In het jaar 427 voor Christus werd in Athene de wijsgeer Plato geboren die in zijn Politeia de verschillende staatsvormen bespreekt en als de democratie aan de beurt is, vergelijkt hij deze met een narrenschip. Hij vraagt zijn publiek zich in te beelden dat zij zich op een schip bevinden waarvan de stuurlui weliswaar charmante, welbespraakte of opvallende figuren zijn maar zij weten helemaal niets af van de stuurmanskunst; zij worden door de meerderheid van de opvarenden aangeduid om het schip te besturen maar dan omwille van eigenschappen die met zeevaartaangelegenheden niets te maken hebben. Tegelijk krijgen bekwame stuurlui zelfs geen kans om aan het roer te gaan staan omdat zij bij de meerderheid niet in de smaak vallen: zij worden prompt als nietsnutten aan de kant geschoven. Plato zegt vervolgens dat men de (democratisch verkozen) politici van dat ogenblik gerust mag vergelijken met de matrozen van dit narrenschip en dat in een democratie de bekwame stuurlui verplicht aan wal moeten blijven toezien hoe het dat narrenschip vergaat. (1)

Verwijzingen:

(1) Zie: Plato, De staat, VI, 478-488. De prent is een weergave van de betreffende bladzijden in de Plato-uitgave in Nederlandse vertaling van Xaveer de Win, Uitgeverij De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen 1980, deel 3, pp. 297v.

NB: beschikbare Nederlandse vertaling van De staat van Plato op het internet: https://www.dbnl.org/tekst/plat008repu01_01/ 

De tekst over het zogenaamde narrenschip vindt men vanaf hier:

https://www.dbnl.org/arch/plat008repu01_01/pag/plat008repu01_01.pdf#page=231 

(Wordt vervolgd)           

(J.B., 31.03.2019)