Corona en de waarheid

Corona en de waarheid

Corona en de waarheid

Corona en de waarheid

Corona en de waarheid

Aflevering 2: Een gelegenheid tot verandering

Corona en de waarheid

Aflevering 1: De nakende hergeboorte van het geduld.

Een pandemie is tot nog toe een eerder uitzonderlijke gebeurtenis geweest in die zin dat een meerderheid van mensen dit nooit of slechts één keer in het leven meemaakt, wat tot gevolg heeft dat men niet goed weet hoe ermee om te gaan: men moet zich verlaten op draaiboeken van honderd jaar geleden en het lijkt daardoor alsof de wereld dan bestuurd wordt door een automatische piloot waarop men dan maar moet vertrouwen. Maar als de angst paniek wordt, de zenuwachtigheid toeneemt, de vanzelfsprekende gang van zaken of het automatisme van het samenleven stokt en daardoor bij velen allerlei vormen van psychose gaan floreren die elkaar op de koop toe versterken, begint vrijwel iedereen te vrezen voor complotten - vaak omdat, indien men dit geloven kan, er misschien nog iets aan te verhelpen valt: de grond van het complotdenken is de immer weerbarstige hoop.

Het archetype van het complotdenken bestaat in het geloof dat een plaag, trouwens net zoals een oorlog of een ongeluk, een straf is van god, voor de zonden van de mensheid. Ten tijde van het oude Hellas, schreef de blinde ziener Tiresias de plaag die toentertijd onder het volk ging woeden toe aan de onbestrafte moord gepleegd door Oedipus op zijn vader en in de joodse cultuur ligt dit denken in termen van schuld en boete aan de basis van de scheppingsverhalen: de wereld is een tranendal omdat de mens door ongehoorzaamheid aan god vervloekt werd en gestraft: hij werd uit het paradijs verjaagd - en opnieuw kan men doorheen de sluier van deze mythe de ongedurige hoop ontwaren want het verhaal vertelt tevens over een redder en een uitweg, een terugweg naar het paradijs, moeilijk weliswaar maar niet langer onmogelijk, althans zo beloven de mythen.

Zo ook wordt inzake de huidige pandemie naar verklaringen gezocht op het niveau van schuld en boete, alleen neemt dat bij volkeren die ongelovig zijn geworden, ietwat andere vormen aan: het is niet langer god die de mensen straft, het is het milieu, de natuur of de aarde die zich wreekt en dan worden het virus of zijn 'schepper' gepersonifieerd. Het kwaad dat ons overkomt wordt niet langer toegeschreven aan een godheid maar aan een gepersonifieerde natuur, aan de onpersoonlijke natuur of aan een of meer 'boze' mensen.

Mensen zijn egocentrische wezens en daarom wordt van uitzonderlijke gebeurtenissen van deze omvang pas moeilijk aangenomen dat zij nu eenmaal bij het leven horen: dit kan niet waar zijn, zo besluit men op grond van de ervaring dat dit nooit eerder in het eigen leven is gebeurd; dit kan niet waar zijn, er moet meer achter zitten!

De regeringen overal ter wereld vaardigen maatregelen uit om het virus in te dijken en meteen komt een deel van het volk hiertegen in opstand, zij het met heel uiteenlopende motieven: er zijn er die zich onterecht gekortwiekt weten door vermeende dictators en er zijn er die verblind door hebzucht te allen prijze willen dat hun bedrijf standhoudt; er zijn er ook die de kust schoon zien om chaos te creëren en op rooftocht te trekken, opportunisten die azen op politiek voordeel en kwakzalvers die met remedies leuren.

Het feit van deze 'burgerlijke ongehoorzaamheid' of wat daarop dreigt te gaan gelijken, voedt de neiging om te vervallen in het simplisme waarbij de mensen worden ingedeeld volgens het criterium van het al dan niet hechten van geloof aan de realiteit van de plaag en men gaat alras over complotdenkers spreken, daarbij vergetend dat in feite elk van de twee aldus gecreëerde groepen én 'gelovers' én 'wantrouwenden' zijn maar dan met betrekking tot tegengestelde werkelijkheden.

Zij die geloven dat er van een plaag geen sprake is, wantrouwen de machthebbers die, naar zij vrezen, complotteren tegen het volk: zij vrezen niet het virus doch hun eigen leiders. En zij die geloven dat er wél een plaag is, vrezen het virus, hebben uiteraard vertrouwen in hun leiders en zij volgen de maatregelen die bedoeld zijn om de epidemie in te dijken.

Edoch, de houding van zowel de ene als de andere besproken groep berust op louter vermoedens en dat zijn zaken die hetzij verhoopt worden, hetzij gevreesd en derhalve allerminst zaken die men ook echt weet. Precies omdat tenslotte niemand ook echt weet of het virus dat nu woedt, het mensdom zal decimeren ofwel snel zal afzwakken en verdwijnen met de stille trom - precies door het ontbreken van die ultieme kennis, kan hieromtrent alleen de tijd uitsluitsel geven. Zolang moeten wij leren leven in en met onzekerheid.

In primitieve tijden wisten de eerste mensen te leven met onzekerheid en zo bijvoorbeeld vreesden zij elke avond opnieuw dat het mogelijk was dat daags nadien de zon niet meer zou opgaan: het ochtendgloren was telkens weer een bron van vreugde die bezongen werd: een nieuwe zon is opgestaan, een nieuw licht schijnt over de aarde. Insgelijks leden de eerste mensen bij de intrede van de winter onder de onzekerheid over een volgende lente en om die reden was de tijd van prima vera steeds weer een feest. De angsten voor het uitblijven van een heropstanding werden uiteraard veroorzaakt door onwetendheid maar tegenover dit gebrek aan kennis stond dan toch de verschrikkelijke zekerheid van de eindigheid van alle leven: het spookbeeld van de dood waaruit men alleen nog op de planken of in de literatuur verrijzen kon.

Vandaag wordt zelfs de dood van het toneel van de wereld verjaagd, vooreerst met het geloof maar verder ook met middelen die ons verdoven voor een werkelijkheid waaraan niet te tornen valt: pijnstillers en nu ook methodes die tenminste pretenderen dat wij op de confrontatie met onze eigen dood kunnen anticiperen: wij hoeven niet meer te strijden met ons eigen einde, wij hoeven de dood niet langer in de ogen te kijken, wij hoeven ons niet langer meer te confronteren met de meest verschrikkelijke kant van het bestaan, als wij er alleen maar mee instemmen om ons voor dit kwaad te laten behandelen met wetenschappelijk onderbouwde methodes uitgevoerd door gespecialiseerde vaklui. Met euthanasie slapen wij alleen nog in en verder gebeurt alles geheel buiten onszelf om - althans dat houden wij ons voor.

Dit alles laat ons zien dat althans de 'beschaafde' mens van deze tijd niet meer gewend is aan onzekerheid en vaak ook niet meer in staat om de realiteit van de onzekerheid te verdragen. Nochtans is dit vermogen een bijzondere deugd, een vorm van lijdzaamheid in feite, die men nu eigenlijk weer moet leren beoefenen. De ongedurigheid van de verwende westerling moet plaats ruimen voor de onvolprezen deugd van het geduld. Pas wanneer wij erin slagen om ons neer te leggen bij het feit dat wij onwetend zijn omtrent die dingen die er echt toe doen, zullen wij in staat zijn om aan de pandemie het hoofd te bieden. Het is immers geen geheim dat als het mensdom binnen de kortste tijd zou verschrompelen of zelfs helemaal zou verdwijnen, waarschijnlijk niet dit virus de schuldige zal wezen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 12 oktober 2020)

Aan het soort van spoken dat iemand ziet, kan men weten tot welke groep hij behoort. De Romeinen van tweeduizend jaar geleden keken aan tegen het spook van de aangekondigde koning der joden: na de voorspelling van diens geboorte zag koning Herodes de Grote van Judea zijn macht bedreigd en hij liet alle jongens van twee jaar en jonger doden (1) maar de moordenaars zagen spoken want in tegenstelling tot het rijk waarover zijzelf de heerschappij nastreefden, bleek het rijk Gods niet van deze wereld. De katholieken en "alle machten van het oude Europa" zagen met de opkomst van het communisme een spook door Europa waren - het spook van hun eigen onmacht tegen alle door hen verdrukten die nu hun rechten kwamen opeisen. (2) Geconfronteerd met de vooruitgang en de moderne tijd met zijn vele vormen van emancipatie zag de kerk spoken die haar goddelijke waarheid dreigden te decimeren: zij zag het rijzen van een nieuwe zon die licht zou werpen op de mythen welke haar bastion van macht plachten te funderen. En ook de geesten van de Verlichtingsdenkers en van de vrijmetselarij zagen spoken waartegen zij tekeer gingen: vanuit hun onverstand dat de rede het laatste woord moet hebben, vormden zij geheime genootschappen en loges die vergaderden in donkere kelders, uit angst voor de openbaarheid die nochtans het ultieme gericht is voor het wegen van de waarheidswaarde van alle mogelijke uitspraken omdat waarheid rechtspraak is terwijl geen onrecht en geen leugen de klaarte van de openbaarheid kan verdragen.

Complotdenkers verdenken hun tegenstanders die op hun beurt deze complotdenkers ervan verdenken dat zij tegen hen complotteren. Maar paranoïde samenzweerders spelen allerminst een onschuldig spel: dit specifieke genre van verdachtmakerijen dat voortspruit uit het azen op macht door verschillende partijen, resulteert uiteindelijk vrij vlot in het geweld van heuse genocides zoals de Nederlandse socioloog Abram de Swaen dat zo knap illustreerde in zijn werk getiteld Compartimenten van vernietiging. Over genocidale regimes en hun daders, onder meer en bij uitstek middels het bloedige conflict tussen Hutu en Tutsi in de Rwandese volkerenmoord.

Het beginsel verdeel en heers indachtig dat garant staat voor de macht over de onderdanen, maakten de kolonisatoren de bevolking van Rwanda wijs dat zij uit twee verschillende rassen bestond terwijl dit verschil een spook was dat echter kon bewerkstelligen dat onenigheid ontstond en daaruit genocide. (3)

Met Islamitische Staat en zijn terreur tegen het spook der 'ongelovigen' heeft de hele wereld kennis moeten maken maar nog diepere wonden sloeg de strijd tegen 'het kwaad' van de katholieke kerk in de hoogdagen van haar macht en bij uitstek ten tijde van de kolonialisering en de slavernij sedert Columbus en in de gruweljaren van de inquisitie, een tijdperk waarin zich een van de beroemdste verhalen uit de wereldliteratuur afspeelt: het spook waarvoor de kerk vlucht, is het gelaat dat zij te zien krijgt wanneer Dostojevski haar in De grootinquisiteur van Sevilla een spiegel voorhoudt want zij blijkt het evenbeeld van de duivel. (4)

Van recenter datum en in het eigen continent moeten wij de massamoord betreuren van de paranoïde Anders Breivik wiens nagelaten geschriften zijn inspirators situeren in de xenofobe extreemrechtse politiek en in het katholiek fundamentalistische geloof. (5) Nog dichter bij de deur en tevens van nog recenter datum zijn de eveneens fundamentalistische katholieken die zich de gladiatoren voor het christendom noemen en die ook Europese dictatoriale regimes steunen die repressie voeren tegen de eigen bevolking. (6)

Hitler, Mao, Stalin, Franco, Ceaușescu, Leopold II en talloze andere dictators voerden strijd tegen hun spoken of hun ingebeelde vijanden welke dan uitgerekend door die strijd tot leven kwamen, met massamoordpartijen tot gevolg. De spoken van Hitler waren het joodse ras en tal van andere zondebokken die opgepakt werden om dan op industriële wijze te worden afgeslacht - zes miljoen mensen in totaal. Onder het wanbeleid van Mao (7) en van Stalin (8) verhongerden miljoenen mensen van het eigen volk en de moordende terreur van de Securitate van Ceaușescu werd gevoed door niets anders dan zijn wantrouwen jegens de Roemeense burgers. (9)

Securitate, Gestapo, KGB, FBI, CIA, Mossad en ontelbare andere geheime spionagediensten die zichzelf veiligheidsdiensten noemen, jagen op al dan niet tot leven gewekte spoken die ze dan 'uitschakelen' in het teken van de veiligheid; soms zijn die milities paramilitair of illegaal, zoals de zogenaamde 'burgerwachten' die nu vooral in Ierland terreur zaaien door het recht in eigen handen te nemen - uiteraard op onrechtmatige wijze - terwijl zij uitblinken in onverstand. Soms maken die milities deel uit van terreurgroepen maar ook als zij functioneren voor de nationale veiligheid blijft de vraag naar de legitimiteit en de representativiteit van het regime dat zij moeten dienen. Zelfs zogezegd 'onverdachte' democratieën worden in het huidige tijdperk van de leugen uitgehold door parasitaire machten die azen op financieel gewin ten koste van het algemeen welzijn en zo zien wij dat in België weliswaar democratische verkiezingen worden gehouden maar dat - herhaaldelijk - een regeringsvorming zolang aansleept dat de stembrieven met daarop de verkiezingsresultaten als het ware verjaren, waarna op ogenschijnlijk arbitraire wijze machthebbers naar voren treden naar wiens namen men geheel vruchteloos kan gaan zoeken op de reeds verdufte en vergeten kieslijsten. En de media kijken eensgezind de andere kant op.

'De rol van de media', zo hoort men vaak zeggen, alsof de media nog een rol te spelen hadden, alsof zij onafhankelijk commentaar gaven, alsof het helemaal niet zo was dat zij nog slechts het 'officiële nieuws' verspreiden zoals hun wordt voorgekauwd door het heersende regime, of beter: door hen die het regime controleren terwijl zij zichzelf verborgen houden zoals alle machthebbers dat doen. Want zoals Michel Foucault het zegt, moet verborgen blijven waar de macht vandaan komt.

Oefent een regime macht uit, dan doet het dat op bijzonder verkapte manieren en met instrumenten die vaak het tegendeel beogen dan wat zij pretenderen, zoals bijvoorbeeld het onderwijssysteem, dat voorhoudt mensen kennis bij te brengen en derhalve de vrijheid te bevorderen terwijl, zoals Foucault verklaart, dat onderwijssysteem erop gericht is om kennis ondergeschikt te maken aan de macht, zodat het systeem in kwestie de vrijheid fnuikt en alleen in dienst staat van de macht.

Het onderwijssysteem smoort het menselijk vernuft en de zelfredzaamheid in de kiem, de politiek neemt de burgers het zelfbestuur uit de handen en onderwerpt hen, de gezondheidszorg maakt van gezonde mensen pillenslikkers of patiënten, het instrument bij uitstek van de staatshuishoudkunde of de economie maakt zich meester van de mens en veroordeelt hem tot instrument dat haar draaiende moet houden en eeuwig moet doen groeien, het ruilmiddel van het geld wordt het ultieme doel en het gouden kalf neemt de plaats in van het Lam Gods: aanbidding betekent voortaan alleen nog strijd en doodslag.

Spionagediensten staan in het teken van de nationale veiligheid maar zij worden nimmer door de burgers zelf gecontroleerd maar men kan gissen dat zij moeten zorgen voor het goede functioneren van alle andere instellingen die de uitoefening van macht waarborgen en zij doen dat met name door die macht zelf uit te oefenen. Dat verborgen moet blijven waar de macht vandaan komt, betekent uiteraard dat zich haar instrumenten dienen te verkappen en het liefst zullen zij zich uitgeven voor het tegendeel van wat zij zijn, precies zoals de wolf die zijn in meel gedoopte poot toont aan de zeven geitjes om hun te doen geloven dat hij hun moeder is, waarna zij voor hem de toegang openen en zodoende van hun huis zijn restaurant maken en van zichzelf zijn maaltijd en zo verslindt hij hen, op eentje na dat zich verstopt heeft in de tijdmachine.

Hoedt u, zo waarschuwde moeder geit vergeefs, voor lieden die zich opdringen als uw medestanders, voor zaken die pretenderen uw veiligheid te zullen garanderen, voor allerlei helpers die u beloven zorg te zullen dragen voor uw kostbaarheden, voor uw dierbaren of voor nog vele andere begerenswaardige dingen: met uitzondering van de barmhartige Samaritaan en van wie zich ertoe verplicht weten krachtens harde wetten, zijn wie zorgbehoevende vreemdelingen in huis haalden te tellen op de vingers van één hand; twaalf kinderen was Europa dit jaar bereid om op te nemen - uit de vele duizenden vluchtelingen die nu aankijken tegen de winter.

En ook deze winter zal niet vragen of hij komen mag, hij hoeft zijn poot niet in het meel te dopen om wie hij wil bevriezen te misleiden. Maar tenminste één zal er ontsnappen om het allemaal na te vertellen en zo zal een ongelogen verhaal tenslotte de geschiedenisboeken in gaan en zich daar trachten te handhaven tussen alle leugens, een verhaal dat niet de heldendaden zal bezingen van een hoogdravend continent dat de mond vol heeft van mensenrechten maar veeleer een verhaal van onrecht dat zo weerbarstig was dat een goddelijk ingrijpen niet langer uit kon blijven. Wij weten dat ten tijde van het oude Hellas of nog vroeger, een epidemie uitbrak waarvan de oorzaak werd toegeschreven aan een onbestraft gebleven moord. Gewis is het een feit sinds het begin der tijden dat het lot van de rechtvaardigen de goden nooit onberoerd heeft gelaten.

(J.B., 8 oktober 2020)

Verwijzingen:

(1) Zie: Matteüs 2:18.

(2) "Een spook waart door Europa" - aldus de eerste zin van Het Communistisch Manifest van Marx en Engels uit 1848: https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1848/manifest/manif1.htm

(3) Abram de Swaan, The Killing Compartments. On genocidal regimes and their perpetrators, 2014. (Nederlandse vertaling: Compartimenten van vernietiging. Over genocidale regimes en hun daders, Prometheus, 2014). Zie o.m.: http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3040863 Zie ook: Verborgen massamoord: http://blogimages.bloggen.be/tisallemaiet/attach/330786.pdf . Een fragment: "De massavernietiging van Tutsi's (T) (aristocraten) en verdachte Hutu's (H) (boeren) door de Hutu-Power-beweging in Rwanda in het voorjaar van 1994 (voorafgegaan door wederzijdse slachtingen in 1959 [door H op T] en in 1962 [door T op H]) gebeurde met machetes maar bleek zorgvuldig voorbereid. De VN onttrok zich aan haar beschermingsplicht. H en T werden door de kolonisten bestempeld als verschillende rassen – een puur verzinsel. (dS, 93-100) “(...) de fanatiekste voorstanders van een erfelijk onderscheid tussen T en H waren geobsedeerd door de mogelijkheid dat T zich als H konden voordoen om zo verwarring en verdeeldheid te zaaien” (dS, 100) – de referenties zijn identiteitskaarten... waarmee mogelijkerwijze geknoeid werd en er zijn ook veel gemengde huwelijken. “Toch doodden de Hutu-Power-moordcommando's talloze Rwandezen puur op verdenking van Tutsi-herkomst of connecties, of enkel vanwege veronderstelde loyauteit aan Tutsi's.” (dS, 100) Uiterlijke Kenmerken zoals lichaamslengte hebben aanvankelijk niets met ras te maken, wel met rijkdom, met al dan niet doorvoed zijn. Op gelijkaardige wijze werd foutief een onderscheid verondersteld tussen Khmer en Vietnamezen en tussen zuivere Ariërs en andere Duitsers."

(4) Zie: Hoe Europa groot en rijk werd: http://blogimages.bloggen.be/tisallemaiet/attach/93208098663.pdf alsook: Fundeert het katholicisme onze beschaving?: http://blogimages.bloggen.be/tisallemaiet/attach/93208096418.pdf

(5) Zie: Vrijheid van meningsuiting en immoraliteit: http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=2847183 alsook: Terug naar de middeleeuwen (delen 1 tot 5): http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3139847 en: Zendtijd voor criminelen: Over televisie, vrije meningsuiting, sensatie, kijkcijfers en macht: http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=2205656

(6) Zie: De zwarte paus. Zo werkt extreemrechts: http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3223342

(7) https://historiek.net/het-lijdensverhaal-van-maos-onderdanen/50922/

(8) https://www.trouw.nl/nieuws/honger-was-stalins-methode-om-onze-geest-te-breken~b765b983/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2Furl%3Fsa%3Dt%26rct%3Dj%26q%3D%26esrc%3Ds%26source%3Dweb%26cd%3D%26ved%3D2ahUKEwiYkPau8qHsAhWH3KQKHRd6BUEQFjABegQIBRAC%26url%3D

(9) https://nl.wikipedia.org/wiki/Securitate