Alle rechten voorbehouden Een variant van deze blog is te vinden op seniorennet op het volgende adres: http://blog.seniorennet.be/tisallemaiet/
31-12-2019
Hoe Europa groot en rijk werd - Aflevering 5: Haïti, wereldproducent van suiker en koffie 'gratis'...
Hoe
Europa groot en rijk werd
Aflevering
5: Haïti, wereldproducent van suiker en koffie 'gratis'...
Het
racisme
heeft deels religieuze wortels ("mensen met een zwarte huid
hebben geen ziel"; "wij zijn het uitverkoren volk"...)
maar is vaak een gevolg
van de slavernij:
racisme en slavernij zijn elkaars
oorzaak en gevolg en vandaar is het niet alleen zo dat de Afrikaanse
slavernij wordt goedgepraat met het argument dat zwarten
minderwaardig zijn maar, andersom, worden zwarten door blanken als
minderwaardig beschouwd precies omdat
zij hun slaven zijn. En soms zijn inzake racisme zowel religie als
slavernij in het geding, zoals in het requerimento
van paus Adrianus VI: hij eist de onderwerping van de Indianen én
omdat hij zich als zelfverklaard goddelijk vertegenwoordiger meer
waard acht dan hen, én omdat zij Spaanse oorlogsbuit zijn. Weliswaar
werkt de beschaving het recht van de sterkste tegen maar het blijft
jammer genoeg vaak de regel dat mensen neerkijken op hun zwakkere
soortgenoten: "[Het
grootschalig gebruik van slavenarbeid (op Jamaica, "een van de
grootste en meest authentieke slavengemeenschappen die ooit hebben
bestaan" (1))]
kleurde
de hele cultuur en legde de basis voor sociale ongelijkheid en
racistische overtuigingen, die ook tegenwoordig nog wijdverspreid
zijn".
(2)
Het
is niet overbodig om iets te zeggen over de concrete
leefomstandigheden van de slaven teneinde een beeld te krijgen van de
menselijke wreedheid en het kennelijk volstrekte onvermogen tot
empathie bij de uitbuiters - alles werd overigens minutieus
opgetekend. Op een suikerplantage waar zowat 80 slaven werkten,
stonden een kasteeltje waar de blanke oversten verbleven, de barakken
voor de slaven, de pakhuizen en de molen. Het werk in de molen, waar
het suikerriet geplet werd en verhit voor de productie van muscovado
(ruwe suiker), melasse en rum, was het zwaarst en eiste de meeste
mensenlevens. In het seizoen werd dag en nacht gewerkt en kregen de
slaven niet meer dan vier uur slaap per etmaal. "[Het werk
bij de molen] was zo gevaarlijk dat als - door slaperigheid of door
onvoorzichtigheid - een uiteinde van een vinger tussen de palen
blijft steken, de rest van het lichaam onvermijdelijk volgt. Om dit
te voorkomen, heeft de volgende neger altijd een kleine bijl klaar om
zijn arm af te hakken, in het geval van een dergelijk ongeluk".
(3) Volgens de codex van Barbados uit 1661 "moesten de
zwarten worden beschouwd als gevaarlijke heidenen. De eigenaar had
geen onbeperkte macht over hen, maar bijna. Hij mocht de slaaf naar
eigen goeddunken straffen en ontsnapte zelf aan straf als hij hem per
ongeluk mishandelde of doodde. In het geval een slaaf werd betrapt,
bijvoorbeeld omdat hij stal, vluchtte of een vluchteling verborg, was
de straf hard, inclusief zweepslagen of brandmerking". (4)
In Jamaica waar begin achttiende eeuw slechts zevenhonderd blanken
woonden maar in 1768 al zeventienduizend, liep tegen 1775 het aantal
slaven op tot 350.000. Slavenkinderen gingen al vanaf de leeftijd van
3 à 4 jaar aan het werk en ook oude slaven moesten aan de slag
blijven. De eigenaars van de plantages verbleven meestal in
Engeland. Ook op de Franse kolonie Saint-Domingue (het huidige Haïti)
was de toestand onmenselijk. Haïti leverde 40 pct. van alle suiker
en 50 pct. van alle koffie in de wereld. In 1731 tekende een bezoeker
op dat de slaven dom en volgzaam waren, niet in staat om voor
zichzelf te zorgen: "Sommigen (...) kunnen niet tot meer dan
drie tellen en het gebed van de Heer niet leren. Ze bedenken nooit
iets uit zichzelf, en het verleden is voor hen even onbekend als de
toekomst. Het zijn machines (...)" (5)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
31 december 2019)
Verwijzingen:
(1)
Dick Harrison, De
geschiedenis van de slavernij van Mesopotamië tot moderne
mensenhandel,
Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2019. (Oorspr.: Slaveriets
historia,
Historiska Media, Zweden 2015), p. 325.
(2)
Dick Harrison, o.c.,
p. 327.
3)
Dick Harrison, o.c.,
p. 332.
(4)
Dick Harrison, o.c.,
p. 340.
(5)
Dick Harrison, o.c.,
p. 345.
29-12-2019
Hoe Europa groot en rijk werd - Aflevering 4: De wreedaardigste handel ooit
Hoe
Europa groot en rijk werd
Aflevering
4: De wreedaardigste handel ooit
Meer
dan vier eeuwen lang heeft zich de meest wreedaardige uitbuiting uit
de hele geschiedenis voltrokken over de Atlantische oceaan tussen de
continenten, een uitbuiting van mensen door mensen met meer dan tien
miljoen slachtoffers en kennelijk in een volstrekte afwezigheid van
ook maar een greintje menselijkheid of geweten, meer nog: een
wreedheid onder initiatief en toezicht van de zelfverklaarde
vertegenwoordiger van God zelf op aarde: de paus. Een uitbuiting
waaraan het Westen zijn exuberante rijkdom dankt en nog steeds dankt,
want in enigszins verdoken vormen gaat de slavernij vandaag gewoon
door.
Het
begon met de ontdekking van Amerika door Christoffel Columbus, een
Genuees die ook thuis was in Portugal en Spanje en die voer onder
Spaanse vlag. Tot zijn dood heeft hij geloofd Azië ontdekt te hebben
maar het ging om de Amerikaanse continenten en direct zag het Westen
brood in de 'Nieuwe Wereld': paus Adrinanus VI stuurde in 1513 een
brief naar de 'Indianen' (het beruchte 'requerimento') waarin hij
duidelijk maakte dat hij het goddelijke gezag was op aarde en dat zij
hem bijgevolg gehoorzaamheid verschuldigd waren. Zij moesten zich
laten dopen en onderdaan worden van de Spaanse vorst, op straffe van
verslaving en dood.
Het
opzet was om de hele bevolking van roodhuiden te laten werken op
aldaar aan te leggen plantages van vooral suikerriet. Toen de
inheemsen verzet boden, dreigden zij allemaal te worden uitgemoord,
edoch de meesten van hen stierven binnen de kortste keren ingevolge
westerse ziektes waartegen zij geen weerstand hadden. De plantages
van de Spanjaarden geraakten bijna onbemand en daarom deden zij een
beroep op de Portugezen die handel dreven aan de Afrikaanse
kustgebieden. Daar kochten de Portugezen slaven van de grote
Afrikaanse koningen die jacht maakten op hun eigen volk en zij
transporteerden hen met zeilschepen naar Amerika. De slaven werden
betaald met geweren. De vloot reisde aldus in driehoeksvorm: van
Europa naar Afrika geladen met geweren, van Afrika naar Amerika
geladen met slaven en van Amerika naar Europa geladen met suiker.
Na
Spanje en Portugal gingen ook Frankrijk, Engeland, Nederland en de
Scandinaviërs in slaven (maar ook in specerijen, ivoor en goud)
handelen en de tol aan menselijk leed en aan mensenlevens was enorm:
vele slaven stierven nog voor zij inscheepten en soms meer dan de
helft van hen kwamen om op zee ingevolge dorst, scheurbuik,
besmettelijke ziekten en wreedheden. In zijn Transformations in
Slavery geeft Paul E. Lovejoy de cijfers inzake de
Trans-Atlantische slavenhandel: tussen 1450 en 1900 werden 11.313.000
zwarten, door hun eigen Afrikaanse koningen buit gemaakt en verkocht,
als slaven naar Amerika verscheept. En het was niet een of andere
mentaliteitsverandering die hieraan een einde dreigde te maken, maar
de slavenopstanden zelf.
De
Afrikaanse koningen moesten contractueel, in ruil voor geweren,
jaarlijks vele tienduizenden slaven leverden voor het transport naar
de Amerikaanse plantages omdat de slaven al binnen de paar jaar
crepeerden en vervangen moesten worden en het Afrikaanse binnenland
geraakte ontvolkt. In tegenstelling tot de slaven uit de oudheid, die
een relatief comfortabel leven leidden en vaak ook in hoge functies
werkzaam waren en gezag droegen, werden in dit tijdperk de slaven als
verwaarloosde dieren behandeld: zij werden veracht.
Congo
was een grote leverancier van slaven en sprak zich uiteindelijk tegen
de slavenhandel uit maar de Portugese koning antwoordde leugenachtig
dat Congo daar wel moest mee doorgaan omdat het niets anders te
verkopen had. Uiteindelijk viel Congo uiteen en het is toen dat de
charismatische hervormster Beatrix Kimpa Vita opstond: "Ze
verklaarde zich geïnspireerd door Sint-Antonius en werd krachtig
gesteund door Congolese boeren, die haar prezen als heerser in een
herbouwd Sao Salvador. De poging eindigde in een tragedie. Als een
Afrikaanse Jeanne d' Arc eindigde Beatrix in 1706 op de brandstapel."
(1)
Maar
de grootste wreedheden speelden zich af op de suikerrietplantages, en
dan vooral in Jamaica, waar men de afgedankte slaven, vastgebonden op
een plank, in de ravijn wierp. Zoals in de latere concentratiekampen
en dat alles naar het voorbeeld van het kleed van Christus, toont
zich de meedogenloosheid in het hergebruik van de kleren van de
ongelukkigen, getuige dit slavenlied:
Breng
hem naar de geul! Breng hem naar de geul!
Maar
breng de kleren en de plank terug.
O!
Meester, meester! Ik nog niet dood!
Breng
hem naar de geul! Breng hem naar de geul!
Draag
hem weg! (2)
(J.B.,
29 december 2019)
Verwijzingen:
(1)
Dick Harrison, De geschiedenis van de slavernij van Mesopotamië
tot moderne mensenhandel, Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2019.
(Oorspr.: Slaveriets historia, Historiska Media, Zweden 2015),
p. 309.
(2)
Dick Harrison, o.c., p. 326.
22-12-2019
Hoe Europa groot en rijk werd - Aflevering 3: Intermezzo
Hoe
Europa groot en rijk werd
Aflevering
3: Intermezzo
De
media berichten dat Melania Trump de lichtjes van haar kerstboom
heeft opgestoken - of beter: de duizenden lichtjes van haar
tientallen kerstbomen - terwijl haar echtgenoot die dankzij de macht
van het gouden kalf de wereld leidt - of misleidt - de vluchtelingen
het land uit jaagt. Weten de Trumpen dan niet dat het Kerstfeest het
feest is van de vluchtelingen die nergens onderdak vinden of varen
Trump en zijn gade elk een andere koers? Of is het vandaag inderdaad
zo ver gekomen dat alle dingen van hun inhoud zijn ontdaan en dat wij
alleen nog te maken hebben met oppervlakkige verschijningen,
uitzichten, spookbeelden die opkomen en weer vergaan, sferen zonder
ook maar de minste betekenis zoals de warrige emoties die worden
geconsumeerd bij de inname van allerlei medicijnen of drugs?
Voor
de laatst genoemde verklaring valt wel wat te zeggen, gezien het
quasi eindeloze bedrog waarin de wereld wordt gedrenkt bij de aanvang
van 2020. Moordenaars van journalisten die het nog aandurven
om de waarheid te schrijven, worden door de huidige wereldleiders
beschermd. Afzichtelijke neoliberalen die hun slogans van "het
zal onze tijd wel duren" met mooie praatjes verkappen, beledigen
kinderen die zich genoopt weten tot verzet omdat zij nog voor hun
volwassenheid in het vuilnis van de rijken zullen stikken. En de tijd
dat er nog uilenspiegels, artiesten en filosofen waren om die
wantoestanden aan de kaak te stellen, ligt allang in de mist van een
ver verleden want zoals iedereen weet produceren dictators hun eigen
'kritiek'.
"In
alle bescheidenheid ben ik van mening", zo vangen zij met
spreken aan en geen mens kan hen er nog van beschuldigen dat zij zo
onbescheiden zijn om hun ongevraagde mening op te dringen - wat zij
overigens doen via opgekochte kanalen waartoe eerlijke en derhalve
arme mensen de toegang missen. Zo vindt men hier te lande bij de
aanvang van 2020
in alle prullenmagazijnen waar schaduwen van mensen ronddolen op zoek
naar cadeautjes voor de kerst, de dikke boeken van de naar zijn eigen
zeggen "grootste denker van deze tijd", Yuval Noah Harari.
Boeken die luisteren naar ronkende titels zoals Homo
Deus,
Sapiens
en 21
lessen voor de 21ste eeuw
waarin de 'futuroloog' al na enkele bladzijden de wenkbrauwen doet
fronsen. Meer dan tweeduizend jaar geleden werd Socrates voor het
spreken van de waarheid ter dood veroordeeld maar vandaag krijgen de
Socratessen (die er ongetwijfeld in overvloed zijn) zelfs geen kans
meer om uit te kijken naar een heldendood omdat hun plaats werd
ingenomen door flink betaalde leugenaars van het heersende
neoliberale regime dat onze wereld in sneltempo naar de afgrond
drijft. In de joodse krant Haaretz
noemt de eminente filosofieprofessor Danny Gutwein van de
universiteit van Haifa, Harari de huisideoloog van de neoliberale
elite (1) en in Liberation
klinkt het als volgt: "Pour
l historien Dany Gutwein, sous couvert d apolitisme, la
«mythologie» émanant des best-sellers de l auteur israélien
[Harari]
légitime en réalité les règles néolibérales et les élites de
la Silicon Valley."
(2) En wij weten allen heel goed dat Silicon Valley, die goudmijn van
de allernieuwste technologie, gesponsord wordt door olieleveranciers
die er hun hand niet voor omdraaien om wie de waarheid vertellen ook
letterlijk in mootjes te hakken.
De
geschiedenis wordt verdraaid, het toekomstoptimisme is een groteske
leugen, de gangbare economie maakt de wereld kapot en de huidige
welvaart is geen product van arbeid en vernuft doch het bittere loon
van wreedheid, ontmenselijking en slavenhandel. Wij weten hoe de
zogenaamde 'Nieuwe Wereld' groot en rijk werd én onleefbaar en die
geschiedenis moet verteld worden, ook als daar geen oren meer naar
zijn. Het verhaal immers zal de oren scheppen, precies zoals het
licht ooit huidcellen omvormde tot ogen.
Hoe Europa groot en rijk werd - Aflevering 2: De plundering van de zwarten en de roodhuiden (vervolg)
Hoe
Europa groot en rijk werd
Aflevering
2: De plundering van de zwarten en de roodhuiden (vervolg)
Nog
wat betreft de trans-Atlantische slavenhandel volgden in het spoor
van de Portugezen en de Spanjaarden, de Hollanders die, met hun
Oost-Indische Compagnie uit 1602 al specerijen verscheepten: met een
nederzetting in 1612 in Mori aan de Afrikaanse Goudkust hadden zij
het eerst op goud gemunt maar alras volgde in 1621 de West-Indische
Compagnie (heropgericht in 1674) voor een volleerde slavenhandel, in
de periode tussen 1658 en 1729 goed voor de verhandeling van 97.000
slaven. Ook de Britten (met onder meer in 1624 hun kolonie in Saint
Christopher of Saint Kitts, in Barbados en in 1655 in Jamaica)
betraden het toneel en bij gebrek aan slaven lokten zij arme
landbouwers naar hun plantages in Barbados die daar eerst jarenlang
gratis moesten werken om hun overtocht te kunnen betalen, zodat zij
op die manier slaven werden - 46.000 in 1685. Ook Frankrijk werkte
met slaven en Franse nederzettingen waren Nevis, Montserrat,
Antigua, Saint-Martin, Guadeloupe, Martinique en Saint- Domingue
(Haïti). Maar het waren de Britten die van op hun oninneembaar
eiland met hun vloot allen overtroefden: in het British Empire
ging de zon nooit onder en tussen 1701 en 1800 vervoerden de
Britten 2,46 miljoen Afrikaanse slaven. De Portugezen werden verdrongen
naar de tweede plaats met een Afrikaanse slavenexport van 1.888.000
'stuks'. In de achttiende eeuw kwam de slavenhandel dan in handen van
particulieren. (1)
Hoe
was de werkelijkheid voor de slaven? Zij werden buit gemaakt in een
jacht van een machtige Afrikaanse koning die hen geboeid in karavanen
of in kano's naar de kust bracht waar zij verkocht werden en
ingescheept. De ongelukkigen wisten niet wat hen te wachten stond,
zij zagen voor het eerst blanken, ze verstonden hun talen niet, zij
zagen voor het eerst de wijde oceaan. Zij panikeerden wanneer het
schip van wal stak want "de wijdverspreide perceptie was dat
Europeanen zeewezens waren, kannibalen uit het Land van de Doden. Het
gerucht ging dat het leer van hun zwarte schoenen de huid was van
dode en opgegeten Afrikanen. (...) De meeste opstanden op de schepen
(...) vonden plaats in deze fase van de overtocht" (2)
Maar
die paniek was heel terecht: de slaven leden erg onder dorst, stank
en wreedheid en tot een derde van de slaven stierven aan dysenterie,
pokken en scheurbuik. (3) Wat betreft de wreedheid: bekend is het
tragische lot van het op 1 januari 1738 in een storm bij
Oost-Suriname vergane Hollandse schip Leusden: "Zich
er goed van bewust dat er niet genoeg reddingsboeien waren voor
iedereen aan boord, hield de bemanning de luiken stevig op slot en
liet de slaven verdrinken (...). Van de oorspronkelijk 716 slaven die
op 19 november de kust van Afrika verlieten, waren er [nog] slechts
14 in leven". En nu komt het: "Dezen hebben, net als
de 73 overlevenden van de bemanning, op 4 januari Paramaribo bereikt,
waarna ze volgens plan werden verkocht"! (4)
(J.B.,
20 december 2019)
Verwijzingen:
(1)
Dick Harrison, De geschiedenis van de slavernij van Mesopotamië
tot moderne mensenhandel, Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2019.
(Oorspr.: Slaveriets historia, Historiska Media, Zweden 2015),
p. 255v. Omstreeks 1850 had zendeling Sigismund Koelle 177 interviews
met vrijgelaten mannelijke slaven zodat historici goed geïnformeerd
zijn over hun lot.
(2)
Dick Harrison, o.c., p. 280.
(3)
Dick Harrison, o.c., p. 278-279.
(4)
Dick Harrison, o.c., p. 281.
15-12-2019
Hoe Europa groot en rijk werd - Aflevering 1: De plundering van de zwarten en de roodhuiden
Hoe
Europa groot en rijk werd
Aflevering
1: De plundering van de zwarten en de roodhuiden
Volgens de
Conventie van de Volkerenbond uit 1926 is een slaaf sociaal gezien
dood en dus geen mens doch een eigendom. Inzake slavernij wordt
altijd geweld gebruikt, anders zouden slaven vluchten naar hun
vrijheid. Een bijzondere vorm van slavernij is de schuldslavernij
waarbij schulden (vaak eindeloos) afgelost worden door werk. Omdat
slaven geen mensen zijn en dus geen mensenrechten hebben, is
dwangarbeid eigen aan slavernij.
Een bron
van slavernij is de oorlog waar krijgsgevangenen worden gemaakt wiens
leven gespaard wordt in ruil voor slavernij en een andere bron is de
armoede die mensen dwingt om zichzelf of hun arbeid te verkopen
teneinde in leven te kunnen blijven; in de beide gevallen worden
mensen minderwaardig aan de overwinnaar en de rijke: "De
overwinnaar en de rijke ervaren meer waarde dan de andere partij: ze
hebben een onoverbrugbaar sociaal leiderschap verworven. De ervaring
van ongelijkheid, van triomfantelijke superioriteit, is de basis van
alle menselijke onvrijheid. De ultieme vernedering van een verslagen
persoon - afgezien van hem ter dood te veroordelen - is hem tot een
ding te reduceren." (1)
De
geschiedenis van de slavernij begint waar men dit onrecht aanvaardt
of moet aanvaarden omdat verzet van de zwakkere met geweld de kop
wordt ingedrukt. Er bestaat namelijk een minachting voor zwakkeren
zonder welke slavernij ondenkbaar zou zijn. (2)
Slavernij
is van alle tijden en culturen: In een lijvig boek over de
geschiedenis van de slavernij begint de Zweedse professor Harrison
met de prehistorie en de oudheid en hij gaat door tot in onze eeuw.
Slavernij werd gezien als een natuurlijk gegeven en zelfs het
christendom heeft geen kritiek geleverd op het bestaan van de
slavernij: "De kerkslaven waren zo talrijk dat een synode
bepaalde dat elke parochiekerk minstens honderd slaven moest hebben,
anders was de kerk niet belangrijk genoeg om een eigen priester te
krijgen." (3) Maar ongeëvenaard in de geschiedenis was de
trans-Atlantische slavenhandel die zich voltrok gedurende drie
eeuwen.
In 1492
ontdekte Columbus Amerika en met het requerimento - een
bevelschrift van de paus - werd van de autochtone bevolking - de
'Indianen' - geëist zich over te geven, wat inhield dat men zich
liet dopen en onderdaan werd van de Spaanse vorst - op straffe van
verslaving of dood. Echter, alras kwam vrijwel de ganse autochtone
bevolking van Amerika om door ziekten die de Europese veroveraars -
de conquistadores - meebrachten en waartegen de inboorlingen
geen immuniteit hadden. De Spanjaarden vonden in de zogenaamde
'Nieuwe Wereld' landbouwgrond voor de teelt van vooral suikerriet
maar zij misten nu de mankracht om de grond te bewerken en daarom
gooiden ze het op een akkoord met de Portugezen: zoals de Spanjaarden
onder het voorwendsel de wereld tot het christendom te gaan bekeren,
Amerika onderwierp, zo engageerde Portugal zich met de verovering van
Afrika en de Portugezen kochten van de koningen van de Afrikaanse
landen slaven die zij met hun vloot naar Amerika transporteerden om
daar op de plantages te gaan werken. (4) De afgewerkte producten
werden dan naar Europa gevaren en aldus bestond er een
verkeersdriehoek over de Atlantische Oceaan: ambachtelijke producten
reisden van Europa naar Afrika, slaven werden van Afrika naar Amerika
gebracht en suiker van Amerika naar Europa - waar het geraffineerd
werd: "De Atlantische Oceaan, vroeger weinig meer dan een
groot, koud, met water gevuld graf tussen de Oude en de Nieuwe
wereld, werd in de zeventiende eeuw het toneel van een van de
beruchtste en winstgevendste handelsactiviteiten van alle tijden".
(5)
Hier moet
worden aan toegevoegd dat de grootscheepse slavenhandel van Afrika
naar Amerika, waarbij miljoenen mensen als werkdieren verkocht
werden, aanvankelijk onmogelijk zou geweest zijn indien de koningen
van de Afrikaanse landen hun mensen niet aan de Portugese
slavenhandelaars verkochten. Toen echter de Afrikaanse koningen hoge
belastingen gingen heffen, verhuisden de Portugezen hun handel en de
meest rendabele havens voor slavenexport werden de in 1576 gestichte
handelspost Sao Paulo de Luanda (in het huidige Angola), in 1617
gevolgd door Sao Filipe de Benguela. (6)
(J.B.,
15 december 2019)
Verwijzingen:
(1) Dick
Harrison, De geschiedenis van de slavernij van Mesopotamië
tot moderne mensenhandel,
Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2019. (Oorspr.: Slaveriets
historia, Historiska Media,
Zweden 2015), p. 43.
(2) In
Slavernij
was er altijd en overal - zijn bespreking van Dick Andersons
boek - vat Bart Funnekotte het als volgt samen: "Minachting.
Dat is de basis voor elke vorm van slavernij. Aldus
slavernij-onderzoeker Dick Harrison. Het is het dédain van de
winner voor de loser.
Als je een ander mens zijn vrijheid wilt ontnemen, moet je hem
verafschuwen, én die afschuw rechtvaardigen en institutionaliseren.
Dat doe je door te zeggen dat die persoon zijn lot aan zichzelf te
wijten heeft, bijvoorbeeld omdat hij een oorlog heeft verloren, of
arm is. Alleen als je op zon manier een psychologische barrière
opricht tussen jou en de ander, kan slavernij bestaan. (Zie:https://www.nrc.nl/nieuws/2019/10/18/slavernij-was-er-altijd-en-overal-a3977235
)
(3)
Dick Harrison, o.c.,
p. 103.
(4) Pas
later ontdekten de Portugezen Brazilië, het enige Amerikaanse land
dat niet door de Spanjaarden gekoloniseerd was.
(5) Dick
Harrison, o.c., p. 242.
(6)
Dick Harrison, o.c., p. 242.
09-12-2019
Cervantes, de jager en de prooi
Cervantes,
de jager en de prooi
El
ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha is een van de
beroemdste verhalen uit de wereldliteratuur maar minder bekend is dat
zijn auteur, Miguel de Cervantes Saavedra, die op 24-jarige leeftijd
aan de oorlog tegen de Ottomanen bij Lepanto een verlamde hand
overhield (vanwaar zijn bijnaam el manco de Lepanto), in 1575
werd buitgemaakt door Barbarijse zeerovers en als slaaf werd
meegenomen naar Algiers waar hij na verschillende vergeefse
ontsnappingspogingen in 1580 werd vrijgekocht. Deze 'Barbarijse
zeerovers' - 'Barbarijs' of 'Berbers' - waren 'renegaten' of
'afvalligen', door Cervantes zelf getypeerd als gewetenloze, dubbel
spel spelende criminelen: zij gaven zich uit voor eerbiedwaardige
burgers terwijl zij leefden van het losgeld van door hen in de boeien
geslagen christenen. (1)
Vanaf
die tijd tot 1830 was de slavernij 'in volle bloei' en niet alleen
particulieren verdienden de kost met het schaken en verkopen van
mensen - bij voorkeur op zee doch ook door het overvallen van dorpen
- maar ook de staten beoefenden deze onmenselijke doch meestal zeer
winstgevende praktijk. Zo maakten Algerijnse piraten tussen 1520 en
1830 zowat 760.000 Europeanen tot slaaf. De Sultan van het Ottomaans
rijk (dat eigenlijk het midden hield tussen een piratenbende en een
staat) eiste belastingen in de vorm van kinderen ('devºirme') die
dan werden klaargestoomd voor zijn leger. (2) De eigenlijke staten
tenslotte maakten miljoenen slaven buit, vaak onder het patronaat van
de Heilige Stoel, zoals ten tijde van de Spaanse conquistadores
in Latijns-Amerika met het zogenaamde requierimento.
(3)
Deze
praktijken gaan vandaag onverminderd door, bijvoorbeeld in
Saoedi-Arabië waar massaal Indiërs onderbetaald worden
tewerkgesteld zodat zij in feite eeuwig aan de slag moeten blijven om
de terugreis naar hun land van herkomst te kunnen financieren en
hetzelfde gebeurt in het rijke noorden met de handel in seksslavinnen
en evenzeer in de massale uitbuiting van mensen in hun eigen
(ontwikkelings)land door allerlei Westerse bedrijven die op die
manier fortuin maken en grote sier. Onlangs werd berekend dat elke
westerling zijn levensstandaard dankt aan ongeveer vijftig slaven in
de zogenaamde derde en de vierde wereld. Los daarvan zouden vandaag
wereldwijd zowat 36 miljoen mensen als (echte) slaaf worden
uitgebuit. (4)
Het is een
vreemde paradox dat onze wereld bijzonder moeizaam wordt opgebouwd
door talloze dag in dag uit hardwerkende mensen die aan hun labeur
maar net genoeg overhouden om in leven te kunnen blijven en er
tenslotte aan creperen terwijl de meest winstgevende activiteiten -
zoals de slavenhandel - helemaal niets toevoegen aan de wereld maar
daarentegen veel vernielen en alleen maar ellende brengen. Een
vrachtschip volgeladen met slaven maakt van de handelaar in kwestie
in een mum van tijd een rijk en invloedrijk persoon, klaar om naar
het presidentschap te dingen en hetzelfde doen alle fabrieken in
(meestal door dictators gerunde) gebieden waar niemand ooit over
sociale bescherming of minimumlonen heeft gehoord. Van moordende
drugs worden alleen de handelaren rijk, zoals de Kennedy's met hun
handel in verboden alcohol destijds (om met dit voorbeeld maar in het
veilige verleden te blijven) terwijl de gebruikers vaak worden
getypeerd als "slachtoffers op het altaar van het gouden kalf".
Sluwe en gewetenloze lui verslaven breinen aan harddrugs zodat de
slachtoffers in kwestie tot alles bereid zijn om die drugs te kunnen
bemachtigen: ze verkopen lichaam en ziel, organen en overtuigingen,
beroven wie ze kunnen, liegen en moorden. De handelaren maken in geen
tijd gigantische fortuinen maar de eigenlijke opbrengst van die
bezigheden is nul: drugs voegen niets toe aan onze wereld, behalve
dan ellende. Alleen noeste en uitputtende arbeid kan de wereld beter
maken terwijl wie hem vernietigen en oorlog voeren, fortuin maken in
geen tijd.
Het
ene dier eet het andere op en als het genoeg gegeten heeft, staakt
het de jacht en het rust maar het verzamelen van rijkdom kent geen
rust. De volle maag geeft een signaal aan de hersenen dat zij mogen
slapen maar een geldbeugel lijkt wel het tegenovergestelde te doen:
hij geraakt niet vol want geld is slechts een getal en de verzadiging
blijft uit: naarmate het getal op de bankrekening groeit, nemen ook
de honger toe en het gevoel van leegte. De geldbeugel blijkt niet
vergelijkbaar met een maag maar veeleer met een bodemloze put, zoals
elke zucht of verslaving: zij komen niet tegemoet aan een reële
behoefte, zij maken de nood slechts groter. Maar boven alles brengen
zij mensen in een vreemde waan.
De
waan dat altijd meer mogelijk is, is dezelfde waan uit de Antieke
Spelen ter ere van de goden op de Olympusberg: citius,altius, fortius,
of: sneller, hoger, sterker.
Het is de waan van nooit genoeg die zich echter te pletter rijdt op
de paradox van Achilles en de schildpad van de wijsgeer Zeno van
Elea, die leefde van 490 tot 430 voor Christus: Achilles kan de
schildpad nooit inhalen want eenmaal hij bij de schildpad gekomen is,
zal die telkens al een beetje verder gekomen zijn. Maar wie zo
redeneren, zijn ten prooi aan een denkfout, zoals de realiteit zelf
laat zien. Zal men de muur nooit bereiken als men telkens met
'slechts' de helft van de afstand dichterbij komt? Kan men het record
op de honderd meter eindeloos blijven verbeteren totdat men die in
geen tijd uitloopt? Vloekt het verlangen om oud te worden niet met de
afkeer om oud te zijn? Vergissen wij ons niet als onze zekerheid dat
we morgen opnieuw zullen ontwaken, toeneemt naarmate wij vaker
mochten ervaren dat wij effectief ontwaakten? Onze hebzucht is in
hetzelfde bedje ziek als de ziekte als zodanig omdat zij geen honger
is doch een zucht: haar voorwerp is geen voedsel dat een maag kan
vullen maar een loutere fictie die verzadiging onmogelijk maakt omdat
zij najaagt wat geen lijf heeft en derhalve niet bestaat in deze
wereld en hoe vaker zij toehapt, des te groter worden de leegte en
het gat: het niets wordt voelbaar van zodra het daar is waar iets
werd verwacht en op die wijze treedt de dood - het niet-zijn - naar
binnen in het leven, en holt hij het ook uit.
En
verpersoonlijkt Don Quichot niet deze zucht waar hij datgene
nastreeft wat altijd onbereikbaar zal blijven omdat het nu eenmaal
niet bestaat, en niet in het minst zijn teerbeminde Dulcinea? Steekt
Cervantes dan niet de draak met de zaken waarvan alle weldenkende
lieden aannemen dat zij wél bestaan, en niet in het minst de
teerbeminde als zodanig? Want is daar waar de prooi fictief is, de
eigenlijke prooi dan niet de jager?
In de
waan van de vrijheid jagen wij op prooien die in onze wereld helemaal
niet bestaan en die ons daarom zelf tot prooien maken: het geld dat
ons beloofd werd, heeft geen andere waarde dan wat de ijdele hoop ons
biedt en blijft ook fictie omdat er geen beurs denkbaar is die het
verzadigen kan. De ultieme jager is ons onbekend, zijn bestaan wordt
door ons slechts verondersteld om ons aldus te behoeden voor het
gevoel dat alleen complete onverschilligheid heerst in het heelal.
(J.B., 9
december 2019)
Verwijzingen:
(1)
Cervantes' beschrijving van de renegaten staat in het veertigste
hoofdstuk van het eerste deel van zijn Don Quichot. Zie: Dick
Harrison, De geschiedenis van de slavernij. Van Mesopotamië tot
Moderne mensenhandel, Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2019
(Oorspronkelijke uitgave: Zweden 2015), p. 160.
"De paus trachtte meermaals met exorcisme op afstand de duivel uit Adolf Hitler te drijven"
"De
paus trachtte meermaals met exorcisme op afstand de duivel uit Adolf
Hitler te drijven"
Op
27/01/2020 zal het 75 jaar geleden zijn dat de Russen het
nazi-vernietigingskamp van Auschwitz-Birkenau in Polen hebben bevrijd
waar meer dan een miljoen mensen de dood vonden. Het boek Pius XII
en de vernietiging van de Joden uit
2008 van Dirk Verhofstadt verklaart de rol van de kerk in die
nooit geziene massaslachting. Hier volgt een samenvatting van het
eerste deel van het vijfhonderd bladzijden tellende geschrift.
"In het
christelijke Europa hebben zich de grootste moordpartijen uit de
geschiedenis voorgedaan, aangericht door mensen die in naam van God
en van hun vermeende superioriteit ten strijde trokken tegen de
andersdenkenden, de ongelovigen, de volksvreemden of de zgn.
'Untermenschen'"
- aldus Dirk Verhofstadt in de aanvang (p.
12) van zijn Pius XII. (1)
Met de opkomst van de rede zag de kerk haar macht tanen en klampte
zich vast aan fascistische regimes. In Duitsland was dat het nazisme
dat leidde tot de holocaust. Men kan vaststellen dat de kerk met aan
het hoofd de paus, in casu Pius XII, niet alleen niets gedaan
heeft om de moord op zes miljoen mensen - voornamelijk joden - te
voorkomen maar dat zij bovendien aan de basis ligt van deze tragedie.
In 1933 sloot Eugenio
Pacelli, secretaris van Vaticaanstand, een overeenkomst
met het naziregime om de rechten van de kerk in Duitsland te
vrijwaren en deze overeenkomst resulteerde in de pauselijke
bescherming van het moorddadige regime: toen in 1939 Pacelli verkozen
werd tot paus Pius XII, verhinderde deze meteen de publicatie van een
brief tegen het racisme en het antisemitisme van zijn voorganger,
Pius XI. Deze brief werd de 'verborgen encycliek' genoemd en Pius
XII, de 'oorlogspaus' of de 'paus van Hitler'.
Dirk Verhofstadt toont
overtuigend aan dat het onmogelijk was dat het Vaticaan niets afwist
van de uitroeiingskampen - integendeel was het Vaticaan de eerste en
ook de best geïnformeerde instantie. Nochtans protesteerde de paus
niet, hij weigerde een veroordeling van de geallieerden m.b.t. de
uitroeiing der Joden te ondertekenen, reageerde niet toen de Joden
vanuit Rome naar Auschwitz gedeporteerd werden en nu nog weigert het
Vaticaan bepaalde documenten uit die tijd vrij te geven.
Edoch, sinds 1933 waren
quasi alle Duitsers getuigen van de Jodenvervolging: Joden waren de
zondebok voor alles wat fout ging, van het zedenverderf tot de pest.
Zij verdwenen massaal en keerden nooit terug, hun honderdduizenden
huizen met inboedels werden openbaar aan de Duitsers voor een
habbekrats verkocht. Ook het regime stak niets onder stoelen of
banken: op 20 maart 1933 opende Himmler het concentratiekamp van
Dachau met een persconferentie. Op 25 maart 1933 schreef Hermann
Hesse over de gevangenneming van en de moord op 30.000 tot 40.000
Joden - deportaties gebeurden openlijk overdag. Ook Heinrich Böll
verklaarde dat sinds 1933 iedereen op de hoogte was van het bestaan
van de concentratiekampen. Ernst Weiss schreef in 1938: "Duitsland
stonk naar moord en verraad en allen ademden die lucht in als was het
rozengeur."
Op 10 november van dat
jaar werden onder gejuich van het volk 267 synagogen in brand
gestoken, Joodse gebouwen en kerkhoven verwoest en meer dan honderd
joden vermoord: Kristallnacht. In Regensburg werden de Joden in
stoet de straat op gedreven en uitgejouwd, verplicht tot het dragen
van een plakkaat: "Uittocht der Joden" - de 'schandmars'.
De deportaties gingen door, alleen al in Wenen pleegden 680 Joden
zelfmoord om aan de nazi's te kunnen ontkomen.
Joden werden behandeld
alsof zij misdadigers waren, zij werden 'preventief' opgepakt door de
Gestapo en op school werd aan kinderen de plicht bijgebracht om
'volksvijanden' te verklikken. Duizenden opgepakten moesten hun eigen
graf delven en werden er dan in doodgeschoten. Onder meer het
vernietigingskamp Majdanek was goed zichtbaar vanuit de stad Lublin
maar het volk bleef onverschillig.
De Duitsers wisten niet
alleen van het regime maar werkten er bovendien aan mee: grote
bedrijven zoals Volkswagen, BASF en Siemens zetten Joden in als
slaven. Topf & Söhne leverde ovens aan het regime en
perfectioneerde ze. Iedereen zweeg, kennelijk uit lijfbehoud, de kerk
incluis. Toch hielpen sommigen op gevaar voor eigen leven, Joden
onderduiken.
De Joden werden
gedemoniseerd, ze waren de belichaming van alles wat gehaat, gevreesd
en veracht werd, er werden mythen gefabriceerd die hen in een slecht
daglicht stelden: het fabeltje van 'de protocollen van de wijzen van
Zion', rituele moorden op kinderen, hostieschendingen...
Christenen hebben zich
altijd tegen de Joden gekeerd, zo betoogt het boek, vanaf de heilige
Chrisostomos (345-407) die de Joden 'Christusmoordenaars' noemde. In
38 was er de Jodenvervolging van Alexandrië; in 379 vernielde keizer
Theodosius de synagogen; tijdens de kruistochten werden de Joden
uitgemoord in heel Europa; in 1348-1350 moordden de Duitsers vrijwel
alle Joden in Duitsland uit; eind veertiende eeuw werden de Joden
verdreven uit Spanje en Portugal; in 1543 vervloekte Luther de Joden
en riep hij alle wereldleiders op hen te doden; vanaf 1556 zaten alle
Joden in Rome achter muren, in 1569 werden ze uit het Vaticaan
verwijderd. De Franse Revolutie gaf in 1797 de Joden rechten maar na
de val van Napoleon stuurde Pius VII hen terug naar de getto's, de
inquisitie werd hersteld en katholieke geschriften waarschuwden voor
het 'gevaar' der Joden; het Vaticaan prees de antisemitische rellen.
Omstreeks 1918-1921 werden 100.000 Joden vermoord in de pogroms in
Rusland en Polen, de katholieke liturgie noemt Joden 'dienaren van
de duivel'.
Edoch, de kerk blijft
haar aandeel in het antisemitisme, dat leidde tot de holocaust,
ontkennen: in 1998 verklaarde Joannes-Paulus II dat de kerk niet
verantwoordelijk is voor de Jodenhaat, terwijl de nazi's voltrokken
wat de kerk gedurende eeuwen verkondigde. Elie Wiesel schrijft: "Toen
alle slachtoffers Joden waren, waren alle moordenaars Christenen".
Vandaag worden de katholieken hierin afgelost door de islam, vooral
dan in Iran.
Dat de paus niets wist,
is een leugen, zo stelt Verhofstadt: naast het feit dat de clerus
alom beter geïnformeerd was dan ongeacht wie, publiceerden de
kranten wereldwijd over de massamoord op de Joden. The Manchester
Gardian publiceerde op 11/08/1938 het artikel Forest
Concentration Camps for German Jews. Where They Are Send To Die
Quickly. Op de voorpagina van
The Illustrated London van
22/03/1941 staat een fotoreeks met Duitse soldaten die Joodse burgers
verzamelen en doodschieten. De frontpagina van The New York
Journal American van 13/11/1941
brengt een verslag van de moord op 25.000 Joden in Odessa. The
Christian Science Monitor meldt
op 29/11/1941 dat de nazi's de Joden volledig willen uitroeien. Op
18/05/1942 bericht de New York Times over
de moord op 400.000 Joden in de Baltische Staten en ook de
Internationale Gemeenschap wordt hierover officieel ingelicht. De
hoofdredacteur van de Volkszeitung,
Szmul Zygielbojm, bericht op 02/06/1942 over de massamoord op 700.000
Poolse joden op BBC radio
en op 11/06/1942 bericht de New York Times over
de lijsten met de dodentallen zoals door de regeringen in
ballingschap werden doorgegeven aan het Vaticaan - ook over het
gebruik van gaskamers en crematoria wordt bericht.
Een
gezamenlijke verklaring over de uitroeiing van de Joden werd
wereldwijd uitgezonden in 23 talen, ook de paus kreeg de tekst.
Thomas Mann sprak op de BBC over
de aan de gang zijnde moord op miljoenen mensen. De aartsbisschop van
Riga schreef aan de paus dat er van de 50.000 Joden in het getto van
Riga nog amper enkele duizenden overbleven. Kortom, alle wereldlijke
en geestelijke leiders (incluis president Roosevelt en het Vaticaan)
wisten wat gebeurde maar keken de andere kant op. De enige reactie
van de paus was het slot van zijn saaie kerstboodschap van 1942
waarin hij het in bijzonder vage bewoordingen had over niet nader
genoemde daders en slachtoffers van misdaden alom. Op de vraag waarom
de paus zweeg, antwoorden zijn verdedigers dat hij zich wel degelijk
heeft ingespannen en zo schrijft Michael Hesemann: "De
paus probeerde meerdere keren tijdens de Tweede Wereldoorlog door
middel van exorcisme op afstand de duivel uit Adolf Hitler te
drijven"!
Onder
meer de vrees voor het goddeloze communisme zal een rol gespeeld
hebben telkenmale waar de kerk de kant van de fascisten koos, die zij
omarmde "als een door God gezonden bolwerk tegen het
grote socialistische gevaar",
zoals sommigen betogen. Ook vreesde de kerk haar klanten onder de
katholieke nazi's in Duitsland te zullen verliezen. Maar het zwijgen
van de paus heeft de nazi's ongetwijfeld gesterkt in de overtuiging
dat ze moreel juist handelden. Op de riemen van de Duitse moordenaars
stond de tekst: "Gott mit uns";
veldbisschop Josef Rarkowski zei: "Duitsland is de
redder van Europa. De oorlog tegen Rusland is een Europese kruistocht
(...) Een kruistocht tegen het bolsjevistisch Untermenschentum".
Tot
slot nog een onthutsend citaat (pp. 89-90): "In hun
memorandum van 10/12/1941 verklaarden alle katholieke bisschoppen dat
zij met voldoening de strijd van de Duitse katholieken tegen de macht
van het bolsjevisme volgden. Bisschop Franz Bornewasse van Trier
zette de gelovigen ertoe aan om de nazistaat te dienen (geestelijken
overtuigden de jeugd zich aan te sluiten bij de Waffen-SS) en
verklaarde bombastisch: 'Met
opgeheven hoofd en kordate stap zijn we in het Nieuwe Rijk
binnengetreden en zijn we bereid hem (Hitler)
te dienen met inzet van alle krachten van ons lichaam en onze ziel'.
De Duitse soldaten en SS'ers werden in hun moordpartijen door de
protestantse en katholieke geestelijken dus niet afgeremd, maar juist
aangespoord".
(J.B., 7 december
2019)
Verwijzingen:
(1) Dirk Verhofstadt,
Pius XII en de vernietiging van de Joden, Houtekiet/Atlas,
Antwerpen 2008, pp. 17-93: deel 1: 'Strategie'.
01-12-2019
HET LEZEN WAARD: Walter Zinzen over het huidige Vlaamse cultuurbeleid
Fundeert het katholicisme onze beschaving? (Delen 1 tot 8)
Fundeert het katholicisme onze beschaving? (Delen 1 tot 8)
22-11-2019
Fundeerthet katholicisme onze beschaving? - Deel 8: Een conclusie
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
8: Een conclusie
Wellicht
was de ellende waarin de mensheid altijd ondergedompeld zat, een
goede voedingsbodem voor het geloof - het is immers geen geheim dat
in tijden van rampspoed alle mensen zich naar de kerk haasten om te
bidden. De wetenschappelijke, technische en economische vooruitgang
zorgde voor een draaglijker aards bestaan en de kerk werkte die
vooruitgang alleen maar tegen: zij veroordeelde Galilei en zij
predikte eenvoud en armoede terwijl zij zelf in rijkdom leefde en op
macht belust was. Zelfs de elementaire morele christelijke principes
loochende zij metterdaad waar zij zogenaamde ketters ombracht en ook
op politiek vlak kende zij slechts de dictatuur, de 'securitate' van
de inquisitie, de onverdraagzaamheid, de jodenvervolging, de
achterstelling van vrouwen, de veroordeling van homoseksuelen, het
racisme en de xenofobie, vooral met betrekking tot andere
geloofsovertuigingen en atheïsme.
Voor
vrijheid - en dus voor menselijke waardigheid - was er geen plaats in
de kerk, ofschoon de Bijbel (waarvan de clerus met de catechismus een
eigen herkauwde versie maakte) vertelt dat God de mens schiep als een
vrij wezen - en dit zeer tegen de zin van Lucifer. Dostojevski zijn
Grootinquisiteur van Sevilla laat de kerk zien als het
instrument bij uitstek van de duivel waarmee hij het plan dat volgens
de Bijbel God met de mens heeft, onmogelijk probeert te maken.
De
geschiedkundige feiten liegen er niet om en wie kennis nam van de
boekwerken die de kerkgeschiedenis tot onderwerp hebben, kan er niet
omheen dat het zogenaamde verrezen lichaam van Christus maar weinig
met de heiland te maken kan hebben. Als het Vaticaan zichzelf dan nog
beschouwt als het hoofd van dat lichaam, dat gehoorzaamheid eist van
alle ledematen (welke de 'gewone' gelovigen vertegenwoordigen), moet
men veeleer vrezen dat het instituut in kwestie een parasiet is die
de plek inneemt en ook bezet wil houden die toekomt aan de ware kerk.
Edoch,
het rijk Gods is niet van deze wereld en heeft derhalve evenmin een
plek als Christus zelf die immers geen steen had om zijn hoofd op
neer te leggen. De steenrots waar de kerk op rust is niet van steen
omdat haar fundament niet stoffelijk kan zijn: zij is van zuiver
geest en niet inneembaar door wereldlijke heersers die in koffers
goud en zilveren kruisen opsparen, belegd met diamanten en robijnen.
De
vraag of het katholicisme onze beschaving fundeert, is niet zo
moeilijk te beantwoorden eenmaal men de moed opbrengt om te erkennen
dat de term 'beschaving' niet per se iets voortreffelijks
betekent. Een exhaustieve opsomming ligt allerminst in de bedoeling
van deze tekst maar niemand kan ontkennen dat het voorbeeld van de
clerus duchtig nagevolgd werd in het seculiere: de onfeilbaarheid van
de paus weerkaatst zich in de onschendbaarheid van de parlementairen,
de onaantastbare theologie vindt haar gelijke in de heilige huisjes
van de wetenschappen, de idolatrie rond de heiligen wordt ijverig
nagevolgd in de verering van de alomtegenwoordige televisiesterren,
de biechtvader van weleer is nu de huisarts en waar men eertijds alle
heil verwachtte van de hostie, rekent men nu voor al zijn kwalen op
een pil.
Uiteraard
valt het christendom niet als de katholieke kerk de geest geeft of
wordt opgegeven maar de figuur van Jezus krijgt er wel een ander
aanschijn door. In zijn De terugkeer van de Nazoreeër schildert
de Vlaamse auteur en kenner van dat 'andere niveau' van de
werkelijkheid, Ludo Noens, een realistischer en
aannemelijker beeld van de wijze en ook goede man van Nazareth, die
'een man van god' was, wat wil zeggen: een mens met buitengewone
gaven die het ook goed met ons meende en die zijn medemensen hielp en
onderrichtte. En zonder ook maar enige twijfel heeft deze wijze mens
van tweeduizend jaar geleden ons een toegangsweg tot het goddelijke
aangeboden. Het christendom is niet de kerk en de kerk heeft
overigens meer met politiek te maken dan met religie. En wij weten
hoezeer die twee in schril contrast staan tot elkaar. Waar wij dan
van beschaving spreken in de authentieke zin van het woord, is het
ongetwijfeld wél terecht om de rol van het christendom te erkennen.
Maar dat is uiteraard stof voor een tekst apart.
(J.B.,
22 november 2019)
Verwijzingen:
(1)
Ludo Noens, De terugkeer van de
Nazoreeër. Fabuleuze lotsbestemming van een bliksemsjamaan,Aspekt,
2016.
21-11-2019
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 7: Bijgeloof, ketterij en inquisitie
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
7: Bijgeloof, ketterij en inquisitie
De
kerkleer belijdt een ander niveau van de werkelijkheid, zo schrijft
Michael Hebeis in zijn Zwartboek, waarin onze zielen samen met
God, de engelen, de heiligen (martelaren en andere heiligen) maar ook
de duivels, in de tijdloze eeuwigheid bestaan. Hij merkt op dat van
de ongeveer 14.000 zaligen en heiligen, er slechts 807 personen na
1588 heilig verklaard zijn; bovendien werden 482 personen
heilig verklaard door paus Joannes Paulus II. Van hen worden
relikwieën bewaard op plaatsen waar bedevaarders deze gaan
aanbidden, wat de economie begunstigt. Heiligen verrichtten wonderen
(bloedwonderen, hostieverkleuringen, verschijningen, stigmata...) en
de volksvroomheid dwingt de vaak niet overtuigde kerkelijk overheid
die alsnog te erkennen en zo wordt kennelijk uit opportunisme het
paard achter de kar gespannen. Soms fabriceert de kerk verschijningen
om politieke redenen.
Ook
de wereld van de duivelen maakt deel uit van het andere
werkelijkheidsniveau en het Vaticaan heeft dan ook haar exorcisten:
Gabriële Amorth, de jongste huisexorcist van Rome, verrichtte naar
eigen zeggen zo'n 70.000 duiveluitdrijvingen. Dit alles naar het
voorbeeld van Christus zelf die, als we de evangelisten Mattheüs,
Marcus en Lucas mogen geloven, de boze geesten uitdreef uit mensen en
die dan in een kudde varkens overplaatste die zich daarop in de
afgrond stortten, iets waarvoor de veeboeren uiteraard beducht waren.
(1)
Reeds
in de eerste eeuwen ontwikkelden de kerkvaders een theologie of een
leer van het goddelijke en wie het daarmee niet eens waren, bestreden
zij niet alleen met het woord: nadat het christendom in 380 door de
keizers tot staatsgodsdienst werd uitgeroepen, besliste het concilie
van Constantinopel in 381 dat wie daar anders over dachten, hun
burgerrechten verloren. In 385 werd de eerste geloofsafvallige -
Priscillianus - in Trier ter dood gebracht, wat eigenlijk het
vroegste begin was van de inquisitie, de kruistocht tegen de
'ketters', zo genoemd naar de afwijkende leer van de katharen, ook
Albigenzen genaamd.
Vooraanstaande
theologen (zoals de heilige Alanus van Rijsel) beslisten wie ketters
waren en zij droegen die dan over aan de staat die hen daarop ter
dood bracht. Katharen maar ook waldenzen, humiliaten, begijnen,
arnoldisten en andere groepen wantrouwden de vaak immorele clerus die
hen de lectuur van de Bijbel verboden, opgelegd in 1199 door paus
Innocentius III die zich 'plaatsvervanger van Christus' liet noemen.
De eerste verbrandingen van (door waldenzen) vertaalde bijbels
geschiedde in 1200 in Metz en zo bijvoorbeeld werden in Bézier en
Carcassonne alle burgers uitgemoord door pauselijke troepen, de
ketters belandden op de brandstapels.
De
Dominicaner orde werd speciaal opgericht om de katharen te
bestrijden. Verdenking van ketterij volstond voor vervolging. In 1252
stond de paus officieel de folterpraktijk toe en de grootste
katholieke 'wetenschappelijke theoloog', de Dominicaan Thomas van
Aquino, rechtvaardigde in 1273 de doodstraf voor de ketters; wie
eenmaal gedoopt was, kon het christendom nooit meer afzweren. De
celestijnse monnik Petrus Zwicker verbrandde na 1390 zelfs kinderen,
hij verbrandde duizenden ketters. Met die terreur behield de kerk
haar macht maar zij verloor haar geloofwaardigheid.
In
1415 werd hervormer Jan Hus op de brandstapel gezet met als gevolg de
Hussietenoorlog die twintig jaar duurde: Bohemen werd verwoest, velen
sneuvelden. De sterfdag van Jan Hus werd in 1926 tot nationale
feestdag van Tsjechoslowakije uitgeroepen.
Ter
dood veroordeelden door de inquisitie werden verbrand; kregen ze op
't laatste nog berouw, dan werden ze gewurgd voor ze op de
brandstapel werden gezet.
De
opkomst van de boekdrukkunst resulteerde in steeds meer publicaties
en vanaf 1542 werden die door de inquisitie gecontroleerd: er werd
een lijst van verboden boeken opgemaakt die tweejaarlijks ververst
werd... tot 1965. Op dat ogenblik telde de 'index' 6000 auteurs onder
wie Kant, Luther, Walschap en Maeterlinck.
Zeer
bekend inzake de inquisitie is de zaak Giordano Bruno, een dominicaan
die wegens ketterij zeven jaar opgesloten werd in de Engelenburcht in
Rome; op 17 februari 1600 werd hij verbrand "terwijl de
toeschouwers tijdens zijn doodsstrijd vrome liederen zongen".
(2) Galilei werd om gelijkaardige redenen veroordeeld maar omdat hij
zijn leerstellingen afzwoer, werd de terechtstelling niet voltrokken
maar hij kreeg wel levenslang huisarrest.
De
inquisitie duurde tot pakweg honderdvijftig jaar geleden maar in
feite bleef zij bestaan in haar administratie en zij heet nu
Congregatie voor de Geloofsleer. Zo bijvoorbeeld ontnam zij in
1979 de theoloog Hans Kung zijn onderwijsbevoegdheid omdat hij de
onfeilbaarheid van de paus in twijfel trok. In 1985 (onder het
voorzitterschap van Ratzinger) kreeg bevrijdingstheoloog Leonardo
Boff spreek- en onderwijsverbod. In 1986 werd moraaltheoloog Charles
Curran zijn leerstoel aan de Catholic University of America
ontnomen. De Congregatie gelooft zich te moeten moeien met het leven en in het bijzonder met de seksualiteit van iedereen, ook van niet-katholieken. De
inquisitie gaat met andere woorden gewoon door; de kerkleiding is zo
arrogant dat zij niet beseft dat zij haar geloofwaardigheid allang
verspeeld heeft. Dat sinds 2001 de Congregatie ook de gevallen van
kindermisbruik door geestelijken moet onderzoeken, laat uitschijnen
dat de kerk niet door heeft dat zij zelf de grote schuldige is.
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
21 november 2019)
Bronnen:
Michael
Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid
ons niet in bekoring, Standaard
uitgeverij 2011, pp. 179-236. (Oorspronkelijke titel: Swarzbuch
Kirche, Bastei Lübbe 2010).
Verwijzingen:
(1)
Zie: Mattheüs 8:30, Marcus 5:11 en Lucas 8:32. Vertaling
volgens het NGB: Mattheüs 8: "30Nu werd er ver van hen een
grote kudde zwijnen gehoed. 31De boze geesten smeekten Hem en zeiden:
Indien Gij ons uitdrijft, laat ons dan in de kudde zwijnen varen.
32En Hij zeide tot hen: Gaat heen! Zij voeren uit en gingen in de
zwijnen; en zie, de gehele kudde stormde langs de helling de zee in
en zij kwamen om in het water. 33En de hoeders namen de vlucht en
kwamen in de stad en berichtten alles, ook van de bezetenen.";
Marcus 5: "8Want Hij zeide tot hem: Onreine geest, ga uit
van deze mens. 9En Hij vroeg hem: Hoe is uw naam? 10En hij zeide tot
Hem: Mijn naam is legioen, want wij zijn talrijk. En hij smeekte Hem
dringend hen niet buiten het land te zenden. 11Nu werd daar bij de
berg een grote kudde zwijnen gehoed. 12En zij smeekten Hem, zeggende:
Zend ons in de zwijnen, dat wij daarin varen. 13En Hij stond het hun
toe. En de onreine geesten gingen uit en voeren in de zwijnen; en de
kudde, ongeveer tweeduizend, stormde langs de helling de zee in en
zij verdronken in de zee. 14En die ze hoedden, namen de vlucht en
berichtten het in de stad en op het land. En de mensen gingen zien,
wat er gebeurd was."; Lucas 8: "27Toen Hij aan land
gegaan was, kwam Hem een man uit de stad tegemoet, die door boze
geesten bezeten was (...) 28Toen hij nu Jezus zag, stiet hij een
kreet uit en hij viel aan zijn voeten en sprak met luider stem: (...)
Ik smeek U, dat Gij mij niet pijnigt. 29Want Hij gaf de onreine geest
bevel van de man uit te varen. (...) 30En Jezus vroeg hem: Wat is uw
naam? Hij zeide: Legioen; want vele geesten waren in hem gevaren.
31En zij smeekten Hem, dat Hij hun niet gelasten zou in de afgrond te
varen. 32Nu werd op de berg een talrijke kudde zwijnen gehoed; en zij
smeekten Hem, dat Hij hun zou toestaan daarin te varen. En Hij stond
het hun toe. 33En de geesten voeren uit die mens en voeren in de
zwijnen en de kudde stormde langs de helling het meer in en verdronk.
34Toen de hoeders zagen wat er gebeurd was, namen zij de vlucht en
berichtten het in de stad en op het land. 35En de mensen liepen uit
om te zien wat gebeurd was, en zij kwamen bij Jezus en vonden de
mens, van wie de boze geesten uitgevaren waren, aan de voeten van
Jezus zitten, gekleed en goed bij zijn verstand, en zij werden
bevreesd. (...) 37En de gehele bevolking van de streek der Gerasenen
vroeg Hem, of Hij van hen wilde weggaan, want zij waren door grote
vrees bevangen."
(2)
Michael Hebeis, o.c., pag. 227.
20-11-2019
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 6: De mammon
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
6: De mammon
De
misbruikschandalen liggen nog vers in het geheugen, zij werden
uitgediept door Frédéric Martel in zijn Sodoma.
(1) Maar de kast van Rome herbergt nog een ander lijk, het is er nog
niet uitgevallen maar de stank belooft. En het gaat om geld, de afgod
van de wereld die de weg verspert naar de vrede en het geluk waarvoor
de kerk zich borg stelt voor wie haar in het hart dragen...
Toen
op 15 april l.l. de Nôtre-Dame van Parijs afbrandde, viel godzijdank
geen enkel dodelijk slachtoffer te betreuren maar de aartsbisschop
van Parijs reageerde
met de woorden "dankbaar
te zijn dat de uiterst waardevolle relikwieën die in de schatkamer
van de kathedraal worden bewaard, zijn gered." (2)
Ook in de recente misbruikschandalen blijkt de hoofdzorg van de kerk
niet de slachtoffers te betreffen maar de gerechtskosten. De
katholieke realiteit contrasteert schril met de inhoud van de
evangeliën die de armoede prediken en die deze als voorwaarde
stellen voor het christelijke geluk.
In
1929 werd een overeenkomst gesloten met dictator Mussolini - het
Lateraans verdrag - waarbij de kerk 1,75 miljard lire (goed voor 79
ton zuiver goud) schadevergoeding kreeg voor het vermogen dat zij in
1870 verloor toen het Vaticaan met haar eigendommen door Italië werd
ingelijfd. (3) Het Vaticaan stichtte een eigen bank (de IOR) en
directeur Michael Phayer handelde in Duits roofgoud uit onder meer
tandvullingen van in concentratiekampen vermoorde joden. Het Vaticaan
bood ook hulp aan de Ustasha, de Kroatische fascisten en op die
manier werd haar kapitaal in een kwarteeuw vertwintigvoudigd.
Nadien
werd de bank geleid door Paul Marcinkus en Michele Sidona die sinds
1950 samenwerkte met de Cosa Nostra om heroïnegeld wit te wassen.
Met dat geld financierde het Vaticaan de Italiaanse
christendemocraten. Ook Roberto Calvi werkte voor de bank van het
Vaticaan; hij financierde de Contra's in Nicaragua en Solidarnosc in
Polen en hij richtte postbusbedrijven op in belastingparadijzen
zoals Panama waarmee wapen- en drugshandel afgewikkeld werd.
Ingevolge
faillissementen vluchtte Sidona naar de VS en na het faillissement
van de Vaticaanse Banco Ambrosiano had het Vaticaan 1,2 miljard
dollar schulden. Calvi ('de bankier van god') vluchtte naar Londen en
op 18 juni 1982 vond men hem bengelend onder de Black Frair's Bridge
met 15.000 dollar op zak. Sidona stierf in 1986 in de gevangenis van
Voghera aan cyaankalivergiftiging.
De
bank kwam in handen van prelaat Donato De Bonis die zich voordeed als
armoedige franciscaan maar die er in de bank een dubbele boekhouding
op nahield voor het mogelijk maken van witwaspraktijken en omkoperij.
Nadien werd de bank geleid door Angelo Caloias die lid was van het
Opus Dei.
Het
Opus Dei ('werk van God') werd gesticht in 1928 door de in 2002
heilig verklaarde Spanjaard Josemaria Escriva die in Navarra een
pauselijke universiteit bouwde met heden 15.000 studenten voor de
opleiding van ordeleden. Opus Dei telt meer dan 85.000 leden
waarvan 1900 priesters en is onafhankelijk van plaatselijke
bisschoppen. Tot de leden behoort kardinaal Cipriani die zo
ultraconservatief is dat hij voorstander is van de doodstraf.
En
dan is er nog de orde van de 'Legionairs van Christus', gesticht door
Marcial Maciel, die wordt beschouwd als de grootste bedrieger ooit in
de kerk. Ook zijn orde is ultraconservatief en anticommunistisch en
genoot daarom het vertrouwen van de Pool Joannes Paulus II die ze in
1983 erkende. Edoch, sinds 1997 klaagden vele gewezen seminaristen
Maciel aan voor seksueel misbruik dat plaatshad in de jaren 1940 tot
1960. Maciel bleek ook drugsverslaafd. Zijn leerboek voor de
ordeleden bleek een plagiaat: 80 pct. van de tekst kwam letterlijk
uit een ultraconservatief en anticommunistisch boek van de hand van
de in 1947 overleden Luis Lucia. Maciel had een dubbelleven, hij had
meerdere vrouwen en zes kinderen waarvan twee klacht tegen hem
indienden voor seksueel misbruik. De orde bestaat nog steeds en
beschikt over een vermogen van 25 miljard euro.
Vandaag
zijn er vele nieuwe orden die echter meestal onzichtbaar zijn voor de
buitenwereld: de leden zijn gewone mensen met een baan, ze dragen
geen uniform en er zijn ook geen kloosters. Ze doen aan
liefdadigheid, zoals de focolare-beweging of de Cominio e
Liberazione die 100.000 leden telt. De 'neokatechumenale weg',
in de jaren 1970 opgericht door onder meer de Spaanse schilder -
'apostel' - Kiko Argüllo heeft een sterrencultus rond haar stichter,
organiseert een soort geloofsretraites, vraagt de leden een tiende
van hun loon af te staan, duldt geen kritiek en legt zwijgplicht op,
houdt publieke biechten, is in feite een inquisitie op zich maar werd
in 2008 niettemin erkend door Joannes Paulus II en werd ook door de
volgende paus gesteund. Kiko heeft een miljoen volgelingen.
Er
zijn nog meer nieuwe ordes zoals de zogenaamde familie van het
Engelenwerk (1 miljoen leden) waarbij naast een 'engelenwijding',
neoromantiek, visioenen en mystiek een rol spelen.
De
kerk heeft ook wereldlijke verenigingen met onder andere politieke
doelen, zoals de Amerikaanse patriottistische republikeinse 'Knights
of Columbus' die zichzelf als een soort van Kruisridders
beschouwen. De groep telt 1,8 miljoen leden die jaarlijks 150 miljoen
dollar ophalen, 70.000 uur gemeenschapsdienst presteren en 200.000
liter bloed inzamelen. Streng anticommunistisch en ook tegen abortus
steunen zij naast de republikeinse partij ook de Catholic
University of America en de paus.
En
uitgerekend deze week berichtten de kranten inzake de financiën van
het Vaticaan dat deze theocratie voor 200 miljoen euro heeft belegd
in vastgoed voor luxeappartementen - geld grotendeels afkomstig van
de Pieterspenning en dus bedoeld voor goede werken. (4)
(Wordt vervolgd)
(J.B., 20 november
2019)
Bronnen:
Michael Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid ons niet in bekoring, Standaard uitgeverij 2011, pp. 139-176. (Oorspronkelijke titel: Swarzbuch Kirche, Bastei Lübbe 2010).
Verwijzingen:
(1)
Frédéric
Martel, Sodoma.
Het geheim van het Vaticaan, Uitgeverij
Balans, Amsterdam 2019.(Oorspr.:
Éditions Robert Laffont, Parijs 2019).
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 5: "Gaat en onderwerpt alle volkeren!" - Leugens, diplomatisch genaamd: diplomatie.
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
5: "Gaat en onderwerpt alle volkeren!" - Leugens,
diplomatisch genaamd: diplomatie.
Kort
na de ontdekking van Amerika door Columbus in 1492 werden de inheemse
volkeren door de paus per brief (het zogenaamde Requierimento
van
1514)voor de keuze gesteld: zich onderwerpen aan de
veroveraars en zich laten dopen ofwel tot slaven gemaakt en
uitgemoord worden. (1) De misdaden van de veroveraars staan
historisch vast: de inboorlingen werden gedecimeerd, hun land werd
hen ontnomen en wie alsnog in leven bleven, werden in reservaten
ondergebracht en worden ook vandaag nog 'behandeld' met de harddrug
alkohol die er, zoals de dubbele agenda het wil, officieel verboden
is maar tegelijk goed bereikbaar wordt gehouden. (2) In 2007
verklaarde paus Benedictus XVI op de opening van de
Latijns-Amerikaanse bisschoppenconferentie dat "de
verkondiging van het evangelie daar werkelijk op geen enkel moment
een vervreemding van de precolombiaanse culturen met zich meebracht
en dat het niet het opdringen van een vreemde cultuur was."
(3) Men moet maar durven! Maar er is meer en ziehier nog een staaltje
van volkverlakkerij.
Om
de Indianen te kunnen overhalen om zich te laten bekeren werd in 1531
door de missionarissen een Mariaverschijning verzonnen met een Maria
die geleek op de roodhuidige maagd van Guadelupe. In 1648 werd het
verzinsel nog uitgebreid: zij zou zijn verschenen aan Juan Diego, een
eveneens verzonnen Indiaan die zich zou hebben laten dopen. Daarop
vroegen de Indianen om de zaligverklaring van de Indiaan in kwestie,
wat gebeurde in 1990. Vervolgens vroeg men om een heiligverklaring.
De nodige bewijsstukken ontbraken uiteraard maar in 1994 kwam de kerk
met een uit het niets opgedoken document op de proppen en in 2002
verklaarde Joannes Paulus II de fictieve Indiaan prompt heilig!
In
1789 brak de Franse revolutie uit en dat vernamen ook de onderdrukten
in de kolonies: sinds 1810 riepen ze hun onafhankelijkheid uit en
dictaturen en revoluties wisselden elkaar af tot heden. In Argentinië
maakten de dictators 30.000 doden, bekend zijn de protesterende 'zotte
moeders' van de slachtoffers. De kerk was medeplichtig en Bergoglio
(die vandaag paus is) was hoofd van de Argentijnse kerk maar zweeg.
(4) Dom Helder Camara koos de kant van de verdrukten in de
sloppenwijken en Gutiérrez schreef zijn "Theologie der
Bevrijding" in 1972, een beweging die echter deels
radicaliseerde met een militante socialistische vleugel.
Anti-communist Karol Wojtyla werd echter paus en bestreed de
bevrijdingstheologen, hij koos de kant van de dictators tegen de
dreiging van het communisme.
En
dan is er nog Afrika. Sinds 1455 eigenden de Portugezen zich alle land
toe dat voorbij Kaap Bojador lag alsook het recht om alle heidenen
tot slaven te maken. Congo en Angola werden gechristianiseerd. De
Christusorde, opvolger van de Tempeliers in Portugal werd door de
paus bevrijd van het celibaat en van de gelofte van armoede, waardoor
de leden verwoed handel ging drijven in goud en in slaven. In 1885 op de Congoconferentie werd de slavernij afgeschaft maar
Leopold II lijfde Congo in en continueerde de facto de slavernij voor
zijn rubberplantages. Hij verzamelde de vrijgelaten slaven in
'schoolkolonieën' onder de leiding van een Belgische missie-orde, de
Concregatie van het Onbevlekt Hart van Maria, die de scholieren onder
zware tucht plaatste, ze kregen lijfstraffen, zweepslagen en werden
seksueel misbruikt. Als de rubberverzamelaars hun quota niet haalden,
werden ze de handen afgehakt of het hoofd. De beestachtige
congopolitiek van Leopold II duurde tot WOI en maakte tien miljoen
doden. Hierbij heeft de missie-orde Leopold II actief gesteund en zij
heeft de genocide helemaal niet afgekeurd.
In
1994 in Rwanda vochten Hutu's en Tutsi's en er vielen in geen tijd
800.000 doden. (5) Opnieuw was de kerk medeplichtig maar in 1996
ontkende paus Joannes Paulus II elke verantwoordelijkheid.
(Wordt vervolgd)
(J.B., 17 november
2019)
Bronnen:
Michael
Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid ons niet in bekoring,
Standaard uitgeverij 2011, pp. 83-105. (Oorspronkelijke titel:
Swarzbuch Kirche, Bastei Lübbe 2010).
Verwijzingen:
(1)
Zie het artikel: "Zal de kerk de Amazonevolkeren redden?":
(3)
Michael Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid ons niet in
bekoring, Standaard uitgeverij 2011, p. 83. (Oorspronkelijke
titel: Swarzbuch Kirche, Bastei Lübbe 2010).
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 4: Het fundament voor de holocaust
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
4: Het fundament voor de holocaust
Neen,
de pausen hebben de zes miljoen joden onder de nazi's niet vergast
maar reeds keizer Theodosius II vervolgde hen en in 438 bouwde hij de
synagogen om tot kerken. Velen volgden zijn voorbeeld en zo
bijvoorbeeld is de Frauenkirche van Neurenberg in 1352
"gebouwd op de plek waar tot de pogrom van 1349 de synagoge
stond. Sinds 1933 (!) opent het 'kerstekind' daar vanaf het dak van
het voorportaal de kerstmarkt. [...] het verwijt van geestelijke
legitimatie van deze vervolgingen, van geestelijk brandmerken blijft
overeind." (1)
Een
rusteloos leven is hun straf, zo verklaarde de kerk bij monde van
haar talloze predikers, want de joden hebben Christus gekruisigd.
Alras circuleerden verhalen over een vermeende hostieschending
door joden: de Deggendorfer Gnad in Neder-Beieren, tot 1992
jaarlijks herdacht door tienduizenden pelgrims. Ook griezelverhalen
over rituele moord van joden op kinderen deden de ronde. Op het
vierde Lateraans Concilie in 1215 was het dat de kerk de te mijden
joden verplichtte om speciale kentekens en hoeden te dragen. In 1447
stelde paus Nikolaas V 'jodeninquisiteurs' aan. Predikermonnik
Giovanni da Capistrano zette de eerste joden op de brandstapel in
Breslau in 1453. Andermaal de schaamteloze kerk: in 1690 werd deze
moordenaar heilig verklaard en heden is hij de patroonheilige van de
juristen!
De
enige uitweg voor de joden was de doop, de toetreding tot de kerk. De
Jodenvervolging was het ergst in Spanje waar de gedoopte joden
'Marranen' werden genoemd, wat 'zwijnen' betekent. De Spaanse
koningin Isabella, bijgenaamd 'de katholieke' duidde een
grootinquisiteur aan en vaardigde in 1492 het 'verdrijvingsverdict'
uit in Alhambra en "honderdduizenden joden verloren hun
thuis" (2); de beruchte Borgia-paus Alexander VI smeedde
samen met Isabella maar ving de rijksten onder hen op... voor hun
geld. Kers op de taart: in 1974 (!) werd in Rome de zaligverklaring
van Isabella opgestart!
Anti-Joodse
propaganda werd door onder meer de predikheren en de augustijnen maar
ook door Luther wijd verspreid dankzij de boekdrukkunst en in 1543
schrijft Luther: "(...) dat men uw synagogen in brand steekt
en wat niet verbranden wil, met aarde bedekt en dichtgooit, zodat in
de eeuwigheid geen mens ooit nog een steen of een overblijfsel ervan
te zien krijgt. En dat moet men doen om onze Heer en de christenheid
te eren, zodat God ziet dat wij christenen zijn. - In de tweede
plaats, dat men uw huizen net zo afbreekt en vernietigt." (3)
Joden
werden herhaaldelijk verdacht van rituele moorden en van
kindermisbruik - geheel onterecht, zo bleek later - maar zij werden
erom vervolgd en in ultraconservatieve katholieke kringen worden de
vermeende slachtoffers nog steeds vereerd. Joden werden afgeschilderd
als gewetenloze bankiers die parasiteren op andermans zweet en de
kerkleiders keken de andere kant op.
In
de katholieke liturgie en meer bepaald op Goede Vrijdag wordt gebeden
voor de 'ongelovige' en 'trouweloze' joden met 'blinddoeken om hun
harten'. Pas paus Johannes XXIII schrapte in 1959 het woord
'trouweloos' uit de voorbeden en in 1974 werd uiteindelijk een minder
kwetsende formulering gebruikt. Edoch, in 1984 gaf paus Joannes
Paulus II toestemming aan de conservatieven om weer de oude tekst te
gebruiken en in 2008 deed paus Benedictus XVI er nog een schep
bovenop door deze goedkeuring nog uit te breiden.
In
de ambtstermijn van Paus Pius XII begon WOII: Polen werd aangevallen,
2600 Poolse geestelijken werden vervolgd en belandden in
concentratiekampen, onder meer vijf Duitse bisschoppen lieten er het
leven maar de paus zweeg ondanks het aandringen van de geallieerden.
Met de smoes van neutraliteit zweeg het Vaticaan over de miljoenen
doden in Auschwitz waarvan het al heel vroeg - in 1942 - op de hoogte
was. De kerk voert aan dat de paus in zijn kersttoespraak van 1942
wel iets zou hebben gezegd over de 'moord op honderdduizenden
onschuldigen' maar hij zweeg in alle talen over de razzia van de SS
tegen de joden in Rome op 16 oktober 1943. De paus legde ook
massamoordenaar en antisemiet Mussolini geen strobreed in de weg. Na
WOII bood de kerk hulp bij het ontkomen van duizenden Kroatische en
Duitse oorlogsmisdadigers, onder wie Adolf Eichmann en Josef Mengele
maar ook massamoordenaar Ante Paveli die zich twee jaar lang in een
Romeins klooster kon verstoppen. Zij ontkwamen via de zogenaamde
'Rattenlinie' via Spanje naar Zuid-Amerika. De kerk legde niet alleen
het fundament voor de holocaust, zij zorgde er ook voor dat de
massamoordenaars hun straf konden ontlopen.
Dat
deze praktijken helemaal niets te maken hebben met de leer van Jezus
van Nazareth, staat buiten kijf. Maar dan dringt een andere vraag
zich op: wat is de kerk dan wel en wiens belangen dient zij?
(Wordt vervolgd)
(J.B., 15 november
2019)
Bronnen:
Michael
Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid ons niet in bekoring,
Standaard uitgeverij 2011, pp. 57-79. (Oorspronkelijke titel:
Swarzbuch Kirche, Bastei Lübbe 2010).
Verwijzingen:
(1)
Michael Hebeis, o.c., p. 62.
(2)
Ibidem, p.64.
(3)
Ibidem, p.65-66.
14-11-2019
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 3: Moord op bevel van god
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
3: Moord op bevel van god
De
verdediging van het eigen gelijk of de concurrentie alsook de
irrationaliteit zijn elementen van onze beschaving die wij
misschien wel in hoofdzaak aan het katholicisme danken, samen met de
kuddegeest. Maar er is uiteraard ook nog de hypocrisie,
bijvoorbeeld in de tegenstelling tussen (openbaar beleden) redenen en
(verborgen gehouden) eigenlijke drijfveren van het handelen en het
denken. Want zo edel en hoogdravend als de opgegeven redenen klinken,
zo laaghartig worden de feitelijke motieven uitgebroed. Het gaat hier
meer bepaald over de ontdekking van de dubbele agenda of de
volksverlakkerij - met andere woorden: de rechtvaardiging van
macht en misdaad bij oorlog, verknechting, sociale uitsluiting,
moord en doodslag.
Dat
het succes van een religie te danken is aan dwang staat als een paal
boven water en dat geldt ook voor het katholicisme, getuige Michael
Hebeis' Zwartboek Katholieke Kerk. In het jaar 1075 verklaarde
paus Gregorius VII dat voortaan de paus het allerhoogste gezag was
inzake de kerkelijke leer en de rechtspraak en dat hij zelfs de
keizer kon afzetten; pausen zijn verzekerd van hun zaligheid, zij
kunnen onmogelijk in de hel belanden, zo staat het in het Dictatus
Papae en aldus kunnen pausen moorden naar hartelust en dat doen
zij ook prompt wanneer zij het volk oproepen om deel te nemen aan de
kruistochten die aan meer dan honderdduizend mensen het leven kostten
- meestal armedrommels en avonturiers. Tussen haakjes: de kerk
betaalde deze 'redders van het heilig land' niet met goudstukken maar
met aflaten...
De
moordpartijen in Barbasto maakten 50.000 doden in 1064; het bloedbad
in Jeruzalem kostte aan 100.000 joden en Moren het leven.
Geschiedschrijvers hebben het over lijken die huizenhoog opgestapeld
liggen. Als onze beschaving vandaag gekenmerkt wordt door terreur,
dan heeft de kerk daarvoor inderdaad het fundament gelegd: de gruwel
van duizend jaar geleden staat nog steeds in het collectieve geheugen
van de moslims gegrift en daar ligt dan ook de oorsprong van de tegen
de christenen gerichte moslimhaat die Al Quaeda mogelijk
maakte en ISIS. In 1098 vernielden de kruisvaarders de
Syrische stad Maraat an-Numan, ze stichtten er een bloedbad met
22.000 doden waarbij kleine kinderen aan het spit werden geroosterd
en opgegeten en volwassenen werden levend opengesneden om de tijdens
de inval ingeslikte goudstukken te kunnen bemachtigen.
De
heilige abt Bernard van Clairvaux van de beroemde Cisterciënzers
en de grondvester van de Tempeliers wordt wijd en zijd geëerd
maar hij was het die toentertijd de preken organiseerde waarmee
deelnemers voor de kruistochten werden geronseld en massaal de dood
ingejaagd. De Tempeliers of de Ridders van de Tempelorde werdspeciaal opgericht om de tweede kruistocht
te voeren ter verdediging van de tempel van Salomo tegen de moslims.
De heilige opruier slaagde erin om
ook de Franse en de Duitse koning met hun legers aan te zetten tot
deelname aan de bloedbaden. Bij de slag van Hattin (nabij het meer
van Tiberias) werden zij afgeslacht door moslimleider Saladin en viel
het koninkrijk Jeruzalem.
Ook
de volgende pausen startten nieuwe kruistochten. Innocentius III
veranderde zijn paustitel van "plaatsvervanger van Petrus"
tot "plaatsvervanger van Christus", hij noemde de profeet
Mohammed "een bedrieger" en "de eerstgeborene van de
satan", de koran "een sluier van duisternis" en
vernielde met zijn vierde kruistocht in 1204 Constantinopel waar
schatten buitgemaakt werden waarmee de kerk nog steeds schaamteloos
pronkt, onder meer de lijkwade (in de Dom van Turijn), de
doornenkroon (in de Notre-Dame van Parijs), stukken van het heilig
kruis, kroonjuwelen en andere relikwieën. Wie denken dat Hitler de
eerste was die de joden tot schietschijven maakte, heeft het mis:
deze paus was het die in 1215 de 'Christusmoordenaars' verplichtte
tot het dragen van kentekens. En voor wie dacht dat de Franciscus van
Assisi een Gandhi avant-la-lettre was: deze heilige behoorde tot de
kruisridders en hij predikte (vergeefs) voor de sultan.
De
kruistochten waren in feite veroveringstochten tegen de joden, de
Albigenzen, de Moren, de Turken en nog andere volkeren. Als de pausen
vandaag een witte soutane dragen - het dominicanenkleed - dan doen
zij dat sinds dominicaan en grootinquisiteur Antonio Ghislieri in
1566 tot paus Pius V werd verkozen: hij beval een dagelijks
middaggebed tot Maria voor goddelijke bijstand in de oorlog tegen de
Turken en de zege werd opgedragen aan Onze-Lieve-Vrouw en wordt nog
steeds herdacht op 7 oktober als het 'rozenkransfeest' - bij de slag
vielen 37.000 doden.
De
allergruwelijkste kruistocht is van zeer recente datum en toch
vrijwel onbekend: het is de oorlog in 1935-1936 van de Italiaanse
fascist Mussolini tegen Ethiopië (Abessinië) waarbij
mosterdgasbommen vanuit vliegtuigen op burgers en op klinieken werden
gegooid, op kerken en kloosters (Ethiopië was nochtans overwegend
christelijk) met als resultaat 730.000 doden. Deze wrede oorlog had
de enthousiaste steun van de kerk in de persoon van de aartsbisschop
van Milaan, Alfredo Ildefonso Schuster die de soldaten zegende en hen
bezwoer dat god aan hun zijde stond. Schaamte is de kerk ook vandaag
nog volkomen vreemd: in 1996 verklaarde Joannes-Paulus II Schuster
zalig!
(Wordt vervolgd)
(J.B., 14 november
2019)
Bronnen:
Michael
Hebeis, Zwartboek Katholieke Kerk. En leid ons niet in bekoring,
Standaard uitgeverij 2011, pp. 9-53. (Oorspronkelijke titel:
Swarzbuch Kirche, Bastei Lübbe 2010).
11-11-2019
Fundeert het katholicisme onze beschaving? - Deel 2: Kerk en kuddegeest
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
2: Kerk en kuddegeest
Zichzelf
profileren als uniek met het argument de enige ware te zijn, mag een
wel bijzonder goedkope en doorzichtige vorm van volksverlakkerij
heten maar een wetenschappelijke analyse van de reklame en de
propaganda leert ons dat mensen door de band genomen helemaal niet
malen om een gebrek aan redelijkheid en dat drogredenen hen in geen
geval storen - zeer integendeel zelfs. Als mensen een bepaald geloof
aanhangen, doen zij dat uiteraard niet op redelijke gronden en als
die gronden irrationeel zijn, dan is er altijd wel een of andere vorm
van dwang in het geding, ook al zijn de gelovigen in kwestie
zich daar slechts zelden goed van bewust - zij zijn overigens de
eerste slachtoffers van deze geweldpleging.
De
geschiedenis toont overtuigend dat bekeringen niet zelden gepaard
gaan met oorlog en met fysiek geweld maar er zijn ook de sociale
druk, het taboe, de overtuiging in de letterlijke betekenis van het
woord en allerlei vormen van leugen en bedrog. Heden ten dage zijn
wij allen getuige van dergelijke geweldpleging bij de
fundamentalistische islam (IS en het salafisme) maar mensen bekennen
niet graag dat zij handelen onder dwang en zij zoeken naar
uitvluchten om hun geloof te rechtvaardigen - 'argumenten' die hen
maar al te gretig door de religie in kwestie worden aangereikt. Het
ligt nu eenmaal in de natuur van het merendeel van de mensen dat zij
liever doorgaan voor vrij dan het effectief te zijn: hoe
anderen over ons denken, bepaalt in hoge mate ons denken - en
ons gedrag, en dat heet kuddegeest.
Vrijwel
iedereen is aan kuddegeest onderhevig omdat sociale uitsluiting zowat
het ergste is wat een mens kan overkomen en niet voor niets wordt
paradoxaal genoeg ook in de hedendaagse theologie de hel getypeerd
als een plek waar men afgesneden is van alle andere personen.
Tegelijk is het een feit dat de verbanning begenadigde kunstenaars
heeft voortgebracht - het typevoorbeeld is ongetwijfeld Dante
Aleghieri - omdat blijkt dat alleen het lijden de vruchtbare bodem
bereidt voor de wijsheid en de kunst.
Dat
kuddegeest van het grootste belang is inzake religie kan niet onder
stoelen of banken worden gestoken: het Griekse woord 'kyriakè'
waarvan het woord 'kerk' is afgeleid, betekent 'van de Heer' en wat
van de Heer of van de herder is, is de kudde. De enigen die niet aan
de kuddegeest onderhevig zijn, zijn de leiders van de kudde en over
hen kan worden gezegd dat zij hun leiderschap betalen met een zekere
eenzaamheid waarvan ook Dostojevski gewag maakt in zijn parabel van
de grootinquisiteur: "Wij zullen alle
beslissingen nemen", zo zegt de
grootinquisiteur die de leiding van de kerk vertegenwoordigt, "en
daardoor is [de kudde] verlost van de grote zorg en de vreselijke
kwelling van de vrije beslissing. En al die miljoenen schepselen
zullen gelukkig zijn, behalve de honderdduizenden die over hen zullen
heersen. Want alleen wij, de behoeders van het mysterie, zullen
ongelukkig zijn (...) [wij] die de vervloekte kennis van goed en
kwaad op zich genomen hebben. Zij zullen vreedzaam sterven en aan
gene zijde van het graf niet anders dan de dood vinden. Maar wij
zullen het geheim bewaren en hen voor hun eigen geluk misleiden met
een eeuwige hemelse beloning. Wij die voor hun geluk ons met hun
zonden hebben beladen." (1)
De
Franse socioloog Frédéric Martel ontsluiert een tot vandaag de dag
goed verdoken gebleven vorm van dwang als de motor zelf van de
katholieke kerk waar hij impliciet onthult hoe de clerus middels het
oudtestamentische verhaal van Sodoma het volk opzet tegen de homo's
aan wie zij tegelijk de vluchtheuvel van de seminaries aanbiedt: de
homo's, beducht voor de vervloeking van het volk, veinzen hun
goddelijke roeping en redden aldus het eigen hachje maar zij worden
zodoende door het systeem gebruikt en leven in zelfverloochening
(kuisheid) en onder de gelofte van armoede, wat neerkomt op
slavernij. (2) De kudde zelf gehoorzaamt sowieso aan haar herder en
geeft aldus haar vrijheid uit handen in ruil voor een geluk dat in
feite van dierlijke aard is en mensen onwaardig.
(2)
Frédéric
Martel, Sodoma.
Het geheim van het Vaticaan,
Uitgeverij
Balans Amsterdam 2019(oorspr.:
Éditions Robert Laffont, Parijs 2019).
10-11-2019
Fundeert het katholicisme onze beschaving?- Deel 1: de engte van het eigen gelijk
Fundeert
het katholicisme onze beschaving?
Deel
1: de engte van het eigen gelijk
De vraag of het
katholicisme het fundament is van onze beschaving is in wezen de
bijzonder moeilijke vraag naar de verhouding tussen kerk en staat.
Omdat de relatie tussen kerk en staat verwant is met de relatie
tussen lichaam en ziel, kunnen we de kerkstaatverhouding pas
begrijpen als we ook het zogenaamde mind-bodyproblem
begrijpen. Edoch, hoe lichaam en ziel zich tot elkaar verhouden, is
tot vandaag de dag een mysterie gebleven. Althans op het eerste
gezicht lijkt dit niets goeds te beloven inzake een zoektocht naar
een antwoord op de hier gestelde vraag.
Over de relatie tussen
lichaam en ziel bestaan er om te beginnen talloze opmerkingen over de
legitimiteit van de probleemstelling zelf en niet de minste daarvan
is de opmerking dat de tweedeling van lichaam en ziel oneigenlijk zou
zijn. Echter, indien men eenzelfde kritiek zou uiten over de
tweedeling van kerk en staat, dan kwam die kritiek zelf onmiddellijk
in een ander licht te staan. De consequenties worden duizelingwekkend
omdat de geproblematiseerde relaties zich meteen gaan
vermenigvuldigen: de verhouding lichaam-ziel en de relatie kerk-staat
brengen namelijk ook de relaties aan het licht tussen lichaam en
staat, ziel en kerk, lichaam en kerk, ziel en staat. Maar ook de
relaties tussen de staten onderling zijn in het geding en die tussen
de kerken onderling want er zijn niet één maar vele staten en er
zijn niet één doch talloze kerken. Op de koop toe veranderen zowel
de kerken als de staten onophoudelijk. Ook zijn er vele zielen en
talloze lichamen, er zijn conglomeraten van zielen, instituten,
wetenschappen, ideologieën en er zijn lichamen van soorten en
ondersoorten, dierlijke en plantaardige en dan is er nog de
zogenaamde dode stof en naast de aarde is er het heelal, behalve het
heden zijn er het verleden en de toekomst en de vraag of zij bestaan
en hoe dan wel. En zo lijkt elke hoop om het raadsel ooit te kunnen
ontsluieren bij voorbaat andermaal op te gaan in rook.
Een historische
benadering van de verhouding tussen kerk en staat heeft menig
filosoof, theoloog en historicus kopbrekens bezorgd en zij was tevens
een bron van nooit eindigende en altijd politiek en ideologisch
gekleurde discussies die echter nog nooit tot een consensus hebben
geleid tussen de strijdende partijen. Maar men moet zich afvragen
waarom dit het geval is en of er dan een andere en gebeurlijk meer
directe invalshoek mogelijk is.
Het is een zekerheid dat
het katholicisme niet het fundament is van onze beschaving maar het
is een even grote zekerheid dat het katholicisme het fundament is van
een welbepaalde richting binnen de beschaving die nillens
willens de onze is: de katholieke kerk heeft haar stempel gedrukt op
de dopelingen en zij heeft met haar moraal het zogenaamde geweten van
haar al dan niet vrijwillig gelovigen - alvast tijdelijk - mede
bepaald - op een al dan niet wenselijke manier.
Maar het is niet alleen
een zekerheid dat de kerk met haar moraal een goed deel van haar
gelovigen moreel gevormd heeft: het staat tevens als een paal boven
water dat het deel van het volk dat door de kerk gevormd werd, op
haar beurt mede vorm gegeven heeft aan de kerk en het gaat hier meer
bepaald over dat volksdeel dat het staatshoofd identificeert met de
vertegenwoordiging van god zelf, met andere woorden: de theocratie
(zoals vandaag nog in Vaticaanstad, in het door ayatollahs geregeerde
Iran, in het door de Dalai Lama geregeerde Tibet en in
Saoedi-Arabië), welke vaak voortleeft in keizerrijken en dynastieën
maar ook in zekere vormen van het nationalisme dat in feite de
tegenhanger is van het socialisme waarin het volk (via haar
afgevaardigden) zichzelf regeert - zoals op Plato's narrenschip, zo
beweren alvast de theocraten.
Zoals gezegd zijn de
binnen hun eigen partij gezaghebbende auteurs over de geschiedenis
van kerk en staat en bij uitstek de werken over de funderende rol van
de kerk in het tot stand komen van beschaving en vooruitgang bijna
per definitie ideologisch gekleurd omdat hun opzet dikwijls
ontspringt aan de behoefte om het belang en derhalve het gelijk
van de eigen ideologie in de verf te zetten. Dergelijke, vaak
hoogdravende werken zijn niet het ideale vertrekpunt voor discussies
en de navenante discussies hebben ook nooit tot een consensus geleid
- andermaal: omdat elke partij, met het eigen belang in het
achterhoofd, met hand en tand eigen ideologieën en interpretaties
van wat geschied is, verdedigt. Een meer vruchtbaar uitgangspunt
lijkt het ons daarom om na te gaan hoe bepaalde aparte concrete
facetten van de kerkelijke theologie en moraal, mee vorm gegeven
hebben aan persoonlijke opvattingen en overtuigingen en zo ook aan
normen en wetten, en hoe die wetten dan mee concreet gestalte gaven
aan zekere strekkingen binnen de beschaving. Tevens moet in dit opzet
een belangrijk onderscheid gemaakt worden tussen, enerzijds, de
katholieke kerk (die zich overigens niet als enig machtig instituut
op het christendom beroept) en, anderzijds, het christendom zelf -
als zoiets ook al los van elke interpretatie kon bestaan.
Om te beginnen beroept
het katholicisme zich, zoals de term zelf aangeeft, op katholiciteit,
wat vrijwel hetzelfde betekent als universaliteit of
algemeengeldigheid. De oorsprong van deze idee is niet zomaar het
geloof in een god doch de overtuiging dat er slechts één god
bestaat en dat god derhalve voor alle mensen dezelfde is: alle mensen
zijn kinderen van één en dezelfde god of de ganse schepping is het
werk van één god. En op het eerste gezicht lijkt dit ook een
revolutionaire gedachte.
Op het eerste gezicht,
want in feite wordt ons hier zand in de ogen gestrooid: ongeacht
welke godsdienst die over zichzelf beweert de enige ware te zijn - en
dat doen uiteraard alle religies - bevestigt daarmee eigenlijk
het geloof in één god voor alle mensen en van de ganse schepping.
Wie een andere god aanbidden dan de eigen voorgedragen godheid,
worden bestempeld als dwalend en als 'te bekeren'. Aldus valt meteen
de aanspraak die de katholieke kerk maakt op haar uniciteit op grond
van haar universaliteit, in duigen: wat voor universaliteit wordt
gehouden, blijkt in feite een bijzonder verdraaide interpretatie van
de stelling van het eigen groot gelijk die per definitie aan alle
religies eigen is. Elke religie beschouwt zichzelf als de enige ware
met één god van wie alle mensen kinderen zijn, alleen zouden
diegenen die een andere god aanhangen, zich vergissen. Alle religies
zijn dan 'katholiek', zoals ook alle andere irrationele
overtuigingen, zodat de term zelf in deze contekst ontmaskerd wordt
als totaal zinledig.
Sinds geldt
dat je bent wat je hebt, werd het leven koopwaar en het voorrecht van
de rijken - de durvers, de dieven of hoe men hen ook noemt - terwijl
weldoeners arm blijven (de rijke jongeling indachtig) en derhalve
niemand zijn. Uiteraard als geldt dat je bent wat je hebt.
De waarheid
echter wordt een weinig verdraaid als men wil dat geldt dat je bent
wat je hebt: het is een leugen zonder meer. Wel waar, helaas, is dat
'hebben' een mogelijkheidsvoorwaarde is voor 'zijn' en dat
houdt in dat wie een ander al zijn bezit ontneemt, hem tevens berooft
van zijn leven.
Die laatste
waarheid maakt dat uit het gebod dat men niet zal doden, het verbod
om te stelen vanzelf voortspruit. En omdat ook het laten
doodgaan, moord is, is de overbemiddelde ook verantwoordelijk voor de
levens-voorwaarden of -middelen van derden. Het fundament van
solidariteit is geen zaak van probabiliteit maar een kwestie van
verantwoordelijkheid: het is het kunnen antwoorden op de vraag: "Waar
is Abel, uw broeder?"
Het extreem
liberalisme dat voortkomt uit de verwisseling van werkelijkheid en
waan of van wens en wil, negeert het objectieve ingevolge een
eindeloos doorgedreven soevereiniteit van het ik: alles moet wijken
voor de eigen wensen en de illusie dat zulks mogelijk is, wordt
gevoed door het systeem van de mammon dat inhoudt dat alles voor geld
te koop hoort te zijn: het hebben én het zijn, incluis het geluk,
het leven en nu ook de dood.
De dood van
het kind dat nog niet is geboren, de dood van de ouderling die geen
nut meer heeft en de eigen dood van wie het leven moe zijn en
zichzelf voorliegen dat 'uit het leven stappen' - zoals men dat zo
bedrieglijk weet uit te drukken - een mogelijkheid zou zijn.
Maar 'uit
het leven stappen' is onmogelijk omdat ook 'in het leven
stappen' onmogelijk is. Mogelijk zijn alleen: 'het uit het
leven weghouden' en 'het niet in de dood stappen', en dat
is een heel verschil. Mogelijkheidsvoorwaarden kunnen wel weggenomen
worden maar nimmer gecreëerd: men kan iemand doden maar geen mens is
in staat om aan een ander het leven te schenken. Nochtans verkeert
kennelijk menigeen vandaag in de illusie dat de macht om aan iemand
het leven te ontnemen, dezelfde macht is als die van god, die
namelijk aan iemand het leven kan schenken. Maar de macht om te doden
is geen macht over het leven.
Als de
zogenaamde voorvechters van abortus en euthanasie die zich pioniers
wanen die voor de mensheid nieuwe horizonten openen, met trots
beweren dat zij naast de vermeende macht over het leven nu ook de
macht hebben over de dood, verkeren zij in dezelfde waanzin als dezen
die zich god wanen. Het maaksel van klei verheft zich boven zijn
maker en zegt: voortaan ben ik uw boetseerder!
De
geldhandel, oorspronkelijk bedoeld als een vereenvoudiging van de
ruil, heeft een vreselijke bijwerking en dat is de mogelijkheid van
de middel-doelomkering die door velen wordt aangegrepen en
verheerlijkt: het geld dat aanvankelijk een middel was, een
ruilmiddel, is doel geworden en tegelijk verworden de koopwaren, vaak
levensmiddelen en dus ook 'stukken van mensen', tot nog louter
middelen.
Zo ging met
ooit naar de markt met eieren en kwam men terug met appelen - het
geld was een middel waarmee men het ene tegen het andere ruilde;
vandaag gaat men naar de markt met geld en komt men terug met nog
meer geld - het geld is doel, de waren op de markt zijn ruilmiddelen
geworden.
Een
moordend gevolg van die omkering is uiteraard dat geld onterecht als
intrinsiek waardevol wordt aanzien terwijl de vruchten des velds, de
mens zelf en alles wat de schepping ons gratis aanbiedt, tot een
louter betaalmiddel wordt gedegradeerd.
Bovendien
ontstaat in deze verwisseling van noden door rechten de gevaarlijke
illusie dat alles te koop is en de eis van de verwaande dat alles te
koop moet kunnen zijn en dat ook is: de waren maar ook de mensen: hun
energie, hun tijd, hun lichaam, hun leven en hun dood.
Vandaag
zijn er die doen alsof de dood iets is dat men kan kopen. Het begint
met de eigen dood en die wordt geheel bedrieglijk de goede dood
genoemd maar het zal eindigen met de dood van anderen en dus met
moord.
Reeds is er
abortus, als de dood van het eigen kind waarover men zich de baas
waant. Alras zullen volgen: de dood van andermans kinderen,
bijvoorbeeld als die gehandicapt zijn, men moet immers kunnen
weigeren om op te draaien voor de kosten die dat meebrengt. Tenslotte
zal men ook de dood willen kunnen kopen van ongeacht wie: men zal
stellen dat men daar ook recht op heeft van zodra men het er over
eens is dat ook mensen ruilmiddelen zijn. Want wat doet men anders
als men de armen naar het front stuurt of als proefkonijn gebruikt,
of zij die maatschappelijke lastposten zijn of van weinig of geen
nut? En weerklinken in die logica dan niet de krankzinnige
redevoeringen van Adolf Hitler?
(J.B.,
31 oktober 2019)
30-10-2019
De kerk en extreem-rechts
De kerk en extreem-rechts
Op 27 april
2019 werd in Rome een Argentijnse bisschop van La Rioja, Enrique
Angelelli, door paus Franciscus zalig verklaard. (1) Angelelli werd
op 4 augustus 1976 van de weg gereden en vervolgens doodgeslagen
nadat hij had geprotesteerd tegen een dictatoriaal regime tijdens de
zogenaamde 'vuile oorlog' die aldaar woedde met de steun van
(Nobelprijswinnaar voor de Vrede in 1973!) Henri Kissinger onder de
dictatuur van Jorge Rafael Videla van 1976 tot 1981. Toen werden
zo'n 30.000 mensen ontvoerd en vermoord, waaronder 150 priesters die
verzet boden. (2) Die misdaden werden dertig jaar lang wekelijks
herdacht door de zogenaamde 'dwaze moeders' - de moeders van
verdwenen kinderen - die zwijgend in Buenos Aires over het Plaza
de Mayo of het Meiplein kwamen lopen waar de regering zetelt. (3)
Dat
Angelelli een martelaar was, werd duidelijk na later onderzoek want
de officiële versie van de doodsoorzaak luidde dat de bisschop was
omgekomen bij een verkeersongeval en de katholieke kerk is die
officiële versie blijven onderschrijven totdat de kust veilig was,
meer bepaald tot dertig jaar na zijn dood. (4)
Die
politieke strategie herinnert aan de historie van pater Damiaan en
aan die van Oscar Romero, nog twee martelaren die werden genegeerd
zolang er geen profijt mee te behalen was. Pater Damiaan werd door de
katholieken wandelen gestuurd toen hij het verbod overtrad nog terug
te keren naar het vasteland waar hij om hout kwam bedelen om de
leprozen mee te begraven; hij werd echter als groot weldoener erkend
door het stamhoofd van een plaatselijke gemeenschap en pas nadat zijn
heiligheid boven alle twijfel verheven was, werd zijn lijk in stukken
gereten door de 'relikwieënjagers' van de kerk. (5)
Ook de El
Salvadoraanse aartsbisschop Oscar Romero verzette zich tegen de door
de latere president Duarte gesteunde en door de USA bewapende
militaire junta die zowat 75.000 burgers ombrachten en hijzelf werd
op 24 maart 1980 vermoord, korte tijd nadat hij in Leuven een
eredoctoraat ontving; de kerk weigerde hem lange tijd te erkennen
terwijl zij zich verschuilde achter de valse beschuldiging van
communisme terwijl Romero alleen maar zijn bevrijdingstheologie (het
geloof in solidariteit met de armen) praktiseerde. (6)
Dat de
Argentijn Jorge Bergoglio paus is kunnen worden, is mede te danken
aan het feit dat deze steunpilaar van de conservatieve autoritaire
katholieke elite die de bevrijdingstheologie bestreed, tijdens die
vuile oorlog niet behoorde tot de verzetslieden-martelaren
ofschoon hij toentertijd (van 1973 tot 1979) provinciaal was van de
Jezuïetenorde. (7)
Nog
in Zuid-Amerika was er in Chili van 1974 tot 1990 de eveneens door de
VS gesteunde dictatuur van de rooms-katholieke mensenrechtenschender
Augusto Pinochet met 130.000 arrestaties, tienduizenden martelingen
en drieduizend executies. (8) Deze dictatoriale regimes werden
ingezet met de middels het pauselijke requerimiento
gesteunde Spaanse veroveraars die zowat vijfhonderd jaar geleden in
het spoor van Columbus de Inca's en de Azteken kwamen onderwerpen op
straffe van totale vernietiging en dood. (9)
In
Afrika kennen we de katholieke dictatuur van de onlangs overleden
Robert Mugabe van Zimbabwe maar ook in Europa kunnen we er niet naast
kijken: het verkapte bondgenootschap van de kerk met extreemrechts
toonde zich van 1939 tot 1975 in het Spanje van massamoordenaar
Franco "die
zich in 1953 na het concordaat met de Heilige Stoel "Caudillo de
España por la Gracia de Dios" ("leider van Spanje bij de
Gratie Gods") liet noemen."
(10), in de praktijken van de kerk(en) tijdens de tweede Wereldoorlog
"waarbij
de angst voor het communisme ze soms in de handen van
rechts-autoritaire regimes dreef." (11)
en vandaag in het Hongarije van Victor Orbán die zichzelf ziet
als redder van het christendom en het dagblad Trouw
wijst
er op dat aldus de scheiding tussen kerk en staat in gevaar komt -
Orbán's late 'bekering' in 1993 bleek overigens een politieke zet.
(12)
En dan is er
in het Europa van vandaag nog een nauwe samenwerking op til tussen
extreemrechts en de katholieke kerk die de haren ten berde doet
rijzen. Iedereen weet dat bij het in voege treden van de euro, de
Amerikaanse dollar flink is gezakt en dat de euro dreigde de plek van
de dollar in te nemen op de internationale markt. (13) Amerika bleef
niet bij de pakken zitten en sommige critici beweren dat het nu een
prioriteit geworden is voor de USA om de EU de wind uit de zeilen te
halen en wel met de beproefde divide et impera-tactiek. Alvast
heeft Trumps beste strateeg, Steve Bannon, zich heden gevestigd in
een klooster op een boogscheut van het Vaticaan - een klooster dat
onder de dekmantel van centrum voor het herstel van de christelijke
waarden in Europa, een opleidingscentrum blijkt voor extreem-rechtse
nationalisten die de autonomie van de eigen natie willen terugwinnen
en dus ook de ondergang van de EU. De huidige Hongaarse president
Victor Orban die het eigen land tot een ware slavenstaat heeft
herschapen, is alvast één van de beste leerlingen van de klas en
een straks niet meer te tellen aantal extremisten zitten klaar om in
zijn spoor te treden eenmaal zij, gefinancierd door 'geheim
privékapitaal', verkozen zullen zijn. (14) Precies zoals in de
achtertuin van de USA in het verdokene financiële, militaire maar
ook katholieke steun werd verleend aan de Argentijnse, Salvadoraanse
en Chileense dictaturen, kunnen vandaag de Europese dictators in
opgang rekenen op de kerk die in de samenzwering met superpopulisten
zonder twijfel een kans ziet om uit het diepe dal te klimmen waarin
zij ingevolge de huidige wereldwijde schandalen is beland. (15)
(11)
Jan Bank, God
in de oorlog.
De rol van de Kerk in Europa 1939-1945,
Balans 2017. Recensent E. Sengers schrijft over het boek:
"[Bank]
(...) laat zien dat de kerken
in het interbellum een weg moeten zoeken tussen de autoritaire
regimes die soms sterk voor, soms sterk tegen ze zijn waarbij de
angst voor het communisme ze soms in de handen van rechts-autoritaire
regimes dreef." Zie:
https://www.bol.com/nl/f/god-in-de-oorlog/9200000036327109/?country=BE
;
(14)
De VRT wijdde er een reportage aan, getiteld: "Op
bezoek in het Italiaanse klooster waar Steve Bannon 'gladiatoren' wil
opleiden om joods-christelijke waarden te verdedigen":
(15)
Zie onder meer: Frédéric Martel,Sodoma.
Het geheim van het Vaticaan,
Uitgeverij
Balans Amsterdam 2019(oorspr.:
Éditions Robert Laffont, Parijs 2019).
Strijders voor eerlijke landbouw worden gecriminaliseerd terwijl aan het licht komt dat genetisch gemanipuleerde gewassen een gevaarlijk virus bevatten - zie:
