honderd jaar eerder de abolitionisten deden voor de afschaffing van de slavernij.

Morel stichtte de Congo Reform Association en verwierf daarvoor steun bij hooggeplaatsten. Op hun eerste bijeenkomst op 23 maart 1904 in Liverpool waren meer dan duizend aanwezigen. Casement en Morel zouden voor hun idealisme echter een hoge prijs betalen. “(…) Beiden zouden als gevangene door de poort van de Londense Pentonvillegevangenis worden binnengeleid. Een van hen zou er nooit meer uit komen.” (14)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 29 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 198.

(2) O.c., p. 198.

(3) Ib., p. 198.

(4) Ib., p. 199.

(5) Ib., p. 200.

(6) Ib., p. 201.

(7) Ib., p. 201.

(8) Ib., p. 203.

(9) Ib., p. 204.

(10) Ib., p. 205.

(11) Ib., p. 205.

(12) Ib., p. 205.

(13) Ib., p. 206.

(14) Ib., p. 209.

Casement, Roger (1864-1916): Iers dichter, mensenrechtenactivist en Brits diplomaat. Casement stelde de misbruiken aan de kaak in de Congo, meer bepaald door baron Jules Jacques de Dixmude, commissaris van het district van het rubberwingebied aan het Leopold-II-meer (het zg. Congo Report) waarvoor hij in 1905 geridderd werd. In 1911 werd hij tevens geridderd voor zijn regeringsrapport over de uitroeiing van de Amazone-indianen van Putamayo in Peru. Hij richtte ook de Anti Slavery Society op. Nadat hij na de aanvang van W.O.I in Duitsland steun had gezocht voor de Paasopstand in Ierland in 1916, werd eerst karaktermoord op hem gepleegd door hem te beschuldigen van (toen nog verboden) homoseksualiteit en vervolgens werd hij, ondanks de inzet van G. B. Shaw en van C. A. Doyle (auteur van The Crime of the Congo) op beschuldiging van landverraad door de Engelsen opgeknoopt. De na zijn dood ontdekte dagboeken waaruit zijn homoseksualiteit moest blijken zijn volgens sommigen vervalsingen. Later kreeg hij een staatsbegrafenis in Ierland. In 2010 verscheen van de Peruviaanse schrijver Mario Vargas Llosa over hem de roman El sueño del Celta (in het Nederlands vertaald als De droom van de Ier).

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 13: Over kindsoldaten, mensenrechten en de persvrijheid

Over wat er in de Congo allemaal gebeurde, oordeelde de massa op grond van de leugenachtige geschriften en voordrachten van Stanley die samen met Leopold II het hele uitbuitingsapparaat bleef voorstellen als het meest edele beschavingswerk. Behalve de zwarte dominee G.W. Williams, was E.D. Morel na zijn ontdekking als klerk bij Elder Dempster in de Antwerpse haven zowat de enige die daaromtrent de waarheid kende. Toen deze zijn baas, sir Alfred Jones (die in Liverpool ook voorzitter was van de Kamer van Koophandel en honorair consul van de Congostaat) daarover informeerde, probeerde die hem middels promotie en overplaatsing het zwijgen op te leggen. Morel weigerde echter te zwijgen maar werd plotseling overal genekt. In 1901 diende hij zijn ontslag in en begon fulltime te schrijven. Eerst in een Britse krant die hem echter censureerde, vervolgens in eigen beheer met zijn West African Mail. Morel werd “de grootste Britse onderzoeksjournalist van zijn tijd.” (1) Deze mensenrechtenstrijder werd geflankeerd door sir Charles Dilke, door het Genootschap tegen de Slavernij en door het Genootschap voor de Bescherming van Inheemse Volken. Morel werd ook beïnvloed door de bevriende schrijfster Mary Kingsley met haar Travels in West Africa (1897) waarin zij Afrikanen nu eens niet neerzet als wilden maar als mensen. Ook leerde Kingsley ons dat voor de komst van Leopold, die alles inpalmde, de grond en de opbrengsten gemeenschappelijk bezit waren van de dorpsgemeenschap. (2) Morel kon niet naar Congo reizen omdat Leopold “onwelgezinde journalisten stelselmatig de toegang tot zijn bezit ontzegde.” (3)

“Terwijl 's konings opgepoetste versie van de Congo werd geëxposeerd op wereldtentoonstellingen, in plantenkassen en musea, kwam er een geheel andere Congo naar voren op de pagina's van de West African Mail.” (4) Zo waren er geheime instructies die “onder geen beding uit de archieven van de plaatselijke functionarissen mocht worden verwijderd”(5): deze instructies moesten mondeling worden overgebracht om geen sporen na te laten inzake het systeem van bonussen voor wie mannen inlijfde in de Force Publique: “'90 frank voor iedere sterke en gezonde man (…) wiens lichaamslengte groter is dan 155 cm; 65 frank voor iedere jongeling wiens lengte tenminste 135 cm bedraagt; 15 frank per mannelijk kind.'” (6) Morel kreeg zijn info over de misstanden van officieren uit de Force Publique en van missionarissen. Het paleis reageerde met pogingen tot omkoping van Morel middels zijn vroegere baas, Alfred Jones. (7) Er kwam opstand maar onder de dekmantel van een rubberbedrijf ging een contraguerilla, een strafexpeditie, onder Edgar Canisius terreur zaaien: zwarten werden vermoord, hun dorpen platgebrand. Al werd de koning zelf met rust gelaten, toch kon Morel rond 1903 de wantoestanden op de politieke agenda plaatsen in het Britse parlement dat een resolutie stemde waarin werd “aangedrongen dat in de Congo 'de inheemse bevolking menselijk dient te worden geregeerd'”. (8)

Edoch, kennelijk heeft het werk van mensenrechtenactivisten zoals Morel uiteindelijk niet opgebracht wat het beoogde: vandaag werd in het Belgische parlement een Congocommissie geïnstalleerd die omtrent het Congoverleden naar verluidt tot een “eervol slotakkoord” wil komen, alsof het ging over een muziekstuk waarin de heldendaden van de monarch worden bezongen. Honderd jaar geleden verhinderde de Britse pers Morel om over de besproken wantoestanden te schrijven en probeerde de koning hem via zijn gewezen werkgever door omkoping het zwijgen op te leggen. Vandaag lijkt dat laaghartige gedrag gewoon gecontinueerd te worden: de koning wil van geen excuses weten en in de dagelijkse berichtgeving hier te lande valt geen woord van protest te lezen tegen deze dan toch wel surrealistische gang van zaken. Een democratie moet het van de meerderheid hebben, om niet te zeggen de massa. Blijkbaar is de onwetendheid van de massa andermaal de troefkaart die de dictatuur ook hier weer gretig uitspeelt. En op die manier blijven ook de meest corrupte regimes in het zadel: tegen de tijd dat de mensen weten hoe de vork aan de steel zit, zijn ze te oud geworden om nog te reageren en hun kinderen hebben het niet meegemaakt en laten zich inpakken door desinformatie en corruptie, welke dan doorgaan voor 'onderwijs'.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 26 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), pp. 187-189.

(2) O.c., pp. 189-190.

(3) Ib., p. 191.

(4) Ib., p. 191.

(5) Ib., p. 192.

(6) Ib., p. 192.

(7) Ib., pp. 191-194.

(8) Ib., pp. 195-196.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 12: “Een geheim genootschap van moordenaars”

Aldus luidt de titel van het elfde hoofdstuk van het onderhavige boek van Adam Hochschild over de Congo van Leopold II. Het hoofdstuk behandelt meer bepaald de ontdekking van de bewuste moordenaarsbende door een klerk die tewerkgesteld was in de Antwerpse haven in 1897-1898, namelijk Edmund Dene Morel. Hochschild verwees reeds in zijn inleiding naar de ontdekking die Morel deed (1) en bij het slot van het eerste deel van zijn tweedelig boek vormt die ontdekking het keerpunt van het hele verhaal. (2)

Toen de wrede ontdekking gedaan werd, was Leopold zowat op het hoogtepunt van zijn roem. Met de opbrengsten van ivoor en rubber had de koning megalomane projecten opgestart. “Een reeks monumenten (…) werden overal in België gebouwd. In zijn lievelingsbadplaats Oostende stak Leopold miljoenen franken in een promenade, verscheidene parken en een tribune met een wirwar van torentjes (voor de opening versierd met vijfentachtigduizend geraniums) voor de racebaan die hij regelmatig bezocht. (…) een golfbaan in het nabijgelegen Klemskerke, een koninklijk chalet in Raversijde en eindeloze renovaties en uitbreidingen van het kasteel van Laken.” (3), welke hij schonk aan zijn land dat dan het onderhoud ervan betaalde terwijl hij er uiteraard bleef wonen. Hij investeerde ook in een spoorlijn in China, kocht daar grond en ruilde Chinese arbeiders voor de spoorlijn die hij bouwde in de Congo voor het snelle transport van zijn jaarlijkse oogst van “meer dan vijf miljoen kilogram rubber” (4) tegen Congolese soldaten voor China. Van de Chinese arbeiders bezweken de meesten onder het werk. “Een aantal van hen werd later meer dan zevenhonderdvijftig kilometer ver het binnenland in aangetroffen. Ze waren gewoon in de richting van de opgaande zon gelopen in een poging de oostkust van Afrika te bereiken om vandaar naar huis te reizen”. (5) Ook uit de Caraïben te werk gestelde arbeiders bezweken onder het werk. “Wanneer 's ochtends de jachthoorn klonk, legden meutes boze arbeiders de lichamen van hun makkers die in de nacht waren gestorven aan de voeten van Europese opzichters.” (6) Er waren pogingen tot opstanden en doodsverlangen klonk uit de liederen van de zwarte slaven opgetekend door een Zweedse missionaris: “We zijn het zat te leven onder deze tirannie/(...)/we weten dat we zullen sterven, maar we willen sterven/(...).” (7) In 1895 kwam Leopold in opspraak nadat de Ier Charles Stokes, concurrent-ivoorhandelaar van Leopold, onder beschuldiging van wapenverkoop aan Afro-Arabieren door de Force Publique van Leopold werd gezocht, aan de oostgrens van de staat werd gevonden en ter plekke werd opgehangen. (7) Leopold bekende de 'fout' en werd erom geprezen. Zijn roem nam nog toe. Op de wereldtentoonstelling van 1897 in Brussel, waar meer dan een miljoen bezoekers kwamen, werden naast Afrikaanse voorwerpen ook tweehonderdzevenenzestig zwarte mannen, vrouwen en kinderen tentoongesteld. Leopold, die nooit in de Congo was, ging zelf ook kijken en toen hem werd verteld dat sommigen spijsverteringsstoornissen hadden doordat het publiek hen snoep gaf, liet hij een plakkaat ophangen met de tekst: “DE ZWARTEN WORDEN GEVOERD DOOR HET ORGANISATIECOMITE”. (9)

Toen was het dat Edmund Dene Morel zijn nare ontdekkingen deed als klerk bij de Elder Dempster, de scheepvaartmaatschappij waarvan de stoomboten afvoeren naar de westkust van Afrika. Vooreerst stelde hij vast dat enorme ladingen wapens naar de Congo werden gevoerd waarbij hij zich afvroeg waarvoor die dan mochten dienen. (10) Ten tweede viel het hem op dat de hoeveelheid rubber en ivoor die in Antwerpen binnenkwam (telkens ladingen ter waarde van tientallen miljoenen guldens) een veelvoud was van de door de regering van de Congo op papier aangegeven hoeveelheid, waarbij hij zich afvroeg wie dan die hoge winsten opstreek. Tenslotte: “'(...) van alle importen die naar de Congo gingen bestond zo'n tachtig procent uit artikelen die niets met handelsdoeleinden hadden uit te staan. Niettemin exporteerde de Congo steeds grotere hoeveelheden rubber en ivoor waarvoor de inheemse bevolking, uitgaande van de importstatistieken, niets of vrijwel niets ontving. Hoe werd dit rubber en ivoor dan verkregen? Zeker niet door middel van commerciële handel. Er kwam niets binnen om te betalen voor wat eruit kwam.' (…)” Adam Hochschild: “We weten nu dat de waarde van het rubber, het ivoor en de andere rijkdommen die (…) naar Europa kwamen (…) ongeveer vijf maal zo groot was als van de goederen die ten behoeve van de Afrikanen naar de Congo werden verscheept. (…) Ze kregen duidelijk niets betaald.” Morel concludeerde dat er slavernij in het spel moest zijn. “'Deze getallen vertelden hun eigen verhaal (…) Alleen dwangarbeid van een afschuwelijke en voortdurende soort kon zulke ongehoorde winsten verklaren. (…) Ik werd geconfronteerd met een geheim genootschap van moordenaars met een koning als deelgenoot.'” (11)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 23 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), pp. 7-8.

(2) O.c., pp. 181-184.

(3) Ib., p. 172.

(4) Ib., p. 175.

(5) Ib., p. 174.

(6) Ib., p. 175.

(7) Ib., p. 176.

(8) Ib., pp. 177-178.

(9) Ib., p. 180.

(10) Ib., pp. 183-184.

(11) Ib., p. 184.

De waarheid over de derde wereldoorlog

Aflevering 4: Het voorwendsel en het doel

De in 1623 in Clermont-Ferrand geboren wis- en natuurkundige, filosoof en theoloog Blaise Pascal was niet de eerste de beste. Iedereen kent de natuurkundige Wet van Pascal die zegt dat een druk op een vloeistof in een vat zich in alle richtingen voortplant (1) maar Pascal was ook degene die samen met de met zijn stelling beroemd geworden Pierre de Fermat de basis legde voor de waarschijnlijkheidsrekening welke op zijn beurt het fundament is voor de kwantummechanica en over Pascal zegde Fermat dat er geen wiskundig probleem was dat deze man niet kon oplossen. Ook de integralen komen van Pascal, de pascaline is de naar zijn uitvinder genoemde eerste mechanische rekenmachine en de twintig jaar jongere Isaac Newton zegde veel aan Pascal te danken te hebben.

In zijn Kritik verwijst Rudolf Boehm naar Pascal die de middeldoelomkering heeft besproken. Pascal zegt dat de mens zich gedraagt alsof hij niet moet sterven: hij vermaakt zich (met onder meer de filosofie) alsof het leven een spel was en zijn tijd onbeperkt. Door middel van dit vermaak ('divertissement') vlucht hij in illusies en dit middel is zijn doel. (2) Ook Fichte toont hoe in het tijdperk van het verderf de drift domineert en het leven een spel wordt. De mensen achten zichzelf goden en willen alles doch zij bereiken helemaal niets. Marx laat zien hoe de behoeftebevrediging een voorwendsel wordt om ongeremd te kunnen produceren, waarbij de zin uit de arbeid wegebt en de mens van zichzelf vervreemdt. Parkinson beschrijft de vervreemding in de bureaucratie als vorm van heerschappij: vergrijzende ambtenaren pogen hun eindigheid te verdoezelen door zich vast te klampen aan eindeloze en doelloze arbeid. En Boorstin legt uit hoe de massa haar dominerende levensdoelen (de moderne cultuur) vervult door zich uit te leven in een doelloze omgang met de middelen en dit onheil vloeit voort uit extravagante verwachtingen: de mens doet alsof hij onsterfelijk is en hij speelt zijn leven waardoor hij zijn menselijkheid verspeelt. Terwijl hij gelooft het menselijke te overstijgen, verliest hij het. Uitgerekend in de poging zelf om godgelijkheid te realiseren, komt de verkeerdheid daarvan aan het licht. (3)

In zijn Kritik duidt Rudolf Boehm Pascal aan als de ontmaskeraar van de middeldoelomkering, met name in zijn Pensées. Het is de hoogmoed, het streven naar godgelijkheid, wat de mens doet vallen, zegt Pascal: de goddelijkheid van de ellendige mens bestaat alleen in zijn fantasie, in zijn gedachten. Tegen de ellende en de dood valt niets anders te bedenken dan er niet aan te denken. Vandaar zoeken mensen afleiding ('divertissement') om hun dodelijke levenseinde niet te moeten zien: in de filosofie, in de oorlog, in het spel, in de wetenschappelijke arbeid. (4)

Daarbij is nu de middeldoelomkering bij uitstek zichtbaar in het spel: we nemen aan dat de gokker speelt (middel) voor geldwinst (doel) maar in feite is het omgekeerde waar: de geldwinst is slechts een voorwendsel (dus geen doel doch een middel) om te kunnen spelen, zodat het spel zelf het doel is. Het voorwendsel is onontbeerlijk maar het doel is het spel, het 'divertissement', de afleiding die ons ons trieste lot moet doen vergeten. Rudolf Boehm verwoordt de essentie van de middeldoelomkering bij Pascal als volgt: “De haas die men achterna rent - men zou hem niet moeten hebben, indien hij zo werd aangeboden ... Deze haas zou ons niet beschermen tegen de aanblik van de dood en van de ellende die er ons nog van afhouden, maar de jacht beschermt er ons tegen.’ De jacht schijnt een middel tot het doel: de haas neerschieten. De haas blijkt een voorwendsel te zijn, hoewel een onontbeerlijk voorwendsel. De jacht is geen louter middel; in de jacht zelf ligt de belangstelling. Hij leidt af.” (5)

Karl Marx (1818-1883) bevestigt het vermoeden van Fichte: het tijdperk van het kapitalisme wordt gekenmerkt door productie ter wille van de productie. Men verkoopt niet (wat men kan missen) om te kopen (wat men nodig heeft) maar men begint nu ook (ongeacht wat) te kopen om het te verkopen (met winst), en dat is speculeren, dat is kapitalisme: het eindeloze, rusteloze opkopen en slijten van om het even wat met niet langer de behoeftebevrediging als doel maar wel de eindeloze zucht naar steeds meer winst. De wens om de natuurlijke behoeften te bevredigen is niet langer de motor van de arbeid maar het winstbejag en voor wie zich vermaken met de jacht op winst, speelt alleen de ruilwaarde van de waren nog een rol: hun gebruikswaarde is van geen tel meer, het is nog louter een voorwendsel. Hetzelfde geldt dan uiteraard ook voor de arbeid en voor de arbeiders en de consumenten: wie jagen op winst, interesseren zich niet langer aan mensen die het beste van zichzelf leggen in het voortbrengen van nuttige zaken: alleen de arbeidskracht belangt hen aan en arbeiders worden vervangbaar door nieuwe arbeidskrachten en door machines; het nut van de producten is bijzaak, hoofdzaak is dat zij kopers vinden want ook tot kopers worden de mensen in dit systeem herleid en zij zijn pas winstgevend als men hun zaken kan verkopen die hun geld niet waard zijn zodat bedrog de regel wordt. Nuttige en onvervangbare waren zoals (levensnoodzakelijk) voedsel en (eindige) grondstoffen worden vernietigd en mensen worden getaxeerd, tot hun economisch nut herleid en vervangbaar geacht terwijl, paradoxaal genoeg, aan het ruilmiddel geld een (bijna) intrinsieke waarde wordt toegekend: voedsel wordt vernietigd, kostbare grondstoffen weggegooid en mensen afgedankt om de koers van een munt te sturen; (vooralsnog) 'gratis' gezonde lucht en water worden evenmin gewaardeerd als gratuite arbeid en mensen zonder papieren worden massaal en straffeloos ingezet als slaven: zij moeten onderdoen voor rashonden die immers duur worden verkocht. Op die manier gaat uiteindelijk al het intrinsiek waardevolle eraan: de gezondheid wordt vernield van zodra zieken meer renderen en het ongeluk tout-court wordt gecreëerd door wie winst slaan uit het afkopen ervan. De handel in nutteloze en zelfs schadelijke zaken neemt toe als zij maar een hogere ruilwaarde hebben, wat bijvoorbeeld geldt voor drugs, die immers duurder zijn dan brood, ook al doden zij in plaats van te voeden. Op die manier zal het kapitalisme uiteindelijk alles vernietigen.(6)

De huidige pandemie illustreert de genoemde wetten uitnemend. Van mondmaskers zeggen specialisten dat zij niet werkzaam zijn als zij niet voorradig zijn en komen zij eenmaal in productie, dan worden zij door diezelfde specialisten aangeprezen en door politici verplicht. Vaccins vermelden de bijwerking van hun onwerkzaamheid voor 5 tot 40 percent van de ingeënten terwijl zij bedoeld zijn om 0,2 percent van de bevolking te redden, een segment dat zich uiteraard situeert binnen de groep van de 5 tot 40 percent voor wie de vaccins onwerkzaam zullen blijven maar deze volstrekt nutteloze en zelfs schadelijk waren moeten en zullen worden verkocht omdat ermee wordt gespeculeerd: de geldwinst staat voorop en dat succes rechtvaardigt het moordende kwaad. Een toenemende door het kapitalisme afgestompte massa acht zich in het bezit van 'gezond verstand' waar zij oordeelt dat wie niet (langer) economisch nuttig zijn, het recht verliezen om te leven. God schept het leven maar het gouden kalf verspert de toegang ertoe en eist als tol het ware, het goede en het schone op maar eenmaal de ziel verdwenen, geeft alras ook het leven de geest. (7)

Al het gezegde geldt nu ook voor de oorlog die immers het verlengstuk is van de economie. Hij is een vermaak, precies zoals de jacht waarover Pascal het heeft en het uiteindelijke doel ervan is het doden als zodanig, wat 'triomferen' wordt genoemd. De moordlust is het doel van de oorlog, het botvieren van de moordlust. Dat is eveneens het geval met het fascisme, het totalitarisme, het nazisme: de bedrijvigheid zelf van het doden, het massaal ombrengen van mensen, schenkt voldoening aan het stelletje sadisten dat aldus uit de bol gaat ten koste van straks de hele goddelijke schepping. Als men de kopstukken van ook deze oorlog goed bekijkt en beluistert, weerspiegelen ze alleen maar dezelfde mentaliteit, drift of beter 'duivelse ziekte' die ook Leopold II in de greep had. Met het fortuin buitgemaakt met de handel in ivoor en rubber ten koste van tien miljoen mensenlevens, bouwde de megalomane vorst de Brusselse triomfbogen, waarover Emile Vandervelde zegde dat men die weldra 'de Bogen van de Afgehakte Handen' (8) zou gaan noemen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 22 december 2022)

Verwijzingen:

(1) De Wet van Pascal luidt: “Een druk die wordt uitgeoefend op een vloeistof die zich in een geheel gevuld en gesloten vat bevindt, zal zich onverminderd in alle richtingen voortplanten.”

(2) Boehm, Rudolf. (1977). Kritiek der grondslagen van onze tijd, Het Wereldvenster, Baarn. (Oorspronkelijk: Kritik der Grundlagen des Zeitalters (1973)). Nederlandse vertaling door Willy Coolsaet met een taalkundige revisie d.d. 2011 van Guy Quintelier. De integrale tekst van het werk is beschikbaar op het internet op het volgende adres: https://www.marxists.org/nederlands/boehm/1977/kritiek/index.htm, ; J. Bauwens, Panopticum Corona, p. 960.

(3) Boehm, Rudolf. (1977), par. 17; J. Bauwens, Panopticum Corona, p. 960.

(4) J. Bauwens, Panopticum Corona, p. 961.

(5) Boehm, Rudolf. (1977), par. 18, eerste deel; J. Bauwens, Panopticum Corona, p. 961.

(6) Boehm, Rudolf. (1977), par. 19. J. Bauwens, Panopticum Corona, pp. 963-964.

(7) Boehm, Rudolf. (1977), het eerste stuk van paragraaf 20. De (nog te vervolgen) theorie werd hier wat ingeperkt en vereenvoudigd, abstracte formules werden waar mogelijk door voorbeelden vervangen. J. Bauwens, Panopticum Corona, pp. 963-964.

(8) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 169.

Mededeling:

Een lezer wees ons er op dat de jongste tekst op deze blog gedeeltelijk onleesbaar was. Bij nazicht bleek de op de blog gepubliceerde tekst af te wijken van het oorspronkelijke document: woorden werden herhaald en stukken tekst waren weggelaten of verplaatst. De oorzaak van de wijzigingen is ons onbekend. Waarschijnlijk gaat het om een technische storing onder de verantwoordelijkheid van bloggen.be.

J.B., 21.12.2022

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 11: Het afhakken van handen en hoofden

Ooit maakte Timur Leng piramides van afgehakte hoofden om volkeren te dwingen zich te onderwerpen en een gelijkaardige methode beval ook het Congo-bewind van Leopold aan in het Manuel du voyageur et du résident au Congo, handelend over het afdwingen van gehoorzaamheid, bijvoorbeeld door het nemen van gijzelaars: “In Afrika is het maken van gevangenen (…) gemakkelijk te doen (…). Als je het gevoel hebt dat je genoeg gevangen hebt, dien je uit hun midden een oude persoon te kiezen (…) stuur haar naar haar dorpshoofd om onderhandelingen te beginnen. Het dorpshoofd, dat zijn mensen vrij wil zien, zal gewoonlijk besluiten afgevaardigden te sturen.” (1) Adam Hochschild: “Zelden biedt de geschiedenis ons de gelegenheid zulke gedetailleerde instructies te zien voor het uitoefenen van een schrikbewind.” (2) Eén van de dertig redactieleden van het handboek was Léon Rom, de man die zijn tuin omzoomde met hoofden van ongehoorzame zwarten op palen gespiesd. (3) Waarom?

Na Stanley met zijn schrikbewind trok in 1890 een voorname zwarte Amerikaanse missionaris naar de Congo: William Sheppard. Hij werd er naartoe gestuurd door de Amerikanen als bruggenhoofd om na de tijd van de slavernij de miljoenen Amerikaanse zwarten terug te kunnen zenden naar hun land van herkomst (van hun voorouders) en hijzelf zou daar twintig jaar werken, geliefd door zijn (kunstenaars)volk, de (Ba)Kuba. Maar acht jaar later plunderde Leopolds leger ook dit volk en wel met de bedoeling gijzelaars te maken... om aan rubber te komen.

Vroeger al had Columbus (1451-1506) het rubber gezien in West-Indië en het kreeg zijn naam omdat men er potloodlijnen kon mee uitwissen ('rub out'). In Belfast vond John Dunlop de opblaasbare rubberband uit die de firma Dunlop begon te produceren in 1890, waarop een fietsrage volgde en niet veel later kwam dan de auto. Macintosh maakte er textiel waterdicht mee (voor de vervaardiging van een macintosh, een regenjas) en het kreeg nog talloze andere toepassingen in de industrie zodat er wereldwijd een grote vraag naar rubber kwam. Rubber werd geoogst uit rubberranken maar ook uit rubberbomen en de rubberkoorts verdrong de ivoorkoorts: “Tussen 1890 en 1904 groeiden de totale winsten van rubberwinning in de Congo met een factor zesennegentig. Rond de eeuwwisseling was de Etat Indépendant du Congo verreweg de meest winstgevende kolonie in Afrika geworden” (4) - vooral ook omdat de winning van rubber alleen fysieke arbeid vereiste.

“Om wild rubber te winnen moesten mensen zich wijduit verspreiden door het regenwoud en vaak in bomen klimmen. (…) Rubber is gestold sap; het Franse woord ervoor, caoutchouc, is afgeleid van een woord van de Zuid-Amerikaanse indianen dat betekent: 'het hout dat huilt'. (...)” (5) Het gaat om een rank waarin een snee moest worden gemaakt, waaruit langzaam het sap druppelde dat werd opgevangen in een emmer, een zwaar en gevaarlijk werk, hoog in de bomen. “Een (rubber)tapper moest het siroopachtige rubber drogen zodat het zou stollen; vaak lukte dat alleen door de substantie uit te smeren over zijn armen, dijen en borst” (6), begrijpelijkerwijze een pijnlijke zaak. “De inboorling houdt er niet van rubber te maken. Hij moet ertoe worden gedwongen.” (7) Die dwang gebeurde zoals gerapporteerd door onder meer een Britse vice-consul in 1899: soldaten plunderen een dorp en gijzelen de vrouwen “'totdat het stamhoofd van het district het verlangde aantal kilogrammen had binnengebracht. (Dan) werden de vrouwen terugverkocht aan hun eigenaars voor een paar geiten per stuk, en zo ging hij verder van dorp tot dorp totdat de verlangde hoeveelheid rubber was ingezameld.'”” (8) Bij weigering werden vrouwen gedood of verkracht. (9) De methode van de quota werd gebruikt zoals ook in het slavenarbeidssysteem van de sovjetgoelag in Siberië waar ertsen moesten worden binnengebracht. (10) Er werd gewerkt met de zweep en met bedrijfseigen milities en er was uiteraard ook de “Force Publique “die vaak hun vuurkracht ter beschikking stelden van de contracterende bedrijven” (11), bijvoorbeeld wanneer er gijzelaars moesten worden gemaakt. (12) “Enorme aantallen Afrikanen werden geronseld (…): in 1906 vermeldden de boeken van de ABIR (Anglo-Belgian India Rubber and Exploration Company) alleen, verantwoordelijk voor slechts een klein deel van de rubberproductie in de Congostaat, zevenenveertigduizend rubbertappers.” (13) “Overal langs de rivieren liepen colonnes uitgeputte mannen met manden vol klonterige grijze rubber op hun hoofd soms dertig kilometer of meer om zich te verzamelen bij de woning van Europese agenten, die op hun veranda's zaten en de ladingen rubber wogen. Op één inzamelpunt telde een missionaris vierhonderd mannen met manden rubber. (Het werd) gekneed (en) in de zon te drogen gelegd. Vervolgens (…) vervoerd (…) naar Europa.” (14) Er werd betaald met “een stuk textiel, kralen, een paar lepels zout (…), zaken die allemaal vrijwel niets kosten (…). Bij minstens één gelegenheid werd (…) betaald in mensen. (Een in 1901 in de buurt van de Stanleywatervallen vastgelegde getuigenis:) 'Hij heeft me zes vrouwen en twee mannen gegeven./ Als betaling voor de rubber (…) waarbij hij me vertelde dat ik hen kon opeten, of hen kon doden, of hen kon gebruiken als slaven - wat ik maar wilde.'” (15) In 1899 vond Sheppard (in opdracht op zoek naar de oorzaak van verzetsopstanden) “met bloed doordrenkte grond, vernielde dorpen en veel lijken; de lucht was zwaar van de stank van rottend vlees. (Hij zag) grote hoeveelheden voorwerpen die werden gerookt (…) en daar waren ze, de rechterhanden, ik telde ze, eenentachtig bij elkaar'”. Zij vormden de bewijzen voor de gedode zwarten. “(...) Hij liet Sheppard trots enkele lichamen zien waar de handen van afkomstig waren. Het roken werd gedaan om de handen te verduurzamen (…). Het afhakken van handen was een opzettelijk beleid, zoals zelfs hoge ambtenaren later zouden toegeven. (Zo) vertelde Charles Lemaire na zijn pensionering: 'zodra het ging om rubber, schreef ik naar de regering: “Om rubber te verzamelen in het district (…) moet men handen, neuzen en oren afhakken”'. (16) Bij weerspannigheid tegen het rubberregime “schoten strijdkrachten van de overheid of de bedrijven soms iedereen dood die ze in het oog kregen, zodat de boodschap doordrong tot de nabijgelegen dorpen.” (17) “Het standaardbewijs (dat iemand inderdaad was doodgeschoten) was de rechterhand van het lijk. (…) 'Soms', zei een officier tegen een missionaris, gebeurde het dat soldaten 'een patroon afvuurden op een dier waarop ze joegen. Dan hakten ze een levende man de hand af.” (18) Een officier van de Force Publique vertelt wat hij deed om gehoorzaamheid af te dwingen: “Eén voorbeeld was genoeg: honderd afgehakte hoofden en sindsdien zijn er voldoende voorraden op de basis geweest. Mijn doel is uiteindelijk humanitair. Ik heb honderd mensen gedood (…) maar daardoor kregen vijfhonderd anderen de kans te blijven leven.'” (19) Zo “konden sadisten (…) hun lusten volop botvieren.” (20) Adam Hochschild beschrijft er een aantal in detail met naam en toenaam. (21)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 20 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 166.

(2) O.c., p. 166.

(3) Ib., p. 166.

(4) Ib., p. 164.

(5) Ib., p. 164.

(6) Ib., p. 165.

(7) Ib., p. 165.

(8) Ib., p. 165.

(9) Ib., pp. 165-166.

(10) Ib., pp. 166-167.

(11) Ib., p. 167.

(12) Ib., p. 167.

(13) Ib., p. 167.

(14) Ib., p. 168.

(15) Ib., p. 168.

(16) Ib., pp. 168-169.

(17) Ib., p. 169.

(18) Ib., p. 169.

(19) Ib., p. 170.

(20) Ib., p. 170.

(21) Ib., p. 170.

De waarheid over de derde wereldoorlog

Aflevering 3: Het dak

In zijn boek uit 1998, getiteld: De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, vertelt de Amerikaanse historicus Adam Hochschild hoe bij de kolonisatie van de Congo onder de Belgische koning Leopold II in de laatste decennia van de negentiende en in de eerste decennia van de twintigste eeuw, beschavingswerk en bestrijding van de slavenhandel wordt voorgewend om de plundering van een vreemd territorium en een navenante genocide van de plaatselijke bevolking te kunnen verwezenlijken en meteen te verkappen. De gebruikte methode werd in een meer algemene en filosofische context uitvoerig beschreven door de Duits-Belgische wijsgeer Rudolf Boehm in diens Kritik der Grundlagen des Zeitalters uit 1973 als de zogenaamde middel-doelomkering. Om het met een voorbeeld van Blaise Pascal te omschrijven: onder het voorwendsel de honger te bestrijden komt de jager tegemoet aan zijn eigenlijke doel dat bestaat in het plezier van de jacht en op die manier wordt het voorgewende doel (het voedsel) het middel om het eigenlijke doel (de jacht), dat bedrieglijkerwijze als middel werd voorgesteld, te bekomen.

Verwant aan de middeldoelomkering is de verwisseling van enerzijds drijfveren of motieven en anderzijds redenen, waarbij de motieven de werkelijke redenen zijn die echter worden verzwegen of worden verborgen onder de leugenachtig opgegeven redenen welke in feite argumenten zijn. Een bijzonder onderdeel van de argumentatieleer is de leer van de drogredenen en niet zomaar worden de argumentatieleer en de retorica of de welsprekendheid soms stoutweg benoemd als de bij uitstek door advocaten zo veelvuldig beoefende 'kunst van het liegen'. De discrepantie tussen redenen en drijfveren weerspiegelt zich tenslotte eveneens in de kloof die gaapt tussen de werkelijkheid en de kennis daarvan of beter: de theorieën daarover, want weliswaar is de werkelijkheid één maar haar beschrijving is alles behalve eenduidig, om niet te zeggen dat er zoveel verschillende en elkaar tegensprekende theorieën over de werkelijkheid bestaan of denkbaar zijn dat alleen al dit aantal kan gelden als een afdoend bewijs voor de stelling dat niet één ervan juist kan zijn. En dit bedrog bereikt zijn climax waar bijvoorbeeld in de politiek de beschrijvingen alsnog aanspraak maken op een hoger werkelijkheidsgehalte dan de beschreven dingen en feiten: quod non est in scriptis, non est in mundo. Mensen zonder papieren worden als onbestaande beschouwd terwijl louter papieren die geen enkele realiteit dekken, erkenning afdwingen voor wat niet bestaat doch enkel wordt voorgewend.

En zo belanden we bij het bijzondere feit dat onze samenleving enkel bestaat in de opgesplitste vorm waarbij de maatschappij zoals zij over zichzelf spreekt, niet alleen grondig verschilt van de maatschappij zoals zij in werkelijkheid functioneert maar dat zij daar tevens lijnrecht tegenover staat.

Dat vandaag een geleerde uitpakt met de idee dat senioren in zorginstellingen zich bijvoorbeeld inzake de tijdstippen van opstaan en slapengaan helemaal niet horen te schikken naar de regels van het huis maar dat zij daarover zelf moeten kunnen beslissen omdat zij daar in de eerste plaats wonen, maakt duidelijk dat de schending van elementaire mensenrechten een vanzelfsprekendheid kon worden in een samenleving die pretendeert deze te verdedigen doordat de voorstelling van zaken in feite prevaleert op de dingen zelf, met andere woorden: omdat de leugen er meer in de pap te brokken heeft dan de waarheid, wat vanzelfsprekend een consequentie is van het recht van de sterkste. Als de zwakkere liegt, wordt hij terechtgewezen en gestraft maar de sterkere zal a priori aan elke terechtwijzing ontsnappen zolang de waarheid een product is van de macht.

Bejaardentehuizen dienen voor de verzorging van bejaarden maar tegelijk dienen zij ook voor de financiële verrijking van de betrokken investeerders. Mensen studeren voor arts ter verzorging van de zieken maar tegelijk doen zij dat gebeurlijk ook om zich een zekere sociale status te verwerven, al kan men nooit zeggen dat die status geen ongewilde bijwerking is, ook al blijkt bijvoorbeeld het aantal priesterroepingen recht evenredig af te nemen met het verlagen van de status van dit beroep. Mensen studeren om kennis op te doen maar omdat die dan weer in functie staat van beroepsuitoefening terwijl de job noodzakelijk kan zijn voor de zelfinstandhouding, staat studeren niet alleen in dienst van het weten maar evenzeer van het eten. Het is met andere woorden niet altijd even duidelijk hoe de vork aan de steel zit maar het bestaan van de dubbele boekhouding en de dubbele moraal kunnen niet worden ontkend.

Of men in een zorginstelling überhaupt nog kan wonen is zeer de vraag omdat dit wonen onderworpen is aan condities die men niet altijd volledig in handen heeft zodat het uiteindelijk nimmer gegarandeerd kan worden. Dit terwijl het wonen een vanzelfsprekendheid zou moeten zijn precies zoals het hebben van een eigen lichaam waarover men het meesterschap heeft maar ook dit laatste is allang niet meer het geval. Het eigen lichaam is verbonden met de gezondheid welke voor een almaar toenemend deel wordt beheerd door derden die men voor deze dienst betaalt met een inkomen dat op zijn beurt zijn onzekerheid onder meer aan een gezondheidstoestand heeft te wijten. Zoals men voor de bestaanscondities van zijn woonst afhankelijk is van een inkomen en van gas, water, elektriciteit en zo meer, zo ook beheert men niet langer het eigen lichaam en de eigen geest, die men immers veeleer huurt tegen de prijs van hun tewerkstelling in projecten waarvan de uiteindelijke betekenis onbekend blijft alsook degene of degenen die ze uitvoeren. Er bestaat met andere woorden een slavernij welke te maken heeft met het lichaam maar er bestaat eveneens een slavernij welke de woonst betreft waarin het lichaam zijn onderdak heeft.

Wonen heeft te maken met het ruimtelijke aspect van ons bestaan en met onze fysieke kwetsbaarheid maar in een kapitalistisch bestel wordt ook de territoriale factor steeds belangrijker in de betekenis van eigendom. Eigendom is geen vanzelfsprekendheid terwijl de persoonlijke integriteit en de privacy mensenrechten zijn die alleen maar gevrijwaard kunnen worden door middel van eigendom dat allerminst een recht is waarop iedereen zomaar aanspraak zou kunnen maken. Mensen en dan vooral ouderen in zorginstellingen moeten zich bezinnen over hun privacy omdat die een conditie is voor het menselijk bestaan. Iemand kan weliswaar overleven zonder privacy maar hij kan dat evenwel niet als mens omdat, om het simpel te houden, de mogelijkheid tot het hebben van geheimen een voorwaarde is voor het kunnen bestaan van de persoon die ze koestert. Het alziend oog van de camera die zogezegd onze veiligheid moet garanderen, fnuikt niet alleen onze vrijheid maar vernietigt reeds het eigen Zijn als zodanig door het openbaar te maken en voor principieel iedereen toegankelijk. Een mens is onderworpen aan het oog van wie hem gadeslaan van zodra hij niet ziet wie hem zien en dus van zodra hij naar het bestaan en de bedoelingen van wie hem volgen slechts het raden kan hebben. Terwijl hem gezegd wordt dat hij door de camera wordt beveiligd, weet hij zich slechts belaagd en vooral beroofd van de vrijheid om te handelen omdat hij niet langer handelt in een wereld die alleen van hem is en van niemand anders. Die vrijheid bezit men in zijn droom maar het kunnen meenemen van zijn droom naar het werkelijke leven is de voorwaarde voor een leven dat het volstrekt voorspelbare bestaan van de dode sterren en planeten overstijgt omdat een volwaardig menselijk bestaan samenvalt met de mogelijkheid van de realisatie van zijn dromen.

De woonst is de plek waar men zich uit de openbaarheid terug kan trekken en waar men zich dus kan losmaken van de blik van derden. De wetenschap dat men de blik van vreemden van zich afgeworpen heeft doordat men bijvoorbeeld het licht heeft gedoofd en de vensters en de deuren heeft gesloten, is noodzakelijk voor de terugtrekking in de droom welke pas kan intreden van zodra men zich heeft overgegeven aan de slaap. De overgave aan de slaap vergt het loslaten van de controle over zichzelf en die vereist uiteraard dat het aan derden onmogelijk wordt gemaakt om controle te krijgen over de slapende. Dat de slapende zich overgeeft aan de slaap en aan zijn droom houdt in dat hij terecht komt in een wereld waarover hij en hij alleen het meesterschap bezit omdat het zijn wereld is en die van niemand anders. Ontbreekt deze privacy dan is sprake van indringers en die kunnen hun onrecht nooit verantwoorden door te verwijzen naar de veiligheid van wie zij aldus aan hun blik onderwerpen.

Uiteraard staat in het donkere jaareinde het wonen centraal en het wordt uitgebeeld door de stal die zich nu tijdelijk binnenin elk huis ontpopt: de stal is het huis van het kerstekind dat in zijn latere leven geen steen zal vinden om het hoofd daarop te laten rusten. De woonst die een einde moet maken aan de rusteloosheid welke de daklozen door de straten jaagt, ontbreekt voor alsmaar meer mensen. De eigendom is voorbehouden aan de happy few maar ook de huurders dreigen hun tijdelijke nederzettingen te verliezen in gevolge de noodzaak welke de oorlog begeleidt en in de verte doemen reeds de kazernes op die al realiteit zijn voor de miljoenen oorlogsvluchtelingen die men in Turkije en op de Griekse eilanden heeft tot staan gebracht. Zij wachten in barakken waarvan iedereen intussen wel weet dat wie er wordt ondergebracht elk vooruitzicht moet missen om daar ooit nog weg te komen, wat uit het wachten de daaraan inherente hoop weg rooft. Handelen is een activiteit, wachten is een passiviteit maar wachten naar niets of naar niemand is nog iets heel anders dat maar moeilijk in woorden gevat kan worden.

Edoch, zoals ook elders vaker het geval is, raken ook hier de uitersten elkaar en bespeurt men gebeurlijk een verwantschap tussen het wachten op niets en de rust welke het wonen schenkt want ook wonenden lijken te wachten zonder dat ook maar iets dit wachten nodig maakt. De daklozen lijken hier te gelijken op de superrijken zoals de compleet verzadigden gelijken op de niet meer levenden en zoals zij die het hoofd kunnen bieden aan quasi al hun behoeften, gelijken op degenen die quasi al hun behoeften hebben kunnen bevredigen. Als de heerlijkheid van de verrijzenis bestaat, dan vereist zij de gruwel van de kruisdood, zoals de christelijke theologen beweren. De donkere zes weken gaan noodzakelijk vooraf aan het licht van Pasen, de nacht aan de dag, het wroeten aan de rust, het zoeken aan het vinden.

Heel binnenkort zal ook voor de gezeten burgers het dak geen bescherming meer bieden en zal men zijn toevlucht nemen tot de schuilkelders voor de eeuwigheid.

(J.B., 20 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998).

(2) Boehm, Rudolf. (1977). Kritiek der grondslagen van onze tijd, Het Wereldvenster, Baarn. (Oorspronkelijk: Kritik der Grundlagen des Zeitalters (1973)). Nederlandse vertaling door Willy Coolsaet met een taalkundige revisie d.d. 2011 van Guy Quintelier. De integrale tekst van het werk is beschikbaar op het internet op het volgende adres: https://www.marxists.org/nederlands/boehm/1977/kritiek/index.htm . Voor een synthese, zie: Panopticum Corona (http://blogimages.seniorennet.be/tisallemaiet/attach/170161.pdf )

De waarheid over de derde wereldoorlog

(Een interview met Omsk Van Togenbirger)

Aflevering 2: De oorlog en de rechtschapenheid

OVT: De honger is het wapen van het gouden kalf, het verst geavanceerde biotechnologische wapen inderdaad, maar ook de vrieskou, de ziekten die ons kunnen treffen en uiteindelijk de dood, kortom: het leed dat inherent is aan ons fysieke bestaan, onze lichamelijkheid, die wij ook nodig hebben om te genieten of gewoon om ons bewust te zijn van het feit dat wij er zijn. De duivel kan ons in zijn greep houden doordat wij een lichaam hebben, hij is er meester over, hijzelf immers is een zuivere geest.

– Maar is dat geen lang voorbijgestreefde katholieke theologie, of fantasie?

OVT: Zeer zeker. Alleen is het wel zo dat volstrekt parallel met die fantasie zich een, zo men wil, compleet areligieuze realiteit aftekent waaraan niet te tornen valt.

– Hoezo?

OVT: Over het bestaan van de duivel kan men een lustig boompje opzetten maar over de werkelijkheid van het kwaad valt niet te palaveren: geen weldenkend mens ontkent het bestaan van lijden en dood, ook al doet men verwoede pogingen om het leed weg te nemen en om de dood als het ware onvoelbaar te maken voor de stervende door zijn lichaam in een coma te brengen en het gevoelloos te maken en onbewust.

– En slaagt men daar dan niet in?

OVT: Wel, ook al zou dat een feit worden, dan blijft de dood, meer bepaald als de dood van onze medemensen, onverminderd bestaan voor wie in het leven achterblijven. En die achterblijvenden zijn alle mensen zonder ook maar een enkele uitzondering, ook al zou men erin slagen het eeuwig leven uit te vinden. Dit onherstelbare verlies is een noodlottigheid.

– Het ziet er naar uit dat dit zo is, ja...

OVT: Nu zijn er die beweren dat dit enkel zo is voor wie niet geloven in de opstanding maar uiteraard is dat een verzinsel vanjewelste!

– Wat bedoelt u?

OVT: Is het dan het geloof dat maakt dat je kan opstaan uit de dood? Het is een stelling die men zou kunnen proberen te verdedigen, weliswaar en het is niet verboden om pogingen te ondernemen om ongeacht welke stelling te verdedigen. Maar gelooft u dan dat het geloof iets aan de realiteit zou kunnen veranderen? Of het ongeloof?

– Waarom niet?

OVT: Wel, stel eens dat er een opstanding bestaat, en meer bepaald een opstanding van het vlees, zoals de katholieke theologie dat voorhoudt: zou dat dan niet een realiteit zijn die zich voltrekt zowel voor gelovigen als voor ongelovigen? Ik wil zeggen: kan het feit dat jij gelooft dat de zon bestaat ook maar iets aan haar bestaan veranderen? Je schudt het hoofd want inderdaad kan de werkelijkheid niet worden beïnvloed door iemands geloof. Zou men het tegendeel aannemen, dan ware er immers geen werkelijkheid.

– Hoezo?

OVT: Ha! Wel, stel eens dat je het tegendeel zou aannemen en dat je dus zou veronderstellen dat het geloof de werkelijkheid kon beïnvloeden: het bestaan van de zon zou dan afhankelijk zijn van uw geloof in het bestaan van de zon, nietwaar?

– Ja...

OVT: Maar als jij gelooft dat de zon bestaat en ik geloof dat ze niet bestaat, dan zou zij dus tegelijk wel en niet moeten bestaan, nietwaar?

– Inderdaad, dat kan niet.

OVT: De objectieve werkelijkheid is noodzakelijk voor iedereen dezelfde, van zodra zich daarin een contradictie voordoet, is zij inconsistent en dus onhoudbaar. En zij is dat uiteraard nog oneindig veel meer dan een loutere stelling over de werkelijkheid of over een enkele zaak daarin.

– En de subjectieve werkelijkheid?

OVT: Er bestaan zoveel subjectieve werkelijkheden als er wezens bestaan die elk hun eigen werkelijkheid kunnen dromen. Maar indien die werkelijkheden allemaal in de waarheid bestonden, dan waren zij ook allemaal één en dezelfde realiteit. Of dan toch eenzelfde intersubjectieve realiteit want verder dan dat kan men uiteraard niet denken. Afgezien van het solipsisme uiteraard...

– Dat lijkt een noodzakelijk te trekken conclusie, ja, een consequentie van die aannames...

OVT: “Het geluk van de ene is zoals het geluk van de andere maar elk ongeluk heeft zijn eigen karakter”.

– Is dat niet de openingszin van een grote roman?

OVT: Zeer in tegenstelling tot de schijn welke die zin opwekt, verbergt hij een veelbelovende waarheid.

– Is dat zo?

OVT: Hij onthult een veelbelovende waarheid. Maar het wegnemen van de sluier vraagt een kleine inspanning, mijn beste.

– Ik vermoed het, ja...

OVT: Het realiseren van die ene werkelijkheid is danig verleidelijk dat mensen in hun onverstand geloven dat ze dat kunnen doen door de individuele vrijheid, en dus ook de vrijheid om te dromen, weg te nemen.

– Hebt u het over de vrije meningsuiting?

OVT: Wie alle neuzen in eenzelfde richting dwingen, denken geheel verkeerdelijk dat op die manier eendracht kan tot stand gebracht worden... waarover men dan gelooft dat zij macht creëert.

– En dat is niet zo?

OVT: Iedereen zal dan wel hetzelfde gaan belijden maar dat gebeurt dan uiteraard wel onder dwang. En waar mensen handelen onder dwang, handelen zij vanzelfsprekend niet langer zelf: zij voeren dan uit wat een ander hen opdraagt te doen, zij werden herleid tot instrumenten van een dictator.

– Kennelijk, ja. Maar wat heeft dat dan te maken met de oorlog?

OVT: De waan dat het volstaat om de belijdenis van het geloof één te maken, is ontegensprekelijk de kostelijke illusie van het wereldcommunisme maar tevens die van ongeacht welk geloof of systeem dat zich aan ons poogt op te dringen.

– “Der Wille zum System ist ein Mangel an Rechtschaffenheit ”?

OVT: U zegt het!

(Wordt vervolgd)

(J.B., 18 december 2022)

De waarheid over de derde wereldoorlog

(Een interview met Omsk Van Togenbirger)

Aflevering 1: Het onfeilbaar biotechnologisch wapen

OVT: Men mag niet vergeten, aldus begint de inmiddels hoogbejaarde man het verhaal dat ik haast niet durf na te vertellen, dat de ultieme drijfveren van de mens even onvoorstelbaar zijn als werkelijk. Begrijpt u dat?

- Ik doe mijn best...

OVT: De ultieme drijfveren van de mens, en ik bedoel natuurlijk niet alle mensen, maar wel een zekere groep van mensen, mensen die de tijd hebben en de middelen om zich daarmee bezig te houden, en ik zal dadelijk uitleggen met wat ze zich dan bezighouden... De filosoof Rudolf Boehm heeft die ultieme drijfveren beschreven in zijn Kritik der Grundlagen des Zeitalters uit 1973. (1) De mens is in het leven geworpen, hij is totaal onderworpen aan de natuur maar hij wil zich in feite wreken, hij wil de realiteit binnenstebuiten keren en de natuur aan zich onderwerpen, het schepsel wil dus worden zoals god zelf, het wil almachtig zijn en onsterfelijk.

– Is dat zo?

OVT: God is mens geworden opdat de mens zoals god zou kunnen zijn: het is de grondslag van de alles overheersende religies. Vooral in het Griekse mythologische denken en in het Christendom staat de vlucht voor de dood centraal en de mens denkt de onsterfelijkheid te kunnen bereiken met zijn kennis: hij zoekt zijn heil in de zuiver theoretische kennis, die hem echter ongelukkig maakt met het aan het licht brengen van zijn sterfelijkheid. “Wie heeft u te kennen gegeven dat gij naakt zijt?”, zo vraagt Jahweh aan de mens die zich heeft omgord met een schort van vijgenbladen en die zo te kennen geeft dat hij, in weerwil van het goddelijke verbod, van de boom der kennis heeft gegeten.

- De mens wil God zijn?

OVT: Herinnert gij u nog Gods alziend oog dat alom prijkte in de driehoek “God ziet u, hier vloekt men niet”?

– Ja, er staat daarvan nog een illustratie in “De Witte” van Ernest Claes...

OVT: Wel, ze hebben God dood verklaard, de driehoek met het oog is verdwenen, hij is nergens meer te bekennen, nietwaar?

– Inderdaad...

OVT: Het alziend oog van God is weg en het alziend oog van de mens is in de plaats gekomen.

– U bedoelt de camera's?

OVT: Onder meer de camera's. De alomtegenwoordige controle, van klantenkaarten tot identiteitsbewijzen... het totalitarisme.

– Daar lijkt het wel op...

OVT: Maar het is niet langer de goede God die de mens gadeslaat, het is de dictator, het is de anonieme dictatuur: geen persoon, laat staan een goddelijke persoon, maar een onpersoon, de onpersoon bij uitstek. En weet jij wie dat dan zijn mag?

– Volgens de theologie is de niet-persoon bij uitstek de duivel.

OVT: En dan het “hier vloekt men niet”: hoe mag de vloek vandaag dan wel luiden? Vloekt men dan niet als men het gezag van de dictator tart? Als men zaken vertelt die ingaan tegen de zuiver theoretische kennis? Als men uitvaart tegen de wetenschappen die zich almachtig wanen, zij het dat zij die almacht alleen maar beloven, ergens in de toekomst?

– Ja, men is een ketter als men niet gelooft in de wetenschap...

OVT: Kijk dat eens aan. Een boete van hoeveel euro was het ook alweer voor wie geen masker dragen? De aanpassing van de feiten aan de volstrekt fictieve theorie? De mens zoals hij op papier bestaat? Immers, wie louter 'in het echt' bestaan, bestaan helemaal niet als zij geen papieren hebben! Het zijn de papieren die de mens van vlees en bloed leven inblazen en een ziel, nietwaar?

– Is dat echt zo?

OVT: Probeer maar eens zonder papieren bij de administratie van de potentaat te gaan uitleggen dat ge ondanks de afwezigheid van die papieren wél bestaat! Dat lukt niet, zeg ik u! De potentaat met zijn papieren erkent uw bestaan of hij erkent het niet en als gij weerbarstig zijt, wachten u alleen nog de uitsluiting uit de maatschappij waarvan het bestaan niet langer steunt op levend graan maar wel op dood geld dat vanuit een diepe afgunst als het ware de functie van het levende graan wil overnemen: het geld heeft het graan onbereikbaar gemaakt voor wie niet aan de mammon gehoorzamen. Zonder papieren immers hebt gij geen geld en rest u alleen nog de hongerdood. Of de dood van de ziel, de slavernij.

- Hoezo?

OVT: Zonder geld geen brood maar wel honger. Uw honger wordt dan het quasi onfeilbare biotechnologische wapen van de dienaren van de mammon waarmee zij u kunnen reduceren tot een willoos werktuig dat gedwee al hun bevelen opvolgt.

– Mijn honger, het wapen van de mammon?

OVT: Het labeur dat gij kunt waarnemen op de akkers, ook op feestdagen en tot een stuk in de nacht, wordt voltrokken door papierlozen die op de vlucht zijn, illegalen, geldlozen en dat zijn in feite: hongerigen! Het labeur op het veld en in de fabrieken waar uw groenten worden gekweekt of waar uw kleren worden gemaakt, of uw chips, mijn beste! De gigantische legers van de drugsverslaafden die zich met slavenwerk, met kinderarbeid en met allerlei andere misdaden recht proberen te houden: het zijn allemaal slachtoffers op het altaar van het gouden kalf.

– Maar wat heeft dat dan te maken met de oorlog?

OVT: Het wereldcommunisme wendt voor dat het dit alles kan veranderen.

– Maar Poetin is een nationalist!?

OVT: Words, words, words...

(Wordt vervolgd)

(J.B., 16 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Boehm, Rudolf. (1977). Kritiek der grondslagen van onze tijd, Het Wereldvenster, Baarn. (Oorspronkelijk: Kritik der Grundlagen des Zeitalters (1973)). Nederlandse vertaling door Willy Coolsaet met een taalkundige revisie d.d. 2011 van Guy Quintelier. De integrale tekst van het werk is beschikbaar op het internet op het volgende adres: https://www.marxists.org/nederlands/boehm/1977/kritiek/index.ht

m . Voor een synthese, zie: Panopticum Corona (http://blogimages.seniorennet.be/tisallemaiet/attach/170161.pdf ),

pp. 946v.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 10: 'Heart of Darkness'

'Heart of Darkness' uit 1899 van de in de Oekraïne geboren Engels-Poolse schrijver Joseph Conrad (pseudoniem van Jozef Teodor Konrad Korzeniowski (1857-1924)), dat zowat het meest herdrukte Engelstalige boek is, vertelt gebaseerd op echte personages en op feiten de geschiedenis van de hebzuchtige en moordzuchtige kolonialist in de Congo, 'meneer Kurtz'. Adam Hochschild typeert de auteur als “een opmerkzame waarnemer die de mentaliteit van een tijd en een plaats met doordringende precisie heeft getroffen.” (1)

Kurtz is “de eenzame blanke agent ver landinwaarts langs de grote rivier, met zijn dromen van grootsheid, zijn enorme voorraden waardevol ivoor en zijn in de Afrikaanse jungle uitgehakte privé-domein.” (2) Hij heeft een tuin omheind met palen waarop afgehakte mensenhoofden gespiesd staan, precies zoals in de tuin van “de roekeloze kapitein Léon Rom van de Force Publique.” (3) “Veel vrouwen en kinderen werden gevangengenomen, en eenentwintig hoofden werden naar de watervallen gebracht, en werden door kapitein Rom gebruikt als decoratie rond een bloemperk voor zijn huis!” (4) Naast Rom heeft Conrad nog andere herkenbare figuren afgeschilderd, zoals de verzamelaar van ivoor, George Antoine Klein, de krankzinnig geworden majoor Edmund Barttelot en Arthur Hodister met zijn harem Afrikaanse vrouwen. (5)

“(...) Heart of Darkness blijft het indrukwekkendste fictionele portret van Europeanen tijdens de strijd om Afrika.” (6) Zij werden gedreven door louter winstbejag: “Conrads blanken gaan over tot het plunderen van het werelddeel in het geloof dat ze de inheemse bevolking verheffen, beschaving brengen en 'de nobele zaak' dienen.” (7)

“In 1899 publiceerde Rom na zijn terugkeer naar België zelf een boek. Le nègre de Congo is (…) arrogant en oppervlakkig. (…) Rom was een enthousiaste jager die triomfantelijk poseerde voor een foto boven op een dode olifant (...).” (8) “Over la race noire zegt Rom: 'Het is het product van een geestloze staat, met ongepolijste gevoelens, ruwe hartstochten, brute instincten en is daarenboven trots en ijdel.” (9) Over de mishandelde dragers schrijft hij: “dat ze er enorm van genoten.” (10)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 12 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 153.

(2) O.c., p. 146.

(3) Ib., p. 149.

(4) Ib., p. 149.

(5) Ib., p. 150.

(6) Ib., p. 148.

(7) Ib., p. 151.

(8) Ib., p. 152.

(9) Ib., p. 152.

(10) Ib., p. 152.

Mensen die niet werken en die ook geen werk zoeken?

Zo is verrechtsing

Verrechtsing is een bijzonder gevaarlijke sociale kwaal welke uiteindelijk onafwendbaar leidt tot de ineenstorting van de maatschappij maar de grondslag en het mechanisme van de verrechtsing verbergen zich op een wel heel listige manier.

Vandaag worden kinderen gedropt in duffe, elektrisch verlichte lokalen volgestouwd met allerlei plastic tuigen waarmee zij zich mogen pogen te vermaken terwijl hun ouders gaan winkelen maar er is een tijd geweest dat alle kinderen nog een tuin hadden waarin zij konden spelen ofwel een stuk braakliggend openbaar terrein in de buurt. De kinderen speelden toen met zand, zij groeven putten, vermengden het zand met water, bouwden muurtjes en dijken, kastelen, onderaardse gangen, torentjes met daaromheen walletjes, forten bereikbaar met bruggetjes uit takken en op de walletjes die met water werden gevuld, lieten zij minuscule schepen varen, aangedreven met stoom opgewekt door brandende kaarsen; in de walletjes zwommen reusachtige vissen (die in feite de toen alomtegenwoordige stekelbaarzen waren) alsook veelkleurige, voorhistorische reptielen (die eigenlijk vuursalamanders waren, die nu niemand nog kent ofwel gewillig meewerkende meikevers waarvan men wel zeven soorten onderscheidde). En reeds in die tijd gold een gulden wet: het gebod dat iedereen mocht meespelen; het was simpelweg not done (zoals men dat nu zegt in de taal der hedendaagse heersers) om ook maar iemand ooit aan de kant te zetten en alle kinderen wisten heel goed dat er gewoon geen enkele geldige reden kon zijn welke het verschrikkelijke onrecht van de sociale uitsluiting zou kunnen rechtvaardigen. Het gebeurde natuurlijk wel, helaas, als het bekwame toezicht ontbrak, dat sommige, minder weerbare of minder goed ter tale zijnde kinderen ofwel kinderen die van elders kwamen, kinderen die een beetje anders waren - het gebeurde wel dat deze kinderen opzij werden geduwd (terwijl wie dat deden, er wel op letten dat er geen getuigen waren), ofwel dat zij taken kregen toebedeeld die minder leuk waren dan die van fort- of bruggenbouwer en dat zij het moesten stellen met een job als publiek, zodat zij in feite alleen maar mochten toekijken hoe goed de anderen het wel deden en hoe fraai hun bouwwerken waren: het gebeurde maar het werd helemaal niet geduld door de ouders en wanneer het alsnog gebeurde en de ouders van de gedupeerde kinderen kwamen er achter, dan namen deze contact op met de ouders van de andere kinderen en dezen berispten hun telgen streng en deden zij dat niet, dan was iedereen het er over eens dat zij helemaal niet ernstig bezig waren en dat begreep elk weldenkend mens. En als er alsnog kinderen uitgesloten werden van het spel, dan was het uiteraard ondenkbaar dat hen om die reden bij het vieruurtje aan de eettafel een plaats werd ontzegd of dat zij het zouden moeten stellen met een boterham zonder beleg: ware dit het geval, dan zou dat uiteraard terecht worden bestempeld als waanzin zonder meer. Welnu, waar verrechtsing aan de orde is, wordt het zicht op de werkelijkheid door redeloosheid, hebzucht, haat en allerlei onzin danig vertroebeld dat men de hier hoger genoemde waanzin voor lief neemt. En dat is in twee woorden de kern van het probleem van de verrechtsing dat vandaag gigantisch dreigt te worden.

De maatschappelijke activiteiten zijn uiteraard meer dan alleen maar een spel en om die reden wordt er ook op toegezien dat de taakverdeling of de toekenning van jobs geschiedt overeenkomstig bekwaamheid en verantwoordelijkheidszin: er zijn wetten die de opleiding regelen, het onderwijs en het toezicht op de vakkennis. Maar van langs om meer zijn er ook machten die het legale via allerlei sluikwegen ondermijnen en zo worden diploma's die de besten voor het betreffende vak via jarenlange en strenge examenprocedures hebben geselecteerd, niet langer gewaardeerd zoals het hoort terwijl valse stemmen opgaan die gewag maken van 'ervaringsdeskundigheid', 'emotionele intelligentie', 'verworven rechten' en nog meer dergelijke onzin: het zijn plantrekkerijen die zich ontwikkelen in het zog van de vriendjespolitiek, die op de meest belachelijke drogredenen vegeteert en die wie geld hebben, de wind in de zeilen geven.

Vervolgens wordt arbeid als een plicht voorgesteld terwijl dat in de eerste plaats een recht is, precies zoals de deelname aan het spel aan niemand mag onthouden worden. Door werken voor te stellen als een plicht, kan men makkelijk mensen van de arbeidsmarkt uitsluiten zonder daarvoor geblameerd te worden, want in die valse voorstelling verschijnt de werkloze niet als iemand aan wie rechten worden onthouden maar als iemand die zijn plicht niet doet: hij wordt zogezegd niet uitgesloten, hij sluit zogezegd zichzelf uit, bijvoorbeeld omdat hij lui zou zijn en hij zou schaamteloos profiteren op de kap van anderen: zo willen de alleenheersers het gezegd hebben.

Tenslotte is het waar dat er heel wat landen zijn die aan werklozen niet dezelfde rechten toekennen als ons eigen land doet maar als dat een argument is om de rechten van werkzoekenden terug te dringen, zoals zekere lieden die zich politicus of professor mogen noemen dat wel zouden wensen, dan moet hetzelfde gelden inzake vrouwenrechten: quasi overal ter wereld genieten vrouwen niet dezelfde rechten als in ons land - vrouwen, andersvaliden, mensen met een andere huidskleur of met een uitheemse religie of bijvoorbeeld holebi's: is het feit dat in veruit het merendeel der landen holebi's geen rechten hebben dan een reden om ook hier de mensenrechten met de voeten te gaan treden? In de mensenrechtenverklaring staat heel duidelijk dat elke burger recht heeft op werk. Bovendien is de verdeling van de arbeidstaken de verantwoordelijkheid van de overheid en niet die van de werknemer die immers al zijn handen vol heeft met het zich bekwamen in zijn eigen vak. De overheid moet erop toezien dat iedereen werk heeft, wat heel concreet betekent dat zij moet kunnen garanderen dat niemand wordt uitgesloten van deelname aan het maatschappelijk proces, en zij moet dat doen door de bestrijding van praktijken zoals de vriendjespolitiek in plaats van die te vergoelijken of hier zelf het slechte voorbeeld te gaan geven.

Zoals volgens historicus Adam Hochschild in de Congo koning Leopold II deed die, met het oog op louter zelfverrijking verantwoordelijk was voor niet minder dan acht miljoen doden, alles en iedereen in het werk stelde om zichzelf te profileren als een filantroop die daar de slavenhandel ging bestrijden, het christendom ging verspreiden en de ontwikkeling van Centraal-Afrika in het zadel ging helpen, zo ook doen alle potentaten het hem vandaag nog na: zij zorgen er niet alleen voor dat het recht van de sterksten, waartoe zij zelf behoren, zegeviert zodat zij naar believen onrecht kunnen plegen maar tevens weten zij het onrecht in de schoenen te schuiven van de slachtoffers van hun criminele handelwijze.

Wij moeten ons geen illusies maken. Na meer dan een eeuw te zijn verzwegen, kwamen de niet mis te verstane getuigenissen aan het licht van de gang van zaken bij het zinken van 'the unsinkable' zoals de Titanic werd genoemd: vrijwel zonder uitzondering bleken de voorname heren, bekend om de snoeverijen over de eigen heldendaden en om hun gestes van “na u mevrouw” en “vrouwen en kinderen eerst”, in tijd van nood er een heel andere praxis op na te houden: in de reddingssloepen zaten uitsluitend volwassen eersteklas opvarenden van het mannelijk geslacht.

(J.B., 10 december 2022)

Rémy Bonny: “The impact of the EU on the perception of homosexuality by Ukrainian political elites after the Euromaidan revolution”

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 9: De Congo, speeltuin voor wie van geen hout meer pijlen weten te maken

Boma werd de hoofdstad van de Congo maar “het echte hoofdkwartier van de Etat Indépendant du Congo lag niet in Boma, maar in een reeks kantoren in Brussel, een op de begane grond van het koninklijk paleis, de andere in aanliggende gebouwen of aan de overkant van de straat.” (1) De koning duidde zelf zijn regeerders voor de Congo aan en een kabinet in Brussel bracht hem rechtstreeks verslag uit. (2) In eigen land brokkelde Leopolds macht echter af.

Voor de kolonialen waren medailles voorzien: “Door je te voegen naar het systeem werd je betaald, bevorderd, met medailles behangen”. (3) Vele ambtenaren hadden Afrikaanse concubines, de Congo werd opgedeeld in grote sectoren, soms verpacht aan particulieren met aandeelhouders waarvan Leopold er altijd de helft van behield. Onder de schijn van beschavingswerk eigende Leopold zich in de jaren negentig door olifantenjacht en inbeslagnames al het ivoor toe. (4)

Tot de dragers behoorden “kinderen tussen de zeven en negen jaar oud die vrachten van tien kilo droegen”, aldus een waarnemer. En een staatsambtenaar van de Congo: “'Een stoet arme duivels, geketend om de nek, droeg mijn hutkoffers en dozen naar de kade. (…) Er waren ongeveer honderd dragers, bevend en angstig voor de opzichter, die tijdens het langslopen met zijn zweep zwaaide. Voor iedere potige en breedgerugde vent, hoeveel waren er wel niet geraamtes verdord als mummies, hun huid verweerd (…) doorgroefd met diepe littekens, overdekt met etterende wonden. (…) Doet er allemaal niet toe, allemaal werden ze aan het werk gezet.” (5)

Edmond Picard, een Belgisch senator, schrijft in 1896: “'Onophoudelijk komen we deze dragers tegen (…) zwart, miserabel, met alleen een afgrijselijk smerige lendendoek als kleding, gekroesde en kale hoofden die de lading dragen - kist, baal, ivoren slagtand (…) vat; de meesten van hen ziekelijk, gebogen onder een last die wordt verzwaard door vermoeidheid en ontoereikend voedsel - een handjevol rijst en een of andere stinkende gedroogde vis; beklagenswaardige lopende kariatiden, lastdieren met dunne apenpoten, met afgetobde gelaatstrekken, starende en holle ogen van de concentratie om hun evenwicht te bewaren en van de versuftheid door uitputting. Zo komen en gaan ze bij duizenden (…) gerekwireerd door de met haar machtige militie bewapende Staat, afgestaan door stamhoofden wier slaven zij zijn en die zich hun loon toe-eigenen (…) stervend langs de weg of, de reis eenmaal voltooid, terugkerend naar hun dorpen om daar te sterven als gevolg van overbelasting.” (6) Adam Hochschild: “Van de driehonderd dragers die in 1891 door districtscommissaris Paul Lemarinel waren geronseld voor een gedwongen mars van meer dan duizend kilometer om een nieuwe basis op te zetten, keerde er niet één terug.” (7) Er zijn beschrijvingen, onder meer van ene Stanislas Lefranc, van groepen zeven en acht jaar oude kinderen die vijfentwintig zweepslagen krijgen, soms werd er geslagen tot de dood. (8)

Hochschild haalt Primo Levi aan met betrekking tot een gelijkaardige gruwel van een halve eeuw later: “'Monsters bestaan', schreef Primo Levi over zijn ervaringen in Auschwitz, 'Maar hun aantal is te gering om echt gevaarlijk te zijn. Gevaarlijker zijn (…) de ambtenaren die bereid zijn te geloven en te handelen zonder vragen te stellen '” (9) Wat de nazi-beulen hielp om te wennen aan de moordpartijen was naar het zeggen van Franz Stangl de afstand tussen dader en slachtoffer. (10) Men moet bedenken dat koning Leopold zelf nooit in de Congo is geweest. Verder werd de onverschrokkenheid tot terroriseren beschouwd als een teken van mannelijkheid. (11)

Leopold had een huurlingenleger van negentienduizend man en dat werd de Force Publique met driehonderddertien bases in 1908. Maar er kwamen revoltes van verschillende volkeren (die dan tegen elkaar werden opgezet), rebellen en muiterijen “En dat kan niemand die de omstandigheden hier kent, verbazen”, aldus een Zweedse missionaris in een brief naar huis. (12) Negers werden naar willekeur behandeld, hun vrouwen gevangengenomen, schoolmeisjes ontvoerd en gedwongen om te werken op het land of als prostituees. (13) “(...) Onze meest gerespecteerde mannen hier (…) hebben ons met tranen in de ogen en veel kommer in hun hart verteld dat ze onlangs een groep van zevenhonderd aan elkaar geketende en (op stoomboten naar de kust) vervoerde vrouwen hebben gezien. 'En', zeiden ze, 'of ze onze hoofden afhakken of dat van een kip, maakt voor hen geen enkel verschil.'” (14)

De langdurige muiterijen (van 1897 tot 1900) “waren de voorlopers van de antikoloniale guerrillaoorlogen die vanaf ongeveer 1960 Centraal- en Zuid-Afrika op zijn grondvesten deden schudden”. (15) Leopold zorgde ervoor dat hij doorging voor een bestrijder van de slavenhandel terwijl zowel zijn dragers als de soldaten van de Force Publique slaven waren die werden gekocht ofwel ontvoerd - driekwart van hen stierven voordat ze werden ingelijfd. Leopold deed ook zaken met de machtigste slavendrijver van Zanzibar, de beruchte Tippu Tip: in 1887 bood Leopold hem het gouverneurschap aan over de oostelijke provincie. De koning kocht een paar duizend slaven af van Tippu Tip en beloofde hen de vrijheid... na eerst zeven dienstjaren bij de Force Publique. (16)

Van de talloze gevangennemingen van mensen die slaaf werden gemaakt, bestaat slechts één optekening door de Swahili sprekende Edgar Canisius van het nadien gestaafde relaas van een Afrikaanse vrouw genaamd Ilanga. Zij beschrijft een inval in haar dorp door blanke soldaten aan wie zij overvloedig te eten gaven om hen goed te stemmen maar de troep kwam terug, ze “stormden de huizen binnen en sleurden de mensen naar buiten. (…) (we) werden met touwen om onze nek vastgebonden (…) de soldaten sloegen ons met de ijzeren stokken van hun geweren.” (17) De dorpelingen werden gedwongen verder te marcheren, geladen met “(…) manden, in sommige waarvan gerookt mensenvlees lag. (…) We hadden niets te eten. (…) Op de zesde dag werden we erg zwak (…) mijn man kon niet langer op zijn benen staan, dus ging hij naast het pad zitten (…) de soldaten sloegen hem (…) toen sloeg een van hen hem op het hoofd met het uiteinde van zijn geweer, en hij viel op de grond. Een van de soldaten ving de geit (die de man had gedragen) terwijl twee of drie anderen de lange messen die aan het uiteinde van hun geweren zaten in mijn man staken. Ik zag het bloed naar buiten gutsen, en toen zag ik hem niet meer, want we passeerden de kam van een heuvel en hij was buiten zicht. Veel jonge mannen werden op dezelfde manier gedood, en veel baby's werden in het gras gegooid om te sterven. (...)” (18)

“'Ik geloof dat we drie kinderkolonies moeten opzetten', schreef de koning op 27 april 1890”, met elk vijftienhonderd kinderen, en de directeur-generaal gaf opdracht om “'vanaf nu zoveel mogelijk mannelijke kinderen te verzamelen' voor de drie overheidskolonies” maar het werden er naderhand veel meer. (19) Hoofdzakelijk katholieke missionarissen verzamelden kinderen: wezen, van wie de ouders meestal omkwamen door de Force Publique, terwijl in Afrikaanse clans het begrip 'wees' in feite onbestaande is. In 1899 schrijft een katholieke priester aan zijn overste: “Monsieur Devos heeft ons vijf gevangenen geleverd, vastgebonden bij de nek, om klei op te graven voor het vervaardigen van baksteen, alsmede vijfentwintig arbeiders uit Ibembo voor het sprokkelen van hout. (…) Tijdens de mis (…) werd op het moment van het opheffen van de hostie 'presenteer het geweer' geblazen op de jachthoorn”. (20)

Voor hen die geloven dat Leopold II in Afrika de volkeren ging onderwijzen, nog dit: “De kinderkolonies werden meestal bestuurd met de chicotte en de boeien. (…) Als ze hun ontvoering, overbrenging en opleiding overleefden, werden de mannelijke afgestudeerden van deze staatskolonies soldaten, precies zoals Leopold had bevolen. Deze staatskolonies waren de enige door de overheid gefinancierde scholen voor Afrikanen in Leopolds Congo.” (21) Meer dan de helft van deze getraumatiseerde en ondervoede kindsoldaten stierven door ziekte en ontbering. Een moeder-overste schrijft in 1895 dat in haar kolonie vele kleine meisjes stierven, “maar allen hadden het geluk het Heilig Doopsel te ontvangen; zij zijn nu engeltjes in de hemel die bidden voor onze grote koning.” (22) Intussen pleegde de aan morfine en alcohol verslaafde echtgenoot van Leopolds dochter Stéphanie, kroonprins Rudolf, zelfmoord samen met zijn minnares, wat echter werd publiek gemaakt als een politieke moord, en Leopold schreef: “(...) Wij kennen de gevoelens van de ministers en rekenen op hun medeleven in de verschrikkelijke beproevingen die God ons heeft opgelegd. Doe wat u kunt om monsieur Van Neuss (23) te helpen meer aandelen op de markt te brengen; dat zou mij zeer welgevallig zijn. Nogmaals, ik dank u.” (24)

De Congo was voor blanken de plek om ongestraft te heersen en rijk te worden. Zo bijvoorbeeld kreeg een districtshoofd in Manyanga voor het doodslaan van twee bedienden in 1890 als straf een boete van vijfhonderd frank. “Kipling dichtte: 'Verscheep me ergens oost van Suez,/ waar het beste als het slechtste is,/ Waar er geen tien geboden zijn,/ en aan drankjes geen gemis.” (25) Die niet meer wisten van welk hout pijlen maken, konden nog altijd in de Congo terecht. Deze avonturiers werden door de Afrikanen uiteraard alleen maar dood gewenst. (26)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 7 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 120.

(2) O.c., p. 120.

(3) Ib., p. 126.

(4) Ib., p. 123.

(5) Ib., p. 124.

(6) Ib., p. 124.

(7) Ib., p. 124.

(8) Ib., pp. 124-125.

(9) Ib., p. 126.

(10) Ib., pp. 126-127.

(11) Ib., p. 128.

(12) Ib., p. 130.

(13) Ib., pp. 130-131.

(14) Ib., p. 131.

(15) Ib., p. 134.

(16) Ib., p. 135. De bijgenaamde 'Tippu Tip' (wat een klanknabootsing zou zijn van de musket) heette in werkelijkheid 'Hamed bin Muhammed el Murjebi'.

(17) Ib., p. 137.

(18) Ib., pp. 137-138.

(19) Ib., p. 138.

(20) Ib., pp. 138-139.

(21) Ib., p. 139.

(22) Ib., p. 139.

(23) Het betreft de administrateur-generaal voor financiën van de Congostaat.

(24) O.c., p. 139-140.

(25) Ib., p. 142.

(26) Ib., p. 143.

Fjodor Dostojevski

De Gebroeders Karamazov:

De Grootinquisiteur van Sevilla

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 8: de eerste dissident en zijn lot

Het boek van Adam Hochschild is allerminst de eerste aanklacht tegen het Congo-regime van Leopold II: in 1890, nog voor de grote slachtingen begonnen, was er de zwarte Amerikaan en mensenrechtenactivist George Washington Williams. Williams was de schrijver van een lijvig boek over de geschiedenis van de negerslavernij (1) alsook auteur van een boekwerk over de zwarte soldaten tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. (2) Eerder stelde hij aan een medewerker van Leopold II voor om zwarte Amerikanen te rekruteren om te gaan werken in de Congo, en aanvankelijk was hij een zeer enthousiast pleitbezorger voor de erkenning van de Congo-staat door de VS. Hij bezocht de Congo tegen de wens van de koning in, bracht er zes maanden door en ontdekte daar allerminst de goedaardig bestuurde kolonie maar wel wat hij noemt: “'het Siberië van het Afrikaanse werelddeel'” (3), waarop hij in 1890 in een (in Europa en in de VS wijd verspreide) Open brief de koloniale regering van Leopold II in de Congo aanklaagde. Het was “de eerste alomvattende, systematische aanklacht tegen Leopolds koloniale regime die ooit was geschreven.” (4)

Bijzonder respectvol offreert Williams de koning enkele bedenkingen “gebaseerd op zorgvuldig onderzoek” maar hij schrijft tevens dat “de koning der koningen niet tevreden is over wat Hij in de Congo ziet gebeuren.” (5) Williams verwijst naar getuigenissen, documenten, brieven en verslagen en schrijft dat de documenten zouden bewaard worden “'tot op het moment dat een internationale commissie in het leven kan worden geroepen, bekleed met de macht om personen en stukken op te vragen, eden af te nemen en de waarheid of valsheid van deze stukken vast te stellen.'” (6) Een halve eeuw voor de Neurenbergprocessen heeft Williams het inzake het bestuur van de Congo over “misdaden tegen de menselijkheid”. (7) Hij vernoemt onder meer de bedrieglijke wijze waarop Stanley en zijn medewerkers grond aftroggelen van de Afrikaanse stamhoofden, de tirannie van Stanley, zijn militaire bases die een golf van dood en verderf veroorzaken en zijn wreedheid tegen zijn gevangenen. Ook brengt hij de leugenachtige voorwendsels van Leopold te berde: van een wijze regering was geen sprake, scholen en ziekenhuizen waren er niet en de blanke rechtbanken waren misdadig. Blanke handelaars en overheidsfunctionarissen roofden Afrikaanse vrouwen en gebruikten hen als bijzit. Blanken lieten negers dwangarbeid verrichten en terwijl zij voorhielden de slavernij te bestrijden, handelden zij in slaven.

Drie maanden na zijn open brief richtte Williams zich tot de Amerikaanse president Harrison tegenover wie hij deze beschuldigingen herhaalde en hij wees hem op zijn verantwoordelijkheid tegenover de Congo aangezien hij deze Afrikaanse regering eerder had erkend. Hij drong ook aan op een plaatselijk regime dat internationaal zou zijn en rechtvaardig. (8)

De New York Herald, die Stanley naar Afrika had gestuurd, kopte over het pamplet: “Amerikaans staatsburger noemt het bestuur van de Afrikaanse vrijstaat barbaars – onderzoek geëist” en citeerde Stanley “die de Open brief 'een opzettelijke poging tot chantage' noemde”. En ook Williams geldschieter, Collis P. Huntington, koos partij tegen hem. Leopold ging in de tegenaanval en de kranten hadden het over de “'onevenwichtige neger'” (9) en over de “'pseudo-kolonel'” (10) en zij wezen erop dat de Amerikanen niet beter waren geweest voor de inboorlingen aldaar. De Belgische kranten La Réforme alsook Le Courrier de Bruxelles verdedigden Williams en veroordeelden het Congo-regime van Léopold en ook in de buitenlandse pers werd de Open brief besproken. Maar in juni 1891 sprongen het Belgisch parlement en de hoogste ambtenaren de koning bij met een verslag ter weerlegging van de beschuldigingen.

Williams werd op dat ogenblik op het eind van zijn rondreis door Afrika in Egypte in de steek gelaten door zijn geldschieter, bezat toen nog amper 14 pond, werd ernstig ziek en geraakte nog net in Engeland waar hij op 2 augustus 1891 op eenenveertigjarige leeftijd overleed. De koningsgezinde pers “berichtte zijn dood met genoegen.” (11) “Zijn vroege dood redde de Congoregering” (12), aldus diplomaat S.J.S. Cookey en pas in 1975 kreeg de mensenrechtenactivist een grafsteen. Hochschild: “Williams was de enige die volledig en hartstochtelijk en herhaaldelijk sprak over wat anderen ontkenden of negeerden. In de komende jaren zouden zijn woorden steeds profetischer blijken te zijn.” (13)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 2 december 2022)

Verwijzingen:

(1) Het betreft het in 1882 en 1883 gepubliceerde, tweedelige boek, getiteld: “De geschiedenis van het negerras in Amerika van 1619 tot 1880. Negers als slaven, als soldaten en als burgers, samen met een inleidende beschouwing over de eenheid van de menselijke familie en een historische schets van Afrika en een verslag van de negerregeringen van Sierra Leone en Liberia.” Voor de volledige tekst, zie:

https://archive.org/details/historynegrorac00willgoog

Zie: Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 110.

(2) Voor de volledige tekst, zie:

https://archive.org/details/ahistorynegrotr00willgoog

(3) Adam Hochschild, o.c., p. 114.

(4) Ib., p. 115.

(5) Ib., p. 114.

(6) Ib., p. 114.

(7) Ib., p. 117.

(8) Ib., p. 117.

(9) Ib., p. 118.

(10) Ib., p. 118.

(11) Ib., p. 119.

(12) Ib., p. 119.

(13) Ib., p. 119.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 7: Surrealisme

“In april 1885 (…) werd de koning in een rechtszaal in Groot-Brittannië genoemd als één van de cliënten van een voornaam 'huis der zonde' waartegen strafvervolging was ingesteld op aandringen van het Londense Comité voor de Beteugeling van de Continentale Handel in Engelse Meisjes” (1), zo verhaalt Adam Hochschild. Leopold betaalde voor de 'gestage levering' van “jonge vrouwen, van wie sommige tussen de tien en vijftien jaar oud waren en gegarandeerd maagden” (2) en hij werkte met zwijggeld. (3)

De voornaamste afleiding voor de huiselijke ellende van de koning was de Congo waar een paar duizend blanken twintig miljoen zwarten onder de duim hielden dankzij machinegeweren, kinine en de stoomboot. Leopolds schulden liepen op maar hij wist de kerk te winnen voor het propageren van de aankoop van Congo-obligaties die immers de christianisering ten goede kwamen en de bestrijding van de moslim-slavenhandelaars; hij kon zelfs een lening van vijfentwintig miljoen frank losweken van het Belgische parlement (- het equivalent van vijf miljard frank in 1998). (4) In zijn testament draagt hij de Congo over aan België en “zo leek zijn erflating een gulle daad in plaats van onderdeel van een financiële transactie”. (5)

Leopold begon nu ook te dromen van de Nijl. De Sudan (aan de boven-Nijl), onder gezamenlijk Engels-Egyptisch bestuur, kampte met moslimfundamentalisten die de gouverneur-generaal vermoordden. Gouverneur Emin Pasja vroeg Europa om hulp en kreeg die ook: Stanley leidde de reddingsexpeditie, gewapend met machinegeweren waarover hij zei dat het “'waardevolle diensten zou bewijzen om de beschaving te helpen het barbarisme te overwinnen.'” (6) Leopold vroeg Stanley om een voor de koning interessante route te kiezen alsook om de gouverneur met zijn provincie in te lijven binnen de Congostaat. “Op die manier zou er niet alleen een onbekende uithoek van Leopolds grondgebied voor hem worden verkend en wellicht vergroot, maar zou dit allemaal worden gedaan op kosten van anderen.” (7) Maar tijdens de tocht balanceerden Stanley's mannen op de rand van de hongerdood; hij gijzelde vrouwen en kinderen van negerstammen om van hen voedselleveringen te bekomen en wanneer ze tegenstand vreesden “gaf Stanley bevel om alle dorpen in de omgeving plat te branden”. De slachtingen werden beschreven “alsof het een jachtpartij betrof: 'Het was interessant in het oerwoud te liggen en de inboorlingen rustig bezig te zien (…) Ik opende de jacht door één vent door de borst te schieten. Hij viel als een steen neer. (…) Dadelijk regende een salvo op het dorp neer.” (8) Hochschild: “Eén lid van de expeditie pakte het afgehakte hoofd van een Afrikaan in een kist met zout en stuurde het naar Londen om te worden opgezet en geprepareerd door zijn taxidermist in Piccadilly”. (9) “Na Stanleys terugkeer in 1890 ontstond er in Engeland een controverse over het verlies van meer dan de helft van de manschappen van de expeditie en over de gruweldaden die onder zijn bevel waren gepleegd.” (10) Maar “men had geen idee dat het in vergelijking met het bloedvergieten dat nu net in Centraal-Afrika begon een onbeduidend incident was geweest.” (11) In België, het land van het surrealisme, blokt de krant De Standaard van 22 november laatstleden: “Congocommissie zoekt koortsachtig naar eervol slotakkoord”. (12)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 30 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 94.

(2) Ib., p. 94.

(3) Ib., p. 94.

(4) Ib., p. 100.

(5) Ib., p. 101.

(6) Ib., p. 103.

(7) Ib., p. 103.

(8) Ib., p. 105.

(9) Ib., p. 105.

(10) Ib., p. 106.

(11) Ib., p. 106.

(12) https://www.standaard.be/cnt/dmf20221122_97460252

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 6: De internationale erkenning van een dictatuur

Behalve Leopold II van België aasden ook Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië en Portugal op het bezit van de Congo (1) maar Leopold was zijn rivalen te slim af: hij wist de politici in de V.S. warm te maken voor wat hij voorstelde als een soort van 'Afrikaanse V.S.' naar Amerikaans model (2) en alras erkende de regering in de V.S. zijn project: “De regering van de Verenigde Staten verkondigt haar sympathie voor en instemming met de humane en goedgunstige doelstellingen van de Internationale Vereniging van de Congo, (…) en zal de functionarissen van de Verenigde Staten (…) opdragen de vlag van de Internationale Afrikaanse Vereniging te erkennen als de vlag van een bevriende regering” (3) Deze verklaring verscheen in een door Leopold zelf gewijzigde versie in Stanleys in vele talen wereldwijd verspreide bestseller The Congo and the Founding of Its Free State: A Story of Work and Exploration. “De voornaamste wijziging was dat hij nu alleen de door Leopold gecontroleerde Internationale Vereniging van de Congo noemde” (4), zo schrijft Hochschild en hij voegt eraan toe: “Lang voor Stalin, die ook eigenhandig de manuscripten van schrijvers redigeerde, wist Leopold hoe nuttig het was de geschiedenis te herschrijven.” (5) “Door zulke goocheltrucs veranderde het gebied dat in het volgende jaar door een steeds langere lijst van landen zou worden erkend, geleidelijk van een federatie van staten onder de welwillende bescherming van een liefdadigheidsvereniging in een kolonie onder de heerschappij van één man.” (6) Zelfs kanselier Bismarck van Duitsland liet zich inpalmen door Leopold en erkende de nieuwe staat ofschoon hij over hem gezegd had: “Zijne majesteit vertoont de pretenties en de naïeve zelfzuchtigheid van een Italiaan die ervan uitgaat dat hij dankzij zijn charme en knappe uiterlijk alles voor elkaar kan krijgen.” (7) Er kwam een Conferentie van Berlijn (gehouden van november 1884 tot februari 1885) over het lot van Afrika waarop niet één Afrikaan uitgenodigd was. (8) Leopold (die het overwoog zich 'keizer van de Congo' te noemen maar uiteindelijk koos voor de titel van 'eigenaar') sleepte een grondgebied in de wacht dat groter was dan Engeland, Frankrijk, Duitsland, Spanje en Italië bij elkaar. “Bij koninklijk besluit noemde de koning op 29 mei 1885 zijn nieuwe, particulier bestuurde kolonie de 'Etat indépendant du Congo', de Congo Vrijstaat” (9) die in werkelijkheid een dictatuur was - in dit geval 'vrij', namelijk van overheersing door vreemde mogendheden en door het Belgische parlement. (10)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 25 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), pp. 76-77.

(2) Ib., pp. 81-87.

(3) Ib., p. 87.

(4) Ib., p. 87.

(5) Ib., p. 87.

(6) Ib., p. 88.

(7) Ib., p. 89.

(8) Ib., p. 90.

(9) Ib., p. 91.

(10) Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrijstaat_(staatsvorm)

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 5: Het inpalmen van het grondgebied

Koning Leopold zette juridische constructies op en organisaties waarmee hij bewust verhinderde dat aan het licht kwam dat hijzelf persoonlijk de opkoper was van de Congo. “Het publiek heeft dat niet in de gaten” (1), zo schrijft hij letterlijk. Hij verschool zich achter aandeelhouders en achter bankier Maximilien Strauch. Terwijl hij zich voordeed als filantroop en deed alsof hij “een confederatie van vrije negerrepublieken” stichtte (2) en alleen maar gastverblijven bouwde, wetenschappelijke centra, en de slavenhandel bestreed in dienst van de vooruitgang (3), zorgde hij ervoor dat “de contracten die Stanley zijn Europese personeel liet tekenen hun verbood iets over het echte doel van hun werk in de openbaarheid te brengen”. (4) Maar in feite minachtte hij de inboorlingen: “zoals een van Leopolds ondergeschikten botweg schreef aan Stanley: 'Er is geen sprake van dat ook maar de geringste politieke macht wordt gegund aan negers. Dat zou absurd zijn (...)'” (5) Stanley bracht een machtig privé-leger op de been (6) en was wreed voor de negers in zijn dienst en hij schrijft aan Brussel: “'De beste straf is die van de boeien, want zonder het lichaam te verwonden, te verminken of te martelen, brengt het schaamte en ongemak met zich mee'” (7)

Leopold liet zich juridisch bijstaan door de geleerde sir Travers Twiss uit Oxford. Het was hem te doen om een zo groot mogelijk grondgebied en om ivoor en hij schrijft: “Ik verlang te zien dat u alle ivoor die aan de Congo te vinden is opkoopt, en laat kolonel Strauch weten welke goederen hij naar u moet sturen om ervoor te betalen en wanneer. Ik beveel u ook aan slagbomen en tolheffingen in te stellen (...)” (8) Een gebied “zo groot als de hele Verenigde Staten ten oosten van de Mississippi” (9) werd van de Afrikaanse stamleiders afgesnoept met methoden die even bedrieglijk waren als de huidige waarmee multinationals vandaag zowat iedereen inpakken, met als voornaamste wapen de onwetendheid van de gedupeerden omtrent hun eigen rechten. “Slechts enkelen hadden ooit eerder het geschreven woord gezien”, aldus Adam Hochschild, “en hun werd gevraagd hun X te zetten onder documenten in een vreemde taal en vol juridisch jargon”. (10) Hochschild: “In Isangila, niet ver van de grote stroomversnellingen, tekende Stanley op dat hij in staat was geweest land te kopen voor een handelspost door een paar stamhoofden te betalen met 'een ruime hoeveelheid fraaie kleren, lakeienjassen en met klatergouden galons versierde uniforms, met (...) goederen (…) niet te vergeten een paar flessen gin'. De veroveraars van Afrika waren er, net als die van het Amerikaanse Westen, achter gekomen dat alcohol even doelmatig kon zijn als een machinegeweer”. (11) De inboorlingen hadden er geen flauw idee van dat ze hun land verkochten. De belangrijkste nederzetting ging Leopoldville heten en op de landkaarten verschenen ook de 'Leopoldheuvel', het 'Leopold-II-meer' en de 'Leopold-rivier'. (12) Naast het grondgebied en het ivoor werd na verloop van tijd ook de hoogstaande Congolese kunst waaraan Matisse, Picasso en andere groten zich inspireerden, weggeroofd.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 23 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 71.

(2) Ib., p. 73

(3) Ib., p. 72.

(4) Ib., pp. 70-71.

(5) Ib., p. 73.

(6) Ib., p. 77.

(7) Ib., pp. 73-74.

(8) Ib., p. 76.

(9) Ib., p. 78.

(10) Ib., p. 78.

(11) Ib., pp. 77-78.

(12) Ib., p.73.

(3) O.c., p. 69-70.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 4: De uitroeiing van de Afrikaanse olifant

Dat koningshuizen bevolkt worden door wereldvreemde schepsels mag niemand verbazen en omdat mensen pas datgene kennen en kunnen appreciëren waaraan zij een tekort hebben, weten vorsten en vorstinnen de waarde van ons dagelijks brood helemaal niet te schatten: zij kennen slechts de kostbare snuisterijen waarvoor zij onderling wedijveren, zoals goud- en zilverwerk, parels en... ivoor, waaruit dure schaakstukken, broches, crucifixen en snuifdozen worden vervaardigd. En uiteraard behoeven potentaten met het oog op hun intriges ook kennis van een zeker deel van de menselijke ziel.

Koning Leopold II kent Stanley's persoonlijkheid: “Eén deel titaan met een ongepolijste kracht en bergen verzettend zelfvertrouwen; het andere een kwetsbare, onwettige zoon van de arbeidende klasse, gedreven ijverend voor de goedkeuring van de machtigen.” (1) In 1878 laat de drieënveertigjarige koning Stanley die dan zevenendertig is naar zijn paleis komen en neemt hem contractueel in dienst: Stanley zal voor zijn (uiteraard door Leopold betaalde) expeditie verblijvend in Afrika gedurende vijf jaar jaarlijks 50.000 frank ontvangen en verblijvend in Europa de helft van die som. (2) Hij moet aan de monding van de Congo een basis oprichten, een (spoor)weg om de vele watervallen te omzeilen en rond het 1500 km lange bevaarbare stuk van de Congostroom worden vele handelsposten gepland.

Sinds Columbus Amerika binnenviel werden gedurende vele eeuwen slaven vanuit Afrika naar Noord-Amerika versast om daar de plantages te bevolken, wat neerkomt op een genocide die aan miljoenen zwarten het leven kostte. En uiteraard was het ook Leopolds bedoeling niet om de zwarten te gaan beschaven: zijn plannen lagen veeleer in de lijn van wat de plunderaars die hem voorafgingen, bezielden. Leopold wilde dat Stanley de weg vrijmaakte om via de Congorivier het kostbare ivoor uit het hart van Afrika te gaan 'oogsten' en het naar de monding van de Congo te versassen, waar het dan per schip naar Brussel zou worden gevaren. Waarmee een andere genocide van start ging, dit keer gemunt op de Afrikaanse olifant. (3)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 17 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 68.

(2) Adam Hochschild (/zijn vertaler) vermeldt dat 50.000 frank uit die tijd overeenkomt met een half miljoen gulden of dus met tien miljoen Belgische frank (een kwart miljoen euro) in 1998.

(3) O.c., p. 69-70.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 3: Leopold strikt de grote ontdekkingsreiziger

Leopold II wordt gedreven door winstbejag. Hij bestudeert de Spaanse verovering van Noord- en Zuid-Amerika, de Britse kolonies India, Birma en Ceylon alsook Nederlands-Indië. “Dwangarbeid [zo merkt hij op] is de enige manier om deze indolente en corrupte volken van het Verre Oosten te beschaven en te verheffen.” (1) Hij wil een kolonie om België rijk te maken en als uitvlucht voor zijn veroveringsplannen verzint hij dat hij een halt wil toeroepen aan de Arabische slavenhandel. Vanaf 1876 organiseert hij een groots opgezette conferentie omtrent de kolonisering van Afrika waar hij basissen plant met scholen, laboratoria en opslagplaatsen voor de bevoorrading van ontdekkingsreizigers. Het orgaan bezorgt hem faam als filantroop maar verdampt reeds het jaar daarop. (2)

In 1877 duikt Stanley op, hij heeft Afrika van West (Zanzibar) naar Oost doorkruist in een tocht van 10.000 km die tweeënhalf jaar duurde. Hij bracht de streek in kaart en kende zijn eigen naam toe aan de Stanleywatervallen en die van de zeventienjarige Alice waarmee de bijna veertiger zich verloofd had, aan de boot (de 'Lady Alice') waarop hij de expeditie heeft gevoerd. Driehonderdzevenenvijftig mensen reisden mee in een colonne van een kilometer lang die zesduizend kilogram wapens en ander proviand meevoerde en die middels de seinen met een jachthoorn werd bestuurd. Stanley pakt uit met zijn bloedige veroveringstochten en schrijft in zijn dagboek: “'We hebben achtentwintig stadjes en zestig tot tachtig dorpen aangevallen en vernield.'” (3) Humanitaire groeperingen in Engeland zijn verontwaardigd maar voor vele anderen is Stanley een held en de inboorlingen worden “'een soort menselijk ongedierte'” genoemd. (4) Ook straft Stanley zijn dragers, die hij in zijn dagboek schurken noemt, met tweehonderd zweepslagen (5) en hij zet het leven van zijn naaste medewerkers op het spel, vaker overleven zij de tocht niet. Zijn boeken worden multimediaproducten (6) terwijl in de overlevering de inboorlingen het hebben over de wreedheid van de blanken. Stanley verneemt wat later dat zijn verloofde, Alice, intussen getrouwd is met de spoorwegmagnaat en miljardair Albert Barney en wordt depressief. Wanneer zijn roem groeit, beklaagt Alice het zich niet mevrouw Stanley te zijn geworden en lang na zijn dood eist zij de eer voor Stanley's expeditie voor zich, het was immers de Lady Alice die Afrika veroverde... (7)

Met listen en intriges lokt koning Leopold II de in Engeland en in Amerika door de autoriteiten ondergewaardeerde Stanley nu naar België om hem voor zijn kar te spannen binnen zijn plan om de Congo in te palmen. (8) “'Ik wil niet riskeren'”, aldus Leopold, “'een goede gelegenheid te verliezen om voor onszelf een deel van deze schitterende Afrikaanse taart veilig te stellen'”. (9)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 15 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 43.

(2) O.c., pp. 39-52.

(3) O.c., p. 55.

(4) O.c., p. 56.

(5) O.c., p. 57.

(6) O.c., p. 57.

(7) O.c., pp. 57-62.

(8) O.c., pp. 62-66.

(9) O.c., p. 64.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 2: 'Missionering'

In 1482 kwamen de Portugezen met Diogo Cão aan bij de Congorivier en zij werden daar in 1491 vriendelijk ontvangen door de koning, de ManiKongo. Het land telde toen 3 à 4 miljoen mensen. De Portugezen gaven de koning wapens om de opstandelingen te onderdrukken en zij begonnen met de bouw van kerken en missieposten. In Afrika bestond slavernij maar veel Afrikaanse stamhoofden waren ook bereid om ganse scheepsladingen slaven aan de aan slavenkoorts lijdende Europeanen te verkopen: ze werden verscheept naar de mijnen en de plantages voor koffie, thee, suiker, katoen en tabak in de Britse, Franse en Hollandse koloniën in Noord-Amerika, onder meer Brazilië en de Caraïben. Ook heel wat missionarissen werden slavenhandelaars omwille van de hoge winsten. Toen de ManiKongo Affonso zijn beklag deed bij de Portugezen dat ze, gedreven door hebzucht, zijn land helemaal ontvolkten, wimpelden zij dat af - in 1665 werd de ManiKongo onthoofd.

In 1816 ging de Brit James Tuckey op expeditie om de oorsprong van de Congorivier te vinden die “een werveling was van schuimende stroomversnellingen en reusachtige draaikolken” (1) maar de gele koorts sloeg toe.

Missionarissen, ontdekkingsreizigers, beschaving en christianisering: het bleken allemaal smoezen om heel andere en minder menslievende bedrijvigheden mee toe te dekken. Priesters werden slavenhandelaars en ontdekkingsreizigers vedetten en helden: zij vingen roem met leugenachtige verhalen over hun exotische reizen. Toen Livingstone van de radar verdween, zwoer Stanley dat hij hem zou vinden en zijn verzonnen avonturen spijzigden de pers van destijds. Waar was het hen eigenlijk om te doen? “De grondslag van Europa's opwinding bestond grotendeels uit de hoop dat Afrika een bron voor grondstoffen zou worden om de Industriële Revolutie te voeden, net zoals de zoektocht naar grondstoffen - slaven - voor de koloniale plantage-economie de voornaamste aanleiding was geweest voor Europa's eerdere bemoeienis met Afrika. (…) Maar de Europeanen wilden graag van zichzelf geloven dat ze werden gedreven door nobeler beweegredenen. Vooral de Britten geloofden vurig in het brengen van 'beschaving' en het christendom naar de inboorlingen” en zij stelden het zo voor dat zij de slavernij kwamen bestrijden! (2) (waarbij de Arabieren nu de zondebok werden). (3)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 8 november 2022)

Verwijzingen:

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 24.

(2) O.c., p. 33.

(3) O.c., p. 34.

De plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910

Aflevering 1: Inleiding

De Amerikaanse historicus en mensenrechtenactivist Adam Hochschild (°1942) is de zoon van een naar New York uitgeweken joodse grootindustrieel met Duitse roots, Harold Hochschild, die voorzitter was van de Amercan Metal Company. (*) Hij schreef onder meer over de Zulu's in Zuid-Afrika, over de Russische Gulags (de concentratiekampen onder Stalin), over het abolitionisme, over de Eerste Wereldoorlog, over de Spaanse Burgeroorlog en ook over “een van de grote massaslachtingen van de recente geschiedenis” (1), namelijk de genocide op naar schatting acht miljoen Congolezen onder Leopold II.

Hochschild schrijft in zijn Inleiding “dat de Congo van een eeuw geleden inderdaad een dodencijfer van holocaustomvang had gekend”. (2) Het gaat om een historie die niet alleen in de doofpot belandde maar waarbij de Belgische koning Leopold II zich bovendien wereldwijd liet doorgaan voor een “filantropische vorst” (3) die de slavenhandel bestreed en aan wie werd “lof toegezwaaid aangezien hij zijn persoonlijk fortuin heeft geïnvesteerd in openbare werken ten gunste van de Afrikanen”. (4)

Maar havenopzichter in Antwerpen Edmund Morel zag dat de scheepsladingen uit Afrika “tot de top van de ruimen (waren) volgestouwd met waardevolle ladingen rubber en ivoor” (5) terwijl de vracht van de schepen die weer naar de Congo voeren hoofdzakelijk bestond uit “legerofficieren, vuurwapens en militie” (6), wat hem ervan verzekerde dat hier slavernij aan de orde was (7) en hij herinnerde zich Heart of Darkness van de Oekraïense schrijver Joseph Conrad die het heeft over “'de verachtelijkste worsteling om buit die ooit de geschiedenis van het menselijk geweten heeft besmeurd'”. Adam Hochschild: “En boven allen uit torende koning Leopold II, een man die evenzeer was vervuld van hebzucht en sluwheid, valsheid en charme als de meest complexe schurken van Shakespeare” (8) maar die nooit zelf in Congo is geweest en die derhalve “nooit een druppel door geweld vergoten bloed zag” (9) zoals ook de piloten die bombarderen vanuit de stratosfeer, de door hen verminkte lichamen niet hoeven te zien. (10) en ze gingen er bovendienl prat op: “De mannen die zich meester hadden gemaakt van de Congo gaven vaak hoog op van hun moordpartijen en schepten erover op in boeken en krantenartikelen”. (11)

Zoals in de proloog wordt aangegeven kennen deze trieste gebeurtenissen een voorgeschiedenis van eeuwen van overzeese slavenhandel welke wij eerder behandelden in de artikelenreeks Hoe Europa groot en rijk werd. (12)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 5 november 2022)

Verwijzingen:

(*) https://en.wikipedia.org/wiki/Adam_Hochschild

(1) Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa, Adam Hochschild 1998), p. 8.

(2) O.c., p. 9.

(3) O.c., p. 7.

(4) O.c., p. 7.

(5) O.c., p. 7-8.

(6) O.c., p. 8.

(7) O.c., p. 8.

(8) O.c., p. 9-10.

(9) O.c., p. 10.

(10) O.c., p. 10.

(11) O.c., p. 11.

(12) Zie: 93208098663.pdf (bloggen.be) . Deze reeks verscheen in de publicatie getiteld: Panopticum Corona (J. Bauwens, Serskamp 2021), pp. 317-354. Zie: blogimages.seniorennet.be/tisallemaiet/attach/170161.pdf

De martelaren en de parasieten

Met Allerheiligen worden de martelaren herdacht doch frontsoldaten zijn geen martelaren zoals dictators en kerkhoofden het gezegd willen hebben: in dit soort van verhalen zijn de martelaren altijd weer de onschuldige kinderen. Dictators gijzelen hun eigen burgers en zij plegen chantage op hen middels hun gezinnen en hun kinderen. Om die reden kunnen zij hen dwingen te gaan sneuvelen aan het front want zij stellen desertie voor als lafheid. De soldaten bieden geen weerstand tegen hun dictator omdat zij allemaal gaan lijden aan het Stockholmsyndroom: zij gaan 'sympathiseren' met de gijzelnemer die de dictator wezenlijk is omdat zij zijn wreedheid vrezen: wreedheid jegens henzelf maar eerst en vooral ook jegens hun gezinnen en hun kinderen. De handelwijze van de dictators zou pas hout snijden indien het ook zo was dat zij meer zorg droegen voor de gezinnen en de kinderen dan de vaders zelf. Dat dit allerminst het geval is, blijkt hieruit dat zijzelf nimmer bereid blijken zich persoonlijk in het gevecht te storten: zij houden zich op in schuilkelders en zij beveiligen zich in extreme mate. Op gebied van lafheid wedijveren de dictators zodoende met de kerkleiders die sinds oudsher via de omweg van hun aan tovenarij te danken macht over de lichtgelovige vrouwen en de kinderen, het handelen van de mannen besturen. Dit bewijst tevens dat dictators allerminst leiders zijn en 'kerkleiders' allerminst herders: zeer in tegenstelling tot de dieren, bijvoorbeeld de vissen, die er bij de vorming van scholen voor zorgen dat hun jongen door de ouderen omgeven en beschermd in het midden zwemmen, laten dictators hun vege lijf beschermen door de jeugd die zij naar het front sturen. Dictators zijn parasieten die voor leiders willen doorgaan, precies zoals de zogenaamde 'kerkleiders' wier tronies sinds oudsher smachten in het vet en blinken van het goud en van de parels op hun potsierlijke tiara's. Omdat onschuldige kinderen telkenmale het gelag betalen, is het de verdomde burgerplicht dictators te verjagen. Dat alleen angst de uitvoering van deze plicht in de weg staat, toont zich waar potentaten struikelen: het volk dat anders gelijk een knipmes voor de dictator buigt, kan hem dan niet rap genoeg lynchen.

(J.B., 1 november 2022)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 10: Aldus wordt de 'wet van de jungle' tot wet zonder meer

Steeds vaker leest men her en der in magazines en in kranten dat de wetenschappelijke vooruitgang wellicht te danken is aan autisme en daar hebben we alweer een 'theorie' die niet te wijten is aan inzicht doch aan een schromelijk tekort daaraan en die maar beter kan bestempeld worden als een waanzin of een bijgeloof.

Autisme bestaat zoals het wordt omschreven om mensen te typeren die geen sociale contacten kunnen leggen en die derhalve gedoemd zijn om zich op te sluiten in zichzelf. Maar het omdraaien van die implicatie getuigt slechts van een verregaand gebrek aan elementaire logica. De implicatie “Als A dan B” is geenszins equivalent met de implicatie “Als B dan A” maar is alleen equivalent met de implicatie: “Als niet-B, dan niet-A”.

Er zijn met andere woorden mensen die weinig of geen sociale contacten onderhouden terwijl zij op dat vlak helemaal niet onvermogend zijn: zij zijn bekwaam tot sociaal verkeer maar zij willen de intensiteit van sociale contacten die de doorsnee aan de dag legt niet, bijvoorbeeld omdat zij er niet de behoefte aan hebben of omdat hen de tijd daarvoor ontbreekt daar zij met andere zaken bezig zijn welke zij belangrijker achten dan pakweg voetballen of kaartspelen.

Wat gezegd als men bijvoorbeeld zou verkondigen dat het bestaan van meerdere talen zou te danken zijn aan het bestaan van barbaren? Iedereen weet dat de Oude Grieken tijdens hun veroveringstochten volkeren die de Griekse taal onmachtig waren, 'barbaren' noemden, wat wil zeggen: 'brabbelaars'. Zij deden dat omdat zij arrogant genoeg waren om te denken dat een taal die zijzelf niet verstonden, geen echte taal kon zijn maar hooguit gebrabbel. Dezer dagen hoort men evenzeer heel wat Amerikanen zeggen dat Afghanen, om maar één volk te noemen, een brabbeltaaltje spreken waar zij in feite zouden moeten concluderen dat niet de Afghanen doch zijzelf de ongeletterden zijn daar zij alleen maar Engels verstaan.

Arrogantie is dan ook de sleutel tot een beter begrip van het onverstand dat schuilgaat achter de opvatting dat de wetenschappelijke vooruitgang te danken ware aan autisme. Heel wat mensen blijken namelijk niet in staat om het onderscheid te maken tussen enerzijds gebrabbel en anderzijds een geleerde uiteenzetting: vanuit hun enge referentiekader zijn dat twee dezelfde zaken omdat zij die zonder onderscheid positioneren in het vakje van de dingen die zijzelf niet verstaan. Zij merken geen verschil tussen de graffiti die de betonnen pijlers van de viaducten sieren en de wiskundige symbolen in een boek over geometrie of fysica en derhalve concluderen zij dat er ook helemaal geen verschil kan zijn.

Dit is de manier waarop de massa alles wat met kop en schouders boven haar uitsteekt, met de grootst denkbare onverschilligheid wegmaait. Neen, het is beslist niet zo dat genialiteit aan autisme zou te danken zijn: onwetende mensen denken dat omdat zij niet in staat zijn om een onderscheid te maken tussen allerlei zaken en gedragingen die zij niet verstaan en waarvan de ene onder de noemer van autisme vallen terwijl de andere kenmerkend zijn voor een verstandigheid welke zij zelf helaas moeten missen.

Het gevaar van de democratie bestaat erin dat zij op structurele wijze en derhalve onoplosbaar de discriminatie van het sublieme, dat per definitie altijd uitzonderlijk zal blijven, gemeenschappelijk heeft met de wet van de jungle, terwijl ze dit onrecht bovendien tot wet maakt, wat uiteindelijk geschiedt tot haar eigen gigantische nadeel. Het is helemaal geen elite die de 'nieuwe wereldorde' leidt doch een anonieme tendens welke haar blindheid deelt met die van een ordinaire mol. Maar dan met dat verschil dat een mol een bijzonder respectabel dier is.

(J.B., 27 oktober 2022)

(Wordt vervolgd)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 9: Een hedendaagse versie van de Apologie van Socrates

Mattias Desmet: “ De poging om mij te verbranden op de brandstapel" (klik!) 

(Wordt vervolgd)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 8: als de zwarte propaganda het wint van de kennis

Alleen insiders, en dat moeten dan ook nog specialisten zijn, hebben enig zicht op de manier waarop hoogtechnologische spullen werken: 'normale' mensen gebruiken smartphones, downloaden muziek en films en verrichten financiële transacties met de pc zonder ook maar enig benul te hebben van de onderliggende technologische hoogstandjes die de werking daarvan mogelijk maken. Zij peuteren een laptop open en zien slechts een wirwar van metalen stukjes en draadjes waarvan de onmisbaarheid pas duidelijk zou worden door er een stukje uit weg te nemen. Ons lichaam gehoorzaamt aan onze wil zonder dat wij ook maar iets begrijpen over de werking van bijvoorbeeld neuronen maar van zodra een minuscuul fragmentje van ons lijf het laat afweten, kan dit het einde inluiden van ons bestaan. Het autoverkeer wordt mogelijk gemaakt en geregeld door een lange geschiedenis van technologische groei, door patenten en wetten, door een met verkeerstekens, signalen en regels georkestreerd wegennet, door een specifiek opleidingssysteem waaraan alle gebruikers onderworpen worden en door nog talloze zaken meer. De financies van een staat, de taakverdeling van een maatschappij, het functioneren van burgers: het zijn allemaal danig ingewikkelde 'apparaten' dat niemand er nog een zicht op heeft. Zij werken bij de gratie van de navolging van zekere afspraken, uitgebroed door hoogopgeleide en gespecialiseerde vaklui.

Er is een 'technologie' van de natuur, er is de techniek van menselijke instrumenten maar er is ook nog de technologie welke niet het menselijk lichaam tot object heeft of de smartphone maar wel het maatschappelijke handelen, of beter: bepaalde onderdelen daarvan, zoals bijvoorbeeld de vorming van meningen en overtuigingen in de hoofden van specifieke klassen van burgers. En derhalve bestaan er naast de technologen die smartphones in elkaar knutselen zodat zij ons de gewenste muziek laten horen, ook technologen die ervoor zorgen dat mensen zich de (door de overheid) gewenste meningen vormen.

En precies zoals de smartphone zelf zich niet bewust is van de manier waarop hij werkt of zoals de mens die loopt, eet of nadenkt, helemaal niet weet hoe zijn lichaam dat voor mekaar krijgt, zo ook weten burgers door de band quasi niets over de wijze waarop hun mening over allerlei zaken tot stand komt. Wij verkeren veel vaker in de illusie dat wij het heft in eigen handen hebben dan dat dit ook effectief het geval is. Zoals wij onze fysieke prestaties geheel verkeerdelijk toeschrijven aan de werking van onze wil terwijl in feite de natuur aan het werk is die wij onmogelijk kunnen doorgronden, zo ook schrijven wij de oorsprong en de vorming van onze meningen toe aan de kracht van ons denken terwijl zij voor het overgrote deel de resultanten zijn van invloeden waarvan voor ons de oorsprong een grote onbekende blijft, om nog niet te reppen van de achterliggende bedoelingen.

De link met de huidige Europese oorlog ligt voor de hand: zou men de psychologische oorlogsvoering achterwege laten, dan liet men opzettelijk een ruim gedeelte van zijn wapenrusting buiten strijd en dan nog uitgerekend dat stuk waarop men maar moeilijk kan aangesproken worden en dat derhalve ook in tijden van 'vrede' ongehinderd werkzaam blijft.

Psychologische oorlogsvoering is propaganda met het oog op de verzwakking van de vijand. Dat gebeurt bijvoorbeeld met leugens, zoals desinformatie en 'zwarte propaganda' of acties in andermans naam, waarbij slachtoffers zich vaak allerminst bewust zijn van het bedrog en het meest bekende voorbeeld daarvan is de vermeende joodse samenzwering ter verwerving van de wereldheerschappij zoals neergeschreven in de zogenaamde 'Protocollen van de wijzen van Sion', een door de Ochrana opgestelde tekst met het oog op het destabiliseren van de maatschappij. Maar uiteraard maken niet alleen de Russen doch alle partijen gretig gebruik van dergelijke tactieken. Van de hoax, over de neppoederbrieven, tot het islamitische 'gifhandboek'. Ook bangmakerij en terreur zijn beproefde methoden.

Bijzonder moeilijk wordt het wel wanneer het relateren van Covid-19 aan de uitrol van het G5-netwerk door de overheid wordt voorgesteld als desinformatie terwijl de topspecialist bij uitstek, tevens Nobelprijswinnaar, in casu professor en president van het Parijse Institut Pasteur, Luc Montagnier, er persoonlijk voor waarschuwt dat het gevreesde verband reëel is. Wie het verkiezen om geloof te schenken aan onwetende en sowieso onbetrouwbare politici die bij de hele prikzaak immers niet vies zijn gebleken van allerlei vormen van belangenvermenging - wie aan deze malafide lui geloof schenken veeleer dan gehoor te geven aan de waarschuwingen van gedegen wetenschapslui die onbevangen en geheel belangeloos spreken met kennis van zaken, moeten wel niet goed snik zijn. Maar kijk, de voorkeur van dit onafgebroken door de media bespeelde publiek voor de blaaskaken die kennelijk nog veel liever elkaars volk met raketten bestoken dan elkaar te lijf te gaan met retoriek, wordt na de transformatie van menselijke personen tot onmenselijke massaproducten een mainstream waartegen in een democratisch bestel helemaal niets meer te beginnen valt.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 22 oktober 2022)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 7: “Want alle vlees is zoals gras”

Niet alleen de bomen, ook de de helft van alle vogelsoorten zijn aan het verdwijnen, om precies te zijn blijken 49 percent van hen 'in verval', zoals wordt gemeld door AnimalsToday d.d. 5 oktober laatst leden. Is hier sprake van causale verbanden en zo ja, waar zitten die dan? Veroorzaakt het einde van de wereld ook het einde van de vogels of is het veeleer andersom en betekent het grote sterven van de vogels ook de dood van de wereld? Uiteraard is het laatste het geval, zo zal men antwoorden maar dan geeft het volgende feit wel te denken: menigeen zal zich herinneren dat ten tijde van de oorlog in Bosnië en omstreken eensklaps alle vogels verdwenen een korte tijd voordat de bombardementen zijn begonnen. Het bericht vulde toen alle kranten maar lokte slechts weinig reacties uit, wellicht vanwege vooroordelen: wanneer 'ongelooflijke' verschijnselen zich voordoen, of verschijnselen welke helemaal niet worden verwacht, heeft men immers de hardnekkige neiging om die te ontkennen. Zoals men ook de neiging heeft om dingen waar te nemen die er helemaal niet zijn, alleen omdat men gelooft dat ze wel moeten gebeuren. Hoe dan ook: sinds korte tijd verdwijnen zowat alle vogelsoorten, dit keer in onze contreien. Op de kauwen na, die als zij de gelegenheid daartoe hebben, vleeseters zijn, precies zoals de gieren, aaseters eigenlijk. En de herfst komt tot bloei, de bomen stoten hun bladeren af en willen sterven omdat hun tijd gekomen is. Das Gras ist verdorret und die Blume abgefallen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 21 oktober 2022)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 6: de eerzucht en de oorlog

Zoals vele andere soorten, planten ook mensen zich geslachtelijk voort en de geslachtelijke voortplanting is in de evolutie een succes gebleken omdat zij een groot voordeel heeft: gebrekkige exemplaren vinden maar zelden een partner en zullen zich derhalve veel moeilijker of helemaal niet voortplanten: 'zieke' genen hebben op die manier maar een geringe kans om naar een volgende generatie over te gaan, wat de gezondheid van de soort ten goede komt.

Gebrekkige genen resulteren immers meestal ook in goed zichtbare kenmerken: dat kan bijvoorbeeld een motorische handicap zijn maar ook gewoon een minder elegant voorkomen of dus een verschijning met een geringere erotische aantrekkingskracht. Geheel gevoelsmatig associëren wij graden van erotische aantrekkingskracht met graden van mannelijkheid of vrouwelijkheid terwijl het in feite gaat om graden van gezondheid, al is veralgemening hier uit den boze.

Bepaalde genen gaan samen met bepaalde uiterlijke kenmerken of fysieke eigenschappen maar derhalve ook met specifieke gedragingen en met zekere maatschappelijke rollen. Gezondheid gaat met andere woorden vaak samen met schoonheid, elegantie, kracht, vastberadenheid, moed, verstand en leiderschap, wat wij op prijs stellen. Maar een uitstekende gezondheid resulteert ook vlotter in agressiviteit, vechtlust en machtswellust - eigenschappen die welkom zijn waar men te maken heeft met wilde dieren en met andere natuurlijke vijanden maar die in de beschaafde wereld eerder gelden als onaangepast of barbaars.

Vechtersbazen beseffen niet dat zij slechts de blinde dienaren zijn van even willoze genen die oorlog voeren met elkaar en men treft hen alom in de dierenwereld aan maar ook bij mensen, al zorgt onze beschaving voor het kanaliseren van de strijd onder soortgenoten in allerlei vormen van maatschappelijke concurrentie, zoals sport maar bijvoorbeeld ook wedijver inzake economie, wetenschap, kunst en zo meer.

De resultaten van wedijver geven aanleiding tot pronkzucht - getuige de verheerlijking van atletische lichamen in kunst en reclame ter gelegenheid van de Olympische Spelen of in andere sporten - omdat met het oog op het etaleren van de goede gezondheid en de excellerende genen niet alleen wordt uitgepakt met (maatschappelijke) prestaties maar ook met aanverwante eigenschappen die minder of geen directe maatschappelijke relevantie hebben, zoals schoonheid, elegantie of gewoonweg uitgesproken mannelijke of vrouwelijke kenmerken zoals de lichaamsbeharing of het timbre van de stem.

Maar “schoonheid is slechts een vel dik”, zoals de volkswijsheid het zegt: de vergankelijkheid van elegantie, gezondheid, kracht, prestatiebekwaamheid en maatschappelijke status is een realiteit die haar hardnekkigheid deelt met de tijd zelf waarvan wij de vergankelijkheid voortdurend ondervinden en verzet daartegen kan slechts de lachlust prikkelen: het beginnende buikje onttroont de atleet en het zich opstapelende heupvet stort de schoonheidskoningin in een depressie. Gevaarlijk wordt het pas waar men niet in staat is in zijn vergankelijkheid te berusten. En hier geldt de gekende regel: hoe hoger men klimt, des te dieper men kan vallen.

Het niet (kunnen) aanvaarden van de vergankelijkheid staat gelijk met het afwijzen van de werkelijkheid als zodanig en jammer genoeg is dit onverstand veeleer de regel dan de uitzondering en zo zijn er sinds het begin der tijden de religies waarin de mens zijn eindigheid verwerpt en er naar streeft aan god gelijk te zijn. Die onvrede met zichzelf en met het eigen lot brengt de mens geen baat maar stort hem daarentegen in het verderf: hij creëert zich een schijnwereld waarin hij almacht, kennis, eeuwige jeugd en onsterfelijkheid kan kopen. Of dan toch een wereld waarin die zaken te koop worden aangeboden. En uiteraard voorzien van een prijskaartje. Over die onvrede en de verregaande gevolgen ervan handelt het hoofdwerk van Rudolf Boehm. (1)

Waar pronkzuchtigen die ooit jeugd, kracht en schoonheid bezaten alsook alle navenante attributen daarvan, niet in staat blijken om het verval daarvan te beamen, zodat zij niet alleen alle zelfspot afwijzen maar zich tevens willen wreken tegenover het lot als zodanig, zullen zij zich in allerlei bochten wringen om zich alsnog te doen gelden. Machtige lui worden dan dictators omdat zij niet verdragen kunnen dat het volk gaat lachen met de rimpels en het buikje dat ook hun deel wordt: zij wreken zich en doen er alles aan om de mensen om te vormen tot een willoze en alleen aan hen gehoorzame massa en die massa hanteren zij dan als een persoonlijk instrument, bijna zoals het eigen lichaam dat mettertijd gebrekkiger geworden niet langer gehoor geeft aan hun wil. Zij zetten dan het volk in als een vervangstuk van het eigen lichaam, bijna letterlijk zoals ook over de kerk gezegd wordt dat zij het lichaam is van Christus na zijn dood. Het resultaat is oorlog, uiteraard: zij willen winnen, heel persoonlijk winnen, zij het middels het leven van ontelbare anderen. Zij willen blijven pronken en zij doen dat met de spierballen en het verstand van derden van wie zij de onderwerping afdwingen door chantage onder de dekmantel van moed, vaderlandsliefde en nog meer leugens van dat soort. Of antwoorden hun slachtoffers dan vanuit hun graven en in koor met “Graag gedaan!”, wanneer op stenen die zich niet verweren kunnen tegen beitels, de woorden staan te lezen dat zij sneuvelden uit liefde voor het vaderland? Vaak weten zij het zelf niet maar ik zeg u dat zij sneuvelden om de belachelijke buikjes van de 'machtigen der aarde' te verdoezelen!

(Wordt vervolgd)

(J.B., 19 oktober 2022)

Verwijzingen:

(1) Boehm, Rudolf. (1977). Kritiek der grondslagen van onze tijd, Het Wereldvenster, Baarn. (Oorspronkelijk: Kritik der Grundlagen des Zeitalters (1973)). Nederlandse vertaling door Willy Coolsaet met een taalkundige revisie d.d. 2011 van Guy Quintelier. De integrale tekst van het werk is beschikbaar op het internet op het volgende adres: https://www.marxists.org/nederlands/boehm/1977/kritiek/index.htm

Een synthese van de inhoud van Rudolf Boehms werk werd verwerkt in onze tekst: J. Bauwens, Panopticum Corona, pp. 946-985.

Rémy Bonny: Lhbti+personen personen zijn al meer dan 10 jaar in oorlog met Rusland:

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 5: Haar wil is wet!

Omsk Van Togenbirger, het is geen sinecure om u nog ergens aan te treffen!

OVT: Ook een goedendag, ja.

Maar draag je nu een muts in de vorm van een paddenstoel!?

OVT: Ha, iedereen ziet dezer dagen overal paddenstoelen, en het is daarover dat je mijn mening wil, is het niet?

Hoe heb je het geraden!

OVT: Nu, vlug dan, want ik moet een schuilkelder gaan bestellen, mijn vrouw is bang!

Hemeltje, een schuilkelder dan nog!

OVT: Uiteraard zinloos want naast het probleem van de atoomwapens is er nog dat van de overstromingen maar ik zal wel niet de enige zijn die niet de baas is thuis. De irrationaliteit heeft de hele wereld overspoeld en in verband met die atoomwapens is het al eender.

Wat bedoel je?

OVT: Is het u nog niet opgevallen dat China amper 350 atoombommen heeft? Amerika heeft er 5550. Rusland meer dan 6000.

Nu je het zegt! China heeft toch geld genoeg?

OVT: Dat is dus nog een voorbeeld van irrationaliteit.

Ik zie het niet...

OVT: Mijn vrouw wil dus een schuilkelder...

Ja...

OVT: Maar wat kan een mens dan aanvangen met een schuilkelder!? Zie je? Het is totaal irrationeel!

Ik zie het verband niet met de 350 atoombommen van China...

OVT: Wel, als je met 350 atoombommen de hele wereld kunt vernietigen, waarom moet je er dan meer hebben?

Om af te schrikken! Daarvoor dienen ze toch!?

OVT: Haha, juist daarom!

Ik snap het punt niet...

OVT: Elke bom die je teveel hebt, speelt in je eigen nadeel.

Ja?

OVT: Er werd afgesproken dat atoombommen nooit ingezet zullen worden in een oorlog. Alleen conventionele wapens.

Inderdaad...

OVT: Een land is dus het veiligst als het geen atoombommen heeft!

Hoezo?

OVT: Met conventionele wapens kun je atoombommen tot ontploffing brengen waar ze staan!

Denk je dat?

OVT: Ik denk dat niet, het is zo. Zonder de overeenkomst te schenden, kan elk land gewone raketten afvuren naar een kernmogendheid: naar de flatgebouwen daar, naar de spoorwegen, naar de kerncentrales of naar de opslagplaatsen met kernwapens, zoals Kleine-Brogel in ons land.

Maar iedereen heeft luchtafweergeschut!

OVT: Van een zogenaamd rakettenschild is hier bij mijn beste weten helemaal geen sprake en zelf als er eentje is, kan het niet veel voorstellen. Heb je ooit gehoord van de kartonnen tanks?

Dat zegt me iets, ja.

OVT: In feite ging het om opblaasbare tanks, de Britten gebruikten ze als eersten, al in de Eerste Wereldoorlog, de zogenaamde 'spoofs', maar iedereen had er en in de Tweede Wereldoorlog werden ze ook echt ingezet. Er werden ook valse tanksporen gemaakt en de echte werden uitgewist.

Ik snap het al: men kan nepraketten afschieten naar de vijand totdat zijn luchtafweer op is...

OVT: Haha! Mijn beste: ik wil alleen maar zeggen dat het eerste en belangrijkste wapen in oorlogstijd de leugen is. Met leugens en bluf, zo geloofwaardig mogelijk, probeert men zijn vijand van de wijs te brengen. Irrationaliteit betekent in dit geval uiteraard: gehoor geven aan de vijand, rekening houden met wat hij zegt. Massamoordenaars liegen, dat is zo klaar als een klontje. Als zij de waarheid spreken, dan gebeurt dat toevallig en onbedoeld. Dat is juist oorlog. Maar de grootste leugen, ik zei het eerder al maar men heeft er geen oren naar, is het verhaal dat in de oorlog de ene natie tegen de andere vecht, de ene mogendheid tegen de andere.

En dat is niet zo?

OVT: Andermaal, de strijd voltrekt zich niet tussen mogendheden maar tussen klassen.

Klassen van mensen?

OVT: Sociale klassen, inderdaad. De zogenaamde elite voert oorlog tegen het volk door de mensen tegen elkaar op te zetten. Dit keer is het overduidelijk: de orthodoxe patriarch spoort de Russen aan om Poetin te gehoorzamen en de bisschoppen alhier bejubelen wie aan het front tegen de Russen gaan sneuvelen. Het staat allemaal in de kranten, ik heb er bij andere gelegenheden al naar verwezen en ik wil niet in herhaling vallen maar de herhaling is nu eenmaal de beste leermeester; je kunt het natrekken, er is geen speld tussen te krijgen.

De oorlog wordt georkestreerd?

OVT: Overduidelijk is dat. De Berlijnse kunstenaar Helmut Herzfeld die onder de schuilnaam John Heartfield publiceerde, heeft dit duidelijk in de verf gezet met zijn werk uit 1932, getiteld: “Krieg und Leichen - Die letzte Hoffnung der Reichen", een fotomontage die een hyena met een hoge hoed voorstelt die over de lijken in de loopgraven kruipt.

Doen de wereldleiders dat dan welbewust?

OVT: Ha, wat is bewustzijn, mijn beste? Laten we zeggen dat ze knipogen naar elkaar, begrijp je? Ik zei het al: hun meedogenloosheid treft niet alleen de vijand maar evenzeer de eigen soldaten en het eigen volk en zelf opereren ze vanuit hun bunkers, die kleinzerige lafaards.

Maar waarom dan?

OVT: Herinner je je de pandemie?

Ja...

OVT: Moet ik je nog overtuigen van de irrationaliteit aldaar? En van de achterliggende bedoelingen? Het volk moet uitgedund worden en in het gareel gebracht want de koningen worden dezer dagen uitgejoeld en dat verdragen ze niet, zie je? En hoe maak je daar een eind aan? John Heartfield heeft het duidelijk gezegd! Kijk, ik vind hier nog twee artikels uit 2020, moet je eens lezen, ze zijn geschreven door iemand die heel goed weet wat hij zegt als hij beweert dat wij geregeerd worden door criminelen want het gaat om een burger van Zuid-Afrika, waar tot voor kort de Apartheid van de partij was, over die misdaad tegen de menselijkheid heb je toch al gehoord?

Jazeker...

OVT: “Coronavirus social distancing is eigenlijk een verbloemde, modieuze en gelegaliseerde vorm van apartheid”, aldus luidt de titel van een artikel van Maart 2020. Het is van de hand van de stichter van de Nieuwe Apartheid Studies, professor Nyasha Mboti van het departement Communicatiewetenschappen van de University of the Free State in Bloemfontein, Free State, Zuid-Afrika. (1) Een ander artikel, eveneens van Maart 2020 en van dezelfde specialist in de misdaad van het “divide et impera” waartoe de misdaad van de rassensegregatie behoort, luidt: “Loog de WereldGezondheidsOrganisatie over Covid-19 in haar bewering dat het om een pandemie gaat? Het antwoord is JA”. (2)

Tja...

OVT: “Het kritiekloos aannemen en normaliseren van apartheid onder de dekmantel van zogenaamde 'social distancing' is beschamend en schandalig en moet in vraag gesteld worden”, aldus wordt het eerste artikel van Mboti samengevat en hij werpt cynisch genoeg de vraag op hoe dan de social distancing te handhaven op bijvoorbeeld een slavenschip waarin de lichamen opeen gepakt lagen. Hetzelfde geldt met betrekking tot de talloze armenwijken zoals bijvoorbeeld in Mumbai en in de vluchtelingenkampen. “Een pandemie is een unieke gelegenheid voor de criminelen die ons regeren om dit soort zaken in te voeren”, zo schrijft hij: “De wereld na de pandemie zal radicaal verschillen van de wereld voordien wegens alles wat we aanvaard hebben in plaats van het in vraag te stellen.” (3) Zie je het verband nu met vandaag de dag, de oorlog in Europa, in de wereld?

Ja...

OVT: Mboti kan het weten want hij werd geregeerd door criminelen van 1948 tot 1990, toen de apartheid die, het weze herhaald, een misdaad is tegen de menselijkheid, in Zuid-Afrika een politiek systeem was. De apartheid werd verdedigd door de Protea, een Vlaamse 'vriendengroep' die beweerde de waarheid te zeggen over de Apartheid... men praatte het goed dat de zwarten bijvoorbeeld in apart openbaar vervoer moesten reizen met het bovendien valse argument dat ze vuil waren en derhalve een gevaar voor de gezondheid van de blanke bevolking.

Ik zie het, ja...

OVT: Moet je maar eens lezen... maar nu moet ik mij reppen, het irrationele wint het van de rationaliteit, het is zo in 't groot en ook in 't klein, en zeg eens eerlijk: kan men daar als puntje bij paaltje komt iets tegen beginnen? Haar wil is nu eenmaal wet!

Bedoel je de wil van je vrouw?

OVT: Die van de irrationaliteit, mijn beste!

(Wordt vervolgd)

(J.B., 16 oktober 2022)

Verwijzingen:

(1) https://www.researchgate.net/publication/340077301_Coronavirus_Social_Distancing_

is_Just_Euphemised_Fashionable_Legalised_Apartheid

(2) https://www.researchgate.net/publication/340166089_Did_the_World_Health_Organisation

_WHO_lie_about_Covid-19_being_a_pandemic_The_answer_is_YES

(3) Zie het abstract via de link onder voetnoot “(1)”.

(4) Zie het abstract via de link onder voetnoot “(2)”.

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 4: Chaos

De opvatting die ook gangbaar was in de 'nazi-ideologie', namelijk dat de mens de natuur een handje zou moeten helpen, verkapt eigenlijk het goedpraten van de vernietiging van de cultuur en zij gaat daarom paradoxaal genoeg hand in hand met een tekort aan respect voor de natuur, daar het respect voor de natuur een culturele verworvenheid is.

Bijzonder tekenend voor het faliekante gebrek aan respect voor de natuur (afgezien van de ongeremde afvalproductie en de beschadiging van het milieu) is de zich in allerlei vormen manifesterende mening dat het wenselijk is de natuurwetten naar willekeur om te buigen, terwijl dat zelfs niet eens mogelijk is.

Een van de meest hardnekkige misverstanden in verband hiermee is het geloof dat de mens ook inzake zekere natuurwetten het heft in eigen handen moet nemen, alsof hij dat ook al kon. Dit onverstand manifesteert zich bij uitstek waar, geheel in strijd met fundamentele natuurwetten die zich uitdrukken in het goddelijke bevel aan de mens dat hij zijn brood zal eten in het zweet van zijn aanschijn, men denkt dat men geheel ongestraft het gemak en de minimalisering van fysieke inspanningen zou kunnen nastreven en realiseren.

De betreffende wet is nochtans simpel en houdt verband met het proces van verbranding als basis van energiewinning dat vergt dat brandstof en zuurstof worden aangevoerd in optimale verhoudingen. Dat energieleveringsproces is van tel om een kachel optimaal te laten branden maar evenzeer geldt het met betrekking tot de aanvoer van brandstof en zuurstof in het lichaam. Dat men moet eten om (uiteraard naast bouwstoffen) voldoende brandstoffen binnen te krijgen, kunnen wij begrijpen en beamen wij wellicht makkelijker dankzij het bestaan van de eetlust. Edoch, dat wij er tevens moeten voor zorgen voldoende zuurstof op te nemen, lijken wij te vergeten.

Met de zuurstofopname is het immers totaal anders gesteld dan met de opname van brandstof omdat de lust die gepaard gaat met eten afwezig lijkt waar er moet geademd worden. Het probleem situeert zich meer bepaald in een welbepaalde historische verschuiving met betrekking tot de voedselverwerving welke zich heeft voorgedaan in de loop van de menselijke ontwikkelingsgeschiedenis. Waar tot pakweg enkele eeuwen geleden de voedselverwerving voor de meeste mensen gepaard ging met de enorme fysieke inspanningen welke gevergd worden door de jacht en de landbouw, hebben in de jongste decennia allerlei machines de mens niet alleen van de fysieke arbeid ontlast maar er hem ook van beroofd.

Immers, ook het dier mens is zo gegroeid dat voldoende zuurstofopname pas mogelijk is bij voldoende fysieke inspanningen die immers het ritme van de ademhaling en de hartslag opdrijven tot de door de natuur vereiste intensiteit in functie van een optimaal lichamelijk functioneren. Als wij met andere woorden niet langer jagen en wroeten op het veld, krijgt ons lichaam ook niet langer de vereiste portie beweging die noodzakelijk is voor de zuurstofopslag omdat beweging omzeggens werkt als een (onvervangbare) zuurstofpomp.

Het opdrijven van de ademhaling of van de hartslag met bijvoorbeeld chemische middelen kan ons hierin geen stap vooruit helpen omdat dit niet resulteert in een verhoogde zuurstofopname doch veeleer in een verstoring van de evenwichten welke nodig zijn voor een goede gezondheid. Het lichaam van bedlegerigen verzwakt binnen de kortste keren, ook wanneer zij voldoende eten terwijl de ademhaling helemaal niet belemmerd wordt. Die verzwakking toont zich uiterlijk bijvoorbeeld in het atrofiëren van het spierstelsel maar zij geschiedt tevens op minder zichtbare manieren, bijvoorbeeld in de degeneratie van alle lichaamscellen die dan immers te lijden krijgen van een verstoorde celademhaling.

Het aantal ademhalingskrachtcentrales of mitochondriën die instaan voor de energielevering op celniveau neemt af en door het nijpend zuurstoftekort schakelt de cel over op energiewinning middels anaerobe processen of dus gistingsprocessen - een evolutie welke zich vertaalt in het ontstaan van ongeremde celgroei of kanker. Kanker wordt een beschavingsziekte genoemd, niet omdat deze ziekte een gevolg zou zijn van een teveel aan beschaving maar, geheel andersom, omdat zij volgt uit het gebrek aan respect voor de natuur, wat van een tekort aan beschaving getuigt. (1)

Wetenschapsbeoefening is een culturele verworvenheid die mag en moet maar het is een schromelijk misverstand dat zij ook maar iets kon te maken hebben met het wijzigen van de wetten van de natuur. Wat de mens nastreeft in de beoefening van de wetenschappen is onder meer het naar zijn hand zetten van de natuurwetten, als een 'verlengstuk' van het naar zijn hand zetten van de natuurkrachten, wat bijvoorbeeld ook de bever doet wanneer hij een dam bouwt. Die wetenschappelijke en technische activiteiten zijn noodzakelijk voor de zelfhandhaving en voor het voortbestaan van de soort maar zij pretenderen niet de natuur als zodanig te wijzigen. Het is overigens onmogelijk om de wetten van de natuur naar zijn hand te zetten als men er niet eerst voor buigt. De natuurkrachten kan men met andere woorden pas benutten als ze men die eerst kent en erkent. Het in de wind slaan ervan of het geloof dat men ze kon overwinnen of vervangen door wetten van eigen makelij kan slechts resulteren uit mateloze onwetendheid en arrogantie. Dergelijke handelwijzen brengen niet alleen geen aarde aan de dijk: in plaats van die te vernieuwen, vernietigen zij de bestaande wereldorde en laten zij slechts een spoor van chaos achter en van ziekte.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 11 oktober 2022)

Verwijzingen:

(1) Deze problematiek werd uitgebreid behandeld door de medicus, fysicus en pedagoog, dr. Ernst van Aaken in enkele van zijn werken, waaronder Programmiert für 100 Lebensjahre. Wege zur Gesundheit und Leistungsfähigkeit, uitgegeven bij Pohl-Verlag, Celle, 1974. Een bijzonder bevattelijke samenvatting van de basisideeën uit van Aakens werk in het Nederlands is Kris Vansteenbrugges boek: De mens... een loopdier. Zie:

https://www.bloggen.be/kris/archief.php?ID=13

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 3: Complexiteit en kwetsbaarheid, of: “Alles van waarde is weerloos”

Het lagere is relatief eenvoudig, het hogere is complex. Stenen zijn eenvoudigere dingen dan planten maar dat planten complexer zijn, betekent meteen ook dat zij een grotere kwetsbaarheid hebben dan stenen: zij kunnen makkelijker worden herleid tot dood materiaal terwijl stenen slechts verpulverd kunnen worden omdat zij helemaal niet leven. Nog complexer dan planten zijn (alvast hogere) diersoorten met helemaal bovenaan de piramide de mens zodat de mens het meest complexe maar ook het meest kwetsbare wezen is. En onder de mensen zijn er dan opnieuw verschillen tussen de individuen maar ook tussen de vele culturen. De complexiteit van een cultuur of van een maatschappij weerspiegelt zich in de complexiteit maar ook in de kwetsbaarheid van de hele infrastructuur en niet in het minst in die van de menselijke interdependentie. Het bouwen van kathedralen en van hoge torens kan slechts de vrucht zijn van jarenlang hoogtechnologisch werk en van een complexe samenwerking van vele specialisten maar het vernielen van zo'n bouwwerk gebeurt zelfs door één domme vergissing of door een foutief manoeuvre. Het vraagt naast uitzonderlijke talenten, decennia studie om concertpianist te worden maar het verlies van één vinger berooft de betrokkene van al het moeizaam verworvene, van zijn artistieke carrière en van alle te verwachten topprestaties. Het hoger ontwikkelde is waardevoller maar ook complexer en derhalve kwetsbaarder. De Franse paleontoloog en theoloog Pierre Teilhard de Chardin omschreef de ontwikkeling van het leven, van de mens en van de (menselijke) maatschappij als een proces gekenmerkt door voortdurende toename van complexiteit maar zijn waarneming van het verschijnsel dat alles wat opstijgt ook samenkomt - “Tout ce qui monte, converge” - geldt uiteraard niet zonder meer: tegelijk geldt immers dat men dieper kan vallen in de mate dat men hogerop geraakt en dat is uiteraard de mythe van Daidalos en Ikaros. De waarschuwingen van zijn vader ten spijt, vliegt Ikaros met vleugels met was aan zijn armen vastgehecht veel te dicht bij de zon: die doet de was smelten en de overmoedige Ikaros stort neer in zee. (1) Als heden sprake is van het dagen van een nieuwe wereldorde, dan heeft dit helemaal niets te maken met een of andere verandering van bestuur of met de opkomst van een andere orde, laat staan met een verbetering van het actuele: de nieuwe wereldorde is niets anders dan de ineenstorting van de bestaande orde. De overgang van een moreel hoogstaande maatschappij naar een die enkel oor heeft voor de wet van de jungle of het recht van de sterkste is niet een onschuldige terugkeer naar de natuur maar betekent niets minder dan een fataal verlies van de culturele verworvenheden en, met het verdwijnen van de wetten en van de orde, een teleurgang van de maatschappij als zodanig. Dit was ook het geval ten tijde van het nazi-regime in Duitsland waar de nitwits aan de macht het nodig vonden om de natuur een handje te helpen in haar 'natuurlijk selectieproces'. De 'ideologie' welke de onvermijdelijk daaruit voortkomende misdaden moest verantwoorden, was enkel het ontbreken van een ideologie, het was de totale gedachteloosheid, het totale gebrek aan inhoud en zin dat slechts kan resulteren in chaos en in massamoord. Alles van waarde is weerloos, zoals de Nederlandse dichter Lucebert het verwoord heeft. (2)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 10 oktober 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie: https://www.bloggen.be/dzeus/archief.php?ID=3101743

(2) Lucebert (1924-1974), in het gedicht: De zeer oude zingt;

Zie: https://neerlandistiek.nl/2022/01/lucebert-de-zeer-oude-zingt/ 

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 2: Van democratie naar autocratie

Vooraleer het te hebben over de ernst van het gevaar wanneer schurken aan de macht komen, dient iets gezegd te worden over referentiekaders. Mensen vellen oordelen over anderen en zij doen dat uiteraard aan de hand van referentiekaders. Die kaders kunnen meer of minder uitgebreid zijn, meer of minder relevant, accuraat, complex, gedegen en ga zo maar door. Geschoolde mensen zullen uiteraard meer genuanceerde referentiekaders hanteren dan mensen die analfabeet zijn of cultuurbarbaar. Specialisten in zekere vakgebieden kunnen ook meer eenzijdige kaders hanteren dan mensen met een algemene vorming. Kortom, de door ons gehanteerde referentiekaders hebben alles te maken met wie wij zijn, met wat wij weten, kennen en kunnen, met wie wij kennen ook en met degenen die macht hebben over ons, zoals onze familieleden, onze werkgevers, zekere politici en zo meer. In het kader van het onderhavige onderwerp is het nu van belang ons te concentreren op een toepassing van het gegeven dat door Spinoza opgeworpen werd, met name dat het feit dat 'het betere' even moeilijk als zeldzaam is. Want zoals dat ook het geval is in de sport, waar de massa slechts toeschouwers zijn, waar vervolgens een grote groep liefhebbers aan sport doen en waar tenslotte de topsport voor slechts enkelingen blijft weggelegd, met één allerbeste op het schavot, eventueel geflankeerd met de ondankbare tweede en derde plaats, zo ook is het gesteld met de relatie tussen het niveau van ontwikkeling van de menselijke geest en de grootte van de respectievelijke groepen die aan een zeker niveau beantwoorden: velen zijn onderontwikkeld, een grote groep is matig ontwikkeld en slechts een kleine groep van mensen zijn bedeeld met een abnormaal hoge intelligentie, kunde, inzicht of hoe men het ook noemen wil. Insgelijks hebben het merendeel van de mensen een simpel doch weinig accuraat en nog minder relevant referentiekader, terwijl slechts een minderheid de dingen in een betekenisvolle context weet te plaatsen. En in een democratie, waar de meerderheid het voor het zeggen wil hebben, kan dat gegeven uiteraard niemand onberoerd laten.

Het is een goede en rechtvaardige zaak dat ook de zwakste leerlingen school kunnen lopen en een plaats krijgen in de maatschappij omdat onrecht sowieso een niet te dulden euvel is maar het is even belangrijk dat oordeelsvorming over zaken die er echt toe doen, niet wordt overgelaten aan de massa of dus aan de referentiekaders van een ondermaats ontwikkelde meerderheid: zij moet in handen blijven van de bekwaamste vaklui met betrekking tot het gebied in kwestie. Want waar een onderontwikkelde meerderheid het voor het zeggen krijgt over het lot van de meer ontwikkelde minderheid, zal de maatschappij waarin zich dit proces voltrekt, ontegensprekelijk vervallen in barbarij. Hoger ontwikkelde mensen zullen moeten vrezen in handen te vallen van wreedaards wanneer die bijvoorbeeld oordelen dat wiskundige formules die zij immers niet kunnen lezen en waarvan zij de betekenis niet eens kunnen bevroeden, afgedaan worden als onzin. Bij de barbaren dienen boeken enkel nog om een tafel met een wat te korte poot mee recht te zetten, zoals een groot romanschrijver het ooit verwoordde. Maar niet alleen de boeken maar ook hun auteurs die zich wagen aan genuanceerde uitlatingen en stellingnames dreigen dan door de massa van onwetenden belaagd te worden, opgejaagd, vervolgd en uiteindelijk, zoals Heinrich Heine het lang geleden al dichtte, gedood. De recente geschiedenis en meer bepaald de periode voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog in nazi-Duitsland spreekt in dit verband boekdelen. Grote geleerden trokken als zij daartoe de kans hadden massaal het land uit, vaak richting Verenigde Staten, terwijl anderen, bij het zien naderen van de dreiging, zichzelf van het leven benamen.

De genoemde dreiging wordt fataal versterkt wanneer bovendien de massa erin slaagt om nitwits en wreedaards aan de macht te brengen en deze laatsten azen daar ook vaker op, wat zich verraadt met een handelwijze welke wordt omschreven als populisme. Op onverwachte of onvoorziene ogenblikken ontpoppen zich dan de betrokken potentaten als volstrekt onbekwaam en zij blijken erin te slagen om hun onwetendheid en onkunde zo lang te verbergen middels allerlei trucs die ook bekend zijn in de dierenwereld en die zich laten benoemen met de term mimicry. Onverstandige lieden kunnen ervoor zorgen dat zij eruit zien als geleerden door een bril te dragen, een frons op het voorhoofd te toveren of een stethoscoop om de nek te hangen. Criminelen doen zich voor als helden met een vlaggetje en enkele medailles op de borst gespeld. Ongeletterden hoeven alleen maar te zwijgen, handjes te geven, duur schoeisel te dragen en een zijden kostuum. Zich door enkele eventueel gewapende bodyguards laten vergezellen garandeert een indruk van belangrijkheid, alsook voortdurend op de polshorloge kijken en schijnbare telefoonoproepen beantwoorden, fluisteren met zijn gezelschap, zekere gebaren maken en zo meer. Rijden in dure wagens en gebruik maken van andere statussymbolen zijn methodes die niet eens hoeven vernoemd te worden omdat elkeen ze kent.

Aldus ontstaat de 'nieuwe wereldorde' en jammer genoeg is zij een bijwerking van de zozeer en heel terecht op handen gedragen democratie die echter haar eigen ondergang structureel in zich verankerd weet om aldus het oeroude mysterie van de tegendoelmatigheid van alle menselijke handelen andermaal te illustreren. Inderdaad, de autocraat is het gevreesde kind van de verweesde democraat.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 10 oktober 2022)

De 'nieuwe wereldorde'

Aflevering 1: de complottheorie en de realiteit

De voorspelling van Omsk Van Togenbirger van 2 oktober l.l. dat Poetin, Ramzan Kadyrov zou gaan rekruteren voor het Russische leger, bleek twee dagen later bewaarheid: eergisteren, op 4 oktober, maakte de Tsjetsjeen zelf bekend dat Poetin hem heeft gepromoveerd tot zijn kolonel-generaal. Op de vraag aan Van Togenbirger welke informatiebronnen hij dan raadpleegt daar zijn voorspellingen dan toch wel bijzonder accuraat blijken, antwoordt hij dat hij helemaal geen Tv kijkt en ook geen kranten leest: de feiten spreken voor zich, aldus Van Togenbirger, maar de leugenachtige media waaronder wij al tijden gebukt gaan, verhinderen juist dat de waarheid aan het licht kan komen, het zijn namelijk de media die het volk emballeren in de virtuele wereld waarover wij het eerder hebben gehad.

Dat men zich omtrent de gang van zaken in de wereld een voorstelling maakt die altijd een stuk mooier is dan de werkelijkheid, heeft niemand minder dan Shakespeare ons geleerd: de bittere waarheid dat wij het nooit zo erg kunnen denken als het is. (1) En zo bestaat het ook dat de complottheorieën, naar aanleiding waarvan allerlei politici en andere zich naar het voorplan wurmende individuen het volk proberen te sussen dat het om verzinsels gaat, in de schaduw gesteld worden van een veel weerzinwekkender realiteit: was het maar waar dat zij die achter de schermen een nieuwe wereldorde bekokstoven geleerden, gezagsdragers, economen en andere erudiete belanghebbenden zijn! Bijzonder rauw komt men in dezer prompt voor de dag met daders van een heel ander allooi: ongeletterde autocraten en moordenaars zoals Kadyrov, met betrekking tot wie wij nu moeten vrezen dat hij de aanvoerder zal wezen van de gigantische schrikwekkende machinerie welke wordt losgelaten op het westen en waarvan ons de onderdelen al voor een deel bekend zijn uit het recente verleden: moslimterreur en ander terrorisme, nucleaire verrassingen waarvan de letale werking niets aan de fantasie overlaat, sadisme en moordlust, vrijheidsberoving en blinde vernietigingsdrang. En het monster dat op ons wordt losgelaten is er eentje dat in dat soort van zaken een ongeremd plezier schept: de geduchte verborgen folterkamers van de Tsjetsjeense bende worden nu uitgebreid tot gans West-Europa en misschien wel tot het Westen als zodanig.

Iedereen heeft gehoord over de vergiftiging met polonium van de Russische dissident Aleksandr Litvinenko in 2006: de moord gebeurde nadat deze voormalige veiligheidsagent onderzoek was gaan doen naar de dood van de Russische journaliste en mensenrechtenactiviste Anna Politkovskaja wiens lijk een goeie maand eerder in een lift werd aangetroffen. Zij werd gedood met een revolverschot, de dader werd opgepakt doch de opdrachtgever werd nooit gevonden. Eerder was al een moordpoging met vergif op haar mislukt. De zaak is dat zij de folterkamers van Kadyrov op het spoor gekomen was. Zij publiceerde over de voor de wereld verborgen wandaden van Kadyrov en van Poetin. (2)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 6 oktober 2022)

Verwijzingen:

(1) “There are more things in heaven and Earth, Horatio, / Than are dreamt of in your philosophy” (Shakespeare, Hamlet).

(2) Anna Politkovskaja publiceerde onder meer: A Dirty War. A Russian Reporter in Chechnya, London 2004; Poetins Rusland (Putin's Russia), Breda 2005; Russisch dagboek (A Russian Diary), Breda 2007.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 20. De Verboden Kamer

Tot slot nog dit. De idee dat wij bedrogen worden door een virtuele wereld is allerminst nieuw. In het Hindoeïsme is er het begrip 'maya', een Sanskriet woord uit de vierduizend jaar oude hindoefilosofie, de vedanta ('ved' betekent 'weet' en 'anta' betekent 'einde', waaruit: 'ved-anta' of 'weet-einde', 'het einde van het weten', 'het einde van de kennis'). Maya betekent: magie, illusie of begoocheling. In het hindoeïsme gaat men er namelijk van uit dat de wereld zoals die aan ons verschijnt, niet de echte werkelijkheid is: de ware werkelijkheid verbergt zich achter datgene wat onze zintuigen ons laten geloven wat echt is.

Omstreeks 400 jaar voor Christus schreef Plato zijn 'Allegorie van de grot' waaruit een gelijkaardig geloof blijkt: de zintuiglijke wereld is een vergankelijke afschaduwing van de ware realiteit welke de vormenwereld is, de wereld van de onvergankelijke ideeën. Zeshonderd jaar later geloofde Plotinos dat de waarheid niet in de uiterlijke wereld maar in de ziel moest gezocht worden. Dat geloofde ook de grote filosoof en kerkvader Augustinus van Hippo (354-430 P.X.): de kosmos, de Bijbel en de Ziel zijn de drie toegangswegen tot de waarheid, maar de Ziel is de ware weg; de zintuiglijke wereld is niet de echte maar slechts een symboolwereld die verwijst naar een diepere, daar achter liggende werkelijkheid.

De wereld als symbool van een diepere werkelijkheid is weliswaar een mooi verhaal dat de fantasie kan prikkelen van wie zich vervelen maar de werkelijkheid ziet er intussen lichtjes anders uit. Op heel wat plekken wordt de wereld geregeerd door agressieve arrogante nitwits die het leven van miljarden mensen in gevaar brengen alsook alle leven op de blauwe planeet die wij vooralsnog mogen bewonen maar die zeker niet de onze is, ook al hebben wij ons die toegeëigend. Nitwits zoals Poetin en zijn oligarchen, incluis de Tsjetsjeense analfabeet die wil gaan spelen met de paddenstoel van Albert Einstein maar niet minder de Amerikaanse potentaten die hun verkiezingszege danken aan de wapenlobby en aan de moordende economie, met in hun zog de Europese koningen en leiders. Alsook: de leiders van Noord-Korea die hun persoon laten vereren, de onfeilbare paus van Rome die bij hoog en bij laag beweert god op aarde te vertegenwoordigen en de sleutels te bezitten van de hemelpoort. Alsook de evenknie van deze megalomaan in het Oosten waarvan de laatstgenoemde de Russen naar het front jaagt om zoals Poetin het wil tegen het westen te gaan vechten. De bisschoppen van de eerste noemen het dan weer een daad van opperste naastenliefde om te gaan sneuvelen tegen de Russen. Zij allen houden ervan om met het leven van ontelbare mensen te spelen maar geen van allen hebben ze ooit zelf hun nek uitgestoken, integendeel: hun schuilkelders zijn om ter diepst, zij zijn lafhartige bekvechters omringd door hoge muren en door tot de tanden toe bewapende lijfwachten. Maar.

In een kamer die virtueel lijkt maar die dat zeker niet is - zij heet 'de Verboden Kamer' omdat niemand erin mag - staat een eikenhouten tafel zonder eikenhouten stoelen er rond en op die eikenhouten tafel ligt een briefje, of is het een boek? Dat briefje (of is het een boek?) is eigenlijk een lijstje, een verlanglijstje, opgesteld in het grootste geheim, allerminst virtueel doch echt ondertekend door alle burgers van deze wereld. Op dat lijstje staan de namen van een aantal 'leiders', die vooralsnog aanbeden worden, geëerd, lof toegezwaaid en op handen gedragen. De titel van dat lijstje luidt: 'Gezocht'.

In de Verboden Kamer werd door het volk beslist dat voortaan alle soldaten die voorheen bedankt werden om hun leven te offeren voor 'het vaderland', wat dat ook moge betekenen, en die daarop ongetwijfeld zouden antwoorden met: “Graag gedaan!” - laten alle resterende soldaten nu maar eens aan het muiten gaan, aan beide zijden van het front, en voor toeschouwer spelen, het wordt voorwaar een festival van de lach. Plaats de wereldleiders in een arena om de Derde Wereldoorlog onder elkaar uit te vechten met de blote vuist.

(J.B., 4 oktober 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 19. 'Wij zijn slechts goddelijke droombeelden'

Afgezien van het feit dat wij geloven te balanceren tussen werkelijkheid en virtualiteit, zonder eigenlijk goed te weten wanneer we in de werkelijkheid vertoeven en wanneer we ten prooi zijn aan het virtuele, zijn er grote geesten die reeds lang geleden vermoed hebben dat ons 'werkelijk' bestaan als zodanig niet anders dan 'virtueel' kan zijn en wel hierom, namelijk dat zij geloven dat wij alleen maar bestaan als een goddelijke droom. De Ierse wijsgeer bisschop George Berkeley (1685-1753) schreef hierover in zijn subjectief idealistisch werk, getiteld: A Treatise Concerning the Principles of Human Knowledge. Zijn immaterialisme stelt dat de stoffelijke wereld alleen binnen de geest bestaat omdat iets pas kan zijn als het waargenomen wordt ('esse est percipi'), waaruit volgt dat al het bestaande - wij, mensen, incluis - dit bestaan te danken heeft aan het feit dat het (eerst) in Gods geest bestaat. Op elk ogenblik opnieuw worden wij door God geschapen doordat hij (aan) ons denkt en houdt God op met denken, dan verdwijnt alles onmiddellijk in het niets. De vooraanstaande hedendaagse Roemeens-Amerikaanse filosoof Costica Bradatan, die over Berkeley doctoreerde, schreef in dat verband een belangrijk artikel dat handelt over een essay uit 1905 van de Spaanse filosoof, dichter en romancier Miguel de Unamuno, getiteld: “Vida de Don Quijote y Sancho” waarin hij stelt dat het bestaan van Cervantes' Don Quijote waarachtiger is dan dat van zijn schrijver. Unamuno ontleedt deze geniale literaire kunstgreep in een verhaal uit 1914, getiteld: “Niebla”. Costica Bradatan onderzoekt de bijzondere band tussen realiteit en fictie die zich hierbij openbaart. Bradatans artikel in de Nederlandse vertaling verscheen eerder in het tijdschrift Portulaan en kan gelezen worden via de volgende link:

“Wij zijn slechts goddelijke droombeelden”: het verhaal als Imitatio Dei bij Miguel de Unamuno.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 3 oktober 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 18. Einstein, God en de barbaren

Zoals gezegd zijn de feiten ons altijd een stapje voor ofwel, als zij zich voortspoeden in zevenmijlslaarzen, zijn ze ons wel zeven mijlen voor: reeds heeft Rusland zowat twintig percent van de Oekraïne ingelijfd en dat ook al gevierd met veel bombarie en met bijna letterlijk onze tekst van 29 september daarin verwerkt, verwijzend naar een aantal historische feiten die het westen in een niet al te prettig daglicht zetten. Uiteraard ging de Russische president hierbij nogal selectief te werk, maar bon, dat doen ze overal, toch? De zaak is, zoals nu vrijwel alle historici het beamen, dat de toetreding van de Oekraïne tot de NAVO automatisch de Derde Wereldoorlog in gang zal zetten. En Zelenski duwt de zoveelste aanvraag tot een spoedprocedure onder de neus van von der Leyen die er, alle retoriek ten spijt, nog wel heel eventjes zal moeten over nadenken. Alvast de volgende twee mogelijkheden opperen zich dan quasi onmiddellijk: het westen zal de vijandelijkheden van het Rusland beantwoorden en de strijd breidt zich over de gehele wereld uit, of moet men nu toch spreken over de aarde? Ofwel laten de westerlingen de wapens links liggen en blijven de Amerikanen dreigen met de economische sancties die nu niet alleen de Oekraïners zullen doen steigeren maar ook de rest van de Europeanen. Dat laatst genoemde is misschien wel het meest waarschijnlijke geval omdat met het gewisse optreden van de ongeletterde Kadyrov (die wellicht eerlang door Poetin zelf gerekruteerd zal worden voor het Russische leger) nu eens voorgoed bezegeld wordt dat inderdaad de barbaren het in de wereld voor het zeggen hebben en dat zij, ofschoon zij altijd al moeite hadden met het maken van optelsommetjes, zij toch degenen zullen wezen die beslissingen zullen treffen over het al dan niet inzetten van het door de grootste wiskundige aller tijden ontworpen vernietigingswapen dat niet alleen qua vorm op een paddenstoel gelijkt. En doet dat geval zich inderdaad voor, dan begint het er heel sterk op te gelijken dat in de kortste keren onze identiteitskaarten er lichtjes anders zullen gaan uitzien en zo ook ons burgerschap, incluis ons inkomen, onze vrijheid, de manier waarop wij geïnformeerd worden, opgevoed, gehuisvest en geliquideerd. Niks nieuws aan, dat ongeletterden spelen met het werk van Einstein, aldus Van Togenbirger: het mensdom speelt al tijden met het werk van God...

(Wordt vervolgd)

(J.B., 2 oktober 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 17. Wel, we zitten er al een poosje in

Hoe men het ook draait of keert, men loopt altijd achter de feiten aan: de mensheid of althans het 'gepapiereerde' deel van de mensheid en dus degenen die op papier bestaan, zij die het voor het zeggen hebben - hadden - zit reeds opgesloten in een virtuele wereld en kan er niet meer uit. Het Westen, dat eeuwenlang de rest van de wereld tot kolonie heeft gehad, dat een exuberante levensstandaard wist te handhaven dankzij telkens een ploeg van vijftig slaven per persoon, het westen dat in een mum van tijd de bodemschatten van de rest van de wereld heeft opgesoupeerd - dat westen zit nu gevangen in een leugen waarvan het zich vooralsnog niet bewust kon worden (ingevolge haar alom triomferende arrogantie en hoogheidswaanzin) en die erin bestaat dat het gelooft de wereldleider te zijn, het genie Einstein (de uitvinder van de atoombom) waar ieder ander naar opkijkt, hij die de beschaving uitdraagt en de wetenschappelijke ontwikkeling, de weldoener vanjewelste die gaat en alle volkeren onderwijst.

In zijn virtuele wereld is het westen de leider, vergadert het westen onder de leiding van dames en heren met adellijke titels en namen, wordt er voor het westen geapplaudisseerd en voor euromultimiljardairs die hun fortuin danken aan de ontelbare verslaafden aan computerspelletjes, gaat het westen her en der op bezoek om naar 'de mensen' te wuiven, (weliswaar vanachter kogelvrij glas) om excuses aan te bieden voor afgehakte zwarte handjes of voor kinderlijkjes op begraafplaatsen van de Heilige Moeder de Kerk (“En nu een kruis erover!”, zo klinkt het, “want, hoera, wij zijn terug!”). Kortom, in de virtuele wereld opgesloten is men blind voor zijn geschiedenis, incluis de hedendaagse, met nota bene de Europese concentratiekampen met daarin gevangen zes miljoen vluchtelingen, nog steeds. Alleen wie niet zelf in de virtualiteit vertoeven, weten hoe de werkelijkheid er vandaag uitziet.

Sinds intussen een goed aantal jaren heeft het communistische China zich in Afrika genesteld, volgens sommigen omwille van de grondstoffen die het voor het eigen volk behoeft, volgens anderen omdat het dit continent wil koloniseren op eens een heel andere manier. Destijds gebeurde dat met slavenhandel en plundering met de medewerking van god-op-aarde, zodat het dit keer niet veel slechter kan, een reden om de andere kant op te kijken. Maar er zijn er die beweren dat China momenteel Afrika aan het bekeren is tot het zogenaamde wereldcommunisme.

In dat kader hebben, intussen ook al sinds enkele jaren, Rusland, China, Brazilië en nog een paar paupers zich verenigd in een alternatieve economische bond, vastbesloten om de, geef toe, oneerlijke wereldhandel een halt toe te roepen. Ook het bombardement op het Wereld Economisch Centrum intussen 21 jaar geleden mag gerust gezien worden in het kader van dit proces dat niet overhaast doch vastberaden de ene stap na de andere zet om quasi onopgemerkt het in zijn virtuele wereld verder dromende westen onder de voet te lopen. Er wordt gezegd dat het graan nu maar eens op boten zijn weg moet vinden naar de paupers die het niet betalen kunnen. Dat de gaskraan nu voorgoed dichtgaat en dat de leveringen van fietsen en uurwerken, om maar iets te noemen, made in China en gefabrikeerd door (niet uw) kinderen, worden stopgezet. Er wordt gezegd dat nu op een sluipende manier de infrastructuur van het ingedommelde westen (dat overal waar men zich niet verweren kon, zijn vuilnis heeft gedumpt) naar de haaien zal geholpen worden: gas, elektriciteit, scheepvaart, luchtverkeer, bruggen en wegen, internet: niet drummen, a.u.b., ze komen allemaal aan de beurt. De westerlingen, zo beweren sommigen, zullen zoals de kreeften die zij eten in hun exquise driesterrenrestaurants levend worden gekookt, wat uiteraard wil zeggen: zonder dat zij er ook maar iets van merken. En dat alles dankzij de virtuele wereld waarin zij lustig verder dromen over hun heerschappij.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 29 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 16. Fictie en werkelijkheid

De verleidingskracht van een virtuele wereld heeft te maken met het zich blind staren op de misleidende attributen van de waarheid en de leugen, met name de last en de lust. Maar de moraliteit herleiden tot een louter persoonlijke kwestie, zoals religies dat meestal doen, ware een vergissing omdat de last welke de waarheid begeleidt - de last, de inspanning en de spanning - buiten de persoonlijke wil en wensen om quasi ondraaglijk kunnen worden, wat in het huidige tijdsgewricht bijvoorbeeld het geval is ingevolge een dreiging welke immers een zaak is van het al dan niet voortbestaan van de wereld - een zaak die in handen blijkt van enkele individuen omtrent dewelke goede redenen zijn om heel sterk te twijfelen aan hun goede bedoelingen en aan hun verstand.

Naarmate die dreiging toeneemt, zal uiteraard ook de verleidingskracht van de virtuele werelden toenemen omdat zij de gelegenheid bieden om, alvast voor een poos, de ogen te sluiten voor het reële gevaar dat de mensheid als een zwaard van Damocles boven het hoofd hangt. Door de gewaarwording van de dreiging weg te nemen wordt weliswaar niet het gevaar zelf weggenomen maar wel wordt dan de spanning verminderd en daarmee ook de last die onze zenuwen op de proef stelt, wat wellicht enigszins besparend kan zijn met betrekking tot onze voor een goede gezondheid onmisbare fysieke en psychische energie.

De klassieke en veelal religieuze voorstellingen van de moraal, van goed en kwaad en van de relatie van het goede en het kwade met lasten en lusten, zijn bijzonder misleidend omdat zij er eigenlijk verkeerdelijk van uit gaan dat mensen puur geestelijke wezens zijn zoals de engelen, die principieel helemaal geen rekening hoeven te houden met fysieke draagkracht alsook vooral met het feit dat psychische draagkracht door fysieke draagkracht evenzeer wordt beperkt als gefaciliteerd.

Bij uitbreiding geldt bovendien dat de menselijke wil geen instrument is waarvan men zich naar believen kan bedienen om zijn moreel verantwoorde keuzes te maken omdat de wil altijd verbonden is met handelingen waarvan de realiseerbaarheid mede afhankelijk is van externe factoren omtrent welke onze adequate kennis niet kan verzekerd worden en wat de zaak nog meer bemoeilijkt is het feit dat tot die externe factoren mogelijkerwijze ook andermans wil behoort welke geheel in strijd kan zijn met de eigen wil: het is voor een individu volstrekt onmogelijk om tussenbeide te komen waar bijvoorbeeld een staatshoofd de nucleaire wereldoorlog ontketent terwijl die daad onmiskenbaar bepalend zal zijn voor ieders lot.

Tevens is geen van alle religies in staat om de zin van het lijden én van het kwaad als zodanig te verklaren zonder de toevlucht te moeten nemen tot een tweede wereld welke moet dienen om een vereffening te maken inzake onverdiend leed en lust dat wordt ondergaan in de huidige wereld. Soms kan het goede morele handelen het leed beperken en soms gebeurt precies het tegenovergestelde en haalt men zich lasten op de nek door het kwaad te bevechten: de zaak is dat er in die dingen geen voorspelbaarheid (mogelijk) is. Het lijden in onschuld alsook het zogenaamde 'geluk van de bozen' zijn problemen die geen oplossing kunnen vinden als niet de hulp wordt ingeroepen van de 'deus ex machina' van een bestaan na de dood, een ultieme vergelding.

Maar het verbinden van morele handelingen met beloning en straf en derhalve met schuld is een consequentie van een zeker personalisme en meer bepaald van de opvatting dat verdiensten verankerd zijn met personen. Met de realiteit de liefde die maakt dat het geluk van de ene afhankelijk is van het geluk van de ander, wordt in de religies vaak helemaal geen rekening gehouden, waardoor ze uiteraard zichzelf a priori hebben veroordeeld en wat hen dan sowieso geheel terecht alle krediet ontneemt.

Virtuele werelden verleiden derhalve niet alleen omdat zij ons (alvast tijdelijk) kunnen bevrijden van ziekmakende spanningen: hun aantrekkingskracht is ook toe te schrijven aan het feit dat zij de zekerheid van hun onechtheid bieden waar datgene wat wij als niet-virtueel beschouwen, ons uiteindelijk in de onzekerheid omtrent hun betrouwbaarheid achterlaat. De scheidingslijn tussen het werkelijke en het virtuele is met andere woorden kennelijk zelf een zaak welke zich afspeelt binnen een zekere virtuele wereld.

Andermaal rijst dan de moeilijke kwestie in hoeverre het maken van een onderscheid tussen fictie en werkelijkheid relevant kan zijn en dan in de eerste plaats met betrekking tot ons (morele) handelen dat wij immers gewoonlijk aan de hand van dat onderscheid oriënteren. Als er al virtuele werelden bestaan welke het gemunt zouden hebben op de mens als waarheidszoekend wezen, dan blijken zij alvast bijzonder moeilijk te detecteren omdat elk referentiekader dat zou toelaten dit te doen, uiteindelijk lijkt te ontbreken.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 29 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 15. Over de betekenis der dingen in het licht van de Omega

Als het zo is dat een onpersoonlijke macht bezig is de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken, dan kan die opzet alleen maar slaagkansen hebben als de virtuele wereld genoeg aantrekkingskracht bezit, wat uiteraard betekent dat de virtuele wereld moet kunnen wedijveren met de echte wereld. Op de vraag hoe dan de leugen ooit aantrekkelijker zou kunnen zijn dan de waarheid, kennen wij het antwoord wel: de leugen is listiger dan de waarheid maar de waarheid is lastiger dan de leugen.

Wie kiezen voor de waarheid laten zich met andere woorden door de list van de leugen strikken en de list bestaat er dan natuurlijk in om er voor te zorgen dat het slachtoffer zich blind staart op de last van de waarheid, waardoor hij de waarheid als zodanig uit het oog verliest en in het perspectief waarvan de leugen, die immers zonder last is, verschijnt als een lust. In het blikveld van wie aldus gestrikt worden, zijn het niet de waarheid en de leugen die tegenover elkaar staan maar wel hun verraderlijke attributen, de last en de lust. De waarheid is aantrekkelijker dan de leugen maar een lust is aantrekkelijker dan een last.

Nochtans is een lust niets anders dan iets dat niet is, een niet-zijn, een afwezigheid, namelijk de afwezigheid van een last. Spanning voelt aan als een last maar de ontspanning die op de spanning volgt, voelt aan als een lust en zo is ook elke lust niets anders dan het verdwijnen van een last. Omdat het orgasme de kleine dood wordt genoemd, zou men kunnen denken dat de grote dood of dus de dood zonder meer, waarbij elke spanning verdwijnt, het felste wordt begeerd maar niets is minder waar dan dat. De waarheid blijft nastrevenswaardig ondanks de last die ermee verbonden is en de leugen blijft verwerpelijk, alle lust ten spijt, precies omdat de last de conditie is voor de lust en niet en nooit andersom en om dezelfde reden kan er zonder de waarheid geen leugen zijn terwijl de waarheid best zonder de leugen kan bestaan.

De anonieme macht die verleidt tot het verwisselen van de werkelijkheid voor een virtuele wereld, kan derhalve niets anders zijn dan luiheid en, bij uitbreiding, ondeugd in het algemeen. De morele kwaliteiten blijken derhalve hun ontologische basis te vinden in het onderscheid tussen werkelijkheid en waan, in het verschil tussen realiteit en virtualiteit, in de tegenstelling van waarheid en bedrog. Ens et bonum convertuntur, zo klonk het al in de middeleeuwen: het zijn en het goede vallen samen - met andere woorden: alleen het goede heeft werkelijkheidswaarde; het kwaad is een tekort aan zijn, het is een afwezigheid of een niet-zijn.

De verleiding welke de virtuele wereld uitoefent op de mensheid is derhalve die van de dood: het is de verleiding om de spanning los te laten, om niet langer te volharden in de inspanning welke gevergd wordt waar het ware en derhalve het goede worden nagestreefd. (1)

(Wordt vervolgd)

(J.B., 28 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Dit thema wordt uitvoerig behandeld in: J. Bauwens, Het Einde der Tijden. Over de betekenis der dingen in het licht van de Omega, Serskamp 2003.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 14. Gaan zijn zevenmijlslaarzen met de mens aan de haal?

Hermes, de met de joodse engelen vergelijkbare goddelijke boodschapper uit de Griekse mythologie, droeg gevleugelde sandalen die hij leende aan de held Perseus opdat die zou kunnen vluchten voor de zusters van Medusa die hij had onthoofd. (1) In het sprookje van Klein Duimpje, in 1812-1822 opgetekend door de gebroeders Grimm, steelt Klein Duimpje de zevenmijlslaarzen van de reus tijdens diens slaap en ook in het in de zestiende eeuw voor het eerst genoteerde en in 1697 door de bundel Sprookjes van Moeder de Gans van Charles Perrault bekend geworden verhaal van De Gelaarsde Kat spelen zevenmijlslaarzen reeds de rol die vandaag door trans- en posthumanisten wordt toegekend aan de (weliswaar meer gesofisticeerde) hulpstukken die de fysieke maar ook de psychische natuurlijke capaciteiten van de mens moeten uitbreiden. Naast haar laarzen behoren immers ook de grootspraak en de listigheid van de gelaarsde kat tot het arsenaal van haar hulpstukken en tot de uitbreiding van Klein Duimpje's psychische hulpstukken behoren tevens zijn vermetelheid en durf welke ook van de partij zijn in de heldendaden van Perseus terwijl Hermes ook de god werd van de welsprekendheid of de retorica, ook wel genaamd 'de kunst van het liegen'.

Bewonderenswaardige hulpstukken zijn werktuigen en machines en om in de lijn van de zevenmijlslaarzen te blijven, verdient het wiel en dan in het bijzonder de fiets ook alle lof als zeer vernuftig maar ook zeer verdienstelijk en mens- en milieuvriendelijk instrument waarmee de fietser als het ware volledig versmelt. Uiteraard naast de muziekinstrumenten, het arsenaal dat nodig is voor de plastische kunsten en, niet te vergeten, het boek als podium van de literatuur en de wetenschappen, waarvan de hedendaagse vorm eigenlijk de computer is.

En hiermee zijn we beland bij de op hol geslagen fantasie van wie zich transhumanisten noemen: zij die afstevenen op de zelfoverstijging van de mens middels de uitbreiding van zijn fysieke en psychische natuurlijke capaciteiten, en dan nog het liefst in de symbiose van mens en cybernetica. Tussen haakjes: cybernetica betekent stuurmanskunde, in casu: de menselijke besturing van zijn werktuigen of 'verlengstukken'. En precies daar loopt het fout: de wereld is zijn stuurman kwijt, zoals inmiddels al enkele decennia geleden de moraalfilosoof Jaap Kruithof het formuleerde.

Want de auto bijvoorbeeld is vaak veeleer een moordtuig, naast de expliciete wapens, met als kers op de taart, de atoombom, waarvan Rusland er het grootste aantal bezit, namelijk 6255, de Verenigde Staten hebben er 5550, China 350, Frankrijk 290, Groot-Brittannië 225, Pakistan 165, India 156, Israël 90 en Noord-Korea ca. 50.

De V.S. zijn het enige land dat al atoomwapens inzette, meer bepaald in de Tweede Wereldoorlog: de Inola Gay gooide op 6 augustus 1945 in Japan de bom Little Boy (uranium 235) op Hirosjima en drie dagen later werd Fat Man (plutonium) op Nagasaki gedropt. De bommen met een kracht van ongeveer 10 megaton waren eigenlijk bedoeld voor de Japanse hoofdstad Tokio maar mist strooide roet in het eten en zo vielen er in plaats van miljoenen doden amper 100.000 in één klap.

De zwaarste bom die ooit tot ontploffing werd gebracht was de Tsar Bomba: hij ontplofte op 30 oktober 1961 op 3 km hoogte boven Nova Zembla en had een kracht van 50 megaton. De explosie deed in Finland de ruiten breken, de paddenstoel steeg 64 km hoog, de schokgolf ging drie keer rond de aarde. (2) Rusland beschikt inmiddels over bommen van 800 megaton. Gaan zijn zevenmijlslaarzen met de mens aan de haal?

(Wordt vervolgd)

(J.B., 28 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie: Kris Vansteenbrugge, Griekse mythologie in 136 verhalen, (https://www.bloggen.be/dzeus/ )

(2) Voor de filmopname van de explosie, zie: https://scientias.nl/russen-geven-beelden-vrij-van-de-krachtigste-explosie-die-mensen-ooit-hebben-veroorzaakt/

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 13. Omsk Van Togenbirger andermaal over de virtuele wereld

Omsk Van Togenbirger, ik dank u dat u ons nog eens wilt te woord staan, het zijn bizarre tijden, maar meent u dat nu echt wat u de laatste keer zei, over die technocraten?

OVT: Zij verkopen gebakken lucht, voor écht geld en met dat echt geld kopen zij allerminst gebakken lucht, en dat hoef ik niet te menen of niet te menen, dat zijn de feiten, geloof ik, ja. Of bent u het daar dan niet mee eens?

Toch wel, maar anderzijds...

OVT: Anderzijds?

Wel, niemand kan toch ontkennen dat bijvoorbeeld... Facebook... niet echt bestaat?

OVT: Leugens bestaan echt, inderdaad, dat herhaal ik toch voortdurend? Maar de mensen vragen erom natuurlijk, en sommige van die leugens zijn wel heel verleidelijk, nietwaar? Voor bedrog moet je betalen, het is de fabel van de vos en de raaf, hebben we het daarover niet al eens eerder gehad?

Jazeker...

OVT: Denk maar eens aan een ander kraam: een kraam dat al eeuwen en eeuwen stand houdt met, nu in de afprijzing, haar virtuele wereld die maar niet stuk kan: de hemel en de hel! Of gelooft u dan dat hemel en hel ook echt bestaan?

Euh...

OVT: Jaja, ik merk het wel, mijn beste: het zit zo diep dat u zich er nog altijd niet kordaat durft over uit te spreken, ook al zegt uw nuchter verstand u dat u niet langer hoeft te twijfelen! Maar men wendt dan ook de meest verwerpelijke van alle verkooptechnieken aan... men beliegt godbetert de kinderen! Zij beliegen de mensen nog vooraleer die over enig kritisch vermogen beschikken, omdat zij op die jonge leeftijd voor de volle honderd percent weerloos openstaan voor kennis en alle vertrouwen hebben, en is dat niet schrijnend: alle vertrouwen hebben mensen op die leeftijd in hun ouders én in degenen aan wie hun ouders hen toevertrouwen voor het bijbrengen van kennis!

Tja...

OVT: Zeg mij eens eerlijk: gelooft u dan in de hemel en de hel?

Tja, misschien moet dat allemaal niet zo letterlijk opgevat worden maar veeleer als iets...

OVT: Virtueel?

Als iets figuurlijk, ja...

OVT: Haha! Niet te geloven hoé diep het zit! Maar ik weet het: het valt niet met de rede te verhelpen, het is een zaak van geschonden vertrouwen en de wonden blijven, jammer genoeg. Zij die hun inzichten daaromtrent willen bijsturen, moeten snijden in hun eigenste vlees, wat zeg ik, in het vlees van hun eigenste ziel. U kunt toch ook wel inzien dat de praktijk van de aflaten, om maar iets te noemen, alleen het werk kan zijn van gewetenloze schurken die goedgelovige mensen de zuur verdiende centen afhandig trachten te maken, de centen die bestemd zijn om de hongerige mondjes van hun kinderen mee te spijzen? U hebt toch al gehoord over die handel in aflaten, geloof ik?

Mja...

OVT: Hoeveel moest men betalen voor één dag minder lang in het vagevuur? Eén dag minder lang branden? Maar laten we daar nu over ophouden. Ik vertel het alleen om u daarvoor te behoeden een tweede keer in dezelfde put te vallen. De virtuele wereld die de miljardairs van heden u wensen te verkopen, is compleet dezelfde als deze die de miljardairs van gisteren u hebben aangesmeerd en waarvan u kennelijk nog steeds last heeft, het is compleet dezelfde, mijn allerbeste, al zit hij uiteraard in een hedendaags kleedje: de mode verandert maar de mode als zodanig doet dat uiteraard niet, nietwaar? Of gelooft u dan dat de leurders van gisteren geen miljardairs waren? Hebt u ooit het Vaticaan bezocht?

Neen...

OVT: Misschien kon dat een therapie zijn, heel misschien... Anders leest u maar eens het jongste boek van Frédérick Martel over dat luxehotel, overvol met megalomanen. Wat wij nu beleven is een zoveelste uitgave van hetzelfde. Het gaat hier over de wereldheersers, denkt u dat zelf dan ook niet?

De wereldheersers?

OVT: Dat zei ik, ja. Of gelooft u dat de wereld geleid wordt door arme drommels?

Toch niet...

OVT: We hebben het hier over de allerrijksten dezer aarde, over die beruchte 1 percent die 99 percent van alle wereldse dingen bezitten. En zij hebben hun bezit en macht niet verworven middels kennis en kunde, ook al willen zij graag dat wij dat gaan geloven: neen, zij danken hun bezit en hun macht aan flagrante leugens en aan schaamteloos bedrog. En terloops, mijn beste: u gelooft toch niet dat het arme drommels zijn die de huidige oorlog in Europa hebben gelanceerd?

Neen, zeker niet...

OVT: Zie je wel dat u dat niet gelooft: het zijn inderdaad de allerrijkste aardbewoners die daar zo over beslissen. Zij sturen straks onze kinderen naar het front, zogezegd om het land te gaan verdedigen tegen de vijand, ja? En wie is die vijand, mijn beste? Dat zijn dan de Russen die naar het front gestuurd worden door hun leider omwille van hun kroost? Hemeltje, hemeltje! Wie gelooft nu zulk een sprookjes! Maar helemaal niemand wil naar het front, mijn beste! U ziet toch ook dat het waar is wat ik hier nu zeg? Ja, er blijven uiteraard altijd mensen bestaan die zo oneindig dom zijn dat ze gaan vechten 'voor de goede zaak' of omdat zij nu eenmaal gehoorzame burgers zijn. Maar gelooft u ook niet dat het volk helemaal niet vechten wil? Gelooft u dan echt dat de mensen nu massaal willen sterven?

Euh, neen, natuurlijk niet...

OVT: En zijn het mensen die de mensen naar het front jagen? Zijn het mensen die de mensen opnieuw sprookjeswerelden te koop aanbieden? Zijn het mensen of zijn het misschien dieren? Of sprookjesfiguren? Elfen? Kabouters? Of demonen?

Het zijn mensen, denk ik, ja natuurlijk.

OVT: Juist. En ik vraag het u nu andermaal: zijn het arme drommels die dat zo regelen, mijn beste, of zijn het net die superrijken, degenen die bijna alles bezitten wat eigenlijk toebehoort aan de massa die het maar moeten stellen met bijna niks?

Het zijn zeker en vast de superrijken die dat doen, beslist.

OVT: Juist. En zijn het arme drommels die ons die virtuele wereld willen opdringen of zijn het opnieuw die superrijken?

De superrijken doen dat, denk ik, ja...

OVT: Zeker weten?

Ik denk het, ja...

OVT: En zijn dan de mensen die ons naar het front sturen, recht de dood in, dezelfde als degenen die ons de virtuele wereld willen aansmeren?

Het zijn telkenmale die superrijken die dat doen... dus, ja: het zijn dezelfden.

OVT: En vertel mij eens, mijn beste: de mensen die ons naar het front sturen, hebben die het goed met ons voor?

Kennelijk zeker niet, neen!

OVT: Willen zij ons dood?

Onmiskenbaar, ja...

OVT: En kan je mensen die je dood willen, vertrouwen?

Uiteraard niet begot!

OVT: En wat moet je dan doen als ze u een virtuele wereld willen aansmeren? Koopt u die dan?

Welneen...

OVT: Zij prijzen het nochtans aan als een geschenk?

Dat kan alleen een vergiftigd geschenk zijn...

OVT: Maar, mijn beste: u weet meer dan ik.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 26 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 12. Zuckerberg: reclame voor de virtuele wereld

We vroegen Omsk van Togenbirger om wat commentaar over de virtuele wereld van Zuckerberg. Ziehier zijn repliek:

OVT: Ik heb op dit ogenblik weinig tijd maar, mijn beste, knoop alvast één ding goed in uw oren met betrekking tot die malafide figuren uit Disneyworld: zij maken reclame voor de virtuele werelden die zij te koop aanbieden onder het mom van toekomstgerichtheid, wetenschap en kunst. Edoch, weet dat de eigendommen van die lieden allerminst virtueel zijn: zij bezitten kastelen van echte steen, wat zeg ik, van witte marmer; zij rijden in echte sportwagens en zij vliegen met echte privévliegtuigen door de echte lucht naar echte verre landen; hun vrouwen en mannen zijn geen poppen maar zij zijn van echt vlees en bloed. En al die echtheid, mijn beste, kunnen zij zich veroorloven omdat miljoenen, ja, miljarden mensen betoverd aan hun kermiskraam gaan plakken en hun virtuele spullen kopen, met echt geld. Maar nu moet ik verder, ik heb haast, we zien elkaar nog in het echt, tot kijk!”

(Wordt vervolgd)

(J.B., 26 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 11. Volodymyr Zelensky, Boris Johnson, Meghan Markle, Donald Trump en Popeye the Sailor Man

In het artikel How a Fictional President Is Helping Ukrainians Rethink Their Absurd Politics (1) in het blad Foreign Policy beschrijft Katherine Jacobsen hoe de komiek Zelensky zijn rol van president uit de wereld van de fictie hard maakt op het echte politieke schouwtoneel maar daarmee is Zelensky geen unicum in de geschiedenis. Tot degenen die in werkelijkheid verwezenlijkten wat ze eerst op de planken hebben gebracht behoren volgens Stuart Heritage van The Guardian in zijn artikel Zelenskiy’s Servant of the People: the TV show that made Ukraine’s president van 7 maart 2022 (2) ook figuren zoals Boris Johnson (Have I Got News For You), Meghan Markle (Suits) en Donald Trump (The Apprentice), al springt Zelensky er natuurlijk wel uit.

De verovering van de werkelijkheid door de ficties gebeurt soms ten goede maar ook vaak ten kwade. Zo werden ten tijde van de Tweede Wereldoorlog - maar dan wellicht onbedoeld - flagrante leugens de wereld rondgestuurd met de tekenfilmfiguur Popeye. (3) die zich telkens uit benaderde situaties wist te redden dankzij het eten van een blik spinazie waarover wijd en zijd verkondigd werd dat het krachtvoedsel was omdat het veel ijzer zou bevatten. Dat was echter een misverstand, wellicht voortspruitend uit een oude kopieerfout waarbij een komma werd verschoven maar het werd hoe dan ook geduld omdat toentertijd zuinig diende omgesprongen te worden met vlees.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 26 september 2022)

Verwijzingen:

(1) https://foreignpolicy.com/2016/12/13/how-a-fictional-president-is-helping-ukrainians-rethink-their-absurd-politics/ De ondertitel van het artikel luidt: “Ukraine is so corrupt that it’s hard to imagine it being otherwise. A new comedy series shows that things could be different.”

(2) https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2022/mar/07/zelinskiys-servant-of-the-people-the-tv-show-that-made-ukraines-president

De ondertitel van het artikel luidt: “He starred as a president in this smart satire, only to launch a political party named after it – then win an election. Now on All 4, it may be the most important foreign TV drama ever.”

(3) Popeye was een stripfiguur van de Amerikaanse cartoonisten Elzie Segar en Bud Sagendorf en hij trad later op als tekenfilmfiguur van Max Fleischer en Dave Fleischer.

Video “Popeye the Sailor meets Sindbad the Sailor”:

https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/8/86/Popeye_the_Sailor_Meets_Sindbad_the_Sailor.webm/Popeye_the_Sailor_Meets_Sindbad_the_Sailor.webm.1080p.vp9.webm

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 10. Fantastiek, Zelensky en het armageddon

Niet zonder reden werd hier 'Het Verborgen Volk' van de Vlaamse schrijver Ludo Noens te berde gebracht: het boek behandelt weliswaar de wereld van het fantastische maar wie geloven dat de fantasie naast de realiteit staat, slaan de bal flink mis: legio zijn de voorbeelden van hoe de fantasie de realiteit ook letterlijk het zwijgen oplegt en verdringt, ja, vervangt en tot de minst betwijfelbare voorbeelden van die feitelijkheid behoren de religies, de politieke partijen en de zogenaamde wetenschappen. Voor de fantasieën waarmee het katholicisme, het jodendom of de islam uitpakken, geven mensen hun leven en legt men hen deze waarheid voor de voeten, dan voelen zij zich diep beledigd. Hetzelfde doen zij voor hun politieke idealen en partijen en niet in het minst in de wetenschappen speelt de fantasie de hoofdrol en gaan voor- en tegenstanders van bijvoorbeeld de evolutieleer tekeer alsof hun leven ervan af hing. Op een bijzonder bescheiden manier maar tegelijk zeer doortastend stelt Ludo Noens doorheen zijn hele oeuvre de vraag naar de grens tussen fictie en realiteit en voor de goede verstaander laat hij ook doorschemeren dat het antwoord op die vraag allerminst vanzelfsprekend is, ja, wellicht niet tot groot jolijt van de positieve wetenschappers die in hun onverstand zichzelf danig ernstig nemen, maakt deze kunstenaar zonneklaar dat de gezochte grens eigenlijk behoort tot het rijk van de fantasie...

Keren we nu terug naar ons thema: het feit dat en de wijze waarop een onpersoonlijke macht de mensen in een virtuele wereld naar binnen lokt om die daarin op te sluiten. Wie goed toekijken, kunnen zien dat mensen in een virtuele wereld naar binnen worden gelokt doordat de virtuele wereld zelf eerst de mensen tegemoet treedt. Om het heel concreet te maken: de virtualiteit van de cinema beperkt zich niet tot de film en tot het uur dat hij bekeken wordt maar zij treedt de cinemazaal naar buiten en vult geleidelijk de hele wereld met haar onechtheid. Sylvester Stallone vertolkt niet alleen de Vietnamveteraan John Rambo maar hij wordt tevens door de massa die de film voorgeschoteld kreeg met die rol geïdentificeerd zodat hem niet alleen de eer te beurt valt van zijn acteursprestatie maar tevens die van de held die hij niet is doch slechts vertolkt. De film zelf is fictie maar omdat de massa niet in staat is de grens te trekken tussen het spel en de realiteit, krijgen de sprookjes een zekere realiteitswaarde, wat bijvoorbeeld op een bijzonder ergerlijke manier het geval is geweest met de cowboy- en indianenverhalen waarbij de 'goodies' en de 'baddies' een fabricaat zijn van de filmmaker, of beter: van zijn sponsoren die zeker niet gespeend zijn van politieke bedoelingen. De Indianen werden na het aanmeren van Christoffel Columbus door de Spaanse conquistadores uitgemoord en hun land werd door de genadeloze veroveraars ingepalmd maar eeuwen later hebben de V.S. hun uiterste best gedaan om met de leugenfabriek van Hollywood het tegendeel te bewijzen.

Een bijzonder actueel voorbeeld van de overname van de waarheid door de leugen is de Tv-film Dienaar van het volk uit 2015 waarin de geschiedenisleraar Wassil Holoborodko president van Oekraïne wordt, een rol die vertolkt wordt door de acteur Volodymyr Zelensky, die vier jaar later ook in werkelijkheid president wordt van dat land. Het sprookje wordt werkelijkheid, het virtuele is in de realiteit naar binnen gedrongen en heeft hem overmeesterd, de acteur is gelijk geworden aan zijn rol en het eerste slachtoffer van deze agressie is uiteraard de waarheid. In feite doet de reclame helemaal niets anders dan dat: de leugen wordt aan het volk getoond en van zodra het volk deze leugen na-aapt, wordt ze echt, ze wordt waarheid. De waarheid zelf blijft dan uiteraard verweesd achter. En van die overname van de realiteit door de fictie komt dan kennelijk een wereldoorlog en misschien wel het armageddon.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 23 september 2022)

Dr. Geert Vanden Bossche:

https://www.voiceforscienceandsolidarity.org/scientific-blog/vss-scientific-updates-during-pandemic-times-this-39

Vaccinatieschade:

https://vaccinatieschade.be/

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 9. 'Het Verborgen Volk' (vervolg)

Goden, engelen, elfen, kabouters, dolende zielen... kortom: niet-menselijke intelligenties zijn geen onbekenden, aldus Ludo Noens, maar jonge kinderen en enkelingen zoals Rudolf Steiner niet te na gesproken, heeft de moderne mens het verleerd contact te leggen met die wezens. Steiner verwijst naar de Rozenkruisers, een geheim broederschap, hoeder van een revolutionaire kennis en van de diepste natuurgeheimen, gesticht door de Duitse ingewijde in de judeo-Arabische Mysteriën, Christian Rosencreutz (°1378). (1)

Rosencreutz leerde Arabisch en vertaalde het islamitische 'Boek van de Natuur' naar het Latijn. Hij werd 106 jaar oud en toen in 1604 zijn graftombe werd ontdekt, bleek zijn lichaam vrijwel ongerept. (2) “De supranormale vermogens van de Rozenkruisers (...) moeten grandioos zijn geweest. (…) Honger, dorst, ziekte en tijd hadden geen vat meer op hen. Onzichtbaar konden zij binnentreden waar zij maar wilden. Zo snel als de gedachten verplaatsten zij zich naar willekeur overal ter wereld. Bovendien stond iedere demon of geest onder hun dwingende bevelen (…).” (3)

Zij geloofden in het bestaan van door ons niet zintuiglijk waarneembare min of meer intelligente wezens zoals elementalen (elementenbewoners) en djinns (genieën, te situeren tussen mensen en engelen), die resideren in een subtiele parallelle wereld en die net zoals de 'wellustige engelen' (uit Genesis 6:1-4) romances kunnen hebben met mensen, waaruit volgens de yezidi's in Koerdistan een blauwogig blondharig volk geboren werd - volgens de Koran had koning Salomon grote macht over hen. (4)

In zijn De Civitate Dei spreekt Sint-Augustinus zijn geloof uit over menselijke seks met demonen, praktijken die ook bij de Tempeliers aan de orde waren en beoefend worden door de soefi's. (5) Andere magiërs zijn John Dee, die de taal der engelen leerde, en Cornelius Agrippa. Engelen werden vaker aanschouwd in visioenen zoals die van de profeten Ezechiël en Jesaja.

De Kabbala verhaalt hoe interagerende spirituele krachten (Sefirot) ons lichaam alsook de wereld beïnvloeden: wangedrag veroorzaakt disharmonie in de kosmos en rechtzinnigheid moet de kosmische balans weer in evenwicht brengen: de 'buitenwereld' (kosmos) gedraagt zich als een schaduw van de 'binnenwereld' (geest). Dionysius de Aeropagiet beoefende in de vijfde eeuw de angelologie met zijn De Coelestis Hierarchia en de dertiende-eeuwse Thomas Aquinas beschreef de soorten engelen en hun activiteiten in zijn Summa Theologiae. (6)

Een volledig hoofdstuk wijdt Noens aan seks met elementalen. Volgens Paracelsus schuilt achter het zintuiglijk waarneembare nog een verborgen helft van de werkelijkheid waarin fijnstoffelijke wezens zich ophouden ('elementalen'). Een huwelijk tussen een mens en een nimf kan mensenkinderen voortbrengen, er zijn huwelijken tussen feeën en mannen, tussen gnomen en vrouwen. Noens verhaalt over sekten en geheime genootschappen zoals de Orde van Melchizedek waarover gezegd werd dat die een totalitaire militaire organisatie was die middels massapsychologie totale wereldcontrole beoogde. (7)

Dit alles is niet wat wij op het oog hebben met de onderhavige tekst over anonieme machten welke mensen gevangen zetten in virtuele werelden maar misschien zijn de histories welke door Noens werden verzameld en ontleed, zinnebeelden voor reële gebeurtenissen die vooralsnog moeilijk te omschrijven zijn terwijl onze ervaringen ons verbieden om te loochenen dat daarin een grond van waarheid huist. In deze wat schimmige gebieden die evenwel niet behoren tot het positief wetenschappelijke domein, hebben zoveel gezaghebbende geleerden onderzoekswerk verricht en daar ook ondubbelzinnig verslag over uitgebracht dat zij evenveel aandacht verdienen als de vele religies, de mythen en de sprookjes welke ten slotte allemaal vertellen over de allerdiepste menselijke ervaringen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 23 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Ludo Noens, Het verborgen volk. Contact met niet-menselijke intelligenties, Aspekt, Soesterberg 2022; pp. 11-15.

(2) Ib., pp. 17-20.

(3) Ib., p. 23.

(4) Ib., pp. 24-27.

(5) Ib., pp. 27-35.

(6) Ib., pp. 35-47.

(7) Ib., pp. 49-66.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 8. 'Het Verborgen Volk'

De virtualiteit heeft vele gezichten en zij dient om mensen van de wijs te brengen opdat zij niet zouden beseffen dat zij op het verkeerde been gezet worden, dat ze bij de neus genomen worden, dat ze in de echte wereld niet (meer) welkom zijn, dat ze behoren tot de miljarden die er teveel zijn en die mede de overbevolking veroorzaken of tot degenen die er beter niet waren omdat hun bezit, hun gezondheidstoestand of hun intelligentie de gemiddelden van het geheel naar beneden halen. Mensen worden niet zomaar naar niemandsland verbannen: er wordt hen verteld dat het ginds veel beter is. Zij worden niet zonder meer van de boter weggehaald: er wordt hen verteld dat margarines veel gezonder zijn. Zij worden niet zomaar psychisch uitgeschakeld: er wordt hen voorgelogen dat de voorgeschreven drugs geneesmiddelen zijn. Ouderen worden niet zonder meer uit hun huizen gejaagd en verbannen: men belooft hen dat zij naar zorgcentra worden overgebracht waar zij het comfortabel zullen hebben en geholpen zullen worden. Opvoedelingen worden niet zonder meer dom gehouden: men leert hen allerlei zaken aan waar zij helemaal niets aan hebben maar die wel aan de haal gaan met hun tijd en met hun jeugd die later niet meer terug zal komen om hen de gelegenheid te geven alles te herdoen. Mensen die brood en etenswaren kopen, worden niet met lege handen naar huis gestuurd: zij krijgen in een zalige verpakking waren die alleen de naam van nepvoedsel verdienen. Vluchtelingen worden niet zomaar teruggestuurd naar huis of in concentratiekampen opgesloten: hun dossier wordt bijgehouden en zij belanden in asielcentra waar zij voorlopig moeten wachten op het verdict dat op de spreekwoordelijke lange baan terecht komt, precies zoals de verticaal geklasseerde klachten van wie bij de autoriteiten onrecht hebben aangegeven. Zij allen dienen in de wachtzaal plaats te nemen om daar hun beurt af te wachten, zij zijn immers niet alleen, zo worden zij vermaand. En zij wachten in de wachtplaats en zij houden de deur in de gaten door de welke zij naar buiten zullen gaan als het wachten is verstreken omdat hun tijd gekomen is. Mensen worden niet zomaar veroordeeld tot een levenslange slavernij: er wordt hen beloofd dat zij vergoed worden daarvoor met het eeuwig leven en de hemel. De joden werden ook niet zomaar weggehaald en naar de gaskamers getransporteerd: er werd hen verteld dat zij naar betere oorden gingen, waar hen dan een verkwikkende douche werd beloofd. Men vertelt ook niet aan het vee waartoe het wordt gevoerd en waarheen het wordt gebracht van zodra het een rendabel gewicht gekregen heeft. Maar de slachthuizen zijn een realiteit: of moeten de 'hogere' diersoorten zich dan laten verhongeren? De massagraven bestaan echt en de industrieën die gigantische fortuinen in de wacht weten slepen met de aanmaak van allerlei chemische producten waarvan gewone stervelingen de formules niet ontcijferen kunnen en waarvan zij nog veel minder de letale werking kennen.

De virtualiteit is het lokaas en zal derhalve heel verleidelijk moeten zijn om doel te treffen. De list bestaat bij de gratie van de discrepantie tussen de eigenlijke drijfveren en de opgegeven argumenten en daarom zegt men ook over de laatstgenoemden dat zij regelrechte leugens zijn: de retorica is de kunst van het liegen omdat argumenten enkel functioneren als verkappingen van drijfveren die daarmee vloeken. Aan het gedomesticeerde vee wordt diets gemaakt dat het maar beter op stal blijft omdat het daar droog is en men er wel doorvoed geraakt en mochten aan het vee de eigenlijke drijfveren van zijn kwekers openbaar worden gemaakt, het zou enkel met ongeloof kunnen reageren, want kijk: kippen worden gevoerd om eieren te leggen en met kunstlicht wordt ervoor gezorgd dat het er telkenmale niet één maar twee daags worden en is het kransje uitgelegd, dan zou men denken dat zij dankbaarheid ontvangen voor de geleverde topprestatie maar niets is minder waar: met een korte kap in de nek van het hakmes van de slager die fantaserend over zijn winst een lustig deuntje neuriet, ontvangen ze het lot van massamoordenaars en andere criminelen, zij worden prompt verkocht en met veel smaak verslonden, zelfs een klein bedankje kan er niet meer af, daar mogen zij naar fluiten.

De man die levenslang om vier uur in de regen op zijn trein gaat wachten op een winderig, ijskoud perron om dan naar de fabriek gebracht te worden waar de dagtaak wacht die duurt totdat het alweer donker is, zodat hij alvast in de wintermaanden alleen de noorderzon te zien krijgt, waar vandaan de benaming 'zondag' ook afkomstig is, is geen beter lot beschoren dan de dappere kip en de koe die van zodra haar melkproductie slinkt, in stukjes wordt gezaagd: hij werkt tot zijn pensioen en dan ontvangt hij tot zijn dood een uitkering die, losgekoppeld van de index, gestaag in 't niemendal verdwijnt - de fysieke toestand ingevolge zijn hoge ouderdom laat hem dan helaas niet langer toe om nog te protesteren bij wie hem zo bij den bok hebben gezet en ook zijn nazaten, als hij er al heeft, kunnen daar niets aan doen omdat de uren van een dag geteld zijn en men er - andermaal helaas - niet eentje van bijmaken kan. En ik hoor u nu vragen: welke hogere diersoort die zich toch niet kan laten verhongeren heeft dit dan zo geregeld? Of moet men dan de auteur van 'Het Verborgen Volk' (1) geloven, die samen met een hele resem in doofpotten verdwenen genieën niet-menselijke intelligenties voor dat alles verantwoordelijk acht?

(Wordt vervolgd)

(J.B., 22 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Ludo Noens, Het verborgen volk. Contact met niet-menselijke intelligenties, Aspekt, Soesterberg 2022. Zie: https://www.bloggen.be/ludonoens/

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 7. Het entertainment in de arena van de wereld

Wie is de pop die in de plaats komt van de mens? Want de mens verdwijnt terwijl het lijkt alsof hij blijft, zijn verdwijning moet immers onopgemerkt gebeuren opdat zij kans op slagen zou hebben. De mens wordt als het ware van binnenuit uitgehold en het omhulsel houdt stand en wordt dan opgevuld met iets heel anders.

Om aan de weet te komen wie de plaats inneemt van de mens, moet men onderzoeken welke eigenschappen maken dat mensen in de huidige samenleving kunnen standhouden en welke de eigenschappen zijn die maken dat hij erin ten onder gaat. Immers, de selectie welke gebeurt, gaat over eigenschappen en zij voltrekt zich zoals ook de natuurlijke selectie zich altijd al voltrokken heeft: wie maximaal aangepast zijn aan de omgeving, hebben de beste overlevingskansen. Rest dus de vraag wat precies de huidige omgeving is waarin mensen zich bewegen: wie beloont zij en wie straft zij af? Hoe ziet deze evolutie eruit? Met andere woorden: welke gedaante heeft in de huidige wereld the survival of the fittest?

De uitdrukking is afkomstig van een van de grondleggers van de sociologie, Herbert Spencer, (1820-1903) die daarmee doelde op het zogenaamde 'sociaal darwinisme': zonder staatsbemoeienis, zo geloofde de liberaal, zouden de zwakkeren (de armen) verdwijnen en zouden er alleen maar bekwame mensen (de rijken) overschieten. Maar uiteraard zijn bekwaamheid en rijkdom heel andere zaken en zo komen we tot een antwoord op de hier gestelde vraag: in de huidige maatschappelijke constellatie worden niet zozeer de bekwaamste mensen beloond en alvast niet de meest bekwame lieden in moreel opzicht maar veeleer degenen die zich er niet van laten weerhouden om - niet alleen desnoods en ook bij voorkeur - hun persoonlijk voordeel te doen op de kap van de zwakkeren. Met andere woorden betekent 'the fittest' in de huidige tijd en wereld: de meest immorele, degene die zich niet laat weerhouden door ethische regels, hij die verboden aan zijn laars lapt, die belastingen ontduikt, die zijn concurrenten een hak zet, hen economisch of anderszins ombrengt en die zich een weg naar de rijkdom rooft. 'The fittest' is niet de meest intelligente en ook niet de sterkste in fysiek opzicht maar wel degene met de minste scrupules, de sluwste, de meest gewetenloze schurk, hij die helemaal geen genade kent, de alleenheerser, de autocraat, de potentaat.

Het onderliggende argument om die genadeloosheid te gaan verdedigen en om aan de sterkste het morele recht toe te kennen om de zwakkere te verdringen, luidt dat het er in de natuur net zo aan toe gaat en dat men zich aan de natuur een voorbeeld dient te nemen. Deze klinkklare onzin werd door de nazi's gepropageerd: zij geloofden dat zij de zwakken moesten elimineren omdat een maatschappij zonder zwakkeren een betere maatschappij zou zijn. Uiteraard is het veel makkelijker om zieken uit te roeien dan om ziekten te bestrijden: een zieke wordt gedood met één enkele kogel terwijl het bestrijden van een ziekte niet zonder jarenlange inzet en studie mogelijk is. Maar kennelijk bestaan er lieden die danig afgestompt zijn dat zij die onzin gaan verdedigen en bovendien zijn er onder hen die het voor het zeggen krijgen en die er ook nog in slagen om hun simplistische onzin door te drijven en tot wet te maken. Andermaal: zij slagen daarin, niet omdat zij bekwamer zouden zijn dan hun tegenstanders maar omdat zij er niet voor terugschrikken om hun concurrenten gewoon om te brengen.

De eliminatie van weerloze ouderen is wellicht het meest schrijnende actuele voorbeeld: de staat wil zichzelf sterker maken en bespaart op de kap van de allerzwaksten door aan het geïnstitutionaliseerde onrecht dat hen uit de wereld bant, de vrije teugel te laten. Hetzelfde gebeurt met de eliminatie van ongewenste kinderen door het toelaten of zelfs het propageren van zwangerschapsonderbrekingen welke feitelijk regelrechte moord betekenen. Subsidies aan andersvaliden worden teruggeschroefd met het uitvlucht dat er geen geld voor is, terwijl de staat een gigantische inflatie creëert door het bijdrukken van bankbiljetten voor subsidies aan de horeca en aan nog allerlei maatschappelijke luxesectoren.

De kapitalistische economie staat er garant voor dat alles maar dan ook alles te koop is en in de eerste plaats: macht. Het democratische bestel waarin zogezegd iedereen mag meebeslissen en waarin de allerzwaksten een stem hebben evenwaardig aan die van de allerrijksten, dient uiteraard tot helemaal niets meer als het kapitalisme het danig perverteert dat sowieso de meest gefortuneerden het uiteindelijk voor het zeggen krijgen. Niet de noeste arbeider die om vier uur in de ochtend de trein neemt om op tijd aan te komen in een ongezonde fabriek waar hij levenslang en voor een hongerloon zijn beste krachten verdoet aan de productie van spullen die alleen de rijken kunnen kopen - niet deze noeste scrupuleuze arbeider komt aan de macht maar wel hij die mensen herleidt tot uit te baten machines, met name door hen met onder meer drugs zodanig te conditioneren dat zij ongeacht wat doen om aan het door hem te innen geld te komen dat zij nodig hebben voor de aanschaf van hun zelfmoordspullen. Onze huidige politici zijn sowieso de handlangers van deze criminelen daar zij dit alles laten begaan, als zij het al niet aanmoedigen omdat ten slotte ook zijzelf daar aardig hun voordeel mee doen: de zwakkelingen die anders met allerlei sociale uitkeringen de staatskas opsouperen, worden immers keurig geëlimineerd en met hun gigantisch kapitaal verlenen de drugsbaronnen electorale steun aan de politici die hen op hun beurt de hand boven het hoofd houden. Drugsbaronnen, wapenhandelaars en noem maar op.

Het antwoord op de vraag wat the survival of the fittest dan betekent in de huidige wereld, moet helaas luiden dat de onmens de wind in de zeilen krijgt terwijl mensen die eraan verzaken om aan anderen kwaad te berokkenen, geslachtofferd worden op het altaar van het gouden kalf. Zij worden zoals destijds in de arena nog altijd voor de leeuwen geworpen, zij worden gestoofd in de messingen stier, zij komen terecht op de brandstapel of zij worden nog anderszins geëlimineerd. Op tal van wijzen maar steeds op grond van hetzelfde systeem wordt de mens bij de neus genomen door de onmens: hij wordt naar binnen gelokt in een virtuele wereld die hem op het verkeerde been zet met allerlei beloften en met leugens, zijn positie wordt danig uitgebuit, hij wordt verzwakt zoals de stier verzwakt wordt door de martelende lanssteken van de picador, totdat uiteindelijk de doodsteek volgt voor het oog van een massa die steeds sadistischer vormen van entertainment eist.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 21 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 6. De liquidatielist

De echte mens wordt vervangen door een pop omdat de pop perfect doet wat haar maker van haar verlangt: zij heeft geen eigen wil. Op de keper beschouwd bestaat zij ook niet, zij is een verlengstuk van haar bezitter, zij is zijn perfect gehoorzame handlanger. De bezitter van de pop is een mens maar die verlangt van haar dat zij de (andere) mensen uitschakelt, zodat hijzelf uiteindelijk alleen de naam van onmens kan verdienen. De onmens is de alleenheerser, de autocraat. De potentaat wil alleen maar volledig onderworpenen als onderdanen, slaven, neen: volmaakte slaven en dat kunnen uiteraard niets anders dan machines zijn. En om van mensen machines te maken, wordt heel listig te werk gegaan.

Eerst belooft men aan mensen dat zij sneller, groter, krachtiger, kortom beter zullen worden als zij zich bedienen van machines. Het begint heel onschuldig met een bril, die inderdaad een beter zicht verschaft maar alras worden de lenzen weer te zwak, er dient een tandje te worden bijgestoken en dat gaat zijn gang totdat het glas zo dik is dat men er een heuse deuk van krijgt in zijn neus. De lens van de bril helpt immers niet zomaar de ooglens welke opgespannen wordt door middel van fijne spiertjes: zij verzwakt de ooglens ook, zij verslapt de spiertjes die ervoor kiezen lui te zijn omdat zij weten dat hun werk sowieso zal overgenomen worden door de bril. Een verleden methode, zo'n halve eeuw geleden, genaamd 'Beter zien zonder bril', pakte uit met deze theorie en navenante methode en had succes, weliswaar binnen zekere perken, maar desalniettemin getuigden meer mensen dat het oefenen van hun oogspieren hun geen windeieren had gelegd.

Spieren die niet samentrekken, atrofiëren en dat weet elke arts die daarom zijn patiënten aanspoort om te bewegen. Van wie tien dagen in een bed neerliggen, zijn alle spieren van het hele lichaam grotendeels weggekwijnd en deze mensen moeten opnieuw leren lopen, tenminste als zij dat dan nog kunnen, want ook de pezen moeten eraan geloven: zij worden korter en beletten de bedlegerige als hij uit bed komt zelfs om gewoon rechtop te staan.

Atrofiëren doen niet alleen de skeletspieren en de oogspieren maar ook de ademhalingsspieren, bijvoorbeeld wanneer een zieke moet beademd worden omdat hij het aan zijn longen heeft, bijvoorbeeld in gevolge een besmetting met corona. De beademing gebeurt middels een pomp die werkt middels een vacuum dat in feite het lichaamseigen vacuum nabootst hetwelke in beweging wordt gezet door de vele kleine maar onophoudelijk werkende tussenribspiertjes die de ademhaling mogelijk maken.

Kortom: de belofte aan mensen dat zij beter zullen worden van machines is slechts waar op zeer korte termijn: de bril, het bed en de beademingsmachine helpen weliswaar een poosje maar binnen de kortste keren zijn wij van die dure instrumenten helemaal afhankelijk geworden: wij zien niet langer zonder bril, onze skeletspieren atrofiëren en zo ook onze ademhalingsspieren en wel in die mate dat wie beademd werden, zouden verstikken indien zij van hun hulpstuk plotseling werden losgekoppeld. De machines helpen ons een korte tijd en daarna betalen wij de rekening en worden wij er voor altijd afhankelijk van. Eerst leken die machines verlengstukken van ons lichaam maar alras worden de rollen omgedraaid en blijken wij zelf herleid te zijn geworden... tot verlengstukken van onze machines.

De mens wordt afhankelijk van zijn instrumenten en die instrumenten zijn niet alleen de bril die blinden maakt en de auto die kreupelen voortbrengt: ook minder zichtbare instrumenten kunnen ons de das omdoen en zij zijn ook gevaarlijker dan die waarvan we ons wel bewust zijn. Tot die minder zichtbare instrumenten behoort bijvoorbeeld onze economie, die in onze dienst stond tot op de dag dat men van hogerhand ging oordelen dat de coronadoden niet langer moesten geteld worden per stuk maar per aantal verloren levensjaren en blijkbaar heeft het onverstand inmiddels zo'n vlucht genomen dat alvast de betrokken politici niet meer beseffen dat dit betekent dat voortaan de mens een instrument is van de economie in plaats van andersom: zijn waarde slinkt evenredig met zijn leeftijd die een maatstaf blijkt voor zijn economische waarde.

Kortom: de list waarmee de mens als zodanig geliquideerd wordt, bestaat erin dat men hem zogenaamde hulpstukken aanreikt met de bedoeling dat hij die op den duur niet meer kan missen en dat hij vervolgens zélf hulpstuk wordt en meer bepaald: hulpstuk van zijn beloofde hulpstukken. De mens, gedegradeerd tot instrument van zijn instrumenten, wordt door die instrumenten zelf opgeslokt, hij werd een aanhangsel van wat eerst zijn aanhangsels waren en blijkt dan ineens met de noorderzon vertrokken. Op dat ogenblik heeft de machine effectief de plaats ingenomen van de mens van wie geen spoor meer te bekennen valt.

De economie maakt dat de mens minder waardevol wordt dan 'zijn' geld dat dan uiteraard niet langer het zijne is en in het zog van de economie vallen dan tal van andere schijnhulpstukken te bekennen die alleen maar resulteren in de verslaving van de mens en in zijn verdwijning. Gezondheidsorganisaties verslaven mensen aan pillen en de pillenindustrie is in de eerste plaats een bedrijf dat groeien moet: pillen moeten derhalve worden aangeschaft, door mensen uiteraard, die op die wijze de farmaceutische industrie van dienst zijn. De mens leeft voor de pil in plaats van andersom. De technologie van bijvoorbeeld allerlei computers maakt, zoals ooit een groot geleerde heeft voorspeld, dat mensen het vermogen verliezen om te onthouden, om te leren en om te associëren. Ofschoon zij het tegenovergestelde beloven, ontnemen computers de mensen hun verstand.

We moeten onze leerlingen niets meer uit het hoofd laten leren, zo zeggen de moderne pedagogen: het volstaat als zij weten waar zij het gezochte kunnen vinden. Edoch, zij zoeken niets meer omdat zij uiteraard geen benul hebben van ongeacht wat waarvan zij op geen enkele wijze het bestaan kunnen vermoeden. En uiteraard kan dat vermoeden pas ontstaan als er eerst een context is, zoals er eerst een nest moet zijn vooraleer de vogel op het idee kan komen om daarin zijn ei te deponeren. Die context is het nestje in ons hoofd, bestaande uit vervlochten kennis. En het vergaren en vervlechten van die kennis geschiedt door gegevens uit het hoofd te leren om die dan met elkander in verband te brengen.

En zo kan men nog een tijdje doorgaan. De mens verdwijnt in gevolge een list. Het vreemde is nu wel dat die list geen mensenwerk is. Geen mens immers is sluw genoeg om dat te bewerkstelligen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 20 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 5. De verwisseling van het echte met het virtuele

De principes van het christendom vechten met die van de natuur en om die reden heeft de natuur de neiging om zich hardnekkig te verweren tegen de christelijke principes. De mens is een wezen dat zich grondig van de andere dieren onderscheidt of van de dieren tout court en dat daarom door de (wilde) dieren voortdurend wordt belaagd. De cultuur zet zich af tegen de natuur en waar een cultuur dat niet doet omdat men denkt de natuur een handje te moeten helpen, zoals in de ideologie van het nazisme onder Adolf Hitler, is cultuur pervers en onmenselijk en derhalve onbestaande: er is dan geen cultuur doch een cultus van het kwaad. De wetten van de kosmos over welke (volgens de drama's van Joost Van Den Vondel) Gods stadhouder, Lucifer, waakte, verschillen fundamenteel van de nieuwe orde welke zijn intrede deed bij de schepping van de mens over wie de Schepper wil dat hij door de engelen gediend zal worden.

Het mens-zijn is niet zomaar een resultante van de natuurlijke evolutie maar verschijnt in de geschiedenis van het leven als een breuk. De mens is voor de rest van de natuur hoe dan ook een vreemde eend in de bijt omdat hij naast zijn natuur die zoals die van de dieren en de planten bestaat uit dode stoffen die in het lichaam functioneren ten dienste van het leven, ook een bovennatuur blijkt te hebben, een geest die andere principes volgt dan die welke de dieren drijven, precies zoals het leven reeds andere principes volgt dan die waaraan de dode stof gehoorzaamt. De dode stof is onderworpen aan verval - de tweede wet van de thermodynamica. Het leven verzet zich daartegen en brouwt complexe constructies: wat leeft vervalt niet zomaar doch richt zich op, als het ware in een poging om de zwaartekracht te overwinnen; de dode stof wordt door het leven opgetild. Maar nog een stap verder dan de dode stof en het leven zet de geest, welke het leven in een specifieke richting stuurt. De geest volgt niet zomaar de wetten van het leven dat zich van nature zou verkijken op zelf- en soortbehoud: de geest verheft het leven van een toestand waarin het slechts die activiteiten kent die aansturen op louter overleven tot een hogere toestand waarin meer vrijheid ontstaat, waarin activiteiten plaatsvinden die in een lager perspectief geheel doelloos lijken, zoals bijvoorbeeld zingen en dansen, dichten en wetenschap bedrijven. Daarbij wordt wat wij het hogere noemen helemaal niet aangedreven door het lagere maar, net andersom, stelt het hogere het lagere in zijn dienst met het 'aanzuigeffect' van het vooruitzicht op de aantrekkelijkere toestand met meer vrijheid.

Edoch, voortdurend verzet het lagere zich hiertegen omdat hun beider wetten tegengesteld zijn. Het is een tegenstelling die een spanning opwekt, zoals de spanning waaronder een snaar moet staan om daarmee muziek te kunnen maken. De beweging mag niet eenzijdig overhellen naar het ene of het andere, het blijkt een golfbeweging die op zijn beurt ingesloten wordt door een bredere golf en die weer door een nog bredere. De bewegingen mogen niet uit balans komen, er moet gewaakt worden over de dans die zij voltrekken. De mens ontspringt de dans van de louter dierlijke natuur en als hij daarin gehinderd wordt, bestaat de mogelijkheid dat hij weer verdwijnt zoals ook het leven kan verdwijnen dat de dans van de dode stof ontspringt.

Er zijn krachten tegengesteld aan de krachten die de mens oprichten, krachten die hem belagen. Het meest listige wapen van deze mensvijandige krachten bestaat momenteel wellicht in de list van de virtualiteit. Zoals hoger gezegd is het opdoemen van virtualiteit voor de mens een bijzonder traumatiserende gebeurtenis. Die ervaring is danig overweldigend dat zij overslaat in haar tegendeel en een vreemd soort van enthousiasme wekt, het enthousiasme dat er ook voor zorgt dat het onderdrukte volk applaudisseert en knielt voor zijn dictator die de mensen alleen maar besteelt, foltert en vermoordt.

Zowat vijfenzestig jaar geleden kwamen de eerste televisietoestellen onder de mensen. De eerste in het dorp die een Tv bezat was de elektricien en elke avond stonden de mensen in drommen voor de vitrine van zijn winkel te kijken naar de uitzendingen met Paula Semer die zangtalenten presenteerde. Alras kochten alle mensen een Tv-toestel en elke avond keken ze naar de zangers en de zangeressen, ze luisterden naar de nieuwsuitzendingen en naar de weerberichten. Maar was dat de reden waarom zij Tv keken? Waren er dan geen muzikanten in elk dorp, en dan nog met live performances? Verspreidde het nieuws zich niet sowieso als een lopend vuur en kon men het weer niet lezen in de luchten? In feite had de Tv niets nieuws te bieden, de mensen keken niet naar Tv omdat daar iets te zien zou zijn (er is nog altijd niets op Tv dat het zien waard is): de mensen keken naar Tv omdat zij een Tv aangeschaft hadden en zij schaften een Tv aan omdat zij dat ook konden doen, zij keken Tv omdat het nu eenmaal Tv was: the medium is the message.

Die uitdrukking is afkomstig van de Canadese mediaspecialist Marshall McLuhan (1911-1980) en zij betekent dat de vorm (het communicatiemedium) belangrijker geworden is dan de inhoud (de boodschap). The medium is the message betekent dat de waarde van de boodschap uiteindelijk beoordeeld wordt op grond van het medium dat ze brengt: wat jan met de pet vertelt, is onwaarschijnlijk en onnauwkeurig maar wat door ongeacht wie op de buis wordt geproclameerd, is waar, belangrijk en mooi. De uitdrukking “hij liegt alsof het gedrukt stond”, verraadt het respect voor de pers, voor kranten en boeken, kortom voor de media, voor dat wat niet één keer wordt gezegd maar een ontelbaar aantal keren: iets is waar als het herhaald wordt en als iedereen het zegt; de enkeling die spreekt, is zoals een die roept in de woestijn. De mensen in de straat zijn namaak, alleen wie op de buis paraderen, en dat zijn acteurs of spelers en dus poppen, bestaan echt. En hier worden het virtuele en het echte onderling verwisseld.

McLuhan ziet technische apparaten als uitbreidingen van de mens, als verlengstukken van ons lichaam. Zij veranderen dus vooral onszelf maar om de hoek komt Karl Marx kijken die al veel vroeger waarschuwde dat het omgekeerde het geval geworden is: de machine is geen verlengstuk van de mens maar de mens is een verlengstuk geworden van de machine. Ook McLuhan zag dat de mens geobsedeerd wordt door zijn apparaten die hem eigenlijk beheersen: de mens wordt een onderdeel van een grote machinerie. Hij kijkt Tv, niet omdat er iets te zien zou zijn maar omdat het nu eenmaal Tv is; hij telefoneert, niet omdat hij iemand wil contacteren maar omdat hij er nu eenmaal van houdt te telefoneren; hij rijdt met de auto, niet omdat hij tijd wil winnen want een auto kost meer tijd dan hij kan besparen, maar omdat hij wil autorijden, hij is, zoals de grote Vlaamse dramaturg Dirk Biddeloo het noemde, een 'file-fiel' geworden: hij houdt van de drukte, hij is er verzot op in de file te staan. Tv-kijken, telefoneren, autorijden: die activiteiten verlenen enige status aan wie het doen omdat zij geld kosten terwijl geld aan zijn bezitter status verleent: geld op zich is waardeloos, het is slechts een getal maar wie er over beschikken, schrikken anderen af omdat met geld kwaad kan worden berokkend. Geld is slechts vruchtbaar zoals een wapen vruchtbaar is: het verschaft de toegang tot het bezit van wie ermee bedreigd worden of gedood.

In The Image: A Guide to Pseudo-events in America toont de Amerikaanse historicus Daniel J. Boorstin (1914-2004) hoe nieuws steeds vaker verwisseld wordt met pseudo-gebeurtenissen. Er moet namelijk elke dag nieuws zijn en gebeurt er niets, dan wordt er wel een of ander event gefabrikeerd. Er zijn 'series' die opgevuld moeten worden op een vooraf vastgelegde manier, met een voorgegeven duur van exact zoveel minuten en met ruimte voor een vastgelegd aantal pauzes voor reclameboodschappen welke soms in het werk zelf moeten worden ingelast zodat ze er deel van uitmaken. Series moeten ingevuld worden zoals invulformulieren en die laten slechts toe mede te delen wat reeds gekend is. Men deelt niet iets mee maar men vinkt een vakje aan: 'ja', 'neen' of 'misschien'. 'Multiple-choise' betekent dat men niet langer een mededeling doet: men wordt herleid tot invuller van een geschapen leegte. Men kan nog slechts een keuze maken over wat een ander beslist wat men zoal kan mededelen. Het formulier dat u gevraagd wordt in te vullen, vereenvoudigt de mededeling niet, het versimpelt alleen u zelf en u verklaart zich daarmee eens op het ogenblik dat u het ondertekent. Probeer maar eens te verwijzen naar een voetnoot waarin u zich wat genuanceerder wenst uit te drukken: daar vindt u gewis de waarschuwing: “Maximaal 70 karakters!” Met één karakter teveel kan het formulier helaas niet worden verzonden. Het formulier veroordeelt de mens tot niet-mens: men wordt herleid tot een vervollediger van een voorgekauwd formulier en zodoende schikt men zich in de veroordeling dat men allerminst een uniek persoon is: men is nog slechts een type en derhalve vervangbaar door een principieel eindeloos vermenigvuldigbaar exemplaar.

De Franse socioloog Jean Baudrillard (1929-2007) heeft de idee uitgewerkt dat mensen steeds vaker dingen aanschaffen, niet omdat zij die nodig hebben maar omdat zij gevolg geven aan een specifieke waanzin: zij staan namelijk onder druk om een 'serie' waarin die dingen passen, te vervolledigen. Zij vinken dingen aan en de drang daartoe achtervolgt hen totdat ze dit effectief gedaan hebben. Zij handelen niet vanuit een of andere noodzaak voor zichzelf maar zij werden herleid tot bevredigers van andermans behoeften. Van de vrijheid is dan uiteraard niet langer sprake en zo verdwijnt ook het mens-zijn zelf waarvoor immers de vrijheid een conditie is.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 19 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 4. Lucifer

Natuurlijkerwijze is de band tussen ons lichaam en de wereld de resultante van een groei die even oud is als de kosmos waarin al wat was, wat is en wat zal zijn, gestalte krijgt: alle elementen die de kosmos rijk is en die er geboren werden in bijzondere omstandigheden waar men nog steeds het raden naar heeft, worden herboren in elk levend wezen in een nieuwe, hogere orde, zodat de binnen- en de buitenwereld van alle schepselen op elkaar zijn ingesteld in een proces dat al vele miljarden jaren aan de gang is. Het oog is een verzameling van cellen welke in de loop van het groeiproces van het betrokken wezen zijn gaan reageren op de aanwezigheid van licht en het zien van kleuren volgt uit de ontwikkeling van lichtgevoelige cellen tot cellen die specifiek gevoelig zijn voor zekere golflengten van licht welke wij als specifieke kleuren benoemen. Analoog resulteert het gehoorszintuig op veel grovere trillingen uit de omgeving die geluiden heten en de tastzin neemt nog andere frequenties waar alsook de druk van allerlei substanties; de smaak- en de reukzin detecteren de chemie van zekere stoffen en ook ons verstand, ons taal- en rekenkundig vermogen, onze communicatievaardigheden en evenzeer ons gevoel voor evenwicht en schoonheid ontspringen aan eindeloze reeksen van wisselwerkingen van ons innerlijke met de buitenwereld, die op deze wijze gefinetuned werden. De intermenselijke relaties maar ook onze relaties met de andere dieren, met de planten en met alle andere delen van de werkelijkheid kunnen in de loop der eeuwen eigenlijk alleen maar worden bijgestuurd of dus verbeteren omdat, om het maar simpel uit de drukken, de ervaring de beste leermeester is. Het plotselinge verschijnen van virtuele werkelijkheden, specifiek in de cultuur van mensen, kan om die reden wel niet anders wezen dan een bijzonder traumatische gebeurtenis.

De virtuele realiteit betekent het werkelijk zijn van het onwerkelijke of het echt bestaan van het onware en dat is het wezen van de leugen. Maar van leugens kan pas sprake zijn waar zij ook als zodanig worden bedoeld (door iemand). Zolang men wordt geconfronteerd met onverwachte reacties uit de buitenwereld, veronderstelt men natuurlijkerwijze dat men zich in zijn verwachtingen heeft vergist vanuit een gebrek aan informatie of vanwege zekere tekortkomingen of onnauwkeurigheden van bijvoorbeeld de waarneming. Die dingen doen zich uiteraard voortdurend voor en zij zijn ook essentieel voor de groei en de vervolmaking welke deze voortdurende feedback vereist. Maar met de opkomst van de leugen en het bedrog in de wereld van de levende wezens, wordt de zaak een beetje ingewikkelder.

Planten en dieren houden elkaar voor de gek om elkaar te kunnen verslinden, om te kunnen paren of om tal van redenen welke dikwijls verband houden met het zelfbehoud en met het behoud van de soort. Het gaat dan bijvoorbeeld om de creatie van illusies: een vis gedraagt zich tegenover een tweede vis als een prooi en op het ogenblik dat die wil toehappen, wordt de vis die toehapt door de vis die zich als prooi voordeed, verslonden. Mimicry kent vele vormen en verbijsterend is de nabootsing door onkruiden van de zaden van tamme gewassen met de 'bedoeling' dat de mens ze zou verspreiden. Bepaalde rupsen bootsen de geluiden na van de mierenkoningin om de mieren te kunnen parasiteren. De koekoek die een broedparasiet is, weet het door hem overboord gegooide volle vogelnest te imiteren. Dat dit alles zou resulteren uit loutere diversificatie en natuurlijke selectie, kon Charles Darwin zelf, de architect van de evolutietheorie, niet eens geloven.

Maar het ineens opdagen van virtuele werelden gaat veel verder dan wat de etiologie ons onderwijst over het sluwe gedrag waarmee dieren zich overeind weten te houden in de jungle van het leven. De creatie van een wereldbeeld dat geen enkel verband houdt met de ervaarbare realiteit in de theologische uitleggingen van allerlei religies is van een andere orde dan wat dieren en planten kunnen verzinnen wanneer zij elkaar voor de gek willen houden. Een godsdienst die sprookjesachtige dogma's in het vaandel voert en die erin slaagt om de belijdenis af te dwingen van miljarden mensen in de zin waarin George Orwell dat in zijn 1984 beschrijft, getuigt van een niets en niemand ontziende terreur waarbij alleen de specifieke wellust welke de uitoefening van die macht begeleidt, wordt nagestreefd: macht bezitten diegenen die aan anderen kunnen verbieden om te beweren dat de som van twee en twee gelijk is aan vier. Macht wordt uitgeoefend waar dit verbod in weerwil van de aantoonbare waarheid standhoudt dankzij de dreiging van geweld en het gruwelijke gebruik ervan. Zeer in tegenstelling tot de mimicry waarmee dieren niets anders nastreven dan de eigen overleving, heeft de machtswellust als motor van een religie geconcretiseerd in een paar miljard belijders van openlijke leugens een sadistisch karakter in de authentieke betekenis van de term: mensen folteren andere mensen (of veeleer: een libertijnse elite foltert het volk) om te ontsnappen aan de verveling.

Want op de keper beschouwd is het dat wat de clerus doet wanneer zij, theologiserend, een virtueel heelal construeert en dit er dan ook daadwerkelijk in hamert bij haar 'gelovigen' - tussen aanhalingstekens want eigenlijk moet men spreken over haar onderworpenen. Gelovigen zijn onderworpenen, armen die openstaan voor principieel grenzeloze uitbuiting en wel door een kaste van vrijgeesten of lieden die het libertinisme beoefenen en dan nog in die mate dat zij zich schaamteloos voordoen als heilige belijders van een leer waarvan zij, zoals Dostojevski het in zijn Parabel van de Grootinquisiteur van Sevilla (1) heeft onthuld, zelf geen jota geloven en die geen ander doel heeft dan de onderwerping van het volk ten dienste van hun eigen gesofisticeerde geneugten. Het lijvige document dat de Franse socioloog en journalist Frédérick Martel hierover in 2019 publiceerde, laat niets aan de verbeelding over: Sodoma: enquête au cœur du Vatican (2) schildert een elite van in luxestaat Vaticaanstad residerende, rotverwende, arrogante, in rijkdom badende en egocentrische materialisten.

Nu de virtuele kosmos van het katholicisme geleidelijk versast wordt naar de musea van de wereldpolitiek en nu steeds bredere lagen van de wereldbevolking hopen dat dit eerlang ook de bestemming van alle andere religies zal wezen, verplaatst zich gestaag het brein van dit gigantische monster dat schermde met het hiernamaals en met het eeuwig leven naar een welhaast volledig uitgewerkt model dat het hiernumaals beoogt met een door de wonderen van de chemie verwezenlijkt allerprettigst bestaan bevrijd van alle leed en met het vooruitzicht op de principiële onsterfelijkheid welke wordt beloofd door een van haar grootste steunpilaren, namelijk de medische wetenschap, die nu reeds een pijnloos levenseinde garandeert en die volgens sommigen ook al de beloofde eeuwigheid te bieden heeft dankzij het cryonisme - voor wie dit wensen, en het uiteraard ook kunnen betalen.

De nieuwe dictatuur houdt wegens de werkelijkheid van het leed en van de dood in feite reeds alle stervelingen in een ijzeren machtsgreep en zij ware misschien niet danig te blameren indien zij verankerd was in louter de wetenschap dat god een creatie is van de mens en dat de mens nu maar zelf eens voor god moest gaan spelen zoals in Muth in de gedichtencyclus Winterreise van Wilhelm Müller welke beroemd werd nadat Franz Schubert die in het jaar voor zijn dood op toon zette: Will kein Gott auf Erden sein,/Sind wir selber Götter. Wat de nieuwe dictatuur gevaarlijk maakt voor ons, is het vaste geloof, welke een consequentie is van haar bittere stellingen, dat de mens een schim is, gedoemd om te vergaan, niet omdat hij slechts een schepsel was met de sterfelijkheid belast maar omdat hij niet meer dan een illusie zou zijn, iets dat in feite nooit heeft bestaan, een verschijnsel waarop wij ons verkijken, precies zoals wij ons verkijken op het vermeende gezicht van de levenloze maan. Voor de 'nieuwe' dictator is de mens een wanschepsel dat moet wijken voor de dood welke de ijzige kosmos uitstalt en in die vloek weerklinkt de stem van hem die reeds protesteerde bij de schepping van het zogenaamde evenbeeld van God, met name Vondels Lucifer.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 17 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie de zogenaamde raamvertelling in Fjodor Dostojevski zijn in het jaar voor zijn dood verschenen roman: De gebroeders Karamazov, 'De Russische Heraut' ('Ру́сский ве́стник'), 1879-1880.

(2) Frédérick Martel, Sodoma: enquête au cœur du Vatican, Robert Laffont, 2019.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 4. Lucifer

Natuurlijkerwijze is de band tussen ons lichaam en de wereld de resultante van een groei die even oud is als de kosmos waarin al wat was, wat is en wat zal zijn, gestalte krijgt: alle elementen die de kosmos rijk is en die er geboren werden in bijzondere omstandigheden waar men nog steeds het raden naar heeft, worden herboren in elk levend wezen in een nieuwe, hogere orde, zodat de binnen- en de buitenwereld van alle schepselen op elkaar zijn ingesteld in een proces dat al vele miljarden jaren aan de gang is. Het oog is een verzameling van cellen welke in de loop van het groeiproces van het betrokken wezen zijn gaan reageren op de aanwezigheid van licht en het zien van kleuren volgt uit de ontwikkeling van lichtgevoelige cellen tot cellen die specifiek gevoelig zijn voor zekere golflengten van licht welke wij als specifieke kleuren benoemen. Analoog resulteert het gehoorszintuig op veel grovere trillingen uit de omgeving die geluiden heten en de tastzin neemt nog andere frequenties waar alsook de druk van allerlei substanties; de smaak- en de reukzin detecteren de chemie van zekere stoffen en ook ons verstand, ons taal- en rekenkundig vermogen, onze communicatievaardigheden en evenzeer ons gevoel voor evenwicht en schoonheid ontspringen aan eindeloze reeksen van wisselwerkingen van ons innerlijke met de buitenwereld, die op deze wijze gefinetuned werden. De intermenselijke relaties maar ook onze relaties met de andere dieren, met de planten en met alle andere delen van de werkelijkheid kunnen in de loop der eeuwen eigenlijk alleen maar worden bijgestuurd of dus verbeteren omdat, om het maar simpel uit de drukken, de ervaring de beste leermeester is. Het plotselinge verschijnen van virtuele werkelijkheden, specifiek in de cultuur van mensen, kan om die reden wel niet anders wezen dan een bijzonder traumatische gebeurtenis.

De virtuele realiteit betekent het werkelijk zijn van het onwerkelijke of het echt bestaan van het onware en dat is het wezen van de leugen. Maar van leugens kan pas sprake zijn waar zij ook als zodanig worden bedoeld (door iemand). Zolang men wordt geconfronteerd met onverwachte reacties uit de buitenwereld, veronderstelt men natuurlijkerwijze dat men zich in zijn verwachtingen heeft vergist vanuit een gebrek aan informatie of vanwege zekere tekortkomingen of onnauwkeurigheden van bijvoorbeeld de waarneming. Die dingen doen zich uiteraard voortdurend voor en zij zijn ook essentieel voor de groei en de vervolmaking welke deze voortdurende feedback vereist. Maar met de opkomst van de leugen en het bedrog in de wereld van de levende wezens, wordt de zaak een beetje ingewikkelder.

Planten en dieren houden elkaar voor de gek om elkaar te kunnen verslinden, om te kunnen paren of om tal van redenen welke dikwijls verband houden met het zelfbehoud en met het behoud van de soort. Het gaat dan bijvoorbeeld om de creatie van illusies: een vis gedraagt zich tegenover een tweede vis als een prooi en op het ogenblik dat die wil toehappen, wordt de vis die toehapt door de vis die zich als prooi voordeed, verslonden. Mimicry kent vele vormen en verbijsterend is de nabootsing door onkruiden van de zaden van tamme gewassen met de 'bedoeling' dat de mens ze zou verspreiden. Bepaalde rupsen bootsen de geluiden na van de mierenkoningin om de mieren te kunnen parasiteren. De koekoek die een broedparasiet is, weet het door hem overboord gegooide volle vogelnest te imiteren. Dat dit alles zou resulteren uit loutere diversificatie en natuurlijke selectie, kon Charles Darwin zelf, de architect van de evolutietheorie, niet eens geloven.

Maar het ineens opdagen van virtuele werelden gaat veel verder dan wat de etiologie ons onderwijst over het sluwe gedrag waarmee dieren zich overeind weten te houden in de jungle van het leven. De creatie van een wereldbeeld dat geen enkel verband houdt met de ervaarbare realiteit in de theologische uitleggingen van allerlei religies is van een andere orde dan wat dieren en planten kunnen verzinnen wanneer zij elkaar voor de gek willen houden. Een godsdienst die sprookjesachtige dogma's in het vaandel voert en die erin slaagt om de belijdenis af te dwingen van miljarden mensen in de zin waarin George Orwell dat in zijn 1984 beschrijft, getuigt van een niets en niemand ontziende terreur waarbij alleen de specifieke wellust welke de uitoefening van die macht begeleidt, wordt nagestreefd: macht bezitten diegenen die aan anderen kunnen verbieden om te beweren dat de som van twee en twee gelijk is aan vier. Macht wordt uitgeoefend waar dit verbod in weerwil van de aantoonbare waarheid standhoudt dankzij de dreiging van geweld en het gruwelijke gebruik ervan. Zeer in tegenstelling tot de mimicry waarmee dieren niets anders nastreven dan de eigen overleving, heeft de machtswellust als motor van een religie geconcretiseerd in een paar miljard belijders van openlijke leugens een sadistisch karakter in de authentieke betekenis van de term: mensen folteren andere mensen (of veeleer: een libertijnse elite foltert het volk) om te ontsnappen aan de verveling.

Want op de keper beschouwd is het dat wat de clerus doet wanneer zij, theologiserend, een virtueel heelal construeert en dit er dan ook daadwerkelijk in hamert bij haar 'gelovigen' - tussen aanhalingstekens want eigenlijk moet men spreken over haar onderworpenen. Gelovigen zijn onderworpenen, armen die openstaan voor principieel grenzeloze uitbuiting en wel door een kaste van vrijgeesten of lieden die het libertinisme beoefenen en dan nog in die mate dat zij zich schaamteloos voordoen als heilige belijders van een leer waarvan zij, zoals Dostojevski het in zijn Parabel van de Grootinquisiteur van Sevilla (1) heeft onthuld, zelf geen jota geloven en die geen ander doel heeft dan de onderwerping van het volk ten dienste van hun eigen gesofisticeerde geneugten. Het lijvige document dat de Franse socioloog en journalist Frédérick Martel hierover in 2019 publiceerde, laat niets aan de verbeelding over: Sodoma: enquête au cœur du Vatican (2) schildert een elite van in luxestaat Vaticaanstad residerende, rotverwende, arrogante, in rijkdom badende en egocentrische materialisten.

Nu de virtuele kosmos van het katholicisme geleidelijk versast wordt naar de musea van de wereldpolitiek en nu steeds bredere lagen van de wereldbevolking hopen dat dit eerlang ook de bestemming van alle andere religies zal wezen, verplaatst zich gestaag het brein van dit gigantische monster dat schermde met het hiernamaals en met het eeuwig leven naar een welhaast volledig uitgewerkt model dat het hiernumaals beoogt met een door de wonderen van de chemie verwezenlijkt allerprettigst bestaan bevrijd van alle leed en met het vooruitzicht op de principiële onsterfelijkheid welke wordt beloofd door een van haar grootste steunpilaren, namelijk de medische wetenschap, die nu reeds een pijnloos levenseinde garandeert en die volgens sommigen ook al de beloofde eeuwigheid te bieden heeft dankzij het cryonisme - voor wie dit wensen, en het uiteraard ook kunnen betalen.

De nieuwe dictatuur houdt wegens de werkelijkheid van het leed en van de dood in feite reeds alle stervelingen in een ijzeren machtsgreep en zij ware misschien niet danig te blameren indien zij verankerd was in louter de wetenschap dat god een creatie is van de mens en dat de mens nu maar zelf eens voor god moest gaan spelen zoals in Muth in de gedichtencyclus Winterreise van Wilhelm Müller welke beroemd werd nadat Franz Schubert die in het jaar voor zijn dood op toon zette: Will kein Gott auf Erden sein,/Sind wir selber Götter. Wat de nieuwe dictatuur gevaarlijk maakt voor ons, is het vaste geloof, welke een consequentie is van haar bittere stellingen, dat de mens een schim is, gedoemd om te vergaan, niet omdat hij slechts een schepsel was met de sterfelijkheid belast maar omdat hij niet meer dan een illusie zou zijn, iets dat in feite nooit heeft bestaan, een verschijnsel waarop wij ons verkijken, precies zoals wij ons verkijken op het vermeende gezicht van de levenloze maan. Voor de 'nieuwe' dictator is de mens een wanschepsel dat moet wijken voor de dood welke de ijzige kosmos uitstalt en in die vloek weerklinkt de stem van hem die reeds protesteerde bij de schepping van het zogenaamde evenbeeld van God, met name Vondels Lucifer.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 17 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie de zogenaamde raamvertelling in Fjodor Dostojevski zijn in het jaar voor zijn dood verschenen roman: De gebroeders Karamazov, 'De Russische Heraut' ('Ру́сский ве́стник'), 1879-1880.

(2) Frédérick Martel, Sodoma: enquête au cœur du Vatican, Robert Laffont, 2019.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 3. De moordende plicht zichzelf te wantrouwen

De verleiding van het virtuele is verwant met het bedrieglijke van de wens omdat het virtuele zich verhoudt tot het echte zoals de wens zich verhoudt tot de wil. En hier loert het sentiëntisme om de hoek, de pijnstillersmentaliteit, de valse leer dat het goede samenvalt met het genot en het kwaad met het leed.

Het gevaarlijke aan de virtuele werelden is dat de ervaring die ze ons over hen bezorgen, niet strookt met de achterliggende werkelijkheid precies zoals het gevoel dat pijnstillers ons geven, de oorzaak van de pijn onzichtbaar maakt in plaats van die te verhelpen: wij voelen ons dan goed maar we zijn het niet, we kunnen ons niet langer op ons gevoel vertrouwen omdat het ons beliegt. Een list heeft ons gestrikt met als resultaat dat wij voortaan verplicht zijn om ons eigenste gevoel, om onszelf te wantrouwen.

De wil onderscheidt zich van de wens doordat de wil met de realiteit verbonden is in die zin dat men pas datgene kan willen waarvoor men ook bereid is wat te doen terwijl de wens zich ophoudt in een fantasiewereld die geen andere inzet vraagt dan de overgave aan bedrog. Dromen mag, dromen zijn verbeelding: dromen zijn alleen gevaarlijk als men zich niet langer bewust is van het feit dat men droomt, en dat is inbeelding, en precies daar ligt het gevaar van virtuele werelden: dat zij ons laten vergeten dat zij eigenlijk onecht zijn; dat wij zodanig opgaan in het spel dat wij vergeten dat we spelen. Doen we dat, dan haalt de realiteit ons in en wel op een allerminst zachtaardige wijze. Het verbergen van de werkelijkheid achter een façade is een activiteit met een zeer beperkte houdbaarheidsdatum.

Immers, het euvel van de virtualiteit brengt malafide lieden op ideeën: zoals de moordenaar een wapen ziet in een schaar die dient om nagels mee te knippen, zo azen zij erop om, meestal met het oog op eigen gewin, anderen te gaan opsluiten in een virtueel bestaan. Mensen die het met anderen niet te best menen, creëren virtuele werelden als een soort van wapens waarmee zij al dan niet vermeende concurrenten soms voor eeuwig en drie dagen op het verkeerde been zetten, afsluiten van de realiteit, blinddoeken, verlammen en feitelijk 'buiten spel' zetten door hen op te sluiten in een vergiftigd spel dat immers dezelfde uitwerking heeft als de middeleeuwse vergeetput.

Reeds vele eeuwen lang beijvert zich de clerus om van mensen 'gelovigen' te maken en in de bundel 'Beminde gelovigen' steekt Godfried Bomans de draak met de onwerkelijkheden die men het volk probeert aan te praten om het te modelleren naar een kudde met het gewenste gedrag: weinig geblaat en veel wol. Bomans was een van de tallozen die het niet langer konden bolwerken om rede en verstand te onderdrukken welke dan in de vorm van spot en soms sarcasme in de gedaante van verzonnen verhalen of zelfs literatuur, ja, kunst, de toegang tot de echte wereld niet meer kon worden ontzegd omdat nu eenmaal ieders krediet verliezen al wie de nar niet in hun midden dulden. Van de virtuele wereld tot dewelke allerlei theologieën het natuurlijke bestaan herschapen hebben, is het katholicisme exemplarisch en dan vooral de middeleeuwse versie, het Thomisme, dat op elke mogelijke vraag omtrent de waarheid wel een antwoord wist te verzinnen.

Totdat het de spuigaten begon uit te lopen uiteraard en het contrast tussen het geloof en de werken bij wie het voorbeeld moesten geven, al te gortig werd alsook het misbruik van de goedgelovigheid der christenen. Terwijl zij elders waar nog honger is en bijgeloof de kerk nog dapper doorgaat met bekeren omdat zij heel goed weet dat mensen oud zijn en versleten tegen de tijd dat hun de schellen van de ogen vallen, heeft zij momenteel in een zeker gedeelte van de wereld waar het licht der rede aangestoken werd, vooralsnog afgedaan. Maar kijk, de booswichten die altijd garen sponnen bij de blindheid van de kudde, hebben zich nu toegelegd op de creatie van nieuwe virtualiteiten welke de sprookjes uit de oude doos gewis een aardige neus zetten.

Een virtuele wereld welke gecreëerd werd als een valluik met de bedoeling mensen 'op te lichten' wat wil zeggen dat hen de vaste grond onder de voeten weggeritst wordt, presenteert zich uiteraard precies zoals ook alle andere leugens zich voordoen, wat wil zeggen: in de vorm van de waarheid en dan nog het liefst in de gedaante van een of andere dringende noodzaak. Zoals ten tijde van Christoffel Columbus de toenmalige paus middels een voor te lezen document (in casu het beruchte Requerimiento) aan de Indianen diets maakte dat hij als vertegenwoordiger van God zelf op aarde het recht en zelfs de plicht had om hen tot bekering tot het alleenzaligmakende geloof te dwingen op straffe van verslaving, wat daadwerkelijke uitroeiing betekende (1), zo plegen vandaag andersoortige maar niet minder te vrezen gezagsdragers een aanslag op de vrijheid van de voltallige wereldbevolking door hen onder meer middels onbetaalbare boetes daarvan te overtuigen dat het volk zich voor zijn eigen bestwil moet gaan onderwerpen aan de verordeningen van de WHO, de nieuwe kerk van het hiernumaals of van gelijkaardige tentakels van de nieuwste dictatuur, welke een voorbereiding vormt op de alleenheerschappij van Moloch, de gevreesde menseneter.

Het allerlaatste boek van de Bijbel, genaamd De Openbaring van Johannes, een apocalyptisch of onthullend visioen, neergeschreven op de berg Patmos, profeteert over de eindtijd. Onder meer wordt daar verteld hoe de vrijheid van de mensen zal beknot worden en hoe men met niets minder dan met zijn leven zal betalen voor zijn redding, zoals bij uitstek het geval is in het martelaarschap. De banneling Johannes zelf werd omgebracht door middel van de messingen stier waarmee christenen werden geëxecuteerd in het Romeinse Rijk. De veroordeelde werd opgesloten in de stier waaronder men vuur maakte zodat het gloeiende messing het slachtoffer roosterde. De constructie zat vol buizen ter versterking van de kreten van de martelaar. Deze Siciliaanse stier is verwant met de Moloch aan wie kinderoffers werden gebracht. Door gebruikmaking van onder meer gematria wordt gewag gemaakt van verborgen betekenissen achter de zichtbare dingen en gebeurtenissen en de gelovigen worden middels dit mystiek symbolisme quasi onherroepelijk weggerukt uit de realiteit en steeds dieper in de door de theologie geschapen virtuele wereld haar binnen gelokt: velen hebben hun ganse leven gespendeerd aan verwoede, vaak vernuftige pogingen om de zogenaamde 'tekenen des tijds' op te sporen en te verklaren. De virtuele wereld die daaruit resulteerde was er een van zuivere waanzin en de waanzinnigen heetten 'exorcisten' of 'duiveluitdrijvers' (die met toverformules de bezetenen verlosten van de duivel, onder wie élke boorling, namelijk bij zijn doopsel) maar ook 'heiligen' of 'gelovigen' zonder meer. Het symbolisme van Sint-Augustinus, later uitgewerkt door de allergrootste kerkvader Thomas Aquinas, is hier zeer voorbeeldig. Deze waanzin van religieuze makelij wortelde zich zo hardnekkig in de wereld dat uitgerekend de ongelovigen die er derhalve aan ontsnapten, als bezetenen of als waanzinnigen konden worden weggezet.

Nu de religieuze waanzin door de wetenschappelijke werd ingehaald, de booswichten hun zwarte pij verwisseld hebben voor een witte kiel en allerlei universitaire instellingen in de plaats gekomen zijn van de voormalige katholieke instituten (waarbij 'universitair' en 'katholiek' exact dezelfde betekenis hebben van 'alomgeldigheid'), explodeert de verwarring die de hernieuwde machtsgreep mogelijk maakt van de verborgen heersers over het uit te buiten volk dat wordt ondergebracht in wat op de keper beschouwd virtuele stallen zijn in analogie met de veestallen waarin dieren door mensen worden ondergebracht om ten slotte te worden opgegeten: het vee weet niet dat het gestald wordt om vetgemest te worden en verslonden maar het ruikt wel onraad wanneer het naar de slachtbank wordt geleid en van deze reukzin zijn vooralsnog een deel van de mensen in het bezit, die dan hoe dan ook lucht geven aan hun bezorgdheid over het onechte en het leugenachtige dat zij alom menen te ontwaren, al valt het bijzonder moeilijk om dit exact te duiden, zoals het ook heel lastig kan zijn om een zekere stank te benoemen en te situeren terwijl men weet dat stank misschien wel brand verraadt, vergif of ander onheil dat om zich grijpt en dat weerloos maakt en doodt.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 16 september 2022)

Verwijzingen:

(1) De belangrijkste auteur van het 'requerimiento' (d.d. 1513) was de Spaanse rechtsgeleerde Juan López de Palacios Rubios (1450-1524). Het document werd voorgelezen aan de Indianen. Daarin werden zij 'gevraagd' zich te onderwerpen als vazallen van de Spaanse vorst en als onderdanen van de paus en als zij weigerden, zouden zij met geweld worden onderworpen en tot de slavernij worden gedwongen. Zie: https://en.wikipedia.org/wiki/Juan_L%C3%B3pez_de_Palacios_Rubios

Een vertaling naar het Nederlands van de hand van Jan De Vos s.j. (in: La Paz de Dios y del Rey, Colección Ceiba, Chiapas, Mexico, 1980, pp. 71-73) van de integrale Spaanse tekst van het Requierimiento van 1513 verscheen in de Vlaamse editie van jaargang 52 van het tijdschrift Streven in een artikel van de hand van Henk Jans, getiteld: Spaanse theologen over de kolonisatie van Amerika. Zie: https://www.dbnl.org/tekst/_str008198401_01/_str008198401_01_0061.php

Zie ook:

https://en.wikipedia.org/wiki/Spanish_Requirement_of_1513 en

https://web.archive.org/web/20070501102909/http://www.ciudadseva.com/textos/otros/requeri.htm

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 2. Zijn en schijn

De mens is een complex wezen en net zoals een woord of eender welk ander teken, wordt een mens of zijn betekenis niet alleen bepaald van binnenuit en dus door onder meer datgene waaruit hij samengesteld is maar ook van buiten uit, door de context waarin hij zich bevindt. Een 'x' in het woord 'taxi' is een letter, maar geplaatst tussen twee cijfers is het mogelijkerwijze een vermenigvuldigingsteken en op een verkeersbord kan het een verbodsteken zijn. Mensen verschillen onderling van binnenuit en tweelingen die van binnenuit ongeveer gelijk kunnen zijn, kunnen onderling verschillen van buiten uit omdat hun respectievelijke contexten verschillen - de context van elk van ons apart verandert overigens ook voortdurend. Maar mensen kunnen ook van buiten uit onderling gelijk zijn, bijvoorbeeld omdat zij eenzelfde beroep uitoefenen, wat dan soms nog geaccentueerd wordt door het uniform dat hen als het ware onpersoonlijk maakt en waarmee hun vervangbaarheid wordt geaccentueerd maar ook hun willoosheid en hun gehoorzaamheid aan degene van wiens beeld zij klonen zijn.

De mens is een complex wezen maar hij manifesteert zich meestal in slechts kleine onderdeeltjes tegelijk: als wij ons naar school begeven of naar ons werk, dan zijn wij voetganger, fietser, treinreiziger of automobilist. Als wij werken zijn wij arbeider, bediende, ambtenaar of winkelier. Als wij rusten, zijn wij slaper, televisiekijker, muziekliefhebber, restaurant-, café-, cinema- of operabezoeker, schaatser of voetbalspeler. Wij blijven dezelfde maar een veranderende context maakt dat ook wijzelf veranderen en elke specifieke situatie, elke wereld waarin wij ons begeven, eist van ons een aangepaste avatar: een gebruiker van het verkeer die een traject aflegt en verkeersregels volgt, een danser die zijn oefeningen doet, een leraar die lesgeeft voor de klas of een moeder die bevalt van een kind. Naarmate wij andere dingen doen, zijn wij iemand anders: wij niezen, snuiten onze neus, wij eten, koken, lopen, zitten, vertellen, luisteren, wij herinneren ons dingen of wij vergeten namen. Wij danken de Heer, we laten de hond uit, we geven de auto een wasbeurt of we bezoeken een kermis.

Wij ervaren een gevoel van vrijheid omdat wij ons kunnen verplaatsen van de ene naar de andere context waarbij ook wijzelf telkenmale veranderen en die verandering is allerminst oppervlakkig, getuige wat de kampbewakers uit de nazitijd vertellen over het wisselen van kleren na de dagtaak: met het afwerpen van het uniform lijkt het wel alsof ik ook de kampbewaker van mij afgeworpen heb, zo verklapt iemand van hen, tijden na de daden: ik wierp degene van mij af die in de door het uniform aangegeven functie zijn plicht vervulde en moordde op bevel.

De vele werelden waarin wij ons begeven, bestaan ook echt, zij zijn niet virtueel maar tegelijk veranderen wij zelf naarmate wij ons in andere werelden begeven. Wij veranderen onder invloed van de werelden waarin wij ons begeven en die ook echt zijn maar tevens onvolledig. Wij zijn onvolledig in werelden die zelf niet volledig zijn en die werelden spreken elk verschillende onderdelen van ons wezen aan en wekken ze, brengen ze tot leven, terwijl zij andere delen van onszelf laten rusten. Edoch, wat gebeurt er waar wij virtuele werelden betreden en wanneer is een wereld virtueel?

Het Latijnse 'virtualis' betekent: 'slechts als kracht bestaand', 'in potentie', 'potentieel', 'als mogelijkheid'; verder vindt men in de woordenboeken dat 'virtueel' betekent: 'schijnbaar', 'niet echt doch enkel echt lijkend', 'denkbeeldig' of 'op het internet', 'voorwaardelijk', 'niet echt aanwezig'. Maar op grond van deze omschrijvingen rijst meteen de vraag of er ook maar iets kan bestaan dat direct of onbemiddeld aanwezig is want alle communicatie vergt een medium en elk medium transponeert het echte naar iets dat erop gelijkt: de gedachte wordt omgezet in een volzin, in een compositie, in een schets. Het medium draagt de betekenis van de gever naar de ontvanger via het teken dat een codering is van wat het betekent en dat door de ontvanger gedecodeerd moet worden, waarbij er onvermijdelijk een verlies aan betekenis optreedt terwijl, en dat is wel veel ernstiger, een discrepantie blijft bestaan tussen de mededeling en wat echt gebeurt: de zekerheid omtrent de feiten is met andere woorden nooit volkomen, er speelt steeds die mogelijkheid van de leugen, de ontrouw, het bedrog of de list.

Geheel onbemiddeld aanwezig lijkt alleen het 'Zelf' maar ook dat wordt gehuld in een waas van mysterie, getuige de uitgebreide mystiek welke zich daarrond heeft geweven in de loop van vele duizenden jaren. “Splijt het hout en ik ben er”, zo zegt God over zichzelf in spreuk 77 van het Thomasevangelie om zijn Onmiddellijke Aanwezigheid aan te duiden maar uiteraard mislukt die poging voor al wie niet reeds mystiek begaafd zijn. “Tat twam Asi”, “Gij zijt Dat”, zo zeggen de Hindoes over het Onvergankelijke Zelf dat zij met de Godheid of het Absolute identificeren: het volstrekt onbemiddelde, dat op zichzelf bestaat maar zonder het welke niets kan bestaan, het 'hypokeimenon' (ὑποκείμενον), de substantie of de essentie, bestaat zelf slechts als veronderstelling, het is met andere woorden evenzeer denkbeeldig of dus virtueel.

En zo rijst de vraag of tenslotte niet alles virtueel is en of het spreken over virtualiteit niet de verkapte bedoeling heeft om de illusie levend te houden dat er ook echte zaken bestaan. De avatar mag dan wel een masker wezen: 'masker' is ook de betekenis van 'persona' als spreekbuis of 'datgene waar doorheen ('per') men spreekt ('sona')' en waarvan het actuele woord 'persoon' werd afgeleid terwijl wij weten dat iemands persoonlijkheid in tegenstelling tot zijn karakter geen onveranderlijk gegeven is doch gevormd wordt en ook kan veranderen door vorming, door omstandigheden en dus door context en zo wordt ook wel geopperd dat mensen producten zijn van hun tijd. Indien Newton niet geleefd had, dan was er wel een ander die zijn werk gerealiseerd had en hetzelfde geldt dan ook voor ieder ander, zodat men de indruk krijgt dat de gehele inhoud van ongeacht welke persoon uiteindelijk een product is van de context, van de wereld. Zelfs onze genen zouden door langdurig herhaalde processen van 'trial and error' in de 'survival of the fittest' zijn geworden wat zij heden zijn, zodat de zogenaamde kern van ongeacht welk wezen, het zogenaamde 'innerlijk', de 'geest', de 'psyche' of de 'ziel' niet meer was dan een kostelijke illusie en aldus een virtuele realiteit, een denkbeeldig iets, een schijn, een vluchtige droom. En gesteld dat dit inderdaad het geval was en dat uiteindelijk niets ook echt was, dan was er slechts de onderlinge strijd der denkbeeldigheden, een strijd vergelijkbaar met die van de talloze producten op de markt die, in voortdurende concurrentie met elkander, zichzelf aanprijzen.

Edoch, het is ons geraden te veronderstellen dat er enerzijds echte dingen zijn en anderzijds valse; zoals wij ook moeten aannemen dat er waarheid is en leugen, recht en onrecht, schoonheid en lelijkheid. Alleen doen wij er beter aan om dat alles in gradaties te denken, ook al veronderstellen zij uiteindelijk het bestaan van het sublieme: sommige dingen zijn echter dan andere, rechtvaardiger, schoner of waarachtiger. Het virtuele is niet echt maar bijna echt en misschien moeten wij het welkom heten omdat het wel eens een verzachting kon betekenen van het echte dat soms al te rauw is. Wij bekleden als het ware de werkelijkheid met een toneel zoals wij ook de naaktheid bekleden met gewaden, de leegte met allerlei spullen die enkel dienen om die te vullen, de onwetendheid met explicaties die ons geen stap verder brengen maar die comfortabel aanvoelen zoals kussens op een al te harde houten bank en de taal met eufemismen, verkappingen, indirecte redes, oratorische vragen, beeldspraak en verhalen over dieren die in feite zekere mensen representeren.

Gevaarlijk wordt het alleen wanneer het virtuele ons van wat echt is gaat beroven: het lelijke dat de plaats inneemt van het schone, de leugen die zich nestelt waar de waarheid hoort te wonen en het schone dat verdrongen wordt door afzichtelijke taferelen. En dat is mogelijk omdat al hetgeen bestaat in onze aandacht leeft, terwijl de plaats in onze hoofden even beperkt is als de tijd: als wij onze uren doorbrengen met het schenken van gehoor aan mooipraters, betweters en leugenaars, bijvoorbeeld omdat zij zich voordoen als geleerden, leiders en rechtvaardige rechters, rest ons geen tijd meer om te luisteren naar de muziek van Bach en Pachelbel. Als wij de twintigduizend avonden van ons leven (want zo veel of zo weinig avonden worden ons geschonken als wij tenminste het geluk hebben om lang te leven) doorbrengen in het gezelschap van nieuwslezers en commentatoren of, erger nog, van ondermaatse acteurs in oeverloos uitgesmeerde inhoudsloze series op de buis, dan resten ons nog bitter weinig stonden voor het bewonderen van de schilderijen van Monet, Rembrandt, Vermeer en Michelangelo. Als wij ons zakgeld uitgeven aan de sensatiepers en ons volzuigen met roddels, blijven de diepzinnige romans van Dostojevski eeuwig ongelezen, alsook het welluidende Mei van Gorter, Langs de wegen van Stijn Streuvels, De mantel van Gogol, de verhalen van Edgar Allan Poe en Franz Kafka en De goddelijke komedie van Dante Alighieri. De werelden die deze kunstwerken oproepen, zijn allerminst virtueel, zij brengen echtheid in het leven en zuiveren het van schijn en van bedrog.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 15 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 1. Dingen, woorden en getallen

De avatar is ons al bekend: het is oorspronkelijk een (Sanskriet) begrip uit het Hindoeïsme dat verwijst naar “(...) het incarneren of verschijnen van een (abstracte) god in de wereld in de persoon van een levend wezen”. (1) Het is een emanatie van de godheid in de mensenwereld. (2) En met betrekking tot de computerwereld is een avatar “de representatie van de persoon van vlees en bloed in de virtuele wereld of fantasiewereld." (3)

Wie zich identificeert met zijn avatar of wie door anderen daaraan gelijkgesteld wordt, treedt een wereld binnen of wordt een wereld naar binnen geduwd die grondig verschilt van de echte werkelijkheid en spontaan denkt men dan aan een spel met eigen regels dat binnen de realiteit bestaat, als het ware als een sub-realiteit. De regels van het spel kunnen grondig verschillen van de onontkoombare wetten van de werkelijkheid en over het algemeen is men zich niet ten volle bewust van de betoverende kracht van het spel en van de macht die het soms over de realiteit weet uit te oefenen. De macht die spelregels kunnen hebben alleen al over ons waarnemingsvermogen wordt bijvoorbeeld uitnemend geïllustreerd door het toneelstuk Dogville van Lars von Trier waarin het decor zich beperkt tot een reeks van afspraken en zo worden muren gerepresenteerd door krijtlijnen op de grond terwijl de toeschouwer binnen de kortste keren een echt decor blijkt waar te nemen.

Maar het gegeven van de subrealiteit of het spel is allerminst nieuw en evenmin nieuw is het verschijnsel waarbij de subrealiteit de plaats van de werkelijkheid zelf gaat innemen terwijl de werkelijkheid zelf verdrongen wordt naar het tweede plan. Dat verschijnsel deed zich namelijk voor van zodra de mens afbeeldingen ging maken van de werkelijkheid, van zodra hij dus is beginnen spreken en vooral schrijven, wat een aanvang neemt met aansprekingen en derhalve met naamgevingen: de naam is de avatar van het werkelijke ding in de wereld van de taal die binnen de authentieke werkelijkheid bestaat maar die eigen regels heeft die van de wetten die over de werkelijkheid heersen, afwijken.

Dat in de loop van de tijd de wereld van de taal de werkelijkheid zelf is gaan overheersen, is omzeggens een publiek geheim dat wij bijvoorbeeld kennen uit het gezegde: "Quod non est in Scriptis, non est in mundo": "Wat niet in de (Heilige) Schrift staat, bestaat ook niet in de wereld". Het beginsel heeft zich genesteld in de rechtspraak waar geldt dat een rechter geen rekening houdt met wat niet in de processtukken staat en wij kennen het principe ook in de politieke wereld waar de sanspapiers behandeld worden als onbestaande mensen omdat men er blijkt van uit te gaan dat men zijn menszijn aan zijn burgerschap te danken heeft.

Dat is overigens een succesrijke theorie welke steunt op de leer dat het denken een verinnerlijking is van de dialoog, het geweten een verinnerlijking van de wetten en het menszijn een product van de staatsvorming. Dit alles overeenkomstig de leer van de Schrift en meer bepaald (vooral) het eerste van de twee scheppingsverhalen in het boek Genesis, de hoofdstukken 1 en 2, waar het woord Gods de dingen beveelt te bestaan. Dat wordt herhaald in het evangelie volgens Johannes: "In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God. Dit was in den beginne bij God. Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder dit is geen ding geworden, dat geworden is. In het Woord was leven en het leven was het licht der mensen; en het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet gegrepen." (4)

Zo is reeds in de eerste geschreven teksten te zien hoe de wereld van de taal zichzelf fundamenteler is gaan achten dan de wereld die zij benoemt. Aanvankelijk werden de namen op de dingen geplakt maar alras is men gaan geloven dat de dingen hun wezen aan hun namen ontlenen: de dingen worden geschapen middels de woorden die hen bevelen te bestaan.

Chronologisch gaan de dingen vooraf aan hun namen doch ontologisch is het net andersom: pas met hun namen worden de dingen erkend en krijgen zij toegang tot de wereld. En voor het gerechtvaardigd zijn van deze al dan niet schijnbare omkering valt wel heel wat te zeggen. In het hoofdstuk II.4, getiteld: Het wezen van het denken en het wezen van de taal, in: Trans-atheïsme werd deze problematiek al uit de doeken gedaan. (5)

Ofschoon er heel wat te zeggen valt voor het aanvaarden van het ontisch voorafgaan van de namen aan de dingen, moet toch een onderscheid worden gemaakt tussen het (natuurlijke) statuut van de dingen en het (culturele) statuut van de taal waaruit dan weer blijkt dat de omkering waarvan sprake in een heel ander perspectief geheel onterecht blijkt. Met kan hier ter verduidelijking een analogie maken met het statuut van de realiteit van het geld dat uiteraard van een lagere orde is dan de realiteit van de natuurlijke dingen.

Het geld ontleent zijn waarde aan menselijke afspraken zoals het zaad zijn groeikracht ontleent aan de natuur maar de vruchtbaarheid waarop het geld aanspraak maakt wanneer het zichzelf aanprijst bij de beleggers, is niet van dezelfde orde als de vruchtbaarheid van het zaad dat op de akkers groeit en dat de vruchten voorbrengt waarmee alles wat leeft zich voedt op straffe van niets minder dan de dood. Dat niemand zonder voedsel kan leven is een natuurlijk gegeven maar het gezegde dat niemand kan zonder geld, geldt niet omdat geld levenschenkend zou zijn maar omdat geld in staat is om voedsel onbereikbaar te maken (namelijk: voor wie er niet voor betalen). Voedsel schenkt leven maar geld is slechts een chantagemiddel, het is pas een noodzaak door de misdaad welke ermee verbonden is, het onthoudt immers het levenskrachtige voedsel aan wie er niet voor betalen. De legende van koning Midas kan bijzonder verhelderend zijn voor wie danig betoverd zijn door de illusie van het geld of het goud waarvan de houdbaarheidsdatum enerzijds door ontrouw wordt gefnuikt maar anderzijds ook door het gegeven van de schaarste: waar een tekort is aan brood, kan men het zelfs met al het goud van de wereld niet kopen.

Nu worden sinds vele jaren de mensen aan banden gelegd middels de virtuele werelden van de namen (de taal, verbonden met de kwaliteiten) en de getallen (het geld, verbonden met louter kwantiteiten) maar de vormen van virtualiteit die zich vandaag meester dreigen te maken van de werkelijkheid, blijken van een nog heel andere orde.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 13 september 2022)

Verwijzingen:

(1) https://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(hindoe%C3%AFsme)

(2) Ib.

(3) https://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(computer)

(4) Joh. 1: 1-18.

(5) Samenvatting: “Afbeeldingen van de werkelijkheid verleiden de waarnemer tot het identificeren van deze afbeeldingen met de werkelijkheid zelf: hij kijkt met de ogen van de afbeelder, die aldus het monopolie over zijn Zien, en dus macht over hem verwerft. Tussen de waarnemer (/de denker) en de werkelijkheid hebben zich aldus clusters van macht gevestigd; de waarnemer (/de denker) is van de werkelijkheid vervreemd: het is niet langer zijn eigen waarnemen en zijn eigen denken dat hem leidt. Hij heeft de werkelijkheid geruild voor een droom, en via zijn droomarbeid wordt hij uitgebuit. Het bedrog is onmogelijk zonder de misdaad tegen de waarheid, die er het eerste slachtoffer van is. Het gaat dus steeds om een misdaad tegen God. God buitensluiten gebeurt door hem af te beelden. Afbeelding is ont-ordening of miskenning van de Geest die aan de basis van de werkelijkheid van het afgebeelde ligt. Het is de miskenning van de tweede persoon als diegene die men aanspreekt: men herleidt hem tot een derde persoon waarover men spreekt als over een object. Onze houding tegenover de werkelijkheid is niet langer een aanspreking maar een afbeelding, zodat de ware werkelijkheid aan ons ontsnapt. Wij verarmen zodoende onze werkelijkheid en onszelf. Alleen door er te zijn, niet door iets te doen, looft de schepping haar Schepper. Sprekend en denkend maken wij voortdurend afbeeldingen, die echter Gods afbeelding zelf overschaduwen en er de toegang toe verhinderen. Alleen Gods woord - zijn naamgeving - is schepping: Hij beveelt de dingen te bestaan. De list van de duivel bestond erin de mens te laten geloven dat ook hij zich de goddelijke bevelen kon bemachtigen. Maar de mens kan enkel de namen van de bevelen uitspreken: hij heeft de macht noch het recht om ze als bevelen uit te spreken. Zo kan de boom van de kennis de mens niet baten, want hij behoort hem niet toe. Die vermeende kennis heeft de mens uit het paradijs gestoten. Zijn lot is zoals dat van de waarnemer die voortaan met de lens van de afbeelder kijkt. Zoals de afbeelder aan de toeschouwer de afbeelding verkoopt voor de prijs van de werkelijkheid, zo ook verkoopt de duivel aan de eerste mens de wereld voor de prijs van het paradijs, waarvoor hij voortaan blind is omdat hij kijkt met de ogen van de duivel. De verslaafdheid aan de wereld is een verslaafdheid aan een droom. De droom verslaaft omdat hij lust geeft, en daarom zal de bevrijding leed meebrengen. Bevrijding vergt daarom inzicht en toewijding: de mens moet ophouden met objectiveren; hij moet afstand doen van zijn vermeende macht en tot de erkenning van de ander komen. Het denken zelf is niet verwerpelijk, maar wel het instrumentaliserend denken tegenover de medemens, tegenover God, en tegenover de schepping als zodanig: respect sluit objectivering uit. Alle zijn is de vrucht van erkenning, of de liefde. Het einddoel van waarachtige kennis is niet bezit maar wel verwondering of aanbidding: wie aanbidt, objectiveert niet langer: hij staat tegenover een ‘Gij’ - een persoon. De zin van het denken is de verwondering, die een aanbidding is. In de aanbidding vindt de mens zijn bestemming. Zonder de verwondering, de aanbidding, of de intersubjectieve dimensie, is het denken volkomen inhoudsloos. In de mystieke geest wordt niet afgebeeld maar wel uitgenodigd - tot gemeenschap. Het betreft niet louter een gemeenschap van gedachten of een consensus, maar wel een één-zijn met het wezen zelf van wat niet langer afbeeldbaar is: het heilige. Taal verenigt haar gebruikers. Elk ding is zijn zin, tastbaar geworden in een patroon, en alle patronen zitten in hogere patronen ingebed. Bewegingen maken steeds deel uit van omvattender bewegingen. Tot op zekere hoogte is dat ook het geval met de taal, die dan louter interactie is. Interacties vertonen geen breekpunten: ze zijn continu, ze bepalen elkaar of worden door elkaar bepaald. Alleen hun ultieme oorsprong en hun ultiem doel ontsnappen daaraan. Taal als louter interactie spiegelt ons het beeld voor van een structuralistische wereld. Maar de taal vindt haar hoogste zin en dus haar eigenlijke wezen in communicatie: communicatie is een vorm van interactie, maar interactie is niet noodzakelijk communicatie. Interactie bevindt zich op het niveau van de natuurwetten; communicatie verbreekt deze wetten. Afspraken onder personen, en dus ook afspraken met zichzelf, leiden tot activiteiten die ontsnappen aan de traagheidswet. In wezen zijn zij naamgevingen, identificaties van dingen met namen, die deze dingen verheffen naar een hoger betekenisniveau. Ze zijn mogelijk dank zij de trouw. De trouw fundeert de mogelijkheid tot het maken van afspraken, welke de communicatie funderen. Interacties zijn continu, maar afspraken verbreken deze continuïteit en vergen specifieke inspanningen van de betrokkenen die aldus ingrijpen in het louter interactieve. Het is het vermogen tot trouw, dat aan de oorsprong ligt van elk nieuw betekenispatroon. Zo ligt aan de oorsprong van de alles omvattende werkelijkheid, de trouw van God jegens zijn schepselen, en niet bepaalde fundamentele natuurwetten, zoals het materialisme gelooft. Communicatie is geen voortgezette interactie, maar is een totaal nieuwe en andere activiteit dan het interageren. Elk universum ontspringt aan een gegeven woord, en alle dingen zijn door het Woord geworden. Taal is in wezen trouw, of: gegeven woord. Trouw is wezenlijk discontinu, want hij overwint de natuurwetten. Intersubjectieve afspraken constitueren universa voor de betrokken subjecten, en zo ook werd het Universum bij uitstek geconstitueerd. De menselijke taal is als een schaduw van Gods woord, die het goddelijke in de wereld naar binnen brengt, en hem daardoor verlicht. Cruciaal in de communicatie of de dialoog is de aanspreking, waarvan de naamgeving hun fundament is: ze betekent een erkenning of een ont-objectivering, een verheffing van het object tot subject. In de erkenning, in de naamgeving, wordt de persoon geschapen - in Gods erkenning en in onze erkenning van de medemens. Zoals het woord, verwijst ook de naam naar iets afwezigs, en hij is daarom een belofte. Iemand erkennen betekent: iemands bestaan-voor-ons beloven, en daarom is de naamgeving wezenlijk een persoonlijk engagement. In de naamgeving nodigt men de ander uit om zijn aanspreekbaarheid te aanvaarden, en om zich zodoende te positioneren in de geestelijke werkelijkheid, met het oog op eenwording. Men aanvaardt dan tevens de onvoltooidheid van de gegeven werkelijkheid én de plicht tot participatie aan de voltooiing. Aanspreken is gebieden tot trouw aan het te voltooien project van de liefde. Uit de oorspronkelijke aanspreking vloeien de tien geboden voort. In de structuur van de taal vindt men de structuur van de werkelijkheid zelf terug. De structuur van de taal weerspiegelt haar betekenis: de tekens worden door betekenissen bepaald, en niet andersom. In het geestelijke gaat het doel vooraf aan de middelen en lijkt de tijd omgekeerd te zijn. Maar omdat het hogere het lagere fundeert, is het de tastbare wereld zelf die wij ‘omgekeerd’ waarnemen. De orde van de taal keert de orde van een vervallende wereld om. Diep in de structuren van de taal zelf, ligt het geheim van het leven. Maar tot de boom des levens mag de mens geen toegang hebben. De werkelijkheid is overvol van taal. Omdat wij pas kunnen zien wat wij kennen, weerspiegelt de werkelijkheid onze eigen ziel. Tegelijk is de werkelijkheid een uitnodiging: elke eerlijke vorser verwondert zich; hij staat voor een mysterie dat hem aanspreekt; hij ontmoet Iemand. Het object van onze waarneming is een betekenisvol patroon. Betekenissen zitten verweven in steeds weer hogere en dwingendere betekenispatronen, waaraan wij al dan niet participeren. Zo zal hetzelfde object voor de goede een totaal andere betekenis hebben als voor de boze, en het zal dus ook een totaal ander ding zijn: de dingen zijn ‘slechts’ datgene waarvoor ze bestemd worden. We geven een eigen kijk op het dogma van de transsubstantiatie, en we besluiten dat onze participatie aan de liefde de werkelijkheid kan verenigen in zijn voltooiing.” (J. Bauwens, Transatheïsme. Een christelijk geïnspireerde verrijzenis uit het hedendaags materialisme, Serskamp 2003, samenvatting hoofdstuk II.4, pp. 734-737.) Zie: 168587.pdf (seniorennet.be) .