Corona en de hongersnood

"Let them starve" - aldus blokten enkele jaren geleden de kranten de beruchte uitspraken van de beroemde sir David Attenborough waar hij het had over de bestrijding van de overbevolking in Afrika: laat ze verhongeren, anders blijven ze zich vermenigvuldigen! (1) En de internationaal geaccepteerde definitie van genocide indachtig, welke bepaalt dat ook maatregelen bedoeld om geboorten binnen de geviseerde groep te voorkomen als genocide moeten bestempeld worden (2), keken wij toentertijd aan tegen de uitlatingen van hooggeleerde heren zoals moraalfilosoof Etienne Vermeersch die via specifieke geboortebeperking zijn ideaal wenste te verwezenlijken van een wereld zonder gehandicapten, zoals hij ook een wereld zonder honger wenste te bekomen door de hongerigen over te laten aan hun bittere lot, waarmee hij de prominente David Attenborough naar de mond praatte. Beide geleerden konden alvast rekenen op enige bijval van eugenetici en wereldverbeteraars in het zog van Thomas Malthus, over wie literatuurprofessor David Paroissien schrijft dat de wereldberoemde auteur en tijdgenoot van Malthus, Charles Dickens, hem middels zijn misantrope vrek Ebenezer Scrooge een veeg uit de pan geeft: in A Christmas Carol weigert Scrooge aalmoezen aan de bedelaars met het argument dat ze maar beter verhongeren omdat ze aldus nog meehelpen in de strijd tegen de overbevolking. Dickens haatte kennelijk deze utilitaristen, vaak van hogere komaf en zonder voeling met het volk, zoals Malthus, Bentham en Mill en in romans zoals Hard Times klaagt hij ze ook aan als onrechtplegers en onmensen. (3) Het gaat daar in feite om de verdedigers van het inhumane kapitalisme ten tijde van de industriële revolutie in ellendige fabriekssteden zoals Manchester –- toestanden welke Friedrich Engels tot zijn sociaal engagement dreven.

Behalve volstrekt immoreel zijn deze schandalige uitspraken ook wetenschappelijke onzin. Immers, waar ondervoeding heerst, wapent zich de natuur via vooralsnog onbekende mechanismen door meer meisjes te laten geboren worden zodat een vermenigvuldigingstoename ontstaat waarmee de soort de sterfte en de onvruchtbaarheid probeert te compenseren. (4)

Maar niet alleen op biologisch vlak, ook socio-economisch gezien kan een oplossing van vermeende overpopulatie in streken waar armoede heerst enkel bestaan in een versterking van de sociale zekerheid en in het bijzonder door het garanderen van pensioenen zodat ouderen m.b.t. hun overleving niet langer moeten terugvallen op hun kinderen.

Last but not least is vermeende overbevolking allereerst een ecologisch probleem en precies omdat overbevolking een probleem is omwille van de ecologische voetafdruk (5) terwijl de afdruk van de armen verwaarloosbaar is, snijdt het verwijt van overbevolking van de rijken aan de armen helemaal geen hout: die leugen is een puur repressiemiddel dat behoort tot de meest cynische vormen van machtsmisbruik ooit. (6)

Nu het ernaar uitziet dat de huidige pandemie wel eens zou kunnen zorgen voor een terugloop van de aangroei van de wereldbevolking, zal echter niet in de eerste plaats het aantal coronadoden daarvoor verantwoordelijk zijn. Het is weliswaar zo dat het te verwachten aantal slachtoffers van deze pandemie - gesteld dat zij niet tijdig kan ingedijkt worden - de prognoses zoals die in de media bekend werden gemaakt ver zal overtreffen. Het zogenaamde 'geruststellen' van de bevolking waarin onverantwoordelijke beleidsvoerders zich bij de aanvang van elke grote ramp welhaast lijken te verkneukelen, verkapt vaker een catastrofaal minimaliseren van de ernst van de toestand en zo blijkt men bij de eerste voorspellingen helemaal geen rekening te hebben gehouden met de incubatietijd van de ziekte. Omdat alleen mensen met ziektesymptomen op de aanwezigheid van het virus worden getest, tonen de navenante statistieken niet de huidige besmettingstoestand doch de situatie zoals deze was over een periode gelijk aan de incubatietijd - bijvoorbeeld twee weken. Maar dat houdt dan ook in dat de statistieken de verspreiding van het virus van twee weken geleden weergeven. En de actuele verspreiding is dan gelijk aan het aantal gevallen dat binnen twee weken zal gemeten worden. Telt men bijvoorbeeld vandaag 100 gevallen terwijl men weet dat de ziektegevallen zich dagelijks verdubbelen en dat de incubatietijd twee weken bedraagt, dan moet daaruit afgeleid worden dat het actuele aantal besmettingen niet 100 is doch 100x2[tot de macht 14]=1638400.

Maar wellicht zullen niet zozeer de coronadoden verantwoordelijk zijn voor een inperking van de wereldbevolking (die, zoals eerder aangegeven, uitsluitend op grond van de genoemde fatoren wellicht zou stagneren) maar veeleer de slachtoffers van de onafwendbare hongersnood die zeer binnenkort zal toeslaan zoals dat ook gebeurde bij eerdere pandemieën. Omdat de complexiteit van een samenleving recht evenredig is met haar kwetsbaarheid terwijl de wereldgemeenschap almaar complexer wordt door toenemende specialisatie en interdependentie, moet men zich ervoor hoeden de gevolgen te onderschatten.

(J.B., 11 maart 2020)

Verwijzingen:

(1) Zie: https://www.dailymail.co.uk/news/article-2424129/Sir-David-Attenborough-Sending-food-Africa-solve-famine-barmy.html

(2) [E. Thys, Psychogenocide, EPO, Berchem, 2015, p. 270]

(3) https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Robert_Malthus#In_popular_culture 

(4) Zie: De Standaard d.d. 10 april 2012: "Honger levert extra dochters op":

https://www.standaard.be/cnt/h33ohd2h , alsook:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Hongersnood#Gevolgen .

(5) Het verbruik van een rijke westerling is vaak het duizendvoudige van dat van een Indische paria.

(6) http://www.bloggen.be/tisallemaiet/archief.php?ID=3183513