22 maart 2016: Jeder für sich und Gott gegen alle

De orde in een samenleving wordt gehandhaafd door wetten die hun kracht halen uit het bestaan van sancties. Maar het is duidelijk dat daar waar de straffen geen afschrikkingseffect hebben, ook de wetten geen kracht kunnen hebben. Dat straffen niet afschrikken kan gelegen zijn aan twee factoren: aan de straffen zelf, die bijvoorbeeld te zwak zijn, en aan diegenen op wie ze van toepassing zijn en die, bijvoorbeeld vanuit de een of andere perversie, de straf veeleer als een beloning ervaren. Dat laatste blijkt vaker het geval waar religieuze overtuigingen in het geding zijn omdat god daar als machtiger ervaren wordt dan elke wereldse koning: de macht van een wereldse koning beperkt zich tot het tijdelijke terwijl de goddelijke macht de eeuwigheid betreft. Dat mensen zich bereid tonen om voor hun geloof te leven en desnoods ook te sterven, is één zaak, die wij kennen als het martelaarschap. Maar dat sommigen bereid zijn om voor hun geloof ook anderen te vermoorden, is nog een andere zaak, in feite volstrekt van het martelaarschap onderscheiden. Dit laatste geval doet zich vooral voor in politieke dictaturen waar getrouwen van een regering die zich boven de wet verheft, zich bereid tonen tot moord in strijd met de goddelijke wet: daarvoor worden zij dan beloond met een promotie welke zich vertaalt als politieke macht. In de literatuur kent men dit verschijnsel in de geschiedenissen van wie hun ziel verkopen in ruil voor wereldse macht en de Faustlegende is daarvan misschien wel het bekendste voorbeeld. Reeds Jezus Christus werd door de duivel meegenomen op een hoge berg en daar verzocht om voor hem te knielen in ruil voor de wereld aan zijn voeten. In de ideologie van een welbepaalde fundamentalistische islam wordt men geconfronteerd met een wat bedrieglijke variante op dat thema: moord wordt daar beloond met de eeuwige gelukzaligheid van een welomschreven paradijs (dat alvast in de christelijke interpretatie een sexistisch paradijs van ontucht is, een paradijs voor de man, waarbij de vrouw herleid werd tot een lustobject). Als een samenleving moord verbiedt en zij die in extremis met de doodstraf sanctioneert, terwijl de dood van mensen die het genoemde fundamentalisme aanhangen, eenmaal gekoppeld aan een specifieke moord, beloond wordt met de eeuwige gelukzaligheid, dan staat de samenleving voor een probleem: de sanctie die zij voorziet, werkt niet voor de genoemde fundamentalisten en derhalve zal men hen op generlei wijze kunnen aansporen tot het naleven van de wet. En waar de wet in het teken staat van de veiligheid van de burgers, bestaat derhalve geen andere oplossing voor dit probleem dan voor de beschreven groep van 'gelovigen' de toegang tot de (internationale!) samenleving onmogelijk te maken. Andermaal: daar zij de dood niet vrezen en dus ook niet de straffen, zullen zij de wet niet naleven die de orde handhaaft en kunnen zij de samenleving in chaos storten.

De gehoorzaamheid aan goddelijke wetten kan wereldse wetten ontkrachten waar de wereldse wetten moord gebieden, en dat is een zaak die de vrede dient. Maar waar goddelijke wetten de wereldse ontkrachten waar deze laatste moord verbieden, hebben wij te maken met een god die elke samenleving en derhalve ook de mens als zodanig tegenstaat. Alleen de onmens kan in deze god geloven.

(J.B., 23 maart 2016)