Geld, slavernij en vrijheid

In een wereld waarin geld het afdwingmiddel bij uitstek is omdat er niets kan bekomen worden tenzij met geld, zodat zelfs de voortzetting van het eigen leven van geldbezit afhankelijk is, is men slaaf in zoverre men andermans werk moet doen om zelf in leven te kunnen blijven en is men vrij in de mate waarin men in staat is om onbezoldigde arbeid te verrichten.

Waar men vrijheid identificeert met geldbezit en derhalve met de mogelijkheid om anderen onder dwang te zetten, blijft men gevangen in de slavernij van de geldeconomie.

Vrijheid manifesteert zich in het opnieuw tot leven wekken van de eenvoudige samenwerking welke vanzelfsprekend was in het tijdperk dat aan het geldtijdperk voorafging. Daar worden iemands rechten niet bepaald door wat hij presteert maar wel door wat hij nodig heeft, en iemands plichten worden er niet zozeer bepaald door zijn schulden maar wel door zijn talenten.

Het aanzien van prestaties als voortbrengers van rechten kadert immers uitsluitend in een economie waarin het werk wordt ervaren als een straf die compensaties vereist — een economie die derhalve steunt op dwangarbeid, enkel passend in een wereld waarin arbeidsvreugde onbestaande is. In een wereld waarin de arbeidsvreugde als het enige en eigenlijke loon van het werk wordt beschouwd, zijn het uiteraard iemands talenten die hem ertoe nopen om ze tot ontwikkeling te brengen en dus om te werken — en in die wereld bestaat uiteraard geen slavernij.

(J.B., 24 juli 2016)