|
Het
gevaar van exclusie (van ongevaccineerden)
Lang geleden woedde er
een epidemie veroorzaakt door insectenbeten en zij kreeg de naam
Picpus, van pique puce, wat wil zeggen: vlobeet. De
epidemie Picpus werd op wonderbaarlijke wijze genezen door een
geestelijke die zich vestigde in een Parijs kwartier dat dan genoemd
werd: rue de Picpus. (1) In die straat vestigde zich ook het
moederhuis van de in 1800 gestichte Congregatio Sacrorum Cordium,
de missionarissenorde van de
zogenaamde picpuspaters. (2)
Nu werden zoals
telkenjare ook in 1840 een reeks beroemdheden geboren, onder wie
Willem van Oranje Nassau, Emile Zola, Peter Tsjaikovski, Alphonse
Daudet, Claude Monet en Jozef De Veuster. (3) Deze laatste, beter
bekend als de in 2009 heilig verklaarde picpuspater Damiaan, trok
naar de leprakolonie op het eiland Molokaï. Deze geschiedenis wordt
op uitnemende wijze verhaald in Molokaï:
het eiland der verworpenen van
Ludo Noens. (4)
Omdat zij besmettelijk
zijn, worden lepralijders sinds oudsher verbannen en dit gebeurt
genadeloos daar men vaak vanuit religieuze inspiratie de schuld voor
ziekten aan de zondigheid der zieken zelf toeschrijft. Jozef De
Veuster gaf aan de lepralijders de menselijke waardigheid terug die
hen ontzegd werd krachtens hun verbanning: hij werd zelf leproos en
stierf in 1889, het jaar waarin in Parijs de Eiffeltoren werd
ingehuldigd die de andere wereldwonderen naar de kroon stak. Het
overlijdensjaar van Damiaan van Molokaï was ook het jaar waarin de
Moulin Rouge de deuren opende om ze 131 jaar later weer te
moeten sluiten voor de 'picpus' die vooralsnog op een volgeling van
de heilige Macharius wacht. Die man van duizend jaar geleden was een
Armeense bisschop op de vlucht en wegens de verstoting van de
vluchtelingen zou dat wachten wel nog heel lang kunnen duren. (5)
Een stigma of schandvlek
wordt in het vlees van een veroordeelde gebrand (6) en in geval van
lepra is die schandvlek van nature zichtbaar door de verminkingen die
zij aanricht. (7) Waar een ziekte zich verbergt, kan een door anderen
aangebracht stigma ze alsnog zichtbaar maken en verraadt zij als het
ware het gevaar voor contaminatie. Het al dan niet vermeende gevaar,
want waar van ziekte al helemaal geen sprake is, kan stigmatisering
ervoor zorgen dat mensen verstoten worden alsof zij ziek en
besmettelijk waren terwijl zij dat helemaal niet zijn. (7)
Zondaren zijn mensen die
een taboe doorbroken hebben; zij pleegden heiligschennis. (8) In de
oudheid werden zondaren ingegraven in een put, met het hoofd nog
bovengronds om zo door willekeurige toeschouwers veroordeeld en
gestenigd te worden. (9) In de middeleeuwen werden beschuldigden aan
de schandpaal (de kaak) gebonden, voor iedereen te kijk gezet en met
de vinger gewezen, ten prooi aan onbestraft geweld. (10) De
gruwelijke praktijk werd herhaald in het nazitijdperk waar van de
door het regime verstotenen werd geëist dat ze een specifiek
kenteken droegen. De ster van David, de koning der joden, werd de
openbaar te bespotten, verplicht op te spelden jodenster die
herinnert aan het feest van Christus Koning; zij werd vanaf 23
november 1939 verplicht in Polen en in het ganse Duitse rijk vanaf de
leeftijd van zes jaar op 19 september 1941.
Deze stigmatisering werd
lange tijd voordien voorafgegaan door de beslissing van paus
Innocentius III op het Vierde Lateraans Concilie in 1215, dat joden
en Saracenen onderscheiden kledij moesten dragen, wat nadien talloze keren door pausen en koningen herbevestigd werd. Het Heilig Roomse
Rijk verplichtte de jodenhoed en ook de Islamieten maakten gebruik
van stigmatisering. De afschaffing van die discriminatie volgde pas
in de Verlichting welke werd in gang gezet door de Franse
Revolutie... om dan onder Hitler opnieuw op te duiken. (11)
Niet alleen joden werden
gestigmatiseerd: homo's mochten niet in het openbaar verschijnen
zonder roze driehoek; de rode driehoek was voor politieke gevangenen;
de zwarte driehoek duidde asocialen aan van allerlei slag; de groene
was voor criminelen, de blauwe voor immigranten, de bruine voor
zigeuners, de paarse voor Jehova's getuigen, en zo waren er nog vele
andere kentekens in voege, naast de nummers getatoeëerd in het vlees
van de gevangenen in de concentratiekampen. (12)
Mensen lijden niet onder
het alleen-zijn, soms zoeken zij het alleen-zijn op om zich niet
alleen te voelen, zo legt Hannah Arendt uit in haar magistrate werk
over het totalitarisme: de verlatenheid wordt pas gevoeld in het
gezelschap van hen door wie men wordt verstoten. (13) Gettovorming
kan door verdrukkers worden opgelegd zoals dat vandaag het geval is
waar de verdrukker E.U. miljoenen vluchtelingen, kinderen
incluis, in ingehuurde 'privaatgevangenissen' vast zet voor de duur
van vele jaren. (14) Maar soms is gettovorming ook een natuurlijk
sociaal afweermiddel dat beoogt de pijn van de verstoting enigszins
te milderen.
(Wordt vervolgd)
(J.B., 4 augustus
2021)
Verwijzingen:
(1)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Picpus_(metrostation)
(2)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Congregatie_van_de_Heilige_Harten_van_Jezus_en_Maria
(3)
https://nl.wikipedia.org/wiki/1840
(4) Zie: Noens,
Ludo. Molokaï:
het eiland der verworpenen, in:
Portulaan,
nr. 14, eerste kwartaal 1988.
Zie ook:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pater_Damiaan
(5)
https://nl.wikipedia.org/wiki/1889
;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Eiffeltoren
;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Moulin_Rouge_(cabaret)
;
https://fr.wikipedia.org/wiki/Moulin-Rouge
;
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/05/12/moulin-rouge/
;
https://nl.wikipedia.org/wiki/Macharius
(6)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stigma_(schandvlek)
(7)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Lepra
(8)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Taboe
(9)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Steniging
(10)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Schandpaal
(11)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jodenster
;
(12)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Merktekens_in_Duitse_concentratiekampen
(13)
Zie: Hannah Arendt, Totalitarisme,
Boom, Amsterdam, vijfde oplage 2021 (eerste druk 2014), in het
Nederlands vertaald door
Remi Peeters en Dirk De Schutter.
Oorspronkelijk:
Totalitarianism,
deel III, alsook (in een appendix) een gedeeltelijk
samengevat
negende hoofdstuk uit deel II, getiteld: The
Decline of
the Nation-State and the End of the Rights of Man.
(14) Zie: J. Bauwens,
Concentratiekamp Europa:
http://blogimages.bloggen.be/tisallemaiet/attach/93208113937.pdf
|
