Verrijzenis

Angst is wat de massa bevangt en wat van haar een oorlogsinstrument maakt in handen van de vele duivels die deze planeet regeren. Angst zorgt er bijna feilloos voor dat men gaat aanschurken bij degenen van wie men het meest te vrezen heeft. De paradox bestaat erin dat fascisten zich meestal voordoen als weldoeners en ter gelegenheid van de verkiezingen gaan zij handjes schudden bij de oudjes in de zorginstellingen om zich te verzekeren van de quota welke een levensstandaard moeten garanderen die ons daarvan moet overtuigen dat zij geen dieven zijn maar vorsten.

Zij doen zich warempel voor als sinterklazen, kerstmannen of santaklossen, in de parochies gaan zij zelfs heilige hosties uitdelen aan de armen maar wat zij doen is naar de woorden van onze beste sociologen: intimideren.

Zij zetten de gevangenen in de ouderlingentehuizen onder druk omdat zij in hen slechts kiezers zien die zij voor zich moeten zien te winnen en zij geloven dat bedreigingen vermomd als vriendschappelijkheden hun werk veel beter doen dan de effectieve hulp en de zorgen die de armlastigen in de feitelijk gesloten instellingen verdienen en waarvoor ze ook een leven lang hebben gewerkt en betaald.

Niet alleen de ouderen missen de verdediging om zich van deze dreigingen te vrijwaren, ook de jongeren die immers nog lang geen inspraak hebben, delen in de klappen en zo vindt men in zich immer uitbreidende klinieken steeds meer kinderen met kankers die abrupt een streep trekken door de levensverwachting waarop jonge mensen van nature mochten hopen: het leed dat zij nog te verduren krijgen vooraleer een genadeloze dood verhindert dat zij ooit nog zullen kunnen getuigen over wat hen precies overkwam, moet dienen om de bankrekeningen te spijzen van wie geloven dat zij weg kunnen komen met de verholen genocide welke de enig juiste benaming is voor het ongestoord produceren en verspreiden van allerlei vergiften met als bijwerking lafhartige zelfverrijking.

De plantages waarop kleurlingen, illegaal tewerkgesteld middenin een dichte damp van letale insecticiden met op de achtergrond de riante villa's van de grootgrondbezitters, doen denken aan de Amerikaanse burgeroorlog van honderdzestig jaar geleden welker hevige strijd meer dan een kwart miljoen doden waard bleek en evenveel gewonden: het was de strijd van racistische slavendrijvers in het Zuiden van de VS om door te kunnen gaan met de uitbuiting van negers waarvan sinds Columbus gedurende enkele eeuwen twaalf miljoen stuks met zeilschepen uit het Afrikaanse continent werden weggeroofd voor het slavenwerk tot de dood op de thee- en katoenplantages van de fortuinmakers in de Far West.

Kinderen zijn nog onmondig zoals oudjes niet meer mondig zijn en helaas blijken zij niet te kunnen rekenen op enige verdediging van wie wél mondig zijn maar die kennelijk geen tijd hebben om zich bezig te houden met de rechten van de zwakkeren omdat zij zich wensen te beijveren om zelf te kunnen blijven behoren bij de bende van de alsnog sterkeren die zij overigens terecht vrezen daar ook zij niet eeuwig jong blijven en sterk en rijk en wel in staat om zich te vrijwaren van het onrecht dat een vrucht is van een lafheid waaraan ook zijzelf participeren.

Angst is wat de massa bevangt en omturnt tot een instrument in handen van de vele duivels die deze planeet vergiftigen. Zo worden ook de angstigen uiteindelijk een soort van vergiften in de handen van de moordenaars wiens voorrechten zij verdedigen en dat doen zij met een ijver die doet denken aan de naarstigheid waarmee de onderdrukte burgers in Noord-Korea en in minder veraf gelegen dictaturen zich haasten om hun verdrukkers te bejubelen.

Edoch, het is allemaal toneel, precies zoals de dankbetuigingen van de oudjes in de zorginstellingen aan het adres van de politici die hun handjes komen schudden op de vooravond van de verkiezingen. Zij lachen groen: niet dank maar angst schuilt in de harten der verdrukten. Het is alleen wachten op het juiste moment en dan gebeurt wat ook gebeurde met de tsaren, met Ceaușescu en met de ontelbare al te vriendelijke angstzaaiers, ver van hier maar ook heel dichtbij, die massa's mensen in de tang houden, uitbuiten en tenslotte uitmoorden met allerlei vergiften.

Niet vooraleer de angst wijkt, zal het volk verrijzen.

(J.B., Pasen 2022)

De afdaling ter helle

Op paaszaterdag, Stille Zaterdag, wandelt Christus, die dood is want nog moet verrijzen, door het voorgeborchte van de hel. Intussen kan Hij ook niet in de heilige hosties zijn en luiden in de ontelbare kerktorens over de hele wereld ook geen klokken. De goddelijke 'afdaling ter helle' is onderdeel van de geloofsbelijdenis van de katholieke kerk.

Dat er gesproken wordt over een afdaling, heeft te maken met het feit dat hellevaarders wezens zijn waar men op neerkijkt en in de middeleeuwse christelijke mythologie bevindt zich de hel ook beneden in het middelpunt van onze planeet, waar Alighieri Dante de duivel situeert als “de worm die knaagt aan 't hart der aarde”.

Het paradijs daarentegen bevindt zich in de lucht want naar de hemelvaarders kijkt men op. Aldus verschilt het hiernamaals in feite maar heel weinig van het hiernumaals: hier kijkt men op naar zijn 'meerderen', de hoger geplaatsten of de hoogwaardigheidsbekleders, wiens huis men niet kan betreden zonder eerst een hele reeks trappen te moeten doen en men kijkt neer op hun gevangenen, beneden in de kerkers, de vergeetputten waaruit geween opstijgt en geknars van tanden dat niet moet onderdoen voor dat uit de hel.

In de hemel zit men er fijn gekostumeerd bij in gewaden van zij, weldoorvoed, kalm en stralend mooi, badend in licht en luxe, zoals alhier in de zachte tronen binnenin hun warme kastelen, de rijkelui zetelen, de zogenaamde 'stars', 'vedetten', 'royals' en nog andersoortige kampioenen. In de hel loopt men naakt en rusteloos rond, mager, met verwarde haardos, schichtig om zich heen kijkend zoals het wild waarop gejaagd wordt door een fijn uitgedoste en tot de tanden toe bewapende elite welke op de prooien neerkijkt van op met goudbrokaat gedrapeerde steigerende witte paarden.

Maar zelfs een blinde kan het zien: dat katholieke wereldbeeld heeft met het christendom zoveel te maken als de Grootinquisiteur van Sevilla te maken heeft met Emmanuel - God onder ons. Zo arm als Christus is op aarde, zo rijk is Hij in de hemel en hetzelfde geldt voor wie Hem volgen: “de laatsten zullen de eersten zijn.” Alle op aarde verzamelde schatten zullen door mot en roest ontoonbaar worden.

De afdaling ter helle welke zou geschied zijn om de ongedoopten uit het voorgeborchte te bevrijden, is andermaal een sprookje dat de Waarheid moet verhullen zoals het ook die God verhult die met de Waarheid samenvalt. Herdenken wij de eigenlijke afdaling ter helle immers niet bij de geboorte van de Heer in dit mettendag steeds diepere tranendal?

(J.B., Stille Zaterdag, 2022)

W.O.III

Een telefonisch gesprek met Omsk Van Togenbirger

Er zit wat ruis op de lijn en nu en dan valt de klank weg maar uit het telefonisch gesprek dat we zeer onlangs nog hadden met Omsk Van Togenbirger kan zonder een zweem van twijfel worden besloten dat wij ons naar zijn zeggen geen illusies meer hoeven te maken over onze toekomst: als de coronajaren de mensheid ondergedompeld hebben in de dichte nevel van een dreigend totalitarisme, dan was dit slechts de rode loper voor de pikzwarte nacht die zijn intrede doet met een hemel gevuld met de vuurgloed van de avond gevolgd door het volledig ondergaan van de zon die altijd al het zinnebeeld was van de hoop.

OVT: Ja, neem er maar een screenshot van, zegt hij: het is waarschijnlijk mijn allerlaatste gebeiteld stukje, het is gehouwen uit een berk die hier zeer onlangs ter ziele ging: de olmen zijn zo goed als allemaal weg, de essen volgen, nu zijn de berken aan de beurt, ze zeggen dat het zwammen zijn en zijn dat niet de gieren van de plantenwereld? Ja, niet alleen de mensen en de dieren delen in de klappen nu de wereld niet alleen meer figuurlijk aan het vergaan is...

- En wat mag jouw kunstwerkje dan voorstellen, als ik dat mag vragen? Het lijkt wel een Amerikaanse voetbal...

OVT: Het stelt de honger voor, mijn beste...

– De honger!?

OVT: Heb je ooit honger moeten hebben in je leven? Ik was een kind toen er honger was maar moeder behoedde ons ervoor, zij spaarde zich het eten uit de mond voor haar kinderen en zelf woog ze nog amper dertig kilogram, ze leek wel uit een werkkamp te zijn weggevlucht...

– En wat heeft honger dan te maken met Amerikaans voetbal?

OVT: Dat ding beeldt geen voetbal uit, mijn beste, maar honger, zoals ik dus al zei. Kennelijk heb jij dus nooit honger gekend en er ook nooit horen over praten door mensen die eronder geleden hebben...

– Ik moet zeggen dat ik het niet snap.

OVT: Dat verwondert mij niet, mijn beste, en het is je vergeven. Er moet je dus uitgelegd worden wat dit werkje in feite duidelijk moest maken, het mist kennelijk zijn doel, ik heb derhalve nog fel onderschat wat men erover zegt.

- En dat is?

OVT: Dat men niet kan weten wat honger is als men er niet onder geleden heeft. Maar kijk eerst toch nog maar eens goed, misschien zie je alsnog wat het is...

- Wel... een houten... een klomp... een homp... is het misschien een brood?

OVT: Zie je wel dat je het weet!

- Tja... Honger, brood...

OVT: Wie honger hebben denken aan brood, nietwaar?

- Wellicht...

OVT: Mensen met honger stellen zich een brood voor, ze zien het in hun gedachten, klaar en duidelijk, clair et distincte, zo zou de grote Franse filosoof René Descartes zeggen. Maar ze kunnen er helaas niet van eten want het is slechts een gedachte, zie je?

– Ja, nu zie ik het...

OVT: Dit is niet slechts een gedachte, zie je: het is iets echt en het ziet er ook uit zoals een brood en als je honger had, zou je er zo naar grijpen. Helaas, het is van hout...

- Je denkt dus echt dat er honger komt?

OVT: De honger moet er niet meer komen, hij is er al: dagelijks sterven nog dertigduizend kinderen ingevolge honger. Maar je bedoelt natuurlijk of er hier en nu honger komt en ofschoon ik geen glazen bol heb, vrees ik dat wij om het heel zacht uit te drukken morgen niet langer brood in de vuilnisbakken zullen vinden.

- Geen brood meer in de vuilniszakken?

OVT: Inderdaad, en is dat eigenlijk geen mooi vooruitzicht?

- Geen verspilling meer... geen overvloed meer dus?

OVT: Niet alleen dat. Mijn inziens moet men echt gaan denken aan hongersnood. En dat wil zeggen dat mensen massaal ondervoed raken zodat zij ziek worden en echt in levensgevaar komen. Het gaat om een fundamentele behoefte die niet langer bevredigd zal worden, een fundamentele nood die niet langer gelenigd zal worden. Lees je soms strips?

- Soms, ja...

OVT: Dan weet je wat een gedachtenballonnentje is? Stel je dus voor, een tekening met daarop acht miljard mensen, allemaal met hetzelfde gedachtenballonnetje: een wolkje met daarin een simpel brood. Geef ons heden ons dagelijks brood. De tekenaar zou misschien één reusachtige wolk tekenen boven die ontelbare hoofden met daarin één reusachtig brood. Maar getekende mensen met een getekend brood kunnen je nog altijd niet wijs maken wat honger is, ofschoon de tekenaar onderscheid maakt tussen tekeningen die échte mensen moeten voorstellen en een brood getekend in een wolk, dat de gedachte van een brood moet voorstellen. Zeg ik het zo correct?

- Denk ik wel, ja...

OVT: Om dat nog dichterbij te brengen, kun je dus maar beter een houten brood maken, zo creëer je de gedachte van de 'helaasheid', zo zou Dimitri Verhulst het zeker noemen, want het is er wel maar je kunt er niet in bijten. En het is mij nu ook duidelijk dat dit kunstwerk, als je het zo mocht noemen, pas tot zijn recht kan komen eenmaal de honger effectief heeft toegeslagen; je ziet het brood, je wilt er van bijten maar je doet dat niet omdat je weet: daar bijt ik mijn tanden op stuk. En is dat geen mooie uitdrukking?

- Je tanden stuk bijten op iets?

OVT: Inderdaad. Er is iets wat je niet wil, je verzet je daartegen uit alle macht maar dat wil niet alleen niet baten, het schaadt ook nog, het zorgt er immers op de koop toe voor dat je jezelf berooft van je eigenste middelen om ooit nog verzet te kunnen bieden.

- En is dat zo?

OVT: Reken maar. Dat mensen getekend zijn door het leed, wil zeggen dat zij kennis hebben gekregen van het bestaan van een absolute onmacht ingevolge de confrontatie met een niets ontziende macht. Die macht verbrijzelt de illusie van de wil omdat zij zich niets gelegen laat zijn aan zaken zoals recht en onrecht, terwijl het de rechtvaardigheidsgedachte is, ons geloof in het recht, welke onze wil voedt, of tenminste de illusie daarvan. En dat het gaat om illusie, daarvan overtuigt ons het leed van de honger, en uiteindelijk de dood die hij ten tonele voert. Niemand heeft daar verhaal tegen. Het gaat om een dimensie van het kwaad die men zo lang mogelijk tracht te verbergen maar waaraan uiteindelijk niemand ontkomt. Helaas. Het einde van de verspilling treedt pas op waar wij zelf worden verspild.

- Hemeltje...

OVT: Zeg dat wel. Maar het is nu nog niet zo ver voor u en voor mij, mijn beste: voor ons hier is het voorlopig alleen nog maar een dreiging. Een dreiging die heel dichtbij komt weliswaar maar, andermaal: het is nog altijd slechts een dreiging. De zon gaat onder, dat is waar; maar je weet toch ook wel dat primitieve volkeren niet zeker waren van een volgende zonsopgang tot de dag dat zij begrepen hoe de hemellichamen om elkander draaien.

- Je neemt dan toch niet alle hoop weg?

OVT: De hoop van Pasen zit in het wonder van het ei.

- Nu je het zegt: dat kunstwerkje lijkt wel een ei...

In koor: Een houten ei...

(J.B., Goede Vrijdag 2022)

In aantocht: het tijdperk van de grote plunderingen?

Wie vanochtend naar de lucht gekeken heeft, zal gezien hebben dat hij volledig beschreven was met aan elkaar evenwijdige dampstrepen van vliegtuigen, van West naar Oost, men kon er tientallen tellen: de oorlog is nog niet voorbij, hij breidt zienderogen uit.

Er wordt gezegd dat de Russische soldaten in de Oekraïne duchtig aan het plunderen zijn gegaan: eerst gingen zij tekeer in de warenhuizen omdat zij niet tijdig voorzien werden van proviand maar later verzamelden zij ook de bezittingen van de op de vlucht geslagen burgers om die dan naar hun vaak armlastige families in Rusland over te maken. Althans, zo wordt ons hier verteld.

Agenten in de weer voor hulpdiensten na ernstige verkeersongevallen getuigen dat het geen zeldzaamheid is wanneer toevallige passanten op de weg halt houden om de betrokken verkeersslachtoffers te bestelen in plaats van hen te helpen. In de nazitijd werden in het kader van Hitlers plannen voor meer 'Lebensraum' voor de ariërs, de lege huizen en de bezittingen van miljoenen gedeporteerde joden door de Duitsers prompt en voor een habbekrats verkocht; de Zwitserse banken waar naast de joodse kapitalen ook hun deels van omgesmolten tanden afkomstig goud geparkeerd stond, zwegen in alle talen. La Suisse lave plus blanc van sociologieprofessor Jean Ziegler laat overigens geen zweem van twijfel bestaan over de hypocrisie van het (Zwitserse) bankwezen: een advertentie van dit werk uit 1990 begint met de zin: “300 à 500 milliards de dollars, tel est le montant estimé des profits réalisés chaque année sur le marché mondial de la drogue. Principal receleur de l'argent de la mort: le système bancaire suisse, qui n'a pas son pareil pour accueillir et recycler les capitaux internationaux à l'abri des regards indiscrets." (1) En wanneer staten er alles aan doen om het minimuminkomen van hun burgers te waarborgen, geschiedt zulks niet uit menslievendheid doch om de sociale vrede te kunnen blijven handhaven welke onontbeerlijk is voor het behouden van de regeringsmacht. En dit zijn geen verhaaltjes.

De vrees voor plunderingen is derhalve alles behalve ongegrond en de massapychologie heeft er een flinke kluif aan: eenmaal het plunderen begonnen, breidt het zich uit zoals een vuur en grijpt het alles vernietigend om zich heen, waarbij niet alleen het privaatbezit eraan gaat maar ook en vooral het fatsoen, de moraal, de normen en de wetten totdat alleen nog de wet van de jungle rest.

Plunderingen gedijen bij de gratie van politieke en sociale instabiliteit welke nu in Europa voet aan wal zet ingevolge een polarisering die volgens de evenwel omstreden historicus Ernst Nolte (1923-2016) hier altijd al van de partij is geweest: Europa blijkt immer verdeeld in een fascistisch en een marxistisch segment, extreemrechts vecht met extreemlinks, het liberalisme wedijvert met het socialisme, het nationalisme met het internationalisme. Twee tegengestelde ideologieën die echter met eenzelfde drastisch geweld tegen elkaar tekeer gaan. (2) Hoe dan ook blijkt zich de wereld verdeeld te hebben in twee kampen die in zekere zin tot de genoemde polen terug te voeren zijn en die zich ter gelegenheid van de Russische inval in de Oekraïne in het Europa van vandaag opnieuw duidelijker lijken af te tekenen. Alleen het ingrediënt honger ontbreekt nog om de chaos in te zetten.

De genoemde tweedeling is uiteraard al te simplistisch en daarom vrijwel onwerkbaar: tussen de uitersten van zwart en wit spreidt zich een brede zone uit met alle denkbare grijstinten. Dat de op til zijnde polarisering wel enigszins inpasbaar lijkt in de genoemde ideologische tweedeling, vormt daarom ook een niet gering gevaar. Er dreigt een wij-zij-tegenstelling te ontstaan en dat betekent allerminst vrede. Het aan bod brengen van alle mogelijke grijstinten is een zaak van levensbelang geworden.

Zoals dat ook het geval was onder meer bij de gebeurtenissen ten tijde van het Derde Rijk (overigens ook in het katholieke Vlaanderen) alsook daarna, maar bijvoorbeeld evenzeer in het Italië van Benito Mussolini en in Spanje onder de dictatuur van Franco, blijken fascistische dictators ook vandaag onverdroten hun meestal achterbakse samenwerking voort te zetten met kerken die daar dan ook duchtig garen kunnen bij spinnen. Vandaag roepen leiders uit de orthodoxe kerk de gelovigen op om zich te scharen achter de Russische leider Poetin (3) en sinds geruime tijd worden gelijkaardige samenzweringen (maar dan met de katholieke kerkvorsten) bekokstoofd in Hongarije en in Polen. De zondebokken zijn (hoe kan het ook anders) kennelijk weer dezelfde als ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de door de clerus opgestookte volkshaat heeft aldus andermaal een religieus gezicht: de oorlog als hoogste uiting van naastenliefde moet gevoerd worden tegen de ketters, zijnde de vrouwen die uit werken gaan en pleiten voor abortus, de homo's, de vreemdelingen en alle onproductieven, te beginnen bij de bejaarden wiens aantal overigens reeds fel werd teruggedrongen tijdens de recente genocidepoging welke doorging onder het mom van een reddingsactie: het pandemie-fascisme...

(J.B., 11 april 2022)

Verwijzingen:

(1) Jean Ziegler, La Suisse lave plus blanc, Editions Seuil, Paris 1990.

(2) Ernst Nolte in: “Rückblick und Rechenschaft nach vier Jahrzehnten. Vom “Faschismus in seiner Epoche” bis zur “Historischen Existenz”": "“Faschismus ist Antimarxismus, der den Gegner durch die Ausbildung einer radikal entgegengesetzten und doch benachbarten Ideologie und die Anwendung von nahezu identischen und doch charakteristisch umgeprägten Methoden zu vernichten trachtet, stets aber im undurchbrechbaren Rahmen nationaler Selbstbehauptung und Autonomie” (Zie: https://web.archive.org/web/20100506140957/http://www.ernst-nolte.de/Ruckblick_und_Rechenschaft/Ruckblick_und_Rechenschaft1/ruckblick_und_rechenschaft1.html ).

(3) https://www.hln.be/buitenland/hoofd-van-russisch-orthodoxe-kerk-roept-russen-op-om-zich-te-verenigen-rond-leiderschap~ab4c80e7/