Het weekblad "Knack" van 30 mei 2008 meldt dat drie op de tien artsen oordelen dat medische kosten van rokers met longkanker niet terugbetaald horen te worden, en de "poll van de dag" resulteert in ongeveer dezelfde cijfers bij de rest van de bevolking (1).
Zeventig percent van de mensen, of dus het overgrote deel, waartoe ook niet-rokers behoren, blijven er gelukkig een andere mening op na houden. Vooralsnog.
Talloos zijn de argumenten die pleiten voor terugbetaling van de medische kosten aan rokers. Om te beginnen betalen rokers zo al enorm veel taksen bij de aankoop van hun dagelijkse portie tabak, en als zij gezond oud worden, trekken zij die niet terug. Vervolgens betalen zij, net als ieder ander, hun bijdragen aan de ziekenkas. Als zij sterven ingevolge longkanker (al dan niet veroorzaakt door roken), zullen zij niet sterven ingevolge allerlei àndere ouderdomskwaaltjes die niet-rokers krijgen en waarvoor ook rokers bijdragen betalen.
Komt daarbij dat niet alleen de rokers in het verdomhoekje geraken, maar evenzeer de gebruikers van alkohol met hun leverkwaaltjes, de veelvraten met vetzucht, hoge bloeddruk, hartinfarct en suikerziekte, de zonnekloppers met huidkanker, de hardrijders die in rolstoelen belanden (of die er anderen toe veroordelen), zij die hun haren verven en daardoor hersenbloedingen krijgen, de GSM-gebruikers met hersentumoren, de sportlui met spierscheuren, de drugsgebruikers (niet de handelaars!), zij die dagelijks slaapmiddelen, kalmeermiddelen of pepmiddelen nemen en die aan nierfalen gaan lijden, de workoholics... Als dit rijtje compleet is, wie kan dan nog zeggen dat hij niet tot een van de hier opgesomde risicogroepen behoort? Een kuise monnik ergens in een slotklooster? Neen, want die zal vanzelfsprekend ook zijn prostaatkanker niet langer terugbetaald krijgen.
Overigens: men moet het bijna zelf hebben meegemaakt om het te kunnen weten, maar het is vandaag helemaal niet zo dat de ziekenkas de hoge medische kosten van longkankerpatiënten vergoedt. Voor een deel ervan komt zij wel tussenbeide, namelijk voor dat deel dat behandelingen betreft die evengoed als "medische research" gecatalogeerd zouden kunnen worden: behandelingen waarvan de werkzaamheid (nog) volstrekt onbekend is. Maar de werkzame en ook duurste medicijnen, met name de pijnstillers, dient de longkankerpatiënt (zelfs als hij terminaal ziek is) te dragen zoals ieder ander gebruiker van morfine en zijn afgeleiden.
De ziekenkas komt weliswaar tussenbeide voor zogenaamde "palliatieve patiënten", dat wil zeggen: voor zieken in de eindfase - zieken die ten dode opgeschreven zijn. Maar als hij geen sociaal sterk geëngageerde huisdokter heeft die een handje toesteekt, dan dient in dat geval de patiënt zelf (of zijn naaste familie) te verzoeken om wat eigenlijk 'sterfsteun' zou kunnen heten. In feite komt het er op neer dat de ziekenkas bereid is om een "palliatieve toeslag" te betalen als de patiënt op zijn beurt zich schriftelijk bereid verklaart om de hoop op te geven: hij moet onder ogen zien dat hij binnen zeer afzienbare tijd zal overlijden, wat hier op neer komt dat hij gedwongen wordt te kiezen tussen een armzalige toeslag (ca. 500 euro) en de hoop op beterschap. Uiteraard kiezen veel mensen voor het laatste, en daar doet de ziekenkas alweer haar voordeel mee.
En zo lopen de zogenaamde zorgverzekeringen in het spoor van alle andere verzekeringsinstellingen: terwijl zij hun bestaan principieel niet anders kunnen rechtvaardigen dan met het solidariteitsprincipe, en zij precies bedoeld zijn om de behoeftigen bij te staan (vanuit het inzicht dat iedereen behoeftig kan worden terwijl niemand daar bewust voor kiest), gaan zij a priori systematisch alle risicogroepen weren. Zij zijn niet langer een middel in functie van een edel doel: in werkelijkheid dienen zij in de eerste plaats zichzelf - de 'zorg' is nog slechts een alibi.
Als drie mensen op de tien daarin geen graten zeggen te zien, mogen wij hopen dat dit te wijten is aan vergeeflijke onnadenkendheid, bijvoorbeeld wegens tijdsgebrek door overwerk.
J.B., 30 mei 2008
Noten:
(1) http://www.knack.be/index.jsp
