Macht
en moraal - deel 2: perversies
Ter
gelegenheid van de Vlaamse televisiedebatten over de coronasterfte
bij vooral ouderlingen, lieten verschillende figuren uit de
geneeskundige en de politieke wereld zich ontvallen dat, heel anders
dan ten tijde van de Spaanse griep een eeuw geleden, de meeste
dodelijke slachtoffers gelukkig mensen waren die sowieso niet lang
meer te leven hadden. En toen gingen plotseling meerdere stemmen op
die de stelling verdedigden dat men met betrekking tot het geleden
verlies niet zozeer moest kijken naar de - zowat tienduizend -
verloren levens maar veeleer naar de verloren levensjaren:
voor mensen die gemiddeld amper twee jaar in een zorginstelling
vertoeven, zo stelden zij, betekent een coronadood dan een verlies
van hooguit een jaar, wat voor die leeftijdsgroep dan resulteert in
een totale 'sterfte' van vijfduizend levensjaren. In die
calculus zouden dan, rekening houdend met het feit dat de gemiddelde
leeftijd in België 81,5 jaar bedraagt (een cijfer uit 2018),
ingevolge de actuele pandemie geen 5000 levens doch 5000 levens
gedeeld door 81,5 jaar of dus 'amper' 61 volledige mensenlevens
verloren zijn gegaan.
De hier
aldus gehanteerde logica mag dan wel hout snijden met betrekking tot
de economie van een land: vanuit menselijk maar ook vanuit
louter juridisch oogpunt is het niet alleen de reinste onzin maar is
het tevens een bijzonder gevaarlijke denkpiste. Zonder de minste
twijfel brengt het introduceren van de economische logica in
juridische en humanitaire zaken niets minder dan de wreedheid van het
Derde Rijk aan de orde: Adolf Hitler schreeuwde in zijn toespraken de
massa toe dat het ontoelaatbaar was om jonge, gezonde mensen aan het
front te laten sneuvelen om de zieken, de ouderlingen en alle andere
onproductieve thuisblijvers in leven te houden en in een volgende
stap werden die onproductieven parasieten genoemd waarna het volk
prompt de andere kant op keek toen de nazi's hen op industriële
schaal gingen euthanaseren.
Meer
bepaald werden de 'parasieten' massaal vergast of zoals dat hier te
lande het geval was met de krankzinnigen werden zij verkapt vermoord
middels het 'vetvrij dieet' en dit met het medeweten van het
verantwoordelijke medische korps van de psychiatrische instellingen.
(1) Dit historisch feit illustreert eens te meer hoe onze beschaving
niet veel meer blijkt dan een laagje vernis en hoe overtuigingen zich
overeenkomstig de werking van de cognitieve dissonantie (2) binnen de
kortste keren schijnbaar moeiteloos plooien naar de grillen van
ongeacht welke nieuwe machthebber.
Wie aldus
praten, "spelen met slangen", zoals Paul Celan het in zijn
beroemd en aangrijpend gedicht Fuga van de dood (3) uitdrukte.
De onverschilligheid jegens de gruweldaden is naar het oordeel van
Primo Levi erger dan de gruweldaden zelf en het dulden van de
ijskoude economische logica inzake het menselijke getuigt van een
ongeëvenaarde arrogantie en brutaliteit.
Maar in het tijdperk van de brutaliteit zijn we
inmiddels al een hele poos beland: de nieuwe helden heten Hannibal of
Ivan de verschrikkelijke, zij hebben stoeten aanhangers en vormen
bendes; wie daarentegen nog opkomen voor de rechten van de zwakkeren
of voor de rechtvaardigheid tout court,
worden afgeschilderd als watjes, belachelijk gemaakt en vermoord. En
die dingen moeten stilgehouden worden. Jamal Khashoggi, Maarten
Luther King, Óscar Romero, Anna Politkovskaja...
Intussen
reeds een halve eeuw geleden had Ivan Illich het over de nu meer dan
ooit actuele middeldoelomkering die bij uitstek spreekt uit de
praktijk van de aanbidding van het gouden kalf, het tot god geworden
ruilmiddel. Maar niet alleen het geld, al onze moderne werktuigen
zijn doelen op zich geworden, incluis het onderwijs en de
geneeskunde. Met betrekking tot de actualiteit vat Willy Coolsaet het
als volgt samen: "Ivan
Illich wijst erop hoe in de 19e eeuw de grote besmettelijke ziekten,
cholera, pokken, enz., juist niet
verdwenen zijn door medisch ingrijpen - het is een hardnekkige mythe
en wensdroom dat zo op te vatten - maar door verbeterde
levensomstandigheden, door betere voeding en meer hygiëne." (4)
Edoch,
doordat onze instrumenten hun essentie, namelijk hun utilitair
karakter, hun specifieke dienstbaarheid en dus ook hun doel hebben
verloren, worden ze steeds meer gebruikt in functie van doelen die
niet langer de hunne zijn: zij worden met andere woorden misbruikt.
Voor de producent is elk instrument sowieso een middel om geld te
verdienen en het legt hem geen windeieren als hij in zijn product de
behoefte aan een volgend exemplaar inbouwt middels een
geprogrammeerde beperking van de levensduur. Maar ook voor de
consument is een auto niet langer een instrument om tijd te besparen:
het voertuig dient nogal eens om de tijd mee door te brengen, om de
verveling te verdrijven of om een sociale status tentoon te spreiden.
Voeding heeft steeds vaker de functie van snoep; de pc met zijn
gigantische mogelijkheden wordt in vele gevallen louter aangewend
voor de instandhouding van verslavende computerspelletjes;
onderwijsinstellingen werken de opvoeding tegen om te kunnen
verdienen aan hun leerlingen en zij verworden tot centra voor
lucratieve werkgelegenheid in de carrousel van een vriendjespolitiek
die de incompetentie promoot en de vorming van leerlingen maar ook
die van wél competente leerkrachten te kakken zet (5); de kerk
gebruikt het christendom om haar wereldse macht en haar bezittingen
te waarborgen en wanneer andersgelovigen één van de talloze
leegstaande kerken als gebedshuis gaan gebruiken, bazuint de paus
zijn diepe gekrenktheid daarover de wereld rond (6); criminelen
spannen het justitie-apparaat via dure advocaten voor hun kar (7);
universitair onderzoek wordt door zogenaamde sponsors vervalst (8) en
politieke beslissingen komen niet meer ten goede aan het volk maar
plegen roofbouw op de mensen, zelfs de democratie wordt door de
dictatuur geïnstrumentaliseerd.
Het
christendom heeft alle heidense waarden omgekeerd maar de filosofie
van Nietzsche verwoordt de massale verwerping van die moraal: de
sterkste gaat zijn natuurrecht terugeisen, hij wil dat mensen beesten
blijven en hij haat wie oor hebben voor de zwakkeren. De perversies
die in de wereld van vandaag doorbreken, hebben alles te maken met de
verwerping van het christendom: zij ontnemen de zin aan alle dingen
om die vervolgens om te plooien. De ploegscharen worden tot wapens
omgesmeed, de geneeskunde dient voortaan om te verzieken, de
volgelingen van Hippocrates fabriceren met het mes op de keel een
biowapen dat, eenmaal losgelaten, verder geheel uit eigen beweging
het mensdom decimeert. Wat een macht, wat een vernuft!
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
15 juli 2020)
Verwijzingen:
(1) Zie:
Thys,
Erik, Psychogenocide.
Psychiatrie, kunst en massamoord onder de nazi's, Epo,
Berchem 2015, pp. 231-267.
(2) Zie:
http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3227062
(3) Zie
voor de Servische en de Duitse versie:
https://www.lyrikline.org/de/gedichte/todesfuge-66?showmodal=sr#.WlN2f-Sou3C
; zie voor een vertaling naar het Nederlands:
https://www.dbnl.org/tekst/_awa001200201_01/_awa001200201_01_0033.php
(Nederlands)
(4)
https://www.sampol.be/2003/01/denken-aan-ivan-illich
(5)
http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3223953
(6)
https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/paus-franciscus-verdrietig-over-herbestemming-hagia-sophia
(7)
https://bendevannijvel.com/2013/08/27/duizenden-criminelen-kopen-hun-vervolging-af/
(8)
https://www.demorgen.be/nieuws/sponsors-beinvloeden-wetenschappelijk-onderzoek~b3f76cdc/
