Het 'experiment' waarvan sprake heeft alom analogen, en het meest bekende is wel dat van de zogenaamde 'burgerwachten': burgers die optreden in de plaats van beroepsagenten.

Onopgeleide vrijwilligers allerhande zijn werkzaam in vrijwel alle sectoren van de samenleving. Meestal met de beste bedoelingen, vaak uit idealisme, soms ook omdat het niet anders kan. De onopgeleiden - vanzelfsprekend altijd een meerderheid - eisen zelfs hun rechten op, zoals dat het geval is in het 'Copernicusplan' dat 'gelijk loon voor gelijk werk' voorstaat. Soms is de in dienst name van nauwelijks opgeleiden een noodzaak vanwege schrijnende tekorten - en dus vergeeflijk - maar veel vaker is het een gevolg van louter nepotisme, bedrog of normvervaging en onbekwaamheid. In de praktijk is het laatst genoemde geval helaas schering en inslag.

Onlangs hoorde ik over iemand die door het HRM van een openbare instelling gerecruteerd werd voor een functie waarvoor hij op de keper beschouwd niet de juiste kwalificaties bezat, terwijl kandidaten met de juiste kwalificaties niet eens aan bod kwamen. HRM of Human Resource Management is die specialisatie die aan de gepaste mensen het gepaste werk moet bezorgen. Een agent van een HRM-dienst oordeelt of iemand bekwaam is, vaak op grond van alleen maar een gesprek en enkele psychometrische testen, wat vanzelfsprekend vrij spel geeft aan subjectiviteit, arbitrariteit en dus corruptie. Naar diploma's wordt steeds minder gevraagd. Stel dat er plotseling een grote vraag is naar leraren Nederlands voor anderstaligen, dan zouden, volgens de traditionele en rechtvaardige principes, eerst de licentiaten Germaanse Talen aan bod moeten komen voor die job, pas dan bijvoorbeeld de regenten Nederlands, tenslotte de houders van alleen maar een humanioriagetuigschrift. Immers, bijvoorbeeld de Germanisten hebben vier jaar Nederlands gestudeerd op universitair niveau en in de loop van die studies zijn zij geslaagd voor meer dan honderd examens en tentamens bij tientallen vakspecialisten of professoren. Wanneer men toestaat dat aan dit feit gewoon voorbij wordt gegaan door HRM-diensten die bijna 'op zicht' de geschiktheid van kandidaten beoordelen, dan banaliseert men de opleidingen en geeft men aan jonge mensen een alles behalve stichtend signaal: "U hoeft niet te studeren", zegt men dan, "want als puntje bij paaltje komt zal een politieke handlanger u de job van uw keuze hetzij verschaffen hetzij onthouden!"

Is het niet al welletjes dat het bestuur van het land wordt overgelaten aan populisten aan wie verder geen enkele andere bekwaamheidseis gesteld wordt dan dat zij zichzelf weten te verkopen? Tendenzen zoals de genoemde kunnen slechts de corruptie in de hand werken en de ondergang bespoedigen. Specifiek inzake journalistiek krijgt hier de waarheid andermaal een fikse deuk, want onopgeleiden zijn in dezer niet meer dan een speelbal van het bedrog van grote machtsapparaten, daar zij helemaal geen kaas gegeten hebben van het complexe spel waarin feiten met percepties worden vermengd tot kant en klare nieuwshapjes die het publiek in de gewenste richting sturen, met name: als vee naar de slachtbank!

J.B., 10.08.07