Ongelijkheid en rechtvaardigheid

Individuele levende wezens kunnen natuurlijkerwijze van hun voorouders eigenschappen overerven zoals vormen van intelligentie en allerlei gebrekkigheden. Men zegt soms dat de natuur onrechtvaardig is omdat het recht in wezen stoelt op iets geheel onnatuurlijks, want dat is het geloof in de gelijkheid. Het heeft er alle schijn van dat niemand zou morren indien iedereen 'gelijk' geboren werd, terwijl de natuur streeft naar de maximalisatie van de diversiteit. Niemand vraagt erom geboren te worden in een vluchtelingenkamp of als doofstomme en niemand verdient dat ook totdat het tegendeel bewezen is. Ongelijkheid is een natuurlijk gegeven en zo ook is onrecht dat, maar de zaak is dat de natuur niet om rechtvaardigheid maalt. Onrecht stuit ons tegen de borst omdat wij in ons maatschappelijke handelen oordelen in termen van verdienste. Wie hard werken, verdienen beter dan wie luieren, en wij overtuigen ons van de juistheid van deze stelregel omdat wij ervan uitgaan dat de maatschappij rechtvaardig dient te zijn – wij hebben dan namelijk het gevoel ons eigen lot mee te kunnen bepalen. De maatschappelijke gelijkheid hoort de natuurlijke ongelijkheid of het recht van de sterkste in zekere zin te compenseren. Het natuurlijke wordt aan het maatschappelijke of dus aan het menselijke onderworpen als in een revanche omdat de mens het natuurlijke al te vaak noodgedwongen moet gehoorzamen. Het is al erg genoeg dat wij ongelijk geboren worden, zo lijkt men te redeneren: laten we ons derhalve vrijwillig onderwerpen aan zelfgemaakte wetten die het recht van de sterkste aan banden leggen!

Het maken van een buiging met het doel een anders geheel onmogelijke sprong te kunnen maken, is een vaker geziene tactiek van levende wezens: wij buigen voor wetten die er uit zichzelf helemaal niet zijn maar wij buigen alsnog omdat onze gehoorzaamheid aan die zelf gefabriceerde wetten ons uiteindelijk vrijer maakt.

Dat de ene een ziekte erft en een andere gezondheid en kracht, komt ons voor als onrechtvaardig maar, ook al pogen wij dit in onze samenleving te overstijgen, toch bootsen wij dat onrecht na, bijvoorbeeld met het erfrecht: men erft van zijn voorouders niet alleen gezondheid, intelligentie en allerlei kwalen maar ook rijkdom, bezittingen en geld. Meer zelfs: niet alleen het individu erft van zijn ouders, ook de burger erft de rijkdom of de schulden van zijn land. Met de erfenisrechten bootsen wij de natuurwetten na ofschoon wij die onrechtvaardig achten, zodat er gegronde redenen zijn om de oprechtheid van ons streven naar rechtvaardigheid in twijfel te trekken. Als wij het al onrechtvaardig vinden dat de ene kwalen erft en de andere snuggerheid en kracht, waarom dulden wij dan dat wij op de koop toe de rijkdom of de schulden van onze voorouders erven? Nog absurder is het dat wij een wereldeconomie scheppen waarin wij zelfs de schulden erven van de natie waartoe wij geheel buiten onze wil en wens behoren.

Maar aan de basis hiervan ligt zonder twijfel het privaatrecht of het recht op bezit – beter gezegd: het maatschappelijke recht om wat men eenmaal bezit, ook te mogen behouden. Bezit ik vandaag een huis, dan is dat een verworvenheid: het zal ook morgen nog het mijne zijn. En wordt het niet al duidelijk dat de afschaffing van het erfrecht, ook de afschaffing van het privaatbezit vooronderstelt? En dat men dan ook de regel moet laten varen dat wie hard werken, meer verdienen dan wie luieren? De gelijkheid die wij allen zo graag zeggen te willen, blijkt alvast helemaal geen natuurlijk gegeven: er zijn mensen die sterk zijn en hard werken terwijl anderen ziekelijk en vermoeid de hele dag in bed doorbrengen; er zijn sterken en zwakken; er zijn mensen die rijkdom verwerven en er zijn er die schulden opstapelen en dat verschil is er van nature en het kan alleen maar toenemen. Ons verzet hiertegen heeft een schijn van rechtvaardigheid maar die wordt pas geloofwaardig waar ze ook consequent is en niet langer duldt dat rijkdommen en schulden erfelijk zijn. Het gemeenschappelijke bezit of de afschaffing van het privaatbezit alsook het internationalisme of de afschaffing van de naties worden in dit licht reële alternatieven voor het huidige bestel. Omdat er nog veel water door de zee zal vloeien vooraleer het ook zover is, moet men zich tevreden stellen met een haalbare tussenoplossing en zit die niet de herhaaldelijke kwijtschelding van de schulden en in de voortdurende herverdeling van de rijkdom? En in dat licht is de negatieve rente, welke immers paal en perk stelt aan het zogenoemde Mattheüseffect, misschien wel een stap in de goede richting. Het is hoe dan ook stilaan achterhaald om te blijven belijden dat het hebben van bezit recht geeft op nog meer bezit terwijl het hebben van schulden aanleiding moet geven tot het maken van nog meer schulden.

(J.B., 13 maart 2016)

Europa wordt zijn eigen concentratiekamp

De oorlogen in Syrië (maar ook deze in Irak, in Libië en in andere streken in het Midden-Oosten en in Afrika) hebben sinds enkele jaren een enorme vluchtelingenstroom richting Europa op gang gebracht. Veruit de grootste vluchtroute loopt via Turkije, dat nu aan 2,6 miljoen asielzoekers onderdak geeft: velen zitten er in kampen maar nog meer vluchtelingen verblijven in de Turkse steden. Turkije kan de toestroom niet meer aan en heeft een hek gebouwd aan de grens met Syrië waar de ongelukkigen alsnog blijven binnenstromen. Eenmaal in Turkije, proberen zij de Egeïsche Zee over te steken naar Griekenland, via de Griekse eilanden. Ook in Europa werden al hekken gebouwd en zo blijven ontelbaren steken in Turkije en in Griekenland. Onder de druk van een groeiende massa extreem-rechtse kiezers werden ook in Europa hekken opgesteld en de E.U. smeekt transitland Turkije om de vluchtelingen niet naar Griekenland te laten oversteken maar hen 'voorlopig' in Turkije in kampen onder te brengen. Uiteraard biedt Turkije Europa het kostenplaatje aan, naast nog een aantal eisen waaronder de toetreding tot de Europese Unie. Hierover wordt onderhandeld op enkele Europese tops in maart 2016 waar Turkije wordt vertegenwoordigd door premier Agmet Davutoğlu.

Deze 57-jarige professor en diplomaat adviseert Erdoğan sinds 2003, was van 2009 tot 2014 minister van buitenlandse zaken en is sinds anderhalf jaar premier en leider van de AKP. Onder zijn premierschap groeide het conflict met de Koerdische PKK waarvan hij de stellingen liet bombarderen samen met die van ISIS, nadat aan Turkije door de V.S. een laks optreden tegen (en volgens sommigen zelfs steun aan) die terreurgroep werd verweten. Davutoğlu staat afwijzend tegenover de Gülen-beweging, een groep genoemd naar de progressieve prediker Fethullah Gülen (momenteel in vrijwillige ballingschap in de V.S.) die in het spoor van de geniale Koerdische sunni-moslimtheoloog Said Nursî (1877-1960), de moderne wetenschap en de logica hoog in het vaandel voert en de interreligieuze dialoog nastreeft. Bovendien wordt Davutoğlu verweten de politieke corruptie niet te bestrijden en Turkije in de richting van een politiestaat te voeren. Hij wordt een Neo-Ottomanist en een Pan-Islamist genoemd daar hij zich afkeert van de moderne seculiere Turkse republiek, maar hij antwoordt enkel de zogenaamde 'Pax Ottomana' na te streven – de stabiliteit en de vrede van het Ottomaanse Rijk van weleer. Ook wordt hem sympathie voor het Moslim Broederschap verweten. Ondank het feit dat de AKP recent nog de grootste krant van het land muilkorfde, trekt Davutoğlu de pro-westerse kaart en wil hij voor NAVO-lidstaat Turkije het lidmaatschap van de E.U. Zijn buitenlandse politiek zoekt veiligheid, dialoog, economische samenwerking en culturele harmonie door wederzijds respect en lijkt zo in feite 'multi-cultureel' of dus het tegendeel van wat men hem aanrekent. Wat betreft de Armeense kwestie – struikelblok inzake het E.U.-lidmaatschap – erkent hij wel het inhumane van de Armeense deportaties uit 1915 maar niet de genocide. Al bij al kan niemand nu nog ontkennen dat aldus met mensen in nood wordt gemarchandeerd en in deze aanlooptijd naar Pasen, herhaalt zich voor de zoveelste keer de tragedie van de godmens van 2000 jaar geleden.

Europa is niet het enige continent dat kampt met asielzoekers want het probleem is niets anders dan een van de vele gevolgen van een onrecht dat bekend staat als de welvaartskloof tussen het rijke Noorden en het arme Zuiden. Onlangs nog ging de paus naar de Mexicaanse grensstad Ciudad Juárez bidden voor de talloze omgekomen migranten die van daar uit de Verenigde Staten trachtten binnen te komen. In werkelijkheid wordt de illegale immigratie oogluikend toegestaan omdat aldus illegale en dus spotgoedkope arbeidskrachten (momenteel 11 miljoen!) de VS binnenkomen: in feite is dat instandhouding van de slavernij.

Deze vorm van slavernij bestaat uiteraard ook in Europa, getuige een wetsvoorstel uit 2009 om werkgevers te beboeten die illegalen aanwerven, (2) maar sommige politici geven zelfs openlijk toe dat bijvoorbeeld de prijzen van groenten in onze supermarkten de pan zouden uitrijzen indien wij het zonder illegale werkkrachten zouden moeten doen – een 'argument' dat de vloer aanveegt met de mensenrechten én met het recht als zodanig. Kennelijk proberen een aantal van onze politici te verdoezelen dat de zogenaamde 'wederdienst' die zij zouden willen opleggen aan vluchtelingen in ruil voor het onderdak (waar deze recht op hebben!), eenzelfde vorm van afpersing is als de chantage die de slavernij in stand houdt. Bovendien kunnen de sancties tegen werkgevers die illegalen tewerkstellen, die vorm van slavernij nog schrijnender maken want om sancties te ontlopen, zal men de slavernij nog meer proberen te verbergen.

Volgens Celien Moors van MO* waren er in 2014 wereldwijd al zo'n 51,2 miljoen vluchtelingen – de helft van hen zijn kinderen. De statistieken laten zien dat de beloften inzake een verhoopte terugkeer weinig geloofwaardig zijn aangezien steeds minder mensen kunnen terugkeren naar huis en dat wil zeggen momenteel minder dan één percent jaarlijks. Opmerkelijk is ook dat arme ontwikkelingslanden meer dan 80 pct. van de vluchtelingen opvangen terwijl minder dan 20 pct. van hen in rijke ontwikkelde regio's onderdak vinden. (1) De plaatsing van hekken rond Europa wordt nu al in de hele wereld beschouwd als de meest laffe en schandalige politieke handeling in de hedendaagse wereldgeschiedenis waarmee Europa schaamteloos het volstrekt hypocriete van haar zogenaamde beschaving te kijk stelt. Een groeiend aantal Europese burgers raakt gefrustreerd daar zij zich van deze onmenselijkheid willen distantiëren terwijl de democratie eist dat zij zich neerleggen bij de wil van een egoïstische meerderheid.

En zo zijn wij reeds beland in het tijdperk van de Europese hel: steeds meer Europeanen willen wég uit dit verdoemde continent, maar kúnnen het niet meer vanwege die hekken, die wij hoe dan ook met ons meedragen, waar wij ook heen vluchten...

(J.B., 10 maart 2016)

Verwijzingen:

https://en.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Davuto%C4%9Flu#Armenia

https://en.wikipedia.org/wiki/G%C3%BClen_movement

https://en.wikipedia.org/wiki/Fethullah_G%C3%BClen

https://en.wikipedia.org/wiki/Said_Nurs%C3%AE

https://en.wikipedia.org/wiki/Neo-Ottomanism

https://en.wikipedia.org/wiki/Pax_Ottomana

(1) http://www.mo.be/nieuws/50-miljoen-vluchtelingen-kaart-gebracht-1  

https://nl.wikipedia.org/wiki/Grens_tussen_Mexico_en_de_Verenigde_Staten

(2) http://www.europa-nu.nl/id/vi0riorwszre/illegale_werknemers_van_buiten_de_eu