Vooraleer René Stockman de premier en de media impliciet gaat associëren met de architecten van Hitler's 'Lebensborn' - zij zouden 'het geval Claus' gebruiken voor het propageren van euthanasie bij de 'onvolmaakten' en de 'succeslozen' - stuurt hij eerst nog een verwijt aan het adres van de betreurde zelf, die zijns inziens onnadenkend was over de 'voorbeeldigheid' van zijn daad.

Maar vloekt dat niet met het (voorgewende?) respect van Stockman voor zijn 'andersdenkenden'? Hij heeft alvast de aftakelende en bijzonder invloedrijke Joannes-Paulus II van die kritiek gespaard en ook neemt hij nu zichzelf geen blad voor de mond. Voor alle duidelijkheid: volgens die 'andersdenkenden' oefent de kerk druk uit om mensen 'nodeloos' aan hun 'uitzichtloos' lijden vast te kluisteren...

O, speling van het lot: amper enkele decennia geleden kwamen hier ten lande gelijkaardige woorden uit de monden van talloze verdrukten, en zij waren gericht tegen het instituut dat Stockman nu verdedigt. En men make zich geen illusies: in acht genomen het persisteren van de kerkelijke macht in menige maatschappelijke sector, blijft tot vandaag bij de ongelovigen diezelfde klacht weerklinken...

Stockman gaat verder over "(...) hoever een samenleving zonder het eigenlijk te beseffen wordt meegesleurd met visies die normbepalend worden, indien ze maar genoeg herhaald worden, als evidenties binnen de media worden voorgesteld."

Andermaal: is indoctrinatie niet exact wat de kerk altijd al toegepast heeft? Met een ethiek "van hogerop geprogrammeerd", om Stockman nogmaals te citeren...

Wie nu nog tegenwerpt dat met "van hogerop" naar God zelf wordt verwezen, moet vrezen dat die haring niet meer bakt: naast het gegeven van de nieuwe en onsmakelijke concurrentie onder religies, is het uitgerekend die "groep in de samenleving" die door Stockman van arrogantie wordt beschuldigd, die ervoor gezorgd heeft dat voortaan elkeen (in de bijbel) kan lezen over, bijvoorbeeld, de "aansporing van hogerop tot moord en doodslag" zoals aangehaald in Etienne Vermeersch' "Kort vertoog over de god van het christendom". (1)

Kortom, het is geen dialoog wat dr. Stockman te bieden heeft: het zijn ordinaire beschuldigingen - die bij nader toezien ook zelfbeschuldigingen blijken - een geleerde en een bestuursman onwaardig.

Dit terwijl het misschien onverwacht vruchtbaar had kunnen zijn indien deze gelegenheid eindelijk was benut geworden voor die allang verdrongen discussie over die neutraliteit waarmee dit keer de gelovige schermt. Immers, is hij het niet die, onlangs nog, in de machtsstrijd om de scholen (ook wel het 'opvoedingsproject' geheten), haar bestaan ontkende?

Maar bovenal - en daar wilden wij graag toe komen - bovenal dient men zich te hoeden voor de overdreven achterdocht van de katholieke broeder. Want waar dr. Stockman ons wil laten geloven dat achter de vandaag heersende tendenties verborgen machten schuilen die de massa naar hun hand zetten, projecteert hij eigenlijk het hem uit kerkelijke kringen niet onbekende elitarisme en paternalisme naar een vermeend vijandig kamp. Ons lijkt het echter eenvoudiger om aan te nemen dat, ingevolge de simpele maar vandaag alles beheersende wet van vraag en aanbod, zowel de politici als de media gedwee dansen naar de pijpen van een massamens van wie zij in hun bestaan afhankelijk zijn. Adam Smith indachtig, zou deze reusachtige golem wel eens heel wat efficiënter te werk kunnen gaan dan de meest ingenieuze en elitaire think-tank. En in dat geval is vanzelfsprekend elk steekspel zoals ook bij deze gelegenheid weer werd opgevoerd, een steeds saaier wordend, louter spiegelgevecht.

Overigens: horen de gelovigen niet meer te weten dat de gevreesde duivel, de massamens is: de 'niet-persoon' bij uitstek? En misschien is hij het wel die gevreesd wordt in het leed en in de dementie, die ons doen kiezen voor wat wij 'het geringste kwaad' achten in het dilemma: de duivel of de dood.

Jan Bauwens, Pasen 2008

Verwijzingen:

(1) Slechts één citaat: "In Exodus 22, 17 vinden we de volgende noodlottige uitspraak: "Gij zult geen heks laten leven". Eeuwen later werden, met deze tekst als argument, duizenden (sommigen zeggen, honderdduizenden) onschuldige vrouwen op de brandstapel ter dood gebracht, nadat ze onder gruwelijke folteringen bekend hadden een heks te zijn." [cf.: http://www.etiennevermeersch.be/artikels/god_rel/kort-vertoog-over-de-god-van-het-christendom ].

Het verbinden van religieuze betekenis met gewelddaden staat gelijk met het plegen van geweld tegen de betreffende religie.

Elke religie die geweld rechtvaardigt, is daarom autodestructief.

Maar wat hier geldt voor geweldpleging, geldt vanzelfsprekend ook voor onheil zonder meer: door een onheil met een religieuze betekenis te verbinden, keurt men dit onheil goed, want men interpreteert het dan impliciet als een (destructieve) daad vanwege de godheid, of tenminste als een door de godheid toegestaan kwaad.

Maar uiteraard geldt dan hetzelfde met betrekking tot het religieus betekenen van een heil: door aan een heil religieuze betekenis toe te kennen, verbindt men tegelijk, impliciet, ook elk onheil met een religieuze betekenis, want men interpreteert het onheil dan eigenlijk als een gevolg van het niet tussenbeide gekomen zijn van de godheid die het had kunnen verhinderen indien hij dat maar had gewild.

Noch aan geweld, noch aan onheil, noch aan heil kan op een eigenlijke manier een religieuze betekenis toegekend worden: wat wij als goed of als kwaad ervaren, kunnen wij nimmer op een eigenlijke, betekenisvolle manier religieus duiden.

Om die reden is elke religie die niet volstrekt transcendent is aan de wereld, wezenlijk onrechtvaardig en ook autodestructief. Volstrekt transcendent, en bijgevolg ook rechtvaardig en ontsnappend aan autodestructie, kan alleen die religie zijn waarover niets gezegd wordt, of dus deze die zich nimmer manifesteert.

Vanzelfsprekend valt deze gedachtengang in duigen als de eerste zin onwaar is...

J.B., 17.03.08