Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 4. Lucifer

Natuurlijkerwijze is de band tussen ons lichaam en de wereld de resultante van een groei die even oud is als de kosmos waarin al wat was, wat is en wat zal zijn, gestalte krijgt: alle elementen die de kosmos rijk is en die er geboren werden in bijzondere omstandigheden waar men nog steeds het raden naar heeft, worden herboren in elk levend wezen in een nieuwe, hogere orde, zodat de binnen- en de buitenwereld van alle schepselen op elkaar zijn ingesteld in een proces dat al vele miljarden jaren aan de gang is. Het oog is een verzameling van cellen welke in de loop van het groeiproces van het betrokken wezen zijn gaan reageren op de aanwezigheid van licht en het zien van kleuren volgt uit de ontwikkeling van lichtgevoelige cellen tot cellen die specifiek gevoelig zijn voor zekere golflengten van licht welke wij als specifieke kleuren benoemen. Analoog resulteert het gehoorszintuig op veel grovere trillingen uit de omgeving die geluiden heten en de tastzin neemt nog andere frequenties waar alsook de druk van allerlei substanties; de smaak- en de reukzin detecteren de chemie van zekere stoffen en ook ons verstand, ons taal- en rekenkundig vermogen, onze communicatievaardigheden en evenzeer ons gevoel voor evenwicht en schoonheid ontspringen aan eindeloze reeksen van wisselwerkingen van ons innerlijke met de buitenwereld, die op deze wijze gefinetuned werden. De intermenselijke relaties maar ook onze relaties met de andere dieren, met de planten en met alle andere delen van de werkelijkheid kunnen in de loop der eeuwen eigenlijk alleen maar worden bijgestuurd of dus verbeteren omdat, om het maar simpel uit de drukken, de ervaring de beste leermeester is. Het plotselinge verschijnen van virtuele werkelijkheden, specifiek in de cultuur van mensen, kan om die reden wel niet anders wezen dan een bijzonder traumatische gebeurtenis.

De virtuele realiteit betekent het werkelijk zijn van het onwerkelijke of het echt bestaan van het onware en dat is het wezen van de leugen. Maar van leugens kan pas sprake zijn waar zij ook als zodanig worden bedoeld (door iemand). Zolang men wordt geconfronteerd met onverwachte reacties uit de buitenwereld, veronderstelt men natuurlijkerwijze dat men zich in zijn verwachtingen heeft vergist vanuit een gebrek aan informatie of vanwege zekere tekortkomingen of onnauwkeurigheden van bijvoorbeeld de waarneming. Die dingen doen zich uiteraard voortdurend voor en zij zijn ook essentieel voor de groei en de vervolmaking welke deze voortdurende feedback vereist. Maar met de opkomst van de leugen en het bedrog in de wereld van de levende wezens, wordt de zaak een beetje ingewikkelder.

Planten en dieren houden elkaar voor de gek om elkaar te kunnen verslinden, om te kunnen paren of om tal van redenen welke dikwijls verband houden met het zelfbehoud en met het behoud van de soort. Het gaat dan bijvoorbeeld om de creatie van illusies: een vis gedraagt zich tegenover een tweede vis als een prooi en op het ogenblik dat die wil toehappen, wordt de vis die toehapt door de vis die zich als prooi voordeed, verslonden. Mimicry kent vele vormen en verbijsterend is de nabootsing door onkruiden van de zaden van tamme gewassen met de 'bedoeling' dat de mens ze zou verspreiden. Bepaalde rupsen bootsen de geluiden na van de mierenkoningin om de mieren te kunnen parasiteren. De koekoek die een broedparasiet is, weet het door hem overboord gegooide volle vogelnest te imiteren. Dat dit alles zou resulteren uit loutere diversificatie en natuurlijke selectie, kon Charles Darwin zelf, de architect van de evolutietheorie, niet eens geloven.

Maar het ineens opdagen van virtuele werelden gaat veel verder dan wat de etiologie ons onderwijst over het sluwe gedrag waarmee dieren zich overeind weten te houden in de jungle van het leven. De creatie van een wereldbeeld dat geen enkel verband houdt met de ervaarbare realiteit in de theologische uitleggingen van allerlei religies is van een andere orde dan wat dieren en planten kunnen verzinnen wanneer zij elkaar voor de gek willen houden. Een godsdienst die sprookjesachtige dogma's in het vaandel voert en die erin slaagt om de belijdenis af te dwingen van miljarden mensen in de zin waarin George Orwell dat in zijn 1984 beschrijft, getuigt van een niets en niemand ontziende terreur waarbij alleen de specifieke wellust welke de uitoefening van die macht begeleidt, wordt nagestreefd: macht bezitten diegenen die aan anderen kunnen verbieden om te beweren dat de som van twee en twee gelijk is aan vier. Macht wordt uitgeoefend waar dit verbod in weerwil van de aantoonbare waarheid standhoudt dankzij de dreiging van geweld en het gruwelijke gebruik ervan. Zeer in tegenstelling tot de mimicry waarmee dieren niets anders nastreven dan de eigen overleving, heeft de machtswellust als motor van een religie geconcretiseerd in een paar miljard belijders van openlijke leugens een sadistisch karakter in de authentieke betekenis van de term: mensen folteren andere mensen (of veeleer: een libertijnse elite foltert het volk) om te ontsnappen aan de verveling.

Want op de keper beschouwd is het dat wat de clerus doet wanneer zij, theologiserend, een virtueel heelal construeert en dit er dan ook daadwerkelijk in hamert bij haar 'gelovigen' - tussen aanhalingstekens want eigenlijk moet men spreken over haar onderworpenen. Gelovigen zijn onderworpenen, armen die openstaan voor principieel grenzeloze uitbuiting en wel door een kaste van vrijgeesten of lieden die het libertinisme beoefenen en dan nog in die mate dat zij zich schaamteloos voordoen als heilige belijders van een leer waarvan zij, zoals Dostojevski het in zijn Parabel van de Grootinquisiteur van Sevilla (1) heeft onthuld, zelf geen jota geloven en die geen ander doel heeft dan de onderwerping van het volk ten dienste van hun eigen gesofisticeerde geneugten. Het lijvige document dat de Franse socioloog en journalist Frédérick Martel hierover in 2019 publiceerde, laat niets aan de verbeelding over: Sodoma: enquête au cœur du Vatican (2) schildert een elite van in luxestaat Vaticaanstad residerende, rotverwende, arrogante, in rijkdom badende en egocentrische materialisten.

Nu de virtuele kosmos van het katholicisme geleidelijk versast wordt naar de musea van de wereldpolitiek en nu steeds bredere lagen van de wereldbevolking hopen dat dit eerlang ook de bestemming van alle andere religies zal wezen, verplaatst zich gestaag het brein van dit gigantische monster dat schermde met het hiernamaals en met het eeuwig leven naar een welhaast volledig uitgewerkt model dat het hiernumaals beoogt met een door de wonderen van de chemie verwezenlijkt allerprettigst bestaan bevrijd van alle leed en met het vooruitzicht op de principiële onsterfelijkheid welke wordt beloofd door een van haar grootste steunpilaren, namelijk de medische wetenschap, die nu reeds een pijnloos levenseinde garandeert en die volgens sommigen ook al de beloofde eeuwigheid te bieden heeft dankzij het cryonisme - voor wie dit wensen, en het uiteraard ook kunnen betalen.

De nieuwe dictatuur houdt wegens de werkelijkheid van het leed en van de dood in feite reeds alle stervelingen in een ijzeren machtsgreep en zij ware misschien niet danig te blameren indien zij verankerd was in louter de wetenschap dat god een creatie is van de mens en dat de mens nu maar zelf eens voor god moest gaan spelen zoals in Muth in de gedichtencyclus Winterreise van Wilhelm Müller welke beroemd werd nadat Franz Schubert die in het jaar voor zijn dood op toon zette: Will kein Gott auf Erden sein,/Sind wir selber Götter. Wat de nieuwe dictatuur gevaarlijk maakt voor ons, is het vaste geloof, welke een consequentie is van haar bittere stellingen, dat de mens een schim is, gedoemd om te vergaan, niet omdat hij slechts een schepsel was met de sterfelijkheid belast maar omdat hij niet meer dan een illusie zou zijn, iets dat in feite nooit heeft bestaan, een verschijnsel waarop wij ons verkijken, precies zoals wij ons verkijken op het vermeende gezicht van de levenloze maan. Voor de 'nieuwe' dictator is de mens een wanschepsel dat moet wijken voor de dood welke de ijzige kosmos uitstalt en in die vloek weerklinkt de stem van hem die reeds protesteerde bij de schepping van het zogenaamde evenbeeld van God, met name Vondels Lucifer.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 17 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie de zogenaamde raamvertelling in Fjodor Dostojevski zijn in het jaar voor zijn dood verschenen roman: De gebroeders Karamazov, 'De Russische Heraut' ('Ру́сский ве́стник'), 1879-1880.

(2) Frédérick Martel, Sodoma: enquête au cœur du Vatican, Robert Laffont, 2019.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 4. Lucifer

Natuurlijkerwijze is de band tussen ons lichaam en de wereld de resultante van een groei die even oud is als de kosmos waarin al wat was, wat is en wat zal zijn, gestalte krijgt: alle elementen die de kosmos rijk is en die er geboren werden in bijzondere omstandigheden waar men nog steeds het raden naar heeft, worden herboren in elk levend wezen in een nieuwe, hogere orde, zodat de binnen- en de buitenwereld van alle schepselen op elkaar zijn ingesteld in een proces dat al vele miljarden jaren aan de gang is. Het oog is een verzameling van cellen welke in de loop van het groeiproces van het betrokken wezen zijn gaan reageren op de aanwezigheid van licht en het zien van kleuren volgt uit de ontwikkeling van lichtgevoelige cellen tot cellen die specifiek gevoelig zijn voor zekere golflengten van licht welke wij als specifieke kleuren benoemen. Analoog resulteert het gehoorszintuig op veel grovere trillingen uit de omgeving die geluiden heten en de tastzin neemt nog andere frequenties waar alsook de druk van allerlei substanties; de smaak- en de reukzin detecteren de chemie van zekere stoffen en ook ons verstand, ons taal- en rekenkundig vermogen, onze communicatievaardigheden en evenzeer ons gevoel voor evenwicht en schoonheid ontspringen aan eindeloze reeksen van wisselwerkingen van ons innerlijke met de buitenwereld, die op deze wijze gefinetuned werden. De intermenselijke relaties maar ook onze relaties met de andere dieren, met de planten en met alle andere delen van de werkelijkheid kunnen in de loop der eeuwen eigenlijk alleen maar worden bijgestuurd of dus verbeteren omdat, om het maar simpel uit de drukken, de ervaring de beste leermeester is. Het plotselinge verschijnen van virtuele werkelijkheden, specifiek in de cultuur van mensen, kan om die reden wel niet anders wezen dan een bijzonder traumatische gebeurtenis.

De virtuele realiteit betekent het werkelijk zijn van het onwerkelijke of het echt bestaan van het onware en dat is het wezen van de leugen. Maar van leugens kan pas sprake zijn waar zij ook als zodanig worden bedoeld (door iemand). Zolang men wordt geconfronteerd met onverwachte reacties uit de buitenwereld, veronderstelt men natuurlijkerwijze dat men zich in zijn verwachtingen heeft vergist vanuit een gebrek aan informatie of vanwege zekere tekortkomingen of onnauwkeurigheden van bijvoorbeeld de waarneming. Die dingen doen zich uiteraard voortdurend voor en zij zijn ook essentieel voor de groei en de vervolmaking welke deze voortdurende feedback vereist. Maar met de opkomst van de leugen en het bedrog in de wereld van de levende wezens, wordt de zaak een beetje ingewikkelder.

Planten en dieren houden elkaar voor de gek om elkaar te kunnen verslinden, om te kunnen paren of om tal van redenen welke dikwijls verband houden met het zelfbehoud en met het behoud van de soort. Het gaat dan bijvoorbeeld om de creatie van illusies: een vis gedraagt zich tegenover een tweede vis als een prooi en op het ogenblik dat die wil toehappen, wordt de vis die toehapt door de vis die zich als prooi voordeed, verslonden. Mimicry kent vele vormen en verbijsterend is de nabootsing door onkruiden van de zaden van tamme gewassen met de 'bedoeling' dat de mens ze zou verspreiden. Bepaalde rupsen bootsen de geluiden na van de mierenkoningin om de mieren te kunnen parasiteren. De koekoek die een broedparasiet is, weet het door hem overboord gegooide volle vogelnest te imiteren. Dat dit alles zou resulteren uit loutere diversificatie en natuurlijke selectie, kon Charles Darwin zelf, de architect van de evolutietheorie, niet eens geloven.

Maar het ineens opdagen van virtuele werelden gaat veel verder dan wat de etiologie ons onderwijst over het sluwe gedrag waarmee dieren zich overeind weten te houden in de jungle van het leven. De creatie van een wereldbeeld dat geen enkel verband houdt met de ervaarbare realiteit in de theologische uitleggingen van allerlei religies is van een andere orde dan wat dieren en planten kunnen verzinnen wanneer zij elkaar voor de gek willen houden. Een godsdienst die sprookjesachtige dogma's in het vaandel voert en die erin slaagt om de belijdenis af te dwingen van miljarden mensen in de zin waarin George Orwell dat in zijn 1984 beschrijft, getuigt van een niets en niemand ontziende terreur waarbij alleen de specifieke wellust welke de uitoefening van die macht begeleidt, wordt nagestreefd: macht bezitten diegenen die aan anderen kunnen verbieden om te beweren dat de som van twee en twee gelijk is aan vier. Macht wordt uitgeoefend waar dit verbod in weerwil van de aantoonbare waarheid standhoudt dankzij de dreiging van geweld en het gruwelijke gebruik ervan. Zeer in tegenstelling tot de mimicry waarmee dieren niets anders nastreven dan de eigen overleving, heeft de machtswellust als motor van een religie geconcretiseerd in een paar miljard belijders van openlijke leugens een sadistisch karakter in de authentieke betekenis van de term: mensen folteren andere mensen (of veeleer: een libertijnse elite foltert het volk) om te ontsnappen aan de verveling.

Want op de keper beschouwd is het dat wat de clerus doet wanneer zij, theologiserend, een virtueel heelal construeert en dit er dan ook daadwerkelijk in hamert bij haar 'gelovigen' - tussen aanhalingstekens want eigenlijk moet men spreken over haar onderworpenen. Gelovigen zijn onderworpenen, armen die openstaan voor principieel grenzeloze uitbuiting en wel door een kaste van vrijgeesten of lieden die het libertinisme beoefenen en dan nog in die mate dat zij zich schaamteloos voordoen als heilige belijders van een leer waarvan zij, zoals Dostojevski het in zijn Parabel van de Grootinquisiteur van Sevilla (1) heeft onthuld, zelf geen jota geloven en die geen ander doel heeft dan de onderwerping van het volk ten dienste van hun eigen gesofisticeerde geneugten. Het lijvige document dat de Franse socioloog en journalist Frédérick Martel hierover in 2019 publiceerde, laat niets aan de verbeelding over: Sodoma: enquête au cœur du Vatican (2) schildert een elite van in luxestaat Vaticaanstad residerende, rotverwende, arrogante, in rijkdom badende en egocentrische materialisten.

Nu de virtuele kosmos van het katholicisme geleidelijk versast wordt naar de musea van de wereldpolitiek en nu steeds bredere lagen van de wereldbevolking hopen dat dit eerlang ook de bestemming van alle andere religies zal wezen, verplaatst zich gestaag het brein van dit gigantische monster dat schermde met het hiernamaals en met het eeuwig leven naar een welhaast volledig uitgewerkt model dat het hiernumaals beoogt met een door de wonderen van de chemie verwezenlijkt allerprettigst bestaan bevrijd van alle leed en met het vooruitzicht op de principiële onsterfelijkheid welke wordt beloofd door een van haar grootste steunpilaren, namelijk de medische wetenschap, die nu reeds een pijnloos levenseinde garandeert en die volgens sommigen ook al de beloofde eeuwigheid te bieden heeft dankzij het cryonisme - voor wie dit wensen, en het uiteraard ook kunnen betalen.

De nieuwe dictatuur houdt wegens de werkelijkheid van het leed en van de dood in feite reeds alle stervelingen in een ijzeren machtsgreep en zij ware misschien niet danig te blameren indien zij verankerd was in louter de wetenschap dat god een creatie is van de mens en dat de mens nu maar zelf eens voor god moest gaan spelen zoals in Muth in de gedichtencyclus Winterreise van Wilhelm Müller welke beroemd werd nadat Franz Schubert die in het jaar voor zijn dood op toon zette: Will kein Gott auf Erden sein,/Sind wir selber Götter. Wat de nieuwe dictatuur gevaarlijk maakt voor ons, is het vaste geloof, welke een consequentie is van haar bittere stellingen, dat de mens een schim is, gedoemd om te vergaan, niet omdat hij slechts een schepsel was met de sterfelijkheid belast maar omdat hij niet meer dan een illusie zou zijn, iets dat in feite nooit heeft bestaan, een verschijnsel waarop wij ons verkijken, precies zoals wij ons verkijken op het vermeende gezicht van de levenloze maan. Voor de 'nieuwe' dictator is de mens een wanschepsel dat moet wijken voor de dood welke de ijzige kosmos uitstalt en in die vloek weerklinkt de stem van hem die reeds protesteerde bij de schepping van het zogenaamde evenbeeld van God, met name Vondels Lucifer.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 17 september 2022)

Verwijzingen:

(1) Zie de zogenaamde raamvertelling in Fjodor Dostojevski zijn in het jaar voor zijn dood verschenen roman: De gebroeders Karamazov, 'De Russische Heraut' ('Ру́сский ве́стник'), 1879-1880.

(2) Frédérick Martel, Sodoma: enquête au cœur du Vatican, Robert Laffont, 2019.

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 3. De moordende plicht zichzelf te wantrouwen

De verleiding van het virtuele is verwant met het bedrieglijke van de wens omdat het virtuele zich verhoudt tot het echte zoals de wens zich verhoudt tot de wil. En hier loert het sentiëntisme om de hoek, de pijnstillersmentaliteit, de valse leer dat het goede samenvalt met het genot en het kwaad met het leed.

Het gevaarlijke aan de virtuele werelden is dat de ervaring die ze ons over hen bezorgen, niet strookt met de achterliggende werkelijkheid precies zoals het gevoel dat pijnstillers ons geven, de oorzaak van de pijn onzichtbaar maakt in plaats van die te verhelpen: wij voelen ons dan goed maar we zijn het niet, we kunnen ons niet langer op ons gevoel vertrouwen omdat het ons beliegt. Een list heeft ons gestrikt met als resultaat dat wij voortaan verplicht zijn om ons eigenste gevoel, om onszelf te wantrouwen.

De wil onderscheidt zich van de wens doordat de wil met de realiteit verbonden is in die zin dat men pas datgene kan willen waarvoor men ook bereid is wat te doen terwijl de wens zich ophoudt in een fantasiewereld die geen andere inzet vraagt dan de overgave aan bedrog. Dromen mag, dromen zijn verbeelding: dromen zijn alleen gevaarlijk als men zich niet langer bewust is van het feit dat men droomt, en dat is inbeelding, en precies daar ligt het gevaar van virtuele werelden: dat zij ons laten vergeten dat zij eigenlijk onecht zijn; dat wij zodanig opgaan in het spel dat wij vergeten dat we spelen. Doen we dat, dan haalt de realiteit ons in en wel op een allerminst zachtaardige wijze. Het verbergen van de werkelijkheid achter een façade is een activiteit met een zeer beperkte houdbaarheidsdatum.

Immers, het euvel van de virtualiteit brengt malafide lieden op ideeën: zoals de moordenaar een wapen ziet in een schaar die dient om nagels mee te knippen, zo azen zij erop om, meestal met het oog op eigen gewin, anderen te gaan opsluiten in een virtueel bestaan. Mensen die het met anderen niet te best menen, creëren virtuele werelden als een soort van wapens waarmee zij al dan niet vermeende concurrenten soms voor eeuwig en drie dagen op het verkeerde been zetten, afsluiten van de realiteit, blinddoeken, verlammen en feitelijk 'buiten spel' zetten door hen op te sluiten in een vergiftigd spel dat immers dezelfde uitwerking heeft als de middeleeuwse vergeetput.

Reeds vele eeuwen lang beijvert zich de clerus om van mensen 'gelovigen' te maken en in de bundel 'Beminde gelovigen' steekt Godfried Bomans de draak met de onwerkelijkheden die men het volk probeert aan te praten om het te modelleren naar een kudde met het gewenste gedrag: weinig geblaat en veel wol. Bomans was een van de tallozen die het niet langer konden bolwerken om rede en verstand te onderdrukken welke dan in de vorm van spot en soms sarcasme in de gedaante van verzonnen verhalen of zelfs literatuur, ja, kunst, de toegang tot de echte wereld niet meer kon worden ontzegd omdat nu eenmaal ieders krediet verliezen al wie de nar niet in hun midden dulden. Van de virtuele wereld tot dewelke allerlei theologieën het natuurlijke bestaan herschapen hebben, is het katholicisme exemplarisch en dan vooral de middeleeuwse versie, het Thomisme, dat op elke mogelijke vraag omtrent de waarheid wel een antwoord wist te verzinnen.

Totdat het de spuigaten begon uit te lopen uiteraard en het contrast tussen het geloof en de werken bij wie het voorbeeld moesten geven, al te gortig werd alsook het misbruik van de goedgelovigheid der christenen. Terwijl zij elders waar nog honger is en bijgeloof de kerk nog dapper doorgaat met bekeren omdat zij heel goed weet dat mensen oud zijn en versleten tegen de tijd dat hun de schellen van de ogen vallen, heeft zij momenteel in een zeker gedeelte van de wereld waar het licht der rede aangestoken werd, vooralsnog afgedaan. Maar kijk, de booswichten die altijd garen sponnen bij de blindheid van de kudde, hebben zich nu toegelegd op de creatie van nieuwe virtualiteiten welke de sprookjes uit de oude doos gewis een aardige neus zetten.

Een virtuele wereld welke gecreëerd werd als een valluik met de bedoeling mensen 'op te lichten' wat wil zeggen dat hen de vaste grond onder de voeten weggeritst wordt, presenteert zich uiteraard precies zoals ook alle andere leugens zich voordoen, wat wil zeggen: in de vorm van de waarheid en dan nog het liefst in de gedaante van een of andere dringende noodzaak. Zoals ten tijde van Christoffel Columbus de toenmalige paus middels een voor te lezen document (in casu het beruchte Requerimiento) aan de Indianen diets maakte dat hij als vertegenwoordiger van God zelf op aarde het recht en zelfs de plicht had om hen tot bekering tot het alleenzaligmakende geloof te dwingen op straffe van verslaving, wat daadwerkelijke uitroeiing betekende (1), zo plegen vandaag andersoortige maar niet minder te vrezen gezagsdragers een aanslag op de vrijheid van de voltallige wereldbevolking door hen onder meer middels onbetaalbare boetes daarvan te overtuigen dat het volk zich voor zijn eigen bestwil moet gaan onderwerpen aan de verordeningen van de WHO, de nieuwe kerk van het hiernumaals of van gelijkaardige tentakels van de nieuwste dictatuur, welke een voorbereiding vormt op de alleenheerschappij van Moloch, de gevreesde menseneter.

Het allerlaatste boek van de Bijbel, genaamd De Openbaring van Johannes, een apocalyptisch of onthullend visioen, neergeschreven op de berg Patmos, profeteert over de eindtijd. Onder meer wordt daar verteld hoe de vrijheid van de mensen zal beknot worden en hoe men met niets minder dan met zijn leven zal betalen voor zijn redding, zoals bij uitstek het geval is in het martelaarschap. De banneling Johannes zelf werd omgebracht door middel van de messingen stier waarmee christenen werden geëxecuteerd in het Romeinse Rijk. De veroordeelde werd opgesloten in de stier waaronder men vuur maakte zodat het gloeiende messing het slachtoffer roosterde. De constructie zat vol buizen ter versterking van de kreten van de martelaar. Deze Siciliaanse stier is verwant met de Moloch aan wie kinderoffers werden gebracht. Door gebruikmaking van onder meer gematria wordt gewag gemaakt van verborgen betekenissen achter de zichtbare dingen en gebeurtenissen en de gelovigen worden middels dit mystiek symbolisme quasi onherroepelijk weggerukt uit de realiteit en steeds dieper in de door de theologie geschapen virtuele wereld haar binnen gelokt: velen hebben hun ganse leven gespendeerd aan verwoede, vaak vernuftige pogingen om de zogenaamde 'tekenen des tijds' op te sporen en te verklaren. De virtuele wereld die daaruit resulteerde was er een van zuivere waanzin en de waanzinnigen heetten 'exorcisten' of 'duiveluitdrijvers' (die met toverformules de bezetenen verlosten van de duivel, onder wie élke boorling, namelijk bij zijn doopsel) maar ook 'heiligen' of 'gelovigen' zonder meer. Het symbolisme van Sint-Augustinus, later uitgewerkt door de allergrootste kerkvader Thomas Aquinas, is hier zeer voorbeeldig. Deze waanzin van religieuze makelij wortelde zich zo hardnekkig in de wereld dat uitgerekend de ongelovigen die er derhalve aan ontsnapten, als bezetenen of als waanzinnigen konden worden weggezet.

Nu de religieuze waanzin door de wetenschappelijke werd ingehaald, de booswichten hun zwarte pij verwisseld hebben voor een witte kiel en allerlei universitaire instellingen in de plaats gekomen zijn van de voormalige katholieke instituten (waarbij 'universitair' en 'katholiek' exact dezelfde betekenis hebben van 'alomgeldigheid'), explodeert de verwarring die de hernieuwde machtsgreep mogelijk maakt van de verborgen heersers over het uit te buiten volk dat wordt ondergebracht in wat op de keper beschouwd virtuele stallen zijn in analogie met de veestallen waarin dieren door mensen worden ondergebracht om ten slotte te worden opgegeten: het vee weet niet dat het gestald wordt om vetgemest te worden en verslonden maar het ruikt wel onraad wanneer het naar de slachtbank wordt geleid en van deze reukzin zijn vooralsnog een deel van de mensen in het bezit, die dan hoe dan ook lucht geven aan hun bezorgdheid over het onechte en het leugenachtige dat zij alom menen te ontwaren, al valt het bijzonder moeilijk om dit exact te duiden, zoals het ook heel lastig kan zijn om een zekere stank te benoemen en te situeren terwijl men weet dat stank misschien wel brand verraadt, vergif of ander onheil dat om zich grijpt en dat weerloos maakt en doodt.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 16 september 2022)

Verwijzingen:

(1) De belangrijkste auteur van het 'requerimiento' (d.d. 1513) was de Spaanse rechtsgeleerde Juan López de Palacios Rubios (1450-1524). Het document werd voorgelezen aan de Indianen. Daarin werden zij 'gevraagd' zich te onderwerpen als vazallen van de Spaanse vorst en als onderdanen van de paus en als zij weigerden, zouden zij met geweld worden onderworpen en tot de slavernij worden gedwongen. Zie: https://en.wikipedia.org/wiki/Juan_L%C3%B3pez_de_Palacios_Rubios

Een vertaling naar het Nederlands van de hand van Jan De Vos s.j. (in: La Paz de Dios y del Rey, Colección Ceiba, Chiapas, Mexico, 1980, pp. 71-73) van de integrale Spaanse tekst van het Requierimiento van 1513 verscheen in de Vlaamse editie van jaargang 52 van het tijdschrift Streven in een artikel van de hand van Henk Jans, getiteld: Spaanse theologen over de kolonisatie van Amerika. Zie: https://www.dbnl.org/tekst/_str008198401_01/_str008198401_01_0061.php

Zie ook:

https://en.wikipedia.org/wiki/Spanish_Requirement_of_1513 en

https://web.archive.org/web/20070501102909/http://www.ciudadseva.com/textos/otros/requeri.htm

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 2. Zijn en schijn

De mens is een complex wezen en net zoals een woord of eender welk ander teken, wordt een mens of zijn betekenis niet alleen bepaald van binnenuit en dus door onder meer datgene waaruit hij samengesteld is maar ook van buiten uit, door de context waarin hij zich bevindt. Een 'x' in het woord 'taxi' is een letter, maar geplaatst tussen twee cijfers is het mogelijkerwijze een vermenigvuldigingsteken en op een verkeersbord kan het een verbodsteken zijn. Mensen verschillen onderling van binnenuit en tweelingen die van binnenuit ongeveer gelijk kunnen zijn, kunnen onderling verschillen van buiten uit omdat hun respectievelijke contexten verschillen - de context van elk van ons apart verandert overigens ook voortdurend. Maar mensen kunnen ook van buiten uit onderling gelijk zijn, bijvoorbeeld omdat zij eenzelfde beroep uitoefenen, wat dan soms nog geaccentueerd wordt door het uniform dat hen als het ware onpersoonlijk maakt en waarmee hun vervangbaarheid wordt geaccentueerd maar ook hun willoosheid en hun gehoorzaamheid aan degene van wiens beeld zij klonen zijn.

De mens is een complex wezen maar hij manifesteert zich meestal in slechts kleine onderdeeltjes tegelijk: als wij ons naar school begeven of naar ons werk, dan zijn wij voetganger, fietser, treinreiziger of automobilist. Als wij werken zijn wij arbeider, bediende, ambtenaar of winkelier. Als wij rusten, zijn wij slaper, televisiekijker, muziekliefhebber, restaurant-, café-, cinema- of operabezoeker, schaatser of voetbalspeler. Wij blijven dezelfde maar een veranderende context maakt dat ook wijzelf veranderen en elke specifieke situatie, elke wereld waarin wij ons begeven, eist van ons een aangepaste avatar: een gebruiker van het verkeer die een traject aflegt en verkeersregels volgt, een danser die zijn oefeningen doet, een leraar die lesgeeft voor de klas of een moeder die bevalt van een kind. Naarmate wij andere dingen doen, zijn wij iemand anders: wij niezen, snuiten onze neus, wij eten, koken, lopen, zitten, vertellen, luisteren, wij herinneren ons dingen of wij vergeten namen. Wij danken de Heer, we laten de hond uit, we geven de auto een wasbeurt of we bezoeken een kermis.

Wij ervaren een gevoel van vrijheid omdat wij ons kunnen verplaatsen van de ene naar de andere context waarbij ook wijzelf telkenmale veranderen en die verandering is allerminst oppervlakkig, getuige wat de kampbewakers uit de nazitijd vertellen over het wisselen van kleren na de dagtaak: met het afwerpen van het uniform lijkt het wel alsof ik ook de kampbewaker van mij afgeworpen heb, zo verklapt iemand van hen, tijden na de daden: ik wierp degene van mij af die in de door het uniform aangegeven functie zijn plicht vervulde en moordde op bevel.

De vele werelden waarin wij ons begeven, bestaan ook echt, zij zijn niet virtueel maar tegelijk veranderen wij zelf naarmate wij ons in andere werelden begeven. Wij veranderen onder invloed van de werelden waarin wij ons begeven en die ook echt zijn maar tevens onvolledig. Wij zijn onvolledig in werelden die zelf niet volledig zijn en die werelden spreken elk verschillende onderdelen van ons wezen aan en wekken ze, brengen ze tot leven, terwijl zij andere delen van onszelf laten rusten. Edoch, wat gebeurt er waar wij virtuele werelden betreden en wanneer is een wereld virtueel?

Het Latijnse 'virtualis' betekent: 'slechts als kracht bestaand', 'in potentie', 'potentieel', 'als mogelijkheid'; verder vindt men in de woordenboeken dat 'virtueel' betekent: 'schijnbaar', 'niet echt doch enkel echt lijkend', 'denkbeeldig' of 'op het internet', 'voorwaardelijk', 'niet echt aanwezig'. Maar op grond van deze omschrijvingen rijst meteen de vraag of er ook maar iets kan bestaan dat direct of onbemiddeld aanwezig is want alle communicatie vergt een medium en elk medium transponeert het echte naar iets dat erop gelijkt: de gedachte wordt omgezet in een volzin, in een compositie, in een schets. Het medium draagt de betekenis van de gever naar de ontvanger via het teken dat een codering is van wat het betekent en dat door de ontvanger gedecodeerd moet worden, waarbij er onvermijdelijk een verlies aan betekenis optreedt terwijl, en dat is wel veel ernstiger, een discrepantie blijft bestaan tussen de mededeling en wat echt gebeurt: de zekerheid omtrent de feiten is met andere woorden nooit volkomen, er speelt steeds die mogelijkheid van de leugen, de ontrouw, het bedrog of de list.

Geheel onbemiddeld aanwezig lijkt alleen het 'Zelf' maar ook dat wordt gehuld in een waas van mysterie, getuige de uitgebreide mystiek welke zich daarrond heeft geweven in de loop van vele duizenden jaren. “Splijt het hout en ik ben er”, zo zegt God over zichzelf in spreuk 77 van het Thomasevangelie om zijn Onmiddellijke Aanwezigheid aan te duiden maar uiteraard mislukt die poging voor al wie niet reeds mystiek begaafd zijn. “Tat twam Asi”, “Gij zijt Dat”, zo zeggen de Hindoes over het Onvergankelijke Zelf dat zij met de Godheid of het Absolute identificeren: het volstrekt onbemiddelde, dat op zichzelf bestaat maar zonder het welke niets kan bestaan, het 'hypokeimenon' (ὑποκείμενον), de substantie of de essentie, bestaat zelf slechts als veronderstelling, het is met andere woorden evenzeer denkbeeldig of dus virtueel.

En zo rijst de vraag of tenslotte niet alles virtueel is en of het spreken over virtualiteit niet de verkapte bedoeling heeft om de illusie levend te houden dat er ook echte zaken bestaan. De avatar mag dan wel een masker wezen: 'masker' is ook de betekenis van 'persona' als spreekbuis of 'datgene waar doorheen ('per') men spreekt ('sona')' en waarvan het actuele woord 'persoon' werd afgeleid terwijl wij weten dat iemands persoonlijkheid in tegenstelling tot zijn karakter geen onveranderlijk gegeven is doch gevormd wordt en ook kan veranderen door vorming, door omstandigheden en dus door context en zo wordt ook wel geopperd dat mensen producten zijn van hun tijd. Indien Newton niet geleefd had, dan was er wel een ander die zijn werk gerealiseerd had en hetzelfde geldt dan ook voor ieder ander, zodat men de indruk krijgt dat de gehele inhoud van ongeacht welke persoon uiteindelijk een product is van de context, van de wereld. Zelfs onze genen zouden door langdurig herhaalde processen van 'trial and error' in de 'survival of the fittest' zijn geworden wat zij heden zijn, zodat de zogenaamde kern van ongeacht welk wezen, het zogenaamde 'innerlijk', de 'geest', de 'psyche' of de 'ziel' niet meer was dan een kostelijke illusie en aldus een virtuele realiteit, een denkbeeldig iets, een schijn, een vluchtige droom. En gesteld dat dit inderdaad het geval was en dat uiteindelijk niets ook echt was, dan was er slechts de onderlinge strijd der denkbeeldigheden, een strijd vergelijkbaar met die van de talloze producten op de markt die, in voortdurende concurrentie met elkander, zichzelf aanprijzen.

Edoch, het is ons geraden te veronderstellen dat er enerzijds echte dingen zijn en anderzijds valse; zoals wij ook moeten aannemen dat er waarheid is en leugen, recht en onrecht, schoonheid en lelijkheid. Alleen doen wij er beter aan om dat alles in gradaties te denken, ook al veronderstellen zij uiteindelijk het bestaan van het sublieme: sommige dingen zijn echter dan andere, rechtvaardiger, schoner of waarachtiger. Het virtuele is niet echt maar bijna echt en misschien moeten wij het welkom heten omdat het wel eens een verzachting kon betekenen van het echte dat soms al te rauw is. Wij bekleden als het ware de werkelijkheid met een toneel zoals wij ook de naaktheid bekleden met gewaden, de leegte met allerlei spullen die enkel dienen om die te vullen, de onwetendheid met explicaties die ons geen stap verder brengen maar die comfortabel aanvoelen zoals kussens op een al te harde houten bank en de taal met eufemismen, verkappingen, indirecte redes, oratorische vragen, beeldspraak en verhalen over dieren die in feite zekere mensen representeren.

Gevaarlijk wordt het alleen wanneer het virtuele ons van wat echt is gaat beroven: het lelijke dat de plaats inneemt van het schone, de leugen die zich nestelt waar de waarheid hoort te wonen en het schone dat verdrongen wordt door afzichtelijke taferelen. En dat is mogelijk omdat al hetgeen bestaat in onze aandacht leeft, terwijl de plaats in onze hoofden even beperkt is als de tijd: als wij onze uren doorbrengen met het schenken van gehoor aan mooipraters, betweters en leugenaars, bijvoorbeeld omdat zij zich voordoen als geleerden, leiders en rechtvaardige rechters, rest ons geen tijd meer om te luisteren naar de muziek van Bach en Pachelbel. Als wij de twintigduizend avonden van ons leven (want zo veel of zo weinig avonden worden ons geschonken als wij tenminste het geluk hebben om lang te leven) doorbrengen in het gezelschap van nieuwslezers en commentatoren of, erger nog, van ondermaatse acteurs in oeverloos uitgesmeerde inhoudsloze series op de buis, dan resten ons nog bitter weinig stonden voor het bewonderen van de schilderijen van Monet, Rembrandt, Vermeer en Michelangelo. Als wij ons zakgeld uitgeven aan de sensatiepers en ons volzuigen met roddels, blijven de diepzinnige romans van Dostojevski eeuwig ongelezen, alsook het welluidende Mei van Gorter, Langs de wegen van Stijn Streuvels, De mantel van Gogol, de verhalen van Edgar Allan Poe en Franz Kafka en De goddelijke komedie van Dante Alighieri. De werelden die deze kunstwerken oproepen, zijn allerminst virtueel, zij brengen echtheid in het leven en zuiveren het van schijn en van bedrog.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 15 september 2022)

Een onpersoonlijke macht is bezig de mensheid in een virtuele wereld naar binnen te lokken om die daarin op te sluiten

Aflevering 1. Dingen, woorden en getallen

De avatar is ons al bekend: het is oorspronkelijk een (Sanskriet) begrip uit het Hindoeïsme dat verwijst naar “(...) het incarneren of verschijnen van een (abstracte) god in de wereld in de persoon van een levend wezen”. (1) Het is een emanatie van de godheid in de mensenwereld. (2) En met betrekking tot de computerwereld is een avatar “de representatie van de persoon van vlees en bloed in de virtuele wereld of fantasiewereld." (3)

Wie zich identificeert met zijn avatar of wie door anderen daaraan gelijkgesteld wordt, treedt een wereld binnen of wordt een wereld naar binnen geduwd die grondig verschilt van de echte werkelijkheid en spontaan denkt men dan aan een spel met eigen regels dat binnen de realiteit bestaat, als het ware als een sub-realiteit. De regels van het spel kunnen grondig verschillen van de onontkoombare wetten van de werkelijkheid en over het algemeen is men zich niet ten volle bewust van de betoverende kracht van het spel en van de macht die het soms over de realiteit weet uit te oefenen. De macht die spelregels kunnen hebben alleen al over ons waarnemingsvermogen wordt bijvoorbeeld uitnemend geïllustreerd door het toneelstuk Dogville van Lars von Trier waarin het decor zich beperkt tot een reeks van afspraken en zo worden muren gerepresenteerd door krijtlijnen op de grond terwijl de toeschouwer binnen de kortste keren een echt decor blijkt waar te nemen.

Maar het gegeven van de subrealiteit of het spel is allerminst nieuw en evenmin nieuw is het verschijnsel waarbij de subrealiteit de plaats van de werkelijkheid zelf gaat innemen terwijl de werkelijkheid zelf verdrongen wordt naar het tweede plan. Dat verschijnsel deed zich namelijk voor van zodra de mens afbeeldingen ging maken van de werkelijkheid, van zodra hij dus is beginnen spreken en vooral schrijven, wat een aanvang neemt met aansprekingen en derhalve met naamgevingen: de naam is de avatar van het werkelijke ding in de wereld van de taal die binnen de authentieke werkelijkheid bestaat maar die eigen regels heeft die van de wetten die over de werkelijkheid heersen, afwijken.

Dat in de loop van de tijd de wereld van de taal de werkelijkheid zelf is gaan overheersen, is omzeggens een publiek geheim dat wij bijvoorbeeld kennen uit het gezegde: "Quod non est in Scriptis, non est in mundo": "Wat niet in de (Heilige) Schrift staat, bestaat ook niet in de wereld". Het beginsel heeft zich genesteld in de rechtspraak waar geldt dat een rechter geen rekening houdt met wat niet in de processtukken staat en wij kennen het principe ook in de politieke wereld waar de sanspapiers behandeld worden als onbestaande mensen omdat men er blijkt van uit te gaan dat men zijn menszijn aan zijn burgerschap te danken heeft.

Dat is overigens een succesrijke theorie welke steunt op de leer dat het denken een verinnerlijking is van de dialoog, het geweten een verinnerlijking van de wetten en het menszijn een product van de staatsvorming. Dit alles overeenkomstig de leer van de Schrift en meer bepaald (vooral) het eerste van de twee scheppingsverhalen in het boek Genesis, de hoofdstukken 1 en 2, waar het woord Gods de dingen beveelt te bestaan. Dat wordt herhaald in het evangelie volgens Johannes: "In den beginne was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God. Dit was in den beginne bij God. Alle dingen zijn door het Woord geworden en zonder dit is geen ding geworden, dat geworden is. In het Woord was leven en het leven was het licht der mensen; en het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet gegrepen." (4)

Zo is reeds in de eerste geschreven teksten te zien hoe de wereld van de taal zichzelf fundamenteler is gaan achten dan de wereld die zij benoemt. Aanvankelijk werden de namen op de dingen geplakt maar alras is men gaan geloven dat de dingen hun wezen aan hun namen ontlenen: de dingen worden geschapen middels de woorden die hen bevelen te bestaan.

Chronologisch gaan de dingen vooraf aan hun namen doch ontologisch is het net andersom: pas met hun namen worden de dingen erkend en krijgen zij toegang tot de wereld. En voor het gerechtvaardigd zijn van deze al dan niet schijnbare omkering valt wel heel wat te zeggen. In het hoofdstuk II.4, getiteld: Het wezen van het denken en het wezen van de taal, in: Trans-atheïsme werd deze problematiek al uit de doeken gedaan. (5)

Ofschoon er heel wat te zeggen valt voor het aanvaarden van het ontisch voorafgaan van de namen aan de dingen, moet toch een onderscheid worden gemaakt tussen het (natuurlijke) statuut van de dingen en het (culturele) statuut van de taal waaruit dan weer blijkt dat de omkering waarvan sprake in een heel ander perspectief geheel onterecht blijkt. Met kan hier ter verduidelijking een analogie maken met het statuut van de realiteit van het geld dat uiteraard van een lagere orde is dan de realiteit van de natuurlijke dingen.

Het geld ontleent zijn waarde aan menselijke afspraken zoals het zaad zijn groeikracht ontleent aan de natuur maar de vruchtbaarheid waarop het geld aanspraak maakt wanneer het zichzelf aanprijst bij de beleggers, is niet van dezelfde orde als de vruchtbaarheid van het zaad dat op de akkers groeit en dat de vruchten voorbrengt waarmee alles wat leeft zich voedt op straffe van niets minder dan de dood. Dat niemand zonder voedsel kan leven is een natuurlijk gegeven maar het gezegde dat niemand kan zonder geld, geldt niet omdat geld levenschenkend zou zijn maar omdat geld in staat is om voedsel onbereikbaar te maken (namelijk: voor wie er niet voor betalen). Voedsel schenkt leven maar geld is slechts een chantagemiddel, het is pas een noodzaak door de misdaad welke ermee verbonden is, het onthoudt immers het levenskrachtige voedsel aan wie er niet voor betalen. De legende van koning Midas kan bijzonder verhelderend zijn voor wie danig betoverd zijn door de illusie van het geld of het goud waarvan de houdbaarheidsdatum enerzijds door ontrouw wordt gefnuikt maar anderzijds ook door het gegeven van de schaarste: waar een tekort is aan brood, kan men het zelfs met al het goud van de wereld niet kopen.

Nu worden sinds vele jaren de mensen aan banden gelegd middels de virtuele werelden van de namen (de taal, verbonden met de kwaliteiten) en de getallen (het geld, verbonden met louter kwantiteiten) maar de vormen van virtualiteit die zich vandaag meester dreigen te maken van de werkelijkheid, blijken van een nog heel andere orde.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 13 september 2022)

Verwijzingen:

(1) https://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(hindoe%C3%AFsme)

(2) Ib.

(3) https://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(computer)

(4) Joh. 1: 1-18.

(5) Samenvatting: “Afbeeldingen van de werkelijkheid verleiden de waarnemer tot het identificeren van deze afbeeldingen met de werkelijkheid zelf: hij kijkt met de ogen van de afbeelder, die aldus het monopolie over zijn Zien, en dus macht over hem verwerft. Tussen de waarnemer (/de denker) en de werkelijkheid hebben zich aldus clusters van macht gevestigd; de waarnemer (/de denker) is van de werkelijkheid vervreemd: het is niet langer zijn eigen waarnemen en zijn eigen denken dat hem leidt. Hij heeft de werkelijkheid geruild voor een droom, en via zijn droomarbeid wordt hij uitgebuit. Het bedrog is onmogelijk zonder de misdaad tegen de waarheid, die er het eerste slachtoffer van is. Het gaat dus steeds om een misdaad tegen God. God buitensluiten gebeurt door hem af te beelden. Afbeelding is ont-ordening of miskenning van de Geest die aan de basis van de werkelijkheid van het afgebeelde ligt. Het is de miskenning van de tweede persoon als diegene die men aanspreekt: men herleidt hem tot een derde persoon waarover men spreekt als over een object. Onze houding tegenover de werkelijkheid is niet langer een aanspreking maar een afbeelding, zodat de ware werkelijkheid aan ons ontsnapt. Wij verarmen zodoende onze werkelijkheid en onszelf. Alleen door er te zijn, niet door iets te doen, looft de schepping haar Schepper. Sprekend en denkend maken wij voortdurend afbeeldingen, die echter Gods afbeelding zelf overschaduwen en er de toegang toe verhinderen. Alleen Gods woord - zijn naamgeving - is schepping: Hij beveelt de dingen te bestaan. De list van de duivel bestond erin de mens te laten geloven dat ook hij zich de goddelijke bevelen kon bemachtigen. Maar de mens kan enkel de namen van de bevelen uitspreken: hij heeft de macht noch het recht om ze als bevelen uit te spreken. Zo kan de boom van de kennis de mens niet baten, want hij behoort hem niet toe. Die vermeende kennis heeft de mens uit het paradijs gestoten. Zijn lot is zoals dat van de waarnemer die voortaan met de lens van de afbeelder kijkt. Zoals de afbeelder aan de toeschouwer de afbeelding verkoopt voor de prijs van de werkelijkheid, zo ook verkoopt de duivel aan de eerste mens de wereld voor de prijs van het paradijs, waarvoor hij voortaan blind is omdat hij kijkt met de ogen van de duivel. De verslaafdheid aan de wereld is een verslaafdheid aan een droom. De droom verslaaft omdat hij lust geeft, en daarom zal de bevrijding leed meebrengen. Bevrijding vergt daarom inzicht en toewijding: de mens moet ophouden met objectiveren; hij moet afstand doen van zijn vermeende macht en tot de erkenning van de ander komen. Het denken zelf is niet verwerpelijk, maar wel het instrumentaliserend denken tegenover de medemens, tegenover God, en tegenover de schepping als zodanig: respect sluit objectivering uit. Alle zijn is de vrucht van erkenning, of de liefde. Het einddoel van waarachtige kennis is niet bezit maar wel verwondering of aanbidding: wie aanbidt, objectiveert niet langer: hij staat tegenover een ‘Gij’ - een persoon. De zin van het denken is de verwondering, die een aanbidding is. In de aanbidding vindt de mens zijn bestemming. Zonder de verwondering, de aanbidding, of de intersubjectieve dimensie, is het denken volkomen inhoudsloos. In de mystieke geest wordt niet afgebeeld maar wel uitgenodigd - tot gemeenschap. Het betreft niet louter een gemeenschap van gedachten of een consensus, maar wel een één-zijn met het wezen zelf van wat niet langer afbeeldbaar is: het heilige. Taal verenigt haar gebruikers. Elk ding is zijn zin, tastbaar geworden in een patroon, en alle patronen zitten in hogere patronen ingebed. Bewegingen maken steeds deel uit van omvattender bewegingen. Tot op zekere hoogte is dat ook het geval met de taal, die dan louter interactie is. Interacties vertonen geen breekpunten: ze zijn continu, ze bepalen elkaar of worden door elkaar bepaald. Alleen hun ultieme oorsprong en hun ultiem doel ontsnappen daaraan. Taal als louter interactie spiegelt ons het beeld voor van een structuralistische wereld. Maar de taal vindt haar hoogste zin en dus haar eigenlijke wezen in communicatie: communicatie is een vorm van interactie, maar interactie is niet noodzakelijk communicatie. Interactie bevindt zich op het niveau van de natuurwetten; communicatie verbreekt deze wetten. Afspraken onder personen, en dus ook afspraken met zichzelf, leiden tot activiteiten die ontsnappen aan de traagheidswet. In wezen zijn zij naamgevingen, identificaties van dingen met namen, die deze dingen verheffen naar een hoger betekenisniveau. Ze zijn mogelijk dank zij de trouw. De trouw fundeert de mogelijkheid tot het maken van afspraken, welke de communicatie funderen. Interacties zijn continu, maar afspraken verbreken deze continuïteit en vergen specifieke inspanningen van de betrokkenen die aldus ingrijpen in het louter interactieve. Het is het vermogen tot trouw, dat aan de oorsprong ligt van elk nieuw betekenispatroon. Zo ligt aan de oorsprong van de alles omvattende werkelijkheid, de trouw van God jegens zijn schepselen, en niet bepaalde fundamentele natuurwetten, zoals het materialisme gelooft. Communicatie is geen voortgezette interactie, maar is een totaal nieuwe en andere activiteit dan het interageren. Elk universum ontspringt aan een gegeven woord, en alle dingen zijn door het Woord geworden. Taal is in wezen trouw, of: gegeven woord. Trouw is wezenlijk discontinu, want hij overwint de natuurwetten. Intersubjectieve afspraken constitueren universa voor de betrokken subjecten, en zo ook werd het Universum bij uitstek geconstitueerd. De menselijke taal is als een schaduw van Gods woord, die het goddelijke in de wereld naar binnen brengt, en hem daardoor verlicht. Cruciaal in de communicatie of de dialoog is de aanspreking, waarvan de naamgeving hun fundament is: ze betekent een erkenning of een ont-objectivering, een verheffing van het object tot subject. In de erkenning, in de naamgeving, wordt de persoon geschapen - in Gods erkenning en in onze erkenning van de medemens. Zoals het woord, verwijst ook de naam naar iets afwezigs, en hij is daarom een belofte. Iemand erkennen betekent: iemands bestaan-voor-ons beloven, en daarom is de naamgeving wezenlijk een persoonlijk engagement. In de naamgeving nodigt men de ander uit om zijn aanspreekbaarheid te aanvaarden, en om zich zodoende te positioneren in de geestelijke werkelijkheid, met het oog op eenwording. Men aanvaardt dan tevens de onvoltooidheid van de gegeven werkelijkheid én de plicht tot participatie aan de voltooiing. Aanspreken is gebieden tot trouw aan het te voltooien project van de liefde. Uit de oorspronkelijke aanspreking vloeien de tien geboden voort. In de structuur van de taal vindt men de structuur van de werkelijkheid zelf terug. De structuur van de taal weerspiegelt haar betekenis: de tekens worden door betekenissen bepaald, en niet andersom. In het geestelijke gaat het doel vooraf aan de middelen en lijkt de tijd omgekeerd te zijn. Maar omdat het hogere het lagere fundeert, is het de tastbare wereld zelf die wij ‘omgekeerd’ waarnemen. De orde van de taal keert de orde van een vervallende wereld om. Diep in de structuren van de taal zelf, ligt het geheim van het leven. Maar tot de boom des levens mag de mens geen toegang hebben. De werkelijkheid is overvol van taal. Omdat wij pas kunnen zien wat wij kennen, weerspiegelt de werkelijkheid onze eigen ziel. Tegelijk is de werkelijkheid een uitnodiging: elke eerlijke vorser verwondert zich; hij staat voor een mysterie dat hem aanspreekt; hij ontmoet Iemand. Het object van onze waarneming is een betekenisvol patroon. Betekenissen zitten verweven in steeds weer hogere en dwingendere betekenispatronen, waaraan wij al dan niet participeren. Zo zal hetzelfde object voor de goede een totaal andere betekenis hebben als voor de boze, en het zal dus ook een totaal ander ding zijn: de dingen zijn ‘slechts’ datgene waarvoor ze bestemd worden. We geven een eigen kijk op het dogma van de transsubstantiatie, en we besluiten dat onze participatie aan de liefde de werkelijkheid kan verenigen in zijn voltooiing.” (J. Bauwens, Transatheïsme. Een christelijk geïnspireerde verrijzenis uit het hedendaags materialisme, Serskamp 2003, samenvatting hoofdstuk II.4, pp. 734-737.) Zie: 168587.pdf (seniorennet.be) .