Catalonië en de 'tekenen des tijds'
In
de continentendrift van tientallen miljoenen jaren geleden verschoven
Zuidelijke aardkorsten noordwaarts, ze botsten tegen het
Euraziatische vasteland aan en vormden zo een serie bergketens de
Alpiene gordel. Eén van die korsten was het huidige Iberië (niet te
verwarren met het gelijknamige middeleeuwse koninkrijk in de
Kaukasus), dat zich aldus nog gauw bij Europa voegde een smak die
het ontstaan gaf aan de Pyreneeën. Het huidige Iberisch schiereiland
bevat Spanje en Portugal plus dwergstaat en belastingparadijs
Andorra, een klein stukje van Zuid-Frankrijk en het sinds 1704 Britse
Gibraltar, aan de zuilen van Herakles de Fenicische Melqart
waar de held de melk van Hera morste die hem goddelijk had moeten
maken en die de Melkweg vormde.
De
oudste beschaving aldaar zou de Minoïsche geweest zijn die in de
nieuwe steentijd en de bronstijd zowat dertien duizend jaar terug in
Kreta aanving de Minoïers stichtten in het huidige Andalusië de
stad Tartessos vanwaar men een uitzicht moet gehad hebben op het
verzonken Atlantis waarover Plato in zijn Timaeus en in zijn
Critias schrijft dat het groter was dan Libië en Azië samen.
De Carthagers vielen Iberië binnen en noemden het Hispania; na hun
plundertocht door Rome onder Alarik I in 410 kwamen de Visigoten
binnenvallen en in de achtste eeuw namen de Moren hun plaats in. Pas
in 1492 heroverden de Christenen Spanje de Inquisitie was toen
begonnen, het Andalusische Sevilla zou het decor vormen van
Dostojevski's latere monoloog over de grootinquisiteur in zijn De
gebroeders Karamazov. Vanaf die tijd werden Spanje en Portugal
grote koloniale mogendheden maar ze geraakten slaags in een reeks
oorlogen met de Ottomanen, de Italianen, de Nederlanders, de
Engelsen, in de negentiende eeuw met Napoleon en in 1898 tenslotte
met de V.S. die hun kolonies afpakte: Cuba, de Filipijnen, Puerto
Rico en Guam momenteel in het nieuws wegens bedreigingen vanwege
Noord-Korea. In 1931 dwong men koning Alfons XIII af te treden en
werd Spanje een republiek. Na de bloedige burgeroorlog van 1936-1939
kwam de verschrikkelijke dictatuur van generaal Franco en na diens
dood in 1975 werd met Juan Carlos de monarchie hersteld (sinds 2014
koning Filipe); in 1978 werd het land gedemocratiseerd en bij die
gelegenheid verdeeld in zeventien autonome regio's waarvan Catalonië
er eentje is, gelegen in het Noord-Oosten van Spanje, bezuiden de
Pyreneeën en aan de Middellandse Zee.
Naar
Europese normen is Spanje met 50 miljoen inwoners en 85 inwoners per
vierkante kilometer eerder dunbevolkt: behalve de centraal gelegen
regio Madrid met zijn zes miljoen Madrilenen de zevende grootste
Europese metropool en dus groter dan Parijs of Rome zijn alleen
de kuststreken dichter bevolkt met aan de top de regio Catalonië met
Barcelona als tweede grootste metropool van het land er zijn vijf
en een kwart miljoen Barcelonezen. De overige autonome regio's (niet
te verwarren met de 52 provincies) zijn Andalusië, Aragón, Murcia,
Cantabrië, Navarra, La Rioja, Extremadura, Baskenland (of: Euskadi),
Valencia, Castilië-La Mancha, Castilië en Leon, Galicië, Asturië,
de Balearen en de Canarische eilanden. Er zijn tevens twee autonome
steden: Ceuta en Melilla.
De
wens tot onafhankelijkheid bij een deel van de Catalanen en de
hardhandige aanpak van hun volksraadpleging door de Spaanse regering,
worden door buitenstaanders kennelijk vaak onbewust doch geheel
onterecht vergelijkbaar geacht met de vrijheidsstrijd van
bijvoorbeeld de Basken. Onterecht: de Basken vormen een volk apart,
wonen gedeeltelijk in Frankrijk en hebben een taal die geen enkel
verband heeft met het Spaans terwijl de Catalanen met hun door Spanje
erkende landstaal, in wezen Spanjaarden zijn en dan ook nog rijke
Spanjaarden, met in hoofdzaak wellicht economische motieven voor hun
onafhankelijkheidsstreven. Zoals ook elders in Europa het geval is
met de jongste algemene verrechtsing, gaat het gebeurlijk vooral om
een slinkende bereidheid bij rijkere bevolkingsgroepen om nog langer
enige solidariteit te betonen met de minder gegoede regio's. Het
onafhankelijkheidsstreven van sommige Catalanen heeft met andere
woorden motieven die bezwaarlijk op veel sympathie kunnen rekenen
de meest welstellenden hebben hun (wellicht zeer tijdelijke) aanhang
dan alleen maar te danken aan een tekort aan kennis ter zake en dan
vooral aan een onwetendheid bij sommige buitenlanders. Maar aan
desinformatie dezer dagen geen tekort en vandaar wellicht de
vooralsnog hardnekkig aanhoudende opschudding. Het misverstand is des
te schrijnender daar het huidige Spanje in wezen een bijzonder
gastvrij land is: terwijl andere Europese landen alom muren bouwen om
zich te onttrekken aan de humane plicht om asiel te verschaffen aan
oorlogsvluchtelingen, vinden bijna 40 percent van alle Europese
immigranten uit Zuid-Amerika, Afrika en het Oostblok een verblijf in
Spanje.
Maar
kijk, de feiten zelf van vandaag 8 oktober 2017 laten er geen twijfel
over bestaan: kennelijk veel meer Catalanen komen in Barcelona op
straat tégen onafhankelijkheid en meteen ziet de rest van Europa een
gelijkenis met wat er in het eigen land gaande is. Vluchtelingen
kosten volgens nieuw rechts teveel geld, de solidariteit is zoek, de
eigen volk eerst-slogan weerklinkt alom en de Catalanen die
zich willen afscheuren, worden nu eindelijk niet langer gezien als
een verdrukt volk dat naar onafhankelijkheid streeft: het komt aan
het licht dat hun zusterpartijen in het buitenland luisteren naar
namen zoals Vlaams Blok (Be), PVV van Wilders (Nl), Liga Nord (It),
de partij van Le Pen (Fr) en noem ze maar op, de groeperingen van wie
verdelen maar niet willen delen.
(J.B.,
8 oktober 2017)
Addendum: D.d. 23 oktober meldt de media dat nu ook in Italië de rijke noordelijke regio (met de Liga Nord) voor meer onafhankelijkheid heeft gestemd (en de rij zal beslist nog aangevuld worden, de verbrokkeling is begonnen...):
http://www.knack.be/nieuws/wereld/burgers-in-noord-italie-stemmen-voor-meer-autonomie/article-normal-915907.html
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cataloni%C3%AB
https://nl.wikipedia.org/wiki/Spanje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Iberisch_Schiereiland
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gibraltar
https://nl.wikipedia.org/wiki/Occitanie
https://nl.wikipedia.org/wiki/Frankrijk
https://nl.wikipedia.org/wiki/Andorra
https://nl.wikipedia.org/wiki/Portugal
https://nl.wikipedia.org/wiki/Alpiene_orogenese
https://nl.wikipedia.org/wiki/Mino%C3%AFsche_beschaving
https://nl.wikipedia.org/wiki/Melqart
https://en.wikipedia.org/wiki/Guam
http://classics.mit.edu/Plato/critias.html
http://classics.mit.edu/Plato/timaeus.html
http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Plat.+Tim.+53c&redirect=true
https://nl.wikipedia.org/wiki/Iberisch_Schiereiland
https://nl.wikipedia.org/wiki/Herakles_(mythologie)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Iberi%C3%AB
https://nl.wikipedia.org/wiki/Timaeus_(Plato)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Atlantis_(eiland)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Iberisch_Schiereiland
https://nl.wikipedia.org/wiki/Spaans-Amerikaanse_Oorlog
https://nl.wikipedia.org/wiki/Spanje#/media/File:Autonomous_communities_of_Spain.svg
http://www.stedentripper.com/blog/733/grootste-steden/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Autonome_gemeenschappen_van_Spanje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Provincies_van_Spanje
https://nl.wikipedia.org/wiki/Castili%C3%AB_en_Le%C3%B3n
https://nl.wikipedia.org/wiki/Galici%C3%AB_(Spanje)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Baskenland
