Alle rechten voorbehouden Een variant van deze blog is te vinden op seniorennet op het volgende adres: http://blog.seniorennet.be/tisallemaiet/
12-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 35): Dood en verrijzenis
De
nieuwe pest (vervolg 35):
Dood
en verrijzenis
Over
het klassieke denken in termen van oorzakelijkheid schreef de grote
Schotse filosoof David Hume dat causaliteit in feite te herleiden is
tot de 'wet der gewoonte'. Als het regent, wordt de straat nat, zo
hebben wij altijd al ervaren, en daaruit besluiten wij dat de regen
het nat worden van de straat veroorzaakt. Wij zijn eraan gewend
geraakt dat het tweede op het eerste volgt en daaruit besluiten wij
dat het eerste, het tweede veroorzaakt
terwijl
het enige wat we ervan weten, is, dat het erop volgt.
We redeneren primitief, we zoeken een (boze) geest achter een banaal
feit, we induceren een 'oorzaak', we veralgemenen, we zondigen tegen
de elementaire logica.
Wie
geloven dat achter elk kwaad een kwaad opzet zit ofwel een dader,
steunen daarbij op de eigen ervaring dat men aan anderen kwaad kan
berokkenen, maar zij projecteren het morele op het natuurlijke, zoals
ook de primitieven doen waar zij onweer, tegenslag, ziekte en dood
toeschrijven aan boze geesten en aan goden. Alvast wie geloven in het
bestaan van de vrije wil, beweren dat men inzake schade onderscheid
moet maken tussen als zodanig door iemand bedoeld nadeel en schade
ingevolge gebeurtenissen die op generlei wijze doelen kunnen stellen.
Of
een epidemie of een pandemie het opzet koestert om de menselijke
bevolking op aarde uit te dunnen, is in dit licht een helemaal niet
zo makkelijk te beantwoorden vraag. Als bijvoorbeeld de Chinezen, de
Amerikanen of ISIS achter de pandemie zitten, is er, althans volgens
de gelovers in de vrije wil, inderdaad kwaad opzet in het spel en zij
veroordelen wie geloven dat hier bijvoorbeeld Gaia aan het werk is om
de overbevolking te bestrijden of te bestraffen. Nochtans bestaat er
zoiets als een onpersoonlijke bedoeling of althans geloven wij die in
bepaalde gebeurtenissen te herkennen.
In
levende organismen waarvan we niet kunnen zeggen dat ze een persoon
zijn, is een homeostase werkzaam, een streven
naar evenwicht. Over gassen, die toch ook geen personen zijn, zeggen
wij dat zij ernaar streven
om zich in de ruimte te verspreiden, water zoekt
het diepste punt, licht breekt
op die manier dat het zo weinig mogelijk hinder ervaart van het
midden waar het doorheen moet, massa's trekken
elkaar aan,
eenparig bewegende lichamen willen
hun
beweging handhaven en virussen dringen in onze cellen naar binnen
omdat ze zich willen
voortplanten.
Alle dingen lijken in staat te zijn om te willen maar David Hume
indachtig moet men hier opmerken dat wijzelf het zijn die deze wil in
de dingen leggen, zoals we ook oorzaken in gebeurtenissen
projecteren. Maar wat dan gezegd van onze eigen
wil?
Geldt
wat wij over al het andere zeggen dan ook niet voor onszelf? Is ook
onze eigen wil niet een illusie zoals sommige hedendaagse
onderzoekers beweren op grond van de vaststelling dat wij reeds
onbewust beslist hebben om een bepaalde beweging te maken op het
ogenblik dat het in onze gedachten komt om dit te doen?
Een
pandemie wil helemaal niets, het zijn wijzelf die aan de pandemie een
wil toekennen. En toch kunnen wij niet ontkennen dat de pandemie een
zekere richting uitgaat alsof
zij een bedoeling had, net zoals de steen, het water en het levend
organisme.
Als
wij de bewering van David Hume ernstig nemen, dat er geen causaliteit
bestaat doch slechts de wet der gewoonte, en daaruit volgend, dat ook
de wil slechts een projectie is, dan blijkt elk verschil weg te
vallen tussen de menselijke vrije wil en die van stenen, water,
virussen of naar homeostase strevende organismen. Of andersom: als
wij over onszelf alsnog beweren dat we iets kunnen willen, dan mogen
wij dat ook zeggen over stenen, water en een virus. En dan mogen we
ook zeggen dat een pandemie een wil heeft. Derhalve is de volgende
vraag terecht: wat wil een pandemie?
Ongeveer
een eeuw geleden ontstond een nu al geruime tijd op het achterplan
geraakte wetenschap genaamd dieptepsychologie bij voornamelijk Jung,
Adler en Freud. Meer bepaald Carl Gustav Jung ontdekte het zogenaamde
collectief onbewuste met de archetypen, de legenden en de mythen die
de ziel van een cultuur uitmaken en die in een heel bijzondere
relatie staan tot onze zogenaamde rationele kennis. Ware het nu te
ver gezocht indien men inzake het verloop van epidemieën zou wijzen op
de mogelijke betekenissen met betrekking tot de levenscyclus van
legendarische vampieren in wie deze ziekten als het ware
verpersoonlijkt worden? Hoe dan ook was het de ervaring van vele
millennia welke vorm gaf aan de inhoud van de betrokken legenden
terwijl wetenschap per definitie kennis is die uit de ervaring stamt,
opgedaan doorheen de eeuwen in de echte wereld of, waar die niet
voorhanden was, in de namaakwerelden van de laboratoria.
Het
is niet helemaal exact wat we hier vertellen maar laten wij eens
aannemen dat vampieren, net zoals virussen, ontstaan noch vergaan:
zij staan daarentegen op geregelde tijdstippen op uit een schijndood
om zich te vernieuwen, om zich voort te planten, wat zij doen door
zich te bezatten aan het bloed van hun onvrijwillige gastheren op wie
zij parasiteren. Een virus is altijd een gans legioen, nochtans onder
het bevel van een enkele 'geest' die, zoals verpersoonlijkt in de
bijen- of een mierenkoningin, de hele zwerm coördineert en die
bepaalt wanneer het ogenblik gekomen is om toe te slaan of om zich
weer terug te trekken. In de middeleeuwen werd het ophouden van de
pest in Gent toegeschreven aan de heilig Macharius en of het daar om
een wonder ging, is voor discussie vatbaar maar alvast bleek de pest
zich in een mum van tijd teruggetrokken te hebben, even plotseling
als ze verschenen was.
Tegen
de aanval van een bacil of van een virus is geen kruid gewassen en
waar men zich alsnog beschermt door deze boosdoeners om de tuin te
leiden, vinden zij er alras iets op en dan zeggen wij dat zij
resistent geworden zijn, dat zij zich gemuteerd hebben of dat zij
zich onderling tot nieuwe en krachtiger vormen hebben verbonden. Net
zoals vampieren overbruggen virussen grote afstanden wereldwijd en in
geen tijd; muren, gebergten of zeeën vormen geen obstakels voor hun
zwerftochten en net zoals de mensen dat doen met hun vee, slachten
zij hele bevolkingen af om zich te voeden en te vernieuwen tot de
verzadiging is ingetreden en zij weer verdwijnen - voor een
onbepaalde tijd. Meer weet men daar kennelijk nog niet over en
vandaar weze het herhaald wat Ivan Illich er in 1975 over zegde:
"Een
bestudering van de evolutie van ziektepatronen levert als bewijs op
dat artsen in de laatste honderd jaar epidemieën niet sterker
beïnvloed hebben dan priesters in vroeger tijden. Epidemieën kwamen
en gingen, door beiden verwenst, maar door geen van beiden beïnvloed.
Ze zijn even ongevoelig voor de rituelen die in medische klinieken
uitgevoerd worden, als voor die welke bij religieuze altaren
gebruikelijk waren. Het is wellicht nuttig een bespreking van de
toekomst van de gezondheidszorg met de erkenning van dit feit te
beginnen."
(1)
(J.B.,
Pasen 2020)
Verwijzingen: (1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978, p. 21. (Oorspronkelijke titel en uitgave:
Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
10-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 34): Ivan Illich over Intensive Care: invaliderende afhankelijkheid is de moderne armoede
De
nieuwe pest (vervolg 34):
Ivan
Illich over Intensive Care: invaliderende afhankelijkheid is de
moderne armoede
"Het
beeld van een natuurlijke dood",
zo schrijft Ivan Illich, "een
dood die komt onder medische zorg en ons in goede gezondheid en op
hoge leeftijd treft, is een vrij recent ideaal. (...) De geschiedenis
van de natuurlijke dood is de geschiedenis van de medicalisering van
de strijd tegen de dood." (1)
In de vroege middeleeuwen dansten de (heidense) levenden op het
kerkhof met de doden in het teken van de vreugde van de hernieuwing
van het leven. Met Elckerlyc verzelfstandigt de dood als één van de
vier 'uytersten van den mensch' (zijnde: de dood, het oordeel, de hel
en de hemelse glorie). Dan komt de burgerlijke dood: wie rijk zijn,
betalen om de dood op afstand te houden tot helemaal op het einde van
een gezond en actief leven en in dezelfde beweging wordt bij de
bourgeoisie het ideaal van de 'jeugd' in het leven geroepen en de
vermaledijde 'oude snoeper' van weleer (de rijke oudere man met zijn
jonge maîtresse) wordt voortaan benijd. Dan verandert de dood die
eerst Gods roep was, dan een natuurlijke gebeurtenis, een
natuurkracht en een ontijdige gebeurtenis, in "het
resultaat van specifieke ziekten die door de dokter werden
vastgesteld." (2)
De mythe ontstaat dat de dokter macht heeft over de dood en dat
bepaalt dan ook zijn status. De plattelandsdokter van de middenklasse
die hem goed kon betalen, stamt af van de vroegere legerarts: brute
en door elkeen gewantrouwde heelmeesters die "dank
zij hun reputatie onder veteranen van de napoleontische oorlogen,
patiënten kregen."
(3) Dan kwam het recht op medische verzorging van de wieg tot het
graf en was het (volledige gemedicaliseerde) ideaal de natuurlijke
dood (in tegenstelling tot de abnormale dood ingevolge ziekte, geweld
of allerlei stoornissen) een plicht van de samenleving tegenover elke
burger. Om de natuurlijkheid van de dood te verzekeren moet er een
dokter aan het sterfbed staan. Het recht werd een plicht: de dwang
van 'iedereen levenslang patiënt'. Waar iemand voortijdig sterft,
wordt een heksenjacht geopend naar "iemand
(...) die een medische ingreep op onverantwoordelijke wijze heeft
uitgesteld of verhinderd."
(4) En tenslotte is er "de
dood onder intensive care."
Onze maatschappij bant de dood en voert een kruistocht tegen al zijn
verschijningsvormen maar in onze geïndustrialiseerde samenleving
wordt de dood in het ziekenhuis geconsumeerd. Illich spreekt over een
imperialistische inmenging en over een beroving van onze traditionele
opvatting over wat de dood is. "In
plaats van de vaardigheid van de mensen om voor zichzelf te zorgen te
ontwikkelen, prediken ze [de nieuwe verpleegsters en de dokter die
denken dat ze het beter weten] de ideale ziekenhuisdood [die
geconsumeerd wordt]."
(5) "Tegenwoordig
is de man die het best beschermd is tegen het feit dat hij zijn eigen
sterven gaat regelen, de patiënt in een kritieke toestand. De
samenleving beslist, door middel van het medisch systeem, wanneer en
na welke vernederingen en verminkingen hij zal sterven. De
medicalisering van de samenleving heeft een eind gemaakt aan het
tijdperk van de natuurlijke dood. De westerse mens heeft het recht
verloren om de leiding over zijn eigen sterven in de hand te houden.
Gezondheid, of de autonome macht om z'n eigen boontjes te doppen, is
totaal verbeurd verklaard. De technische dood heeft het van het
sterven gewonnen. De mechanische dood heeft alle andere manieren van
sterven overwonnen en vernietigd."
(6)
In
een voetnoot geeft Ivan Illich nog een prachtige illustratie van het
autonome sterven uit Brillat-Savarin, Méditation
XXVI, de la mort,
in Physiologie
du gout:
"Brillat-Savarin
verzorgde zijn 93 jaar oude tante toen ze stervende was. 'Ze was nog
volkomen bij haar positieven en men zou beslist niet gemerkt hebben
dat haar einde naderde, als ze niet haar eetlust verloren had en
zwakker was gaan spreken. "Ben je daar, neef?" "Ja,
tante, ik ben tot uw dienst en het lijkt me een goed idee als u een
glas van die heerlijke oude wijn drinkt." "Ja, graag, m'n
vriend, een glas wijn gaat er altijd wel in!" Ik liet haar een
half glas van mijn beste wijn drinken. Ze kikkerde onmiddellijk op,
en terwijl ze haar eens zo mooie ogen op me richtte, zei ze: "Dank
je voor die laatste gunst. Als je ooit zo oud wordt als ik, zal je
zien dat de dood even noodzakelijk wordt als slaap." Dat waren
haar laatste woorden. Een half uur later was ze voor altijd
ingeslapen." (7)
(J.B.,
10 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978, p. 191. (Oorspronkelijke titel en uitgave:
Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
(2)
Ivan Illich, o.c.,
p. 212.
(3)
Ivan Illich, o.c.,
p. 212-213.
(4)
Ivan Illich, o.c.,
p. 214-219.
(5)
Ivan Illich, o.c.,
p. 222.
(6)
Toen Ivan Illich Medical
Nemesis
schreef, kende men euthanasie alleen nog maar als praktijk in
primitieve culturen of als de 'genadedood' onder het nazisme terwijl
het vandaag de nieuwste vorm van sterven wil worden.
(7)
Ivan Illich, o.c.,
p. 225, voetnoot 66.
09-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 33): "Een op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij geloven ziek te zijn"
De
nieuwe pest (vervolg 33):
"Een
op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij
geloven ziek te zijn"
Meer
dan 2500 jaar geleden schreef Herakleitos van Efeze: "De
geneesheren, die snijden en branden, doen er hun beklag over, dat ze
geen waardige beloning ontvangen, terwijl ze hetzelfde
bewerkstelligen als de ziektes." Dat
laatste heeft de moderne filosoof Ivan Illich herhaald in zijn
'Grenzen
aan de geneeskunde' waarvan
de ondertitel luidt: 'Het
medisch bedrijf - een bedreiging voor de gezondheid?'
- een rapport uit 1975 waarover toentertijd de Volkskrant schreef:
"Het
medisch bedrijf heeft van pijn, ziekte en dood een technisch probleem
gemaakt. Niemand heeft dit briljanter aan de kaak gesteld dan Ivan
Illich." Zijn
openingszin herinnert aan de menselijke contrateleologie uit de
Helleense tragedies: "Het
medisch bedrijf is langzamerhand een grote bedreiging van de
gezondheid geworden."
(1) en meteen legt Illich ook uit waarom dit het geval is: de
gezondheidszorg wordt gesponsord door machtige bedrijven die vooral
op winst uit zijn en daaruit volgt een vertrouwenscrisis. De
gezondmaking van de geneeskunde is derhalve vooreerst een politieke
zaak. "In
de loop van de vorige generaties heeft het monopolie van de
gezondheidszorg zich ongelimiteerd kunnen uitbreiden en heeft dit
onze vrijheid met betrekking tot ons eigen lichaam aangetast."
(2)
Wij zijn met andere woorden ook op het gebied van de gezondheidszorg
onze autonomie aan het verliezen en dat is geen goede zaak voor onze
gezondheid. "Een
gezondheidspeil kan slechts dalen als overleving voorbij een zeker
punt gaat afhangen van de heteronome (anders gerichte) regulatie van
de homeostase van het organisme." (3)
Zoals een teveel aan verkeer onze mobiliteit in de weg staat, een
teveel aan onderwijs ons verhindert om zelf te leren en een teveel
aan communicatie alleen maar voor verwarring zorgt, zo ook bedreigt
overdreven medicalisering onze gezondheid: zoals zoveel sectoren in
onze industriële samenleving wordt ook de geneeskunde antiproductief
- alleen de industrie wordt hier beter van. Wij moeten het vermogen
herwinnen om zelf voor onze gezondheid te zorgen in plaats van die in
handen te geven van een
op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij
geloven ziek te zijn
en pillen slikken.
Over
de illusie van doelmatige doktershulp geeft Illich het voorbeeld van
de aanpak van epidemieën: "Een
bestudering van de evolutie van ziektepatronen levert als bewijs op
dat artsen in de laatste honderd jaar epidemieën niet sterker
beïnvloed hebben dan priesters in vroeger tijden. Epidemieën kwamen
en gingen, door beiden verwenst, maar door geen van beiden beïnvloed.
Ze zijn even ongevoelig voor de rituelen die in medische klinieken
uitgevoerd worden, als voor die welke bij religieuze altaren
gebruikelijk waren. Het is wellicht nuttig een bespreking van de
toekomst van de gezondheidszorg met de erkenning van dit feit te
beginnen."
(4) Waar vroegere ziekteverwekkers verdwijnen, komen er andere in de
plaats, onder meer door artsen en medicijnen veroorzaakte letsels bij
weerloze patiënten. (5)
Waar
vroeger de geneeskunde de helende werking van de natuur probeerde te
versterken, werkt ze vandaag de natuur steeds vaker tegen in de
beknotting van de natuurlijke vruchtbaarheid, de onderdrukking van de
natuurlijke afweer, het wegnemen van de alarmerende pijnsignalen, het
verdoven van de natuurlijke rouw of empathie, kortom: het manipuleren
van leven en dood op bestelling. (6)
In
1975 schreef Illich over een beginnende trend om zoveel mogelijke
mensen in ziekenhuisbedden te krijgen als "(...)
de nieuwerwetse voorliefde voor ziekenhuisverzorging die kapitalen
kost"
(7) en over een geneesmiddeleninvasie: "Elke
cultuur heeft haar vergiften, medicijnen, placebo's en de rituele
entourage voor de toediening ervan. (...) Krachtige medicamenten
(...) doen de gezondheid gewoonlijk meer kwaad dan goed en scheppen
uiteindelijk een nieuwe attitude waarin het lichaam gezien wordt als
een machine die met schakelaars bediend kan worden." (8)
Er ontstaat een overconsumptie van geneesmiddelen waarvan de
(woeker)prijzen bepaald worden door de vrije markt en mensen worden
van voor hun geboorte tot patiënten gemaakt waardoor zij hun
zelfstandigheid verliezen. (9) Daarentegen: "Voor
een groot aantal ziektebeelden geldt dat degenen die weinig of geen
behandeling krijgen, waarschijnlijk het snelst weer beter worden.
'Voor een zieke', zei Hippocrates, 'is het minste het beste' (...):
hem aan het verstand brengen dat hij met zijn kwaal moet leren leven,
(...) voor hem doen wat grootmoeder zou hebben kunnen doen en voor
het overige de natuur haar gang laten gaan."
(10)
Illich
klaagt ook de trend aan om ouderen in instellingen onder te brengen:
"Het
sterftecijfer in het eerste jaar van opneming is duidelijk hoger dan
het cijfer van diegenen die in hun eigen vertrouwde omgeving blijven.
Scheiding van het eigen huis is van invloed op het ontstaan van
ernstige en fatale ziekten. (...) Afhankelijkheid is altijd pijnlijk
en dat geldt in versterkte mate voor ouden van dagen." (11)
Hoe rijker de maatschappij, hoe vaker armen uitgestoten en opgesloten
worden. (12)
En
dan zijn er nog de stigmata. Naast de stigmata 'geneeslijk' en
'ongeneeslijk' is er nu ook een derde stigma: wie 'slechte genen'
heeft, kan veroordeeld worden om een promotie te mislopen of zelfs om
niet geboren te worden. (13) Op grond van medische parameters zoals
bloeddruk- en cholesterolwaarden wordt de levensverwachting voorspeld
en wordt men aan levenslange medische behandelingen onderworpen
terwijl de waarde van die voorspellingen enkel van statistische aard
is en behandelingen gebeurlijk voor heel wat mensen rampzalig zijn.
Er wordt abstractie gemaakt van de schadelijkheid van medische test
zoals radiografieën en ook de bijwerkingen van therapieën worden
geminimaliseerd. Alleen al tijdens het wachten in de muffe wachtkamer
van de arts kan men geïnfecteerd worden met een nieuwe plaag.
Preventieve gezondheidsprogramma's worden dwingend omwille van het
'algemeen belang'.
"Het
hoogtepunt van de behandeling is de dodendans om de stervende
patiënten. (...) In de bedden liggen patiënten die niet levend en
niet dood zijn. De bezwerende dokter ziet zichzelf als een
crisisleider. Op listige wijze arrangeert hij voor elke burger in
zijn stervensuur een kennismaking met de verdovende maatschappijdroom
van oneindige macht. Zoals elke crisisleider van een bank of een
staat ontwerpt hij destructieve strategieën en laat hij hulptroepen
aanrukken die, omdat ze zo nutteloos zijn, alleen maar een
belachelijke indruk maken. Op het laatste moment belooft hij elke
patiënt dat recht op absolute voorrang waarvan de meeste mensen
denken dat ze er veel te onbelangrijk voor zijn."
(14) De angst om te sterven zonder de aanwezigheid van een dokter
illustreert de onderworpenheid aan de nieuwe religie. De mens gelooft
zelf niet te kunnen sterven, hij wil zich door een specialist laten
doden. (15)
De
arts zal nooit toegeven niets meer te kunnen doen: de kwakzalverij
van weleer werd vervangen door het placebo. (16) "Medische
behandelingen worden zwarte
magie
als ze, in plaats van zijn zelfgenezingspotentieel te mobiliseren,
van de zieke een willoze, niet begrijpende voyeur maken van zijn
eigen behandeling. Medische behandelingen verkeren in een
ziekenreligie als
ze uitgeoefend worden als rituelen die de verwachting van de zieke
geheel richten op de wetenschap en de dienaren ervan, in plaats van
hem aan te moedigen een poëtische interpretatie te zoeken voor de
moeilijke situatie waarin hij verkeert, of een bewonderenswaardig
voorbeeld te vinden in een of andere persoon (...) die leerde te
lijden. Medische behandelingen verergeren de ziekte door morele
degradatie als
ze de zieke in een professioneel milieu isoleren, in plaats van de
gemeenschap te leren waarom zij veel meer sociaal begrip moet
opbrengen voor zieke mensen. Magische verwoesting, religieus letsel
en morele degradatie, veroorzaakt onder het voorwendsel van een
biomedisch ingrijpen, zijn alle hoogst belangrijke mechanismen in de
sociale iatrogenese. Ze worden door de medicalisering van de dood
samengesmolten." (17)
Ivan
Illich spreekt inzake de geneeskunde over het "nieuwe
priesterschap"
dat ontstond met de Franse Revolutie. Artsen vervangen de
liefdadigheidswerkers en zij verdienen aan de zieken die louter
technisch benaderd worden zoals te repareren uurwerken. De aandacht
van de geneeskunde verschuift van de zieke
naar de ziekte
en het ziekenhuis wordt een waar museum van veelsoortige plagen en
een plek voor onderwijs. Vandaag is "de
samenleving een kliniek geworden, alle burgers zijn patiënten
geworden van wie de bloeddruk voortdurend in de gaten wordt gehouden
en geregeld, om 'binnen' de normale begrenzing te vallen." (18)
De ziekte wordt tot een instrument van klasseoverheersing. "De
man met de universitaire studie en de bureaucraat worden op die
manier, in de behandeling die hij verstrekt, hun dokters collega's,
terwijl de arbeider gedwongen wordt de plaats in te nemen van een
slaaf die de taal van zijn meester niet spreekt."
(19)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
9 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978. (Oorspronkelijke titel en uitgave: Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
(2)
Ivan Illich, o.c.,
p. 12.
(3)
Ivan Illich, o.c.,
p. 13.
(4)
Ivan Illich, o.c.,
p. 21.
(5)
Ivan Illich, o.c.,
p. 26-44.
(6)
Ivan Illich, o.c.,
p. 45v.
(7)
Ivan Illich, o.c.,
p. 58.
(8)
Ivan Illich, o.c.,
p. 72.
(9)
Ivan Illich, o.c.,
p. 88-89.
(10)
Ivan Illich, o.c.,
p. 91.
(11)
Ivan Illich, o.c.,
p. 95.
(12)
Ivan Illich, o.c.,
p. 95.
(13)
Ivan Illich, o.c.,
p. 103.
(14)
Ivan Illich, o.c.,
p. 110-111.
(15)
Ivan Illich, o.c.,
p. 116-117.
(16)
Ivan Illich, o.c.,
p. 122.
(17)
Ivan Illich, o.c.,
p. 129.
(18)
Ivan Illich, o.c.,
p. 181.
(19)
Ivan Illich, o.c.,
p. 187.
08-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 32): Corona en het einde van de vrijheid
De
nieuwe pest (vervolg 32):
Corona
en het einde van de vrijheid
Naar
aanleiding van de golf van terreuraanslagen die van elke mens de rust
stal en hem in de plaats opzadelde met een toestand van onzekerheid
welke de aanhoudende dreiging van de dood begeleidt, werden alom ter
wereld veiligheidsmaatregelen getroffen welke gebaseerd zijn op
wantrouwen omdat zij nu eenmaal niet efficiënt kunnen zijn als zij
er niet van uitgaan dat iedereen een potentiële terrorist is. Maar
in het kielzog van de als noodzakelijk voorgestelde
veiligheidsmaatregelen kwam er naast het gevaar van terreur heel
ongewenst doch onafwendbaar een secundaire dreiging, namelijk die van
de verdachtmaking.
Waar
nu de terreurdreiging de natuurlijke dreiging van de dood heel
dichtbij bracht om de kwetsbaarheid van de mens te onderstrepen,
bracht de tweede dreiging - die van de verdenking - een zekere
kwetsbaarheid van de burger aan het licht: terwijl eertijds quasi
niemand werd verdacht van kwaad, stond voortaan niemand nog buiten
verdenking met betrekking tot eventueel kwaad of kwaad dat door hem
gepleegd kon
worden in de toekomst. En terwijl iedereen zich kan assureren tegen
kwaad dat hem in de toekomst kon worden aangedaan, is niemand in
staat om zich te verzekeren tegen de verdenking dat hijzelf in de
toekomst kwaad zou kunnen plegen omdat, tragisch genoeg, de
onafwendbaarheid van die verdenking de betekenis heeft van een
noodzaak.
Het
spoor van de enkele door de terreur gemaakte slachtoffers is niets
vergeleken bij het spoor van angst en dreiging dat aanleiding gaf tot
maatregelen die het bestaan van alle overlevenden van de aanslagen
voorgoed aan banden hebben gelegd. Zij die alsnog ontkwamen aan de
kogels en de bommen werden met andere woorden van hun rust beroofd en
zij leven voortaan nimmer zonder de vrees van wat ook hen gebeurlijk
nog te wachten staat. Maar vandaag rust de verdenking niet zozeer op
terroristen en het zijn ook niet de veiligheidsmaatregelen van eigen
makelij die de burgers treffen: het kwaad van heden is de pest die
immer toeslaat als de welvaart groot is, het land in vrede rust en de
kracht van het leven zich in alle vrijheid uitstrekt over de gehele
aarde.
Het
kwaad dat heden door de wereld waart, is gekend van in de vroegste
tijden en doemt ook op in sagen en legenden die wij in tijden van
gezondheid en van kracht voor onnozel en lachwekkend houden: het
leven bloeit en van de dood is nergens sprake. De nacht valt en de
mensen slapen maar de zoete dromen worden aangetast door bijna
onhoorbare geruchten: in de zerken in hun kerkers onder de Karpaten
waarvan de wanstaltige vormen altijd al onheil hebben verraden,
ontwaken vleermuizen: de tijd van de vampieren is weer daar, de
bloeddrinkers die zich bezatten aan de levenskracht, het ganse volk
tenslotte levenloos achterlatend.
Onzin,
waarde lezer? Kijk nu door het raam naar buiten: gij ziet niets dan
lege straten. En op het scherm, het is geen fictie: massagraven. Want
de mensen, zij vallen heden zoals vliegen. Hier, bij onze buren,
overzee en aan de andere kant van deze ongedroomde aarde. De terreur
die zonder dat het echt tot ons wil doordringen, reeds een nieuw
tijdperk heeft ingeluid, ontspringt aan de boosheid van een geest die
zich bedient van ontelbare onooglijke microben die elke levende cel
van ieder wezen op de aarde binnendringen en naar hun hand zetten.
Edoch,
nog erger dan de slachting die het virus aanricht, is het navenante
angstspoor dat met voorzorgsmaatregelen elke beweging controleert,
verlamt en speent van vrijheid. Maar het mysterie is dat de
gevangenschap die daaruit volgt, in wezen aan de hele plaag
voorafgaat.
Bedenk
immers dat deze pandemie een spook is - maar: true
is what works.
Een griep die tot op heden minder doden maakte dan de seizoensgriep
die ons telkenjare aandoet. Gewoonlijk ziekten de mensen uit in het
eigen bed en als zij hoogbejaard waren en aangetast door vele kwalen,
stierven zij niet zelden en werden zij begraven op het kleine kerkhof
van hun eigenste parochie. Edoch, als de vrijheid van de wereld
ongehoord uitbundig woekert, ontwaakt een aloude natuurwet die ervoor
zorgt dat zij zichzelf de das omdoet: er is helemaal geen pest, geen
pandemie, geen epidemie maar de perceptie zorgt er wel voor dat zij
als spook alsnog ons leven in de quarantaine plaatst en ketent in ons
eigen kot.
Doordat
wij heden in paniek de zieken naar klinieken in de steden loodsen,
lijkt het wel alsof hun aantal niet te tellen is. De stervenden
liggen niet langer verspreid elk in hun eigen bed maar een
massapsychose maakt dat wij hen samendrijven op gigantische zalen in
de valse rust van het bezwerende gezoem van allerlei elektronische
apparaten. Dezelfde zieken die eertijds heel ongemerkt in het eigen
bed het leven lieten, drommen zich nu samen en in de hospitalen
stapelen zich lijken op, zij worden dodenhuizen, massagraven. Het
theater van de televisie, de jacht op nieuwssensatie, het winstbejag
van farmareuzen, het op de loer liggen van kersverse dictaturen en
verdwaaldheid van de menselijke soort in de labyrinten van vermaak en
spel, zwengelen de carrousel danig aan dat het ganse mensdom in die
alles verzwelgende dronkenschap valt en pas als het uit het delirium
zal
ontwaken, zal zien hoe het aan de slang gelijk was die in de eigen
staart bijt.
Geen
vrijheid meer en geen soelaas: hoe gesofisticeerd hoogdravend de
cultuur ook verder schrijdt: de werkelijkheid van de dood zal
voortaan nimmer weggemoffeld kunnen worden, de geest is immers uit de
fles en de kennis van de boom van goed en kwaad is even onomkeerbaar
als de tijd: wat eenmaal is geweten, kan nimmer worden ongedaan
gemaakt. De vrijheid zal onder de controle die het leven alom
terroriseren zal, voorgoed verdwijnen en deze dwang verslindt
uiteraard ook goed en kwaad. Brave
new world,
van fictie naar feit.
(J.B.,
8 april 2020)
07-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 31): 'Wij zijn de heersers der aarde' (deel 2)
De
nieuwe pest (vervolg 31):
'Wij
zijn de heersers der aarde' (deel 2)
De
wetenschap werd gebruikt als legitimatie voor de uitsluiting en de
verminking van de armen. De voortplanting van mensen met slechte
genen werd gecriminaliseerd en moest sterilisatie onder dwang
verantwoorden. De dwangwet van Harry Laughlin uit 1922 stond model
voor de nazisterilisatiewet. (1) Guy van den Berghe schrijft: "De
Amerikaanse natie moest op wetenschappelijke en legale wijze behoed
en gezuiverd worden van mensen van het verkeerde slag. Weinigen
vroeger zich af of dat zomaar kon in een democratie, integendeel,
velen vonden dat absoluut noodzakelijk. Geen wonder dus dat er onder
de dictatuur zoveel meer zal kunnen."
(2) Sterilisatie onder dwang werd ingevoerd in Vaud (Zwitserland) in
1928, in Denemarken (1929), in Alberta (Canada) (1928), in British
Columbia (Canada) (1933), in Zweden en Noorwegen (1934), in Finland
en Danzig (1935), in Estland (1936). "In
Zweden werden in de periode 1935-1976 minstens zestigduizend jonge
vrouwen tegen hun wil gesteriliseerd. Mentaal en fysiek gehandicapte
vrouwen die niet in staat waren om voor hun kinderen te zorgen, maar
ook mensen met een zeer slecht zicht of een 'ongezonde seksuele
appetijt." (3)
Eugenetica
betekent dat een land zich van zijn unfits
moet ontdoen en ter verantwoording wordt zelfs de Bijbel erbij
gehaald (Exodus 20:5). (4) In de jaren 1920-1930 werd op Amerikaanse
handelsbeurzen reclame gemaakt voor eugenetica met waarschuwingen
tegen rassenvermenging en degeneratie. (5) van den Berghe citeert een
redenering die reeds bij Darwin gangbaar was: "Hoe
lang zullen wij Amerikanen, die zo zorgvuldig omspringen met de
stamboom
van onze varkens, kippen en vee, het ouderschap van onze kinderen aan
toeval en 'blind' sentiment overlaten?"
(6)
Op
het door o.m. Winston Churchill bijgewoonde eerste internationaal
congres over eugenetica o.l.v. Leonard Darwin op 24 juli 1912 in
Londen, uit politicus Arthur Balfour de volgende kritiek: "We
zeggen dat de fitten overleven. Maar het enige
wat dat betekent
is dat zij die overleven fit zijn." (7)
van den Berghe: "De
blijvende eugenetische bezorgdheid dat 'de biologisch fitten in
aantal afnemen door daling van het geboortecijfer' moet
volgens de doctrine van natuurlijke selectie verkeerd zijn. Want als
families van hoger opgeleiden hun aantal niet op peil kunnen houden,
betekent dat natuurlijk niets anders dan dat ze niet fit zijn."
(8)
Maar
de eugenetica radicaliseert: zwakzinnigen worden afgezonderd en
gesteriliseerd en huwelijkskandidaten moeten een gezondsheidsattest
voorleggen. (9) En men wil ook de armen weg:
"Een
oppervlakkig meevoelend mens
geeft de bedelaar een aalmoes; wie dieper meevoelt, bouwt een
armenhuis; wie radicaal meevoelt zorgt ervoor dat de bedelaar niet
geboren wordt."
(10) De Franse eugeneticus Charles Richet die deze sociale selectie
bepleit en die zelfs aan pasgeborenen het recht op leven ontzegt,
krijgt er in 1917 zelfs de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor! (11)
De
Mental Deficiency Act uit
1913 ontzegt zelfs aan mensen die niet in staat zijn hun zaken
fatsoenlijk te regelen het recht op vrijheid. (12)
"Tien
jaar later [in
1926]
zal politieke
agitator Adolf Hitler in het korte nawoord bij Mein
Kampfschrijven
dat 'een staat die zich in het tijdperk van de rassenvergiftiging
aan de verzorging van de beste elementen van zijn ras wijdt op een
goede dag meester
moet worden over de aarde'".
(13) En daar weerklinkt het Nazi-strijdlied:
"De
machtigste koning van storm en van wind
is
de arend geweldig en groot.
De
vogels zij sidderen en beven van angst
voor
zijn snavel en klauwende poot.
Als
de leeuw verheft zijn gebrul des nachts
dan
verschrikt hij de dieren ter wereld.
Ja,
we zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee.
Tiralala,
tiralala, tiralala, tiralala, hoi hoi.
Ja,
we zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee."
Er
is kritiek op de verregaande manipulatie van het volk, onder meer in
Brave
New World
van Aldous Huxley (1894-1963) maar men blijft pleiten voor
eugenetica, rassenhygiëne, sterilisatie en vandaag is dat
consumptie-eugenetica geworden, een 'kind op maat', genen tegen
woekerprijzen, 'egg
freezing service',
'create
your own genetically healthy child online' of
de stunt van de eerste mannelijke zwangerschap. (14)
Maar
het gaat gestaag richting staatsinmenging: "Op
termijn kunnen trends in de gezondheidszorg, zoals de uitbreiding van
genetische
testen tot de hele bevolking en de alarmerende kosten-batenanalyses,
tot meer centraal gestuurde eugenetica leiden. Biomedisch onderzoek
en supervisie worden almaar grootschaliger, met steeds meer
staatsinmenging."
(15) Met alle gevolgen vandien: "De
Franse bioloog en geneticus Jacques Testart (...) verzette zich tegen
bepaalde vormen van onderzoek omdat hij ervan overtuigd was dat ze
tot nieuwe eugenetica zouden leiden. Hij (...) wijst erop dat
eugenetica steeds meer in dienst komt te staan van het liberalisme en
dat de tijd niet ver meer af is dat mensen geselecteerd zullen worden
op concurrentievermogen." (16)
Uit
deze uitweiding moge blijken dat in de menselijke zoektocht naar het
goede beheer van de aarde, abberraties altijd al van de partij zijn
geweest en dat de hypothese dat de huidige pandemie hier op de een of
andere manier mee te maken heeft, allerminst moet beschouwd worden
als een complottheorie maar veeleer als een reële mogelijkheid.
(J.B.,
7 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Guy van den Berghe, De
mens voorbij,
Meulenhof/Manteau 2009, p. 238.
(2)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 241.
(3)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 241.
(4)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 243.
(5)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 244.
(6)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 244-245.
(7)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 245.
(8)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 245.
(9)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 246.
(10)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 248.
(11)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 249-250.
(12)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 253.
(13)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 254.
(14)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 339-340.
(15)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 341.
(16)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 342.
06-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 30): 'Wij zijn de heersers der aarde'
De
nieuwe pest (vervolg 30):
'Wij
zijn de heersers der aarde'
"Velen,
ook Charles Darwin
zelf, vreesden dat de beschaving de natuurlijke selectie grotendeels
tenietgedaan had en de evolutie van de soort mens tot stilstand was
gekomen. Dringende en dwingende maatregelen waren noodzakelijk. De
niet-fitten, de zich ongebreideld voortplantende minderwaardigen,
moeten aan banden gelegd worden. Geesteszieken en criminelen moeten
afgezonderd worden, van voortplanting uitgezonderd." (1)
Aldus hebben de 'heersers der aarde' beslist (2) die met de
Verlichting hun intrede deden: zij die zich laten leiden door het
licht van de rede; de Bijbel wordt vervangen door de Encyclopédie;
kennis zal het mensras perfectioneren. "Wil
men bevolking en voedselvoorraad beter op elkaar afstemmen, dan moet
ofwel de bevolkingstoename worden afgeremd ofwel moeten de zwakke
leden worden geëlimineerd",
zo zegt Malthus (3): "'De
armenwetten creëren de armen die ze bijstaan." (4)
van den Berghe schrijft: "Anderhalve
eeuw lang zullen Malthus' populatieprincipe en de politieke
consequenties die hij eraan vastknoopte worden overgenomen door
sociaaldarwinisten, eugenetici, geleerden, politici en racisten. Met
telkens weer de boodschap dat de in sociaal, economisch,
intellectueel, biologisch of genetisch opzicht minderwaardigen zich
veel sneller voortplanten dan de meerwaardigen. Proletariër versus
bourgeois, unfit versus fit, abnormaal versus normaal, jood versus
ariër."
(5) Er is degeneratie maar wie de maatschappij verontreinigen, moeten
weggezuiverd worden en in dat proces zullen artsen een hoofdrol
spelen. (6) "De
gezondheidszorg werd steeds centraler georganiseerd, en stukje bij
beetje werd de hele westerse maatschappij gemedicaliseerd."
(7) "De
inenting tegen pokken was de eerste grootschalige, door de staat
georganiseerde, succesrijke gezondheidscampagne. Maar de strijd was
nog lang niet gestreden. De uit Azië overgekomen cholera richtte
vanaf 1830 ware slachtingen aan. Epidemieën golfden over Europa
(...) Er kwamen quarantainemaatregelen, militaire versperringen en
medische controles voor wie uit besmet gebied kwam. Eind 18de eeuw
voerden enkele Duitse staten een soort medische politie in om
epidemieën te bestrijden."
(8) "Gezondheid
werd stilaan een obsessie."
(9) "Medici
werden steeds vaker betrokken bij het bevolkings- en
gezondheidsbeleid (dalend geboortecijfer, epidemieën)."
(10)
"De
grote massa werd gemedicaliseerd. In 1883 voerde Bismarck als eerste
de verplichte ziekteverzekering in, met artsen in overheidsdienst en
gratis behandeling." (11)
Eind
19de eeuw werd in Duitsland een medische identiteitskaart ingevoerd
en een ministerie van volksgezondheid opgericht. G. Hoffman
schrijft over een medisch utopia in zijn Moraal
van de macht:
"De
bevolking in Hofmanns denkbeeldige staat wordt jaarlijks aan een
grondig medisch onderzoek onderworpen. Zieken en gehandicapten worden
doorverwezen naar de medische politie; kanker en tbc worden behandeld
door middel van 'euthanasie'.
Geesteszieken en gehandicapten vormen een te zware economische last
en worden van bij de geboorte uitgeschakeld. De
mensheid van ellende bevrijd,
luidde een aantal jaren later de titel van een ander geschrift van
dezelfde auteur."
(12) "In
De
Toverberg (1924)
belicht Thomas Mann het medisch utopia heel wat kritischer. In het
sanatorium waar de roman zich afspeelt, een wereld van medische
afzondering waarin men in plaats van een foto een röntgenopname van
de geliefde koestert, bepalen artsen of iemand ziek is, kan men
alleen in naam gezond
zijn. Patiënten moeten voortdurend 'temperaturen', krijgen ziekte
aangepraat,
worden geneeskundig betoverd. Alles is onder medische controle. De
zich beaat overleverende patiënten worden in fysieke en psychische
kabinetten doorgelicht met röntgenstralen en psychoanalyse."
(13)
Darwin
treedt Malthus bij met zijn strijd om het bestaan en de natuurlijke
selectie en hij inspireert Samuel Butler die in 1863 schrijft over de
nakende machtsgreep van de machines en in 1872 volgt de utopische
roman Erewhon;
or, Over the Range,
"een
bijna profetische visie waarin zaken als organicisme (de maatschappij
als menselijk lichaam), sociaaldarwinisme, artificiële
intelligentie, DNAonderzoek en transhumanisme verwerkt zijn of
aangekondigd worden."
(14) Men wil liefdadigheid afschaffen die immers de natuurlijke
selectie tegenwerkt en "de
Franse antropoloog, filosoof en socialist Georges Vacher de Lapouge
(1854-1936) stelde voor een grootstad in te richten met gratis
alcohol en voorbehoedsmiddelen, een oord waar alle menselijke
wrakhout zou aanspoelen en zichzelf in geen tijd te gronde zou
richten. In een in 1913 verschenen essay over eugenetica in de
oudheid omschrijft Allen G. Roper, een Engels classicus, urbanisering
als een nieuw en efficiënt wapen van de natuur om
de unfit door snelle verspreiding van ziekte te elimineren. Anderen
wilden niet aan de maatschappij, maar aan de mens zelf sleutelen.
Eigen volk
of de soort mens verbeteren door goede geboorten te bevorderen en
slechte te beperken: eugenetica."
(15)
"Het
angstbeeld van een op sterven na dood volkslichaam hield in dat de
beroepsexpert,
de arts, de patriottische plicht had tussenbeide te komen. Slecht
functionerende cellen, schadelijke individuen die het staatslichaam
verzwakken en uitputten, moeten verwijderd, geëlimineerd, en waar
mogelijk voorkomen worden. (...) alle sociaal onaangepasten en
ongeneeslijken chirurgisch weggesneden worden, als de zieke appendix
uit een gezond lichaam. Wie helen wil, moet soms vernietigen. De
bereidheid van staat en arts om tussen te komen groeide. De paradox
tussen genezen en doden vervalt als al wie van de norm afwijkt, al
wie abnormaal is, als ziektekiem wordt gezien. Het rotte deel
wegsnijden wordt een therapeutische noodzaak, een goede daad, een
verdienste."
(16)
En
dit was reeds lang voor de nazi's in de USA aan de gang: "Medici
(...) zullen een vooraanstaande rol spelen in de eugenetische
beweging (...). Begin 20ste eeuw zullen artsen de zuiverheid en
gezondheid van de jonge Amerikaanse natie bewaken door alle fysiek en
mentaal minderwaardig lijkende immigranten de toegang tot de nieuwe
wereld te ontzeggen. Al even vanzelfsprekend zullen ze als
selectieheren van de volksgezondheid ijveren voor massale
sterilisatie van zwakzinnigen, geesteszieken en criminelen. Zoals ze
enkele decennia later, in nazi-Duitsland, mensen zullen selecteren
voor
sterilisatie, 'genadedood' en gaskamer."
(17)
"Eind
19de eeuw al voerden artsen in Duitse kolonies medische experimenten
uit op in kampen opgesloten inboorlingen. Ze transplanteerden
kankerweefsel, brachten wormen in bij kinderen, infecteerden gezonde
mensen. In Duitsland zelf werd toen ook op prostituees
geëxperimenteerd, onder meer door Emil Adolf von Behring, de man die
de serumtherapie tegen difterie bedacht. Behring spoot mensen in met
syfilis in de hoop dat er immuniteit zou ontstaan."
(18)
De
Schotse industrieel en filosoof William Rathbone Greg (1809-1881)
schrijft: "Een
samenleving die toelaat en mogelijk maakt dat erfelijk
minderwaardigen huwen en zich voortplanten, is ziek. De staat (...)
moet drastisch optreden,
zoals een tuinier onkruid wiedt om rozen ruimte te geven."
(19) Thomas
Henry Huxley (...) stelt in 1893: "dat
de overheid de natuurlijke groei moet leiden en cultiveren,
levensomstandigheden verbeteren en 'zwakken en misvormden verwijderen
zoals een tuinman de minder goede planten uittrekt'." (20)
"Eind
19de eeuw al pleitten sommige artsen en politici voor de genadedood‟
voor ongeneeslijk
zieken. Gedaan met leed en pijn, verzorging en kosten. (...) stelde
Alfred Jost in 1895. (...) Controle over leven en dood komt aan het
sociaal organisme toe. Jost bedacht ook het begrip negativen
Lebenswert,
dat de rechtvaardiging van medisch gedirigeerde genadedood‟
in zich draagt. Aanvankelijk
(...) mochten ongeneeslijken zelf kiezen of ze eruit wilden stappen.
Maar geleidelijk verschoof de klemtoon naar abnormaliteit,
waardeloosheid, kostprijs en gevaar voor de maatschappij."
(21)
Reeds
Plato (in De
Staat)
bepleit dat paarvorming en voortplanting niet aan het toeval mogen
overgelaten worden (22) en in zijn Utopia neemt de grote humanist
Thomas Morus (1478-1535) die ideeën over: "Euthanasie
voor terminaal zieken mag, huwelijk en voortplanting zijn rationeel
geregeld." (23)
Dit en nog veel meer is voorafgegaan aan het nazisme en pas "midden
jaren 1920 tekent Adolf Hitler in Mein
Kampf op
dat 'indien men kans zag om slechts zeshonderd jaar lang
alle lichamelijk gedegenereerde en geestelijk zieke individuen buiten
staat te stellen en de kracht te ontnemen om kinderen te verwekken,
men de mensheid niet alleen van een geweldige last zou bevrijden,
maar daarmee ook een herstel mogelijk
maken zoals men zich heden ten dage bijna niet kan voorstellen'."
(24)
Maar
Eugenetica bestond dus ook in de VS: onder leiding van de natavists
werden kruistochten georganiseerd tegen sociale en hygiënische
wantoestanden. De mormonen ontrieden het ouderschap aan ongezonde
individuen. De profeet Noyes stichtte een commune (Oneida)
waar mensen wetenschappelijk 'gekweekt' werden door selectie. Op de
Indianen, de autochtone Amerikaanse bevolking, werd een genocide
gepleegd. Racistische wetten werden gestemd. Chinese immigranten
werden ervan beschuldigd de builenpest te hebben veroorzaakt die in
1900 uitbrak op Honolulu. In die tijd ontstonden bewegingen zoals
'Clean
up America' die
aan geboortebeperking deden en inentingen verplichtten en de 'Race
Betterment Foundation' (gesticht
in 1906). In 1905 introduceerde de Amerikaanse psycholoog Goddart een
IQ-test om ongeschikte individuen te detecteren: idioten, imbecielen
en debielen over wie hij schrijft: "Al
deze waardeloze zielen kosten pakken geld aan de gemeenschap. Ze
moeten geïdentificeerd worden en morons moeten gesteriliseerd
worden."
(25)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
6 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Guy
van den Berghe, De
mens voorbij,
Meulenhof/Manteau 2009, p. 16.
(2)
"Wij zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee",
aldus vangt het refrein aan van een strijdlied uit de nazitijd
waarvan het auteurschap verborgen wordt gehouden - in het Duits
getiteld: Der
mächtigste König im Luftrevier.
(Zie ook:
https://www.neues-deutschland.de/artikel/8297.wir-sind-die-herren-der-welt.html
)
(3)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 122.
(4)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 123.
(5)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 125.
(6)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 138.
(7)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 138.
(8)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 140.
(9)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 141.
(10)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 142.
(11)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 142.
(12)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 143.
(13)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 143-144.
(14)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 145-146.
(15)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 153.
(16)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 156.
(17)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 156.
(18)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 157.
(19)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 157-158.
(20)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 158.
(21)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 158.
(22)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 160.
(23)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 161.
(24)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 177.
(25)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 231.
De nieuwe pest (vervolg 29): De strijd tegen de overbevolking
De
nieuwe pest (vervolg 29):
De
strijd tegen de overbevolking
Maar
stel nu eens dat niet China de boosdoener is en dat er geen
economische oorlog woedt. Is het mogelijk dat het neomalthusianisme
de harten van de heersers van de aarde heeft veroverd en dat zij
heden dapper bezig zijn met het terugdringen van het
bevolkingsaantal? Hoe dan ook werden in de voorbije tweehonderd jaar
al verschillende dergelijke grootschalige plannen uitgevoerd. De
genoemde en bekendste 'Endlösung' - wat 'oplossing' betekent (!) -
is immers geen unicum en heeft een lange voorgeschiedenis alsook een
vervolg tot op de dag van vandaag. (1)
Het
onderhavige vraagstuk betreft de kwestie van de dood van god en zijn
opvolging door de mens: de mens is er achter gekomen dat hij geen
schepsel is van god maar dat, geheel andersom, god een creatie is van
de hem, wat hem niet alleen het recht geeft maar ook de plicht om
verantwoordelijkheid op te nemen voor het reilen en zeilen in de
wereld (politiek) en op aarde (m.b.t. de biosfeer). In die visie kan
en mag de mens niet langer rekenen op een of andere goddelijke
voorzienigheid maar moet hij daarentegen het heft in eigen handen
nemen en dat houdt uiteraard het risico in op falen. Het lot van de
wereld maar ook dat van de aarde is niet langer in handen van een
alwetende schepper maar wordt behartigd door de feilbare mens. De
mens is zijn eigen proefkonijn geworden en daar kan hij zelfs niet
aan onderuit omdat niets ondernemen hetzelfde is als handelen. Met
betrekking tot het al dan niet vermeende probleem van de
overbevolking houdt dat in dat de volgelingen van Malthus hoe dan ook
zullen proberen om de mensenmassa in te perken en inzake de
eugenetica weerklinkt voortaan de stelling dat het absurd zou zijn om
toe te staan dat de mens de planten en het vee zou veredelen terwijl
hij het eigen ras zomaar op zijn beloop zou laten.
Van
die activiteit van de menselijke zelfverbetering (of alvast een
poging daartoe) is de geneeskunde een mooi voorbeeld en dan vooral de
preventieve gezondheidszorg en de zorg voor de volksgezondheid: bij
maatregelen om de algemene gezondheid van het volk te bevorderen
heeft elkeen belang, wat een reden is om mensen te sensibiliseren of
zelfs te verplichten om zekere regelingen bij te treden, zoals
inentingen tegen allerlei ziekten. Maar het gaat ook verder dan dat.
Naast
het vragen van de vrije en bewuste medewerking van het volk aan
bijvoorbeeld wereldwijd op touw gezette vaccinatieprogramma's, acht
de overheid het ook noodzakelijk om in te grijpen op terreinen waar
zij vermoedt te zullen botsen op tegenstand vanwege de 'patiënten'
en zo blijken vanwege de overheid programma's op touw gezet te worden
waar omtrent het volk helemaal niet wordt ingelicht en waarvan de
infertilisatieprogramma's in derdewereldlanden de bekendste
voorbeelden zijn.
Mensen
worden onvruchtbaar gemaakt, niet alleen zonder dat zij toestemming
hebben gegeven maar ook zonder dat naar hun toestemming werd gevraagd
en dus buiten het eigen medeweten om en de (niet publiek gemaakte en
derhalve eigenlijk ongeldige) verantwoording van de overheid luidt
dat de maatregel de honger bestrijdt en dus geschiedt in het belang
van de betrokkenen. Mensen worden gevaccineerd buiten het eigen
medeweten om, waarbij al dan niet makkelijk determineerbare
risicogroepen (mensen die sterven aan het vaccin zelf) niet worden
ontzien en de vraag rijst of de boven onze hoofden om aangebrachte
'verbeteringen' ook de verbeteraars zelf niet boven het hoofd gaan,
want het valt altijd af te wachten wat de effecten zullen zijn van
hetzij de geneesmiddelen die wij 'vrijwillig' slikken, hetzij de
ingrepen op ons leven waarvan wij helemaal niet op de hoogte worden
gebracht. Het verschil tussen de twee is overigens niet heel groot
omdat ook inzake de ingeburgerde geneesmiddelen bezwaarlijk sprake
kan zijn van echte vrijwilligheid als diegenen die ze slikken
helemaal niet begrijpen hoe ze werken... àls ze al werken.
Het
vertrouwen dat vanwege de overheid gevraagd wordt aan de bevolking is
niet langer een 'vertrouwen' van zodra het wordt geëist:
het is dan brute
dwang. Weliswaar mogen ouders hun kinderen dwingen tot gehoorzaamheid
als men er mag vanuit gaan dat zij het goed voor hebben met hun
kroost maar beweren dat een overheid het recht heeft op een dergelijk
verregaande vorm van paternalisme betekent niets minder dan het geven
van carte blanche aan de dictatuur.
Maar
bepaalde mensen doen kennelijk niets liever dan spelen met macht en
beslissingen nemen over het lot van anderen: zij spelen niet met de
kaarten, met woorden, met duiven of met paarden zoals 'gewone' mensen
dat doen: bepaalde mensen zijn dermate blasé dat alleen nog maar het
spel met mensenlevens hen kan prikkelen en als atoomwapens een oorlog
waarbij zij zichzelf in veiligheid kunnen brengen, onmogelijk maken,
rest alsnog het spel met mensenmassa's buiten het medeweten van die
mensen om.
De
grote Russische romanschrijver Fjodor Dostojevski heeft ons met zijn
parabel van de grootinquisiteur van Sevilla geleerd dat het
uitgerekend dit is wat bij uitstek de katholieke kerk sinds
tweeduizend jaar geheel ongestraft met intussen het derde deel van de
wereldbevolking doet: spelen, bedriegen, voorliegen... 'voor het
eigen goed van'. Geef de mens brood, beheers zijn geweten, heers over
de wereld. De waarheid is, aldus Dostojevski, dat de hogere clerus
zelf niet gelooft wat zij aan het volk voorliegt: de bisschoppen
liegen bewust, zij vertellen aan het volk dat er een voortbestaan
wacht na de dood en zij doen dit om het volk gelukkig te maken; zij
menen dat zij met dit bewuste bedrog een offer brengen voor het
welzijn van de mensheid.
Maar
nieuwe heersers hebben vandaag de fakkel overgenomen van de
verouderde religie: nu god dood is en de mens zichzelf tot god heeft
uitgeroepen, gaat hij uiteraard door met het spel van de zogenaamde
'plaatsvervanger van god op aarde'. Neen, het is niet ondenkbaar dat
dit spel gespeeld wordt en de geschiedenis toont aan dat
machtswellustelingen er echt verslingerd op zijn - ten koste van het
leven van ontelbaren.
(J.B.,
6 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Zie: Guy van den Berghe, De mens voorbij, Meulenhof/Manteau
2009, pp. 9-12: Woord vooraf.
Strijders voor eerlijke landbouw worden gecriminaliseerd terwijl aan het licht komt dat genetisch gemanipuleerde gewassen een gevaarlijk virus bevatten - zie:
