Plato en de opstanding (aflevering 2)

Zoals Plato betoogt is er naast de wereld van de materiële en vergankelijke dingen nog de wereld van de wiskundige objecten - de getallen en de meetkundige figuren - die op zich geheel onstoffelijk zijn terwijl zij toch (ongeacht welke) materiële zaken nodig hebben om die dan te tellen maar daarnaast is er ook nog de geheel immateriële wereld van het goddelijke, waarbij deze drie werelden zich dan onderling verhouden als volgt: de wiskundige wereld is een schaduw van de goddelijke en de materiële wereld is een schaduw van de wiskundige. Met de allegorie van de grot die het eerste stuk beslaat van het zevende boek van Plato's Politeia verduidelijkt hij met Socrates hoe wij slechts de materiële afschaduwing zien van de ware, goddelijke werkelijkheid die zelf aan ons oog onttrokken blijft omdat wij gevangen zitten in ruimte en tijd en gebonden zijn aan onze zintuigen en aan de rest van onze lichamelijkheid. Wij zitten als het ware gevangen in een grot, de echte wereld buiten de grot blijft aan ons oog onttrokken en wij zien slechts op de grotwanden geprojecteerde schaduwen die wij verkeerdelijk voor de echte dingen houden.

Die leer is in feite afkomstig van de wiskundige Pythagoras (570-500 A.X.) die (volgens Jamblicus) geboren was uit de maagd Parthenis als zoon van de zonnegod Apollo om de mensheid te verlossen. De gelijkenis met Jezus is opvallend en zo belanden we bij de leer der archetypen van de Zwitserse dieptepsycholoog Carl Gustav Jung (1875-1961). Want messiasfiguren zijn er doorheen de geschiedenis bij de vleet en hun levensverhalen volgen opvallend genoeg vaak tot in de kleinste details hetzelfde patroon. Messiasfiguren maar ook alle andere archetypen die dan opduiken in sprookjes, tragedies, epossen en zo meer.

Pythagoras kreeg onderricht van Anaximander alsook van de negentigjarige Thales die op zijn beurt zijn kennis opdeed bij Egyptische astronomen terwijl hij voor de getallenleer ook bij de Phoeniciërs en de Chaldeeën in de leer ging en bij de magiërs uit Perzië, de thuis van Zarathustra. Hij richtte een religieus broederschap op om de geest van de mens van zijn ketenen te bevrijden. In zijn mysterieschool onderwees hij in het kader van de astronomie bijvoorbeeld dat het planetenstelsel een toonladder vormde, de zogenaamde 'harmonie der sferen', waarvan gezegd werd dat Pythagoras die kon horen.

In zijn geheime leer verkondigde Pythagoras onder invloed van onder meer de Orfische mysteriecultus de onsterfelijkheid van de ziel en het geloof in de reïncarnatie, de metempsychosis of de zielsverhuizing. 'Re-in-carnatie' betekent letterlijk het 'terug in het vlees (komen)'.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 8 oktober 2023)

Plato en de opstanding (aflevering 1)

Quasi alle grote wijsgeren zijn het erover eens dat de ganse geschiedenis van de filosofie niet meer kan zijn dan een voetnoot bij Plato. De Griekse wijsgeer Plato leefde en werkte in Athene van 427 tot 347 voor Christus en wij kennen hem vooral van zijn zogenaamde ideeënleer, ons bijgebracht door het hoofdpersonage van zijn dialogen, Socrates, en dan in het bijzonder in de allegorie van de grot.¹

Dat alle mensen en dingen uit deze wereld ook nog, en wel eerst en vooral, bestaan als volmaakte vormen in een ideeënwereld is een theorie waaraan ook vandaag nog herinnerd wordt met de regelmaat van de klok en zo bijvoorbeeld kennen wij in de dieptepsychologie (van Carl Gustav Jung) de archetypen of de oervormen waarvan in alle tijden en culturen emanaties opduiken; in de biologie spreken wij over het in elke celkern aanwezige DNA dat in staat is om (als ei) het wezen in kwestie integraal te reproduceren; in de informatica hebben we het over de immateriële vormen die zich volledig boven elk materieel medium verheffen en in de ideologieën kwam nog niet zo lang geleden de term 'meme' in zwang: allemaal geven zij uitdrukking aan een bijzondere waarheid welke verwijst naar een immer en alom ervaarbare werkelijkheid of zelfs naar de essentie van al wat is.

Wanneer vandaag vorsers aan de universiteit kikkerdril mixen om daarop vast te stellen dat de onderdelen van de vernielde cellen elkaar opnieuw gaan opzoeken om zichzelf te herorganiseren volgens een vastgestelde orde die bijna onnaspeurbaar maar even daadwerkelijk in alles wat leeft aanwezig blijkt, lijkt het wel alsof de dood onbestaande is of eerder nog een illusie die plaats moet maken voor de idee van een wel bijzonder hardnekkige levensdrang die van veel dieper komt dan tot nu toe kon worden vermoed. Men zou haast gaan vrezen voor wie zich na hun dood willen laten verassen omdat het er in het licht van die recente proef gaat op gelijken dat men de sporen van het leven nog wat speling of krediet dient te geven na de dood voor het geval dat het geloof in de opstanding van het vlees mettertijd terecht zou blijken. Eerder maakten we de vergelijking met de engerlingen die na een onderaards bestaan van drie of vier jaar, zich een weg graven naar het licht en meikevers worden² en ook denkt men nu aan de verzen van Dante Alighieri over de rups die verpopt en vlinder wordt³ maar wellicht nog veel meer dingen die wij niet denken en die wij helemaal niet denken kunnen, zijn waar en manifesteren zich terwijl wij alsnog niet in staat zijn om dit ook vast te stellen en te beamen.

(Wordt vervolgd)

(J.B., 7 oktober 2023)

Twee maten en twee gewichten

Minister Van Quickenborne speelt luchtgitaar en Theo Francken op stap met Bart De Wever vindt geen muur om tegen te wateren, het voltallige Vlaams Belang adverteert op grote reclameborden op straat ongegeneerd zijn afkeer voor al wie uit den vreemde komen en illustreert die afkeer ook met een bezem, Dries Van Langenhove noemt de regenboogvlaggen 'pedofielenvlaggen', nog andere rechts extremisten brengen de groet aan Adolf Hitler die zes miljoen joden, Roma-zigeuners en homo's vermoordde, de burgemeester van Aalst weigert zebrapaden in regenboogkleuren onder het motto 'ik ben normaal' maar als Conner Rousseau onder vrienden op café het woord Roma in zijn mond durft te nemen in een context van netheid op de openbare weg, lijkt een hedendaagse Gestapo of een of ander BurgerInformatieNetwerk in actie te zijn geschoten en blijken al zijn bewegingen met bodycams gefilmd te worden en zijn woorden opgenomen, ten vierden male met het oog op het klissen van de door jaloerse politieke rivalen gevreesde toekomstige leider van dit land.

(J.B., 6 oktober 2023)

Omsk Van Togenbirger en het vaccin

Uit: “Panopticum Corona”, pp. 1060-1065. ( Tekst d.d. Pasen 2021)

- Omsk Van Togenbirger! Loop niet weg, wij hebben u nodig: heb je twee minuten alsjeblieft?

OVT: Een heel goeie avond ook ja! Wat nu weer?

- Ik wil niet vervelend zijn maar...

OVT: Aber die Weltnisse sind nicht so?

– Je neemt mij de woorden uit de mond!

OVT: Ga gerust uw gang, ik ben een en al aandacht!

– Ik wilde graag weten of je nog steeds voet bij stuk houdt inzake vaccinatie...

OVT: Jij wilt weten of ik nu alsnog een vaccin wil? Neen, dat wil ik niet!

– En waarom niet?

OVT: Ik ben al oud maar ik wil graag toch nog een tijdje mee, zie je?

– Hoezo?

OVT: Ik volg degenen niet die de waarde van een mensenleven reduceren tot wat men gemiddeld nog te gaan heeft, begrijp je? Ik weet dat er zo'n heertjes rondlopen die alles door een geldbrilletje bekijken en die ook willen dat wij dat brilletje allemaal gaan dragen, alsof het ook nog normaal was om dat te doen.

– Wat bedoel je?

OVT: Mensen zijn net zoveel waard als ze nog kunnen opbrengen, zo beweren zij, en daarom denken zij niet in termen van mensenlevens maar in termen van levensjaren en meer bepaald: levensjaren die men nog te gaan heeft. Daarom vinden ze het niet zo erg om een mens van jaren te verliezen.

– Vreemd dat u dit zegt want de vaccinatie is er net op gericht om senioren te sparen!

OVT: Jazeker, dat is het uithangbord! Indien dat waar was, ik liet me onmiddellijk vaccineren!

– Jij denkt dat het niet waar is?

OVT: Hebben we het niet al eens uitgebreid gehad over de middeldoelomkering?¹ Het sparen van senioren: dat is het voorwendsel, niet het doel. Het doel wordt immers verkapt omdat men wil dat het onttrokken blijft aan de ogen van het volk. Het doel, mijn beste, is vaccineren! Je kijkt verwonderd?

– Waar zie jij die middeldoelomkering dan?

OVT: Jagers zeggen dat zij een haas willen schieten, om die dan op te eten, nietwaar? Want wat zouden ze anders aanvangen met een geschoten haas? Het doel, zo vertellen zij ons, is de haas, het stillen van de honger, en is dat niet een zaak van leven of dood en dus een goede en rechtvaardige zaak? En het middel is de jacht. Wij weten wel beter, nietwaar? Het schieten van de haas is niet het doel maar het voorwendsel! Het doel is jagen! Het botvieren van een primitief instinct! Moordlust! Of vergis ik mij? Het idee en het voorbeeld zijn afkomstig uit Pensées van Blaise Pascal² en je weet dat Pascal niet de eerste de beste is! Je ziet nu natuurlijk direct het verband met die vaccins, nietwaar? Het doel is niet het bedwingen van een virus: het virus is allang rondgegaan en wie ermee in contact kwamen, zijn reeds natuurlijkerwijze gevaccineerd ofwel gestorven, zoals dat gaat met elke griep. Het bedwingen van het virus is het voorwendsel; het doel is vaccineren! Ligt het motief niet voor de hand?

– Winstbejag?

OVT: Sinds jaar en dag staat de sector van de farmaceutische industrie met ruime voorsprong op kop in de ranglijst van de winstmakers.

– Is dat zo?

OVT: Een ranglijst met de gemiddelde brutolonen per sector laat er geen twijfel over bestaan: op nummer één staat de sector “Chemie & farmaceutische industrie”. Wie in die sector werken, verdienen gemiddeld 4279 euro bruto per maand. Op twee staat de sector “Energie en milieu” met een maandloon van 3926 euro en op drie, de sector “Bank en verzekeringen” met 3812 euro.³ Ook het hoogste bedrijfsresultaat vindt men in de farmaceutische industrie: volgens een ranglijst uit 2015 staat de sector van de farmacie op nummer één, gevolgd door de tabaksindustrie, de drankensector, die van de machines en die van de kleding.⁴

– Gezondheidszorg is wel belangrijk: levensreddende medicijnen zijn toch onbetaalbaar?

OVT: Die recordwinsten zijn voor een groot stuk te danken aan reclame! U weet net zo goed als ik dat er slechts een handvol werkzame medicijnen bestaan. Zeker niet genoeg om een kleine apotheek mee te vullen en een winkel moet een beetje volume hebben, toch? Reclame dus, vooral via de media, waar verhalen over kwalen de mensen bang maken, hen benevelen zeg maar, om hen dan makkelijk geld afhandig te kunnen maken. Als die verhalen dan wat wetenschappelijk klinken, worden de prullen die zij aanbevelen algauw een must.

– Prullen, zeg je?

OVT: Schoonheidsproducten, dieetkoekjes en allerlei homeopathische middelen: ze bezetten steeds meer ruimte in de winkel van de apotheker en ze mogen ook niet ontbreken in de huisapotheek waarvan de waarde concurreert met die van de provisiekast. De cijfers liegen er niet om: de voedingsindustrie hinkt ver achterop bij die van de pillen. Voor een doosje pillen bij de apotheek betaal je alras vijftig euro en met dat bedrag kun je makkelijk een winkelkarretje vullen bij de supermarkt. Ik herhaal: dit is voor een groot stuk te danken aan reclame. Maar het punt is nu dat sinds de komst van de pandemie, de farmacie helemaal geen reclame meer hoeft te maken!

– Is dat zo?

OVT: Haar gigantische vermogens worden wereldwijd integraal geïnvesteerd in de aanbouw van reusachtige medicijnenfabrieken omdat zij de vaccins en de andere coronamedicamenten niet meer tijdig kan leveren! De vraag is dermate groot en dringend dat zij zelfs het meest reusachtige aanbod op de markt ruimschoots overtreft! En wat meer is: gezien de aard van de nieuwe te verhelpen kwalen, ziet het ernaar uit dat het in de toekomst almaar moeilijker zal worden voor de productie om de vraag bij te benen want zoals je weet, muteren de nieuwste virussen dat het een lieve lust is! Nog maar een paar percent van de wereldbevolking heeft het vaccin tegen het eerste virus gekregen of er moeten al een tweede, een derde, een vierde en een vijfde vaccin gemaakt worden tegen de mutanten en we zijn pas één jaar ver! Vaccinatie zal niet eenmaal worden toegediend maar jaarlijks, ja, trimesterieel en zelfs nog vaker! En het is gratis, wat wil zeggen dat de staten alles voorschieten zodat wie niet kunnen betalen, schuldenaren worden!

– Waarom ben je zo zeker van je gelijk? Artsen zijn gebonden aan een zeer strenge beroepsethiek!

OVT: Mijn beste, het spijt mij maar wij vallen in herhaling. Mag ik u verwijzen naar onze eerdere overdenkingen ter zake? ⁵

Over de uitroeiing van bejaarden

Uit: “Panopticum Corona”, deel I, paragraaf 16. ( Tekst d.d. 29 oktober 2018)

1. De naaste

Grote geleerden uit de voorgaande decennia hebben erop gewezen dat de zorg voor het kroost geen zelfopoffering zou vergen vanwege de ouders omdat mensen zich hierin allerminst onderscheiden van de andere dieren – die immers amoreel handelen – terwijl het er anders zou aan toe gaan inzake de zorg van de kinderen voor hun ouders: alleen mensen zouden hiertoe in staat zijn. Inmiddels hebben etiologen ook bij niet-menselijke dieren altruïstisch gedrag ontdekt dat niet direct zou te maken hebben met het soortbehoud en andersom blijken ook mensen in staat tot vormen van egoïsme die men zelfs bij wreedaardige dieren niet terugvindt maar de interpretaties van die bevindingen blijken nogal uiteen te lopen. Volgens sommigen staat niet het mens-zijn garant voor het overstijgen van het recht van de sterkste maar veeleer het christendom en de daaruit voortvloeiende beschaving die zich immers sterk onderscheidt van talrijke meedogenloze en barbaarse culturen: het ethisch besef is naar hun zeggen niet afkomstig van de menselijke natuur doch van de bovennatuur welke door de Godmens Christus in de natuurlijke wereld wordt naar binnen gebracht om deze op te tillen naar een hoger bestaansniveau. Hoe dan ook ziet men hoe in werelden die niet of nog niet gechristianiseerd werden, vaak een volkomen afwezigheid van de belangeloosheid welke de christelijke caritas kenmerkt waaraan men zo gewoon geworden was. Edoch, nog veel frappanter en tevens redelijk angstwekkend is het in het westen terugkerende egoïsme dat gestaag het wegebben van het christendom begeleidt. Het lugubere verschijnsel blijft voor velen vooralsnog verborgen omdat het verkapt wordt door een sociaal en politiek geïnstitutionaliseerde solidariteit die eveneens haar wortels in het christendom heeft gehad en die men 'normaal' is gaan vinden terwijl zij eigenlijk allerminst natuurlijk is. Maar samen met de christelijke ethiek ziet men in onze contreien deze solidariteit sinds enkele decennia afbrokkelen en dat proces zet zich in met het verdwijnen van het universaliteitsbeginsel: de menselijke solidariteit is niet langer de solidariteit onder alle mensen – wat bij uitstek een christelijk idee is, een gedachte die zich kristalliseert in de betekenis van de term 'katholicisme' want 'katholicos' betekent 'universeel' – maar zij beperkt zich tot de mensen van het eigen werelddeel, tot de landgenoten, tot de streekgenoten of nog enger, zoals bijvoorbeeld daar waar zij zich beperkt tot de leeftijdgenoten. En die verenging houdt allerminst halt bij het egoïsme want ook het ego wordt nog verder opgedeeld, zoals dat het geval is bij allerlei verslavingen, waar deelsystemen van een individu eisen stellen welke de persoon in kwestie moet inwilligen en soms zelfs met zijn leven moet betalen: de maag controleert de hersenen, de morfine-, alcohol- of nicotinereceptoren bepalen de gedachten en de ideologie van het betrokken individu en zij controleren zijn gedrag. En ook in de andere richting – extern aan de mens – geldt niet langer het personalisme – de ideologie waarbij de (menselijke) persoon centraal staat en waar diens geluk het einddoel is van alle streven – maar een volkomen gefragmenteerde en gedepersonaliseerde werkelijkheid die niet langer bestuurd wordt door een wil maar door onpersoonlijke, anonieme en blinde tendensen zoals de koers van een munt, allerlei belangengroepen welke als abstracte eenheden hun belanghebbers overleven en overstijgen, economieën en industrieën, wisselende modes en mentaliteiten of 'geesten' die in feite datgene gemeen hebben met kanker dat aan hun groei nooit een einde kan komen omdat zij als zodanig onverzadigbaar zijn: men kan nooit rijk genoeg zijn, het genot moet zonder grenzen opgedreven kunnen worden, het energieverbruik moet samen met de economische groei eindeloos aangezwengeld worden, het enige moto luidt: altius, citius, fortius en concurrentie vervangt samenwerking, leidt tot monopolievorming, dictatuur en oorlog met als uiteindelijke uitkomst de dood voor allen.

Vreemd genoeg is het pas de bewustwording van onze eindigheid die als enige met een krachtdadige stem aan deze waanzin een halt kan toeroepen: het bewustzijn van de eindigheid gaat gepaard met het zich realiseren van het bedrog van de droom waarin wij het echte leven voor een spel geloofden te mogen houden. De ernst keert pas terug als het de tijd menens wordt, als de krachten beperkt blijken en bijna op, als de bodem van de geldbeugel in zicht komt, als de voorraad aan grondstoffen slinkt, als de krachten uitgeput raken en de honger zich laat voelen. Pas de pijn drukt ons weer met de neus op de feiten, wekt ons abrupt uit het bedrog van de droom, herinnert ons aan de afspraken die ons bestaan dragen en die wij vergaten terwijl zij op hun beurt ons allerminst kunnen vergeten omdat het leven nu eenmaal niet wordt gedragen door wensen en verlangens maar door harde regels en door overeenkomsten met een geheugen zo feilloos als de natuurwetten zelf. En de bevinding van de eindigheid van het bestaan concentreert zich in de bejaarde, in de mens die zijn jaren begint te tellen en die vaststelt dat zijn tijd er bijna op zit: hij kan de verblinding niet langer handhaven, hij wordt met hoogdringendheid en tegen heug en meug tot ziener gemaakt en als hij zich niet in het verderf stort maar daarentegen rechtuit spreekt, blijkt hij in het bezit van een wetenschap waarvoor alle anderen op de vlucht zijn. En dat is ook de eigenlijke reden waarom de bejaarde – uiteraard op onvoorstelbaar gesofisticeerde manieren – door elke beschaving die haar illusies wenst te handhaven, uitgeschakeld wordt.

2. De dissident

In feite is de bejaarde de door de natuur tot dissident verheven mens – 'verheven', want het heersende regime is alles behalve goed, het is repressief omdat het haar ontmaskering niet kan dulden. Reeds in het jonge christendom wordt bij de vierde-eeuwse Augustinus van Hippo een onderscheid gemaakt tussen het rijk van de wereld (civitas terrena) en het rijk van God (civitas caelestis of civitas Dei), uitvoerig uitgewerkt in de waanzinnige dertiende eeuw door Thomas Aquinas. In de katholieke theologie kan men het geluk pas bereiken doorheen het lijden dat in de navolging van Christus uit de wereldse beproevingen volgt aan welke men dient te verzaken en ook in de hedendaagse theologie geldt dat er zonder de kruisdood geen opstanding mogelijk is. In de Faustlegende ruilt het hoofdpersonage zijn eeuwige ziel voor tijdelijk aards voordeel, wat suggereert dat de twee elkaar uitsluiten en dat derhalve het leed een noodzaak is voor het hemelse geluk waaraan het wereldse moet opgeofferd worden. Atheïsten zien in die opvatting enkel zelfbedrog: de gelovige probeert het lijden te aanvaarden en goed te praten door er een zin aan toe te kennen en het als noodzakelijk uit te leggen maar ook die atheïstische verklaring doet niets af aan de realiteit van het lijden waarmee wij nu eenmaal moeten leven, alle 'pijnstillers' ten spijt. De dood te aanvaarden als de ultieme pijnstiller is een onverstand vanjewelste en te spreken van het meesterschap over het leven waar het euthanasie betreft, is de zaken op hun kop zetten omdat er voor moord nu eenmaal geen andere kennis vereist wordt dan deze waarover zelfs de laagste dieren beschikken, maar wij leven nu eenmaal in de waanzinnige eenentwintigste eeuw.

Alleen al door er te zijn confronteert de bejaarde de mens met de onafwendbaarheid van zijn lot – tenminste als hij zichtbaar is want precies daar ligt het paard gebonden: onze bedrieglijke samenleving doet er alles aan om haar bejaarden onzichtbaar te maken. Zij worden uit het actieve leven gehaald, naar hun mening wordt niet meer gevraagd, zij worden door de jongere en onwetende generaties paternalistisch benaderd, behandeld met pedanterie, betutteld en geïnfantiliseerd. Maar dat is slechts een fase welke voorafgaat aan de eigenlijke doodsteek.

Sinds jaar en dag weten wij allen dat sociale uitsluiting en moord een en dezelfde handeling zijn: karaktermoord gaat vooraf aan moord en bestaat erin dat het slachtoffer niet langer als mens benaderd wordt en het lot deelt van wie zichzelf hebben overleefd. De geschiedenis van de heksen van Salem waarbij weerlozen gedemoniseerd worden en op grond daarvan veroordeeld en omgebracht is het archetype van deze gruwelijke vorm van misdaad. Zij herhaalt zich telkenmale daar waar een bejaarde dement verklaard wordt op grond van het feit dat zijn prestatievermogen achteruitgaat, dat hij trager en vergeetachtiger wordt en zich vaker vergist – allemaal normale verschijnselen bij mensen op jaren. Of ware het dan veeleer normaal wanneer men op tachtigjarige leeftijd rapper kon lopen of spraakzamer was dan als jonge twintiger?

De vernietiging van de oude mens start met het tot patiënt verklaren van de persoon in kwestie – de geneeskundige sector wil immers van elke burger een dossier zoals ook de banksector van iedereen een fiche aanlegt – van klanten én van potentiële klanten en dat is al de rest – en zoals de staat iedereen tot het burgerschap heeft veroordeeld nog van voor zijn geboorte. Soms is dat een zegen, soms ook niet, maar het probleem is wel dat al deze instellingen welke aanvankelijk ten dienste stonden van de mensen, mede onder de invloed van het tanende christendom, het middel met het doel hebben verwisseld zodat zij vandaag in heel wat gevallen de mensen tot hun eigen nut hebben gemaakt. De toestand is dermate ernstig dat ook de directe toekomst van de mensheid aan de haak wordt gehangen: vaak staan zelfs onze scholen niet langer ten dienste van de opvoedelingen maar worden daarentegen de kinderen door hen feitelijk als klanten beschouwd, getuige hun verborgen agenda waarin zij de leerkrachten ertoe aanzetten om geen eisen meer te stellen aan de leerlingen en dat met de verborgen reden dat zij anders de school zullen verlaten zodat het personeel werkloos achterblijft: “Denk eraan dat elke leerling anderhalf lesuur waard is!” – zo klinkt het tijdens de besloten vergaderingen van de leerkrachten uit de mond van een voor zijn eigen job bezorgde directeur, weliswaar nadat deze eerst gewaarschuwd heeft dat voor al het in de vergadering besprokene geheimhouding geldt. Leerkrachten die zich daar niet aan houden, verliezen sowieso hun werk en op deze manier speelt de macht van het geld haar troeven uit... in de civitas terrena. Met betrekking tot de bejaarden die helemaal geen zorgzame ouders meer hebben en vaak ook geen kinderen waarin zij hun vertrouwen kunnen stellen, wordt vanzelfsprekend een nog veel omvangrijker carrousel op touw gezet, temeer daar zij behalve weerloos vaak ook gefortuneerd zijn, wat concreet betekent dat zich plotseling allerlei menslievende personages en instellingen komen aandienen om de last voor de zorg voor dat fortuin van hun schouders te nemen of te helpen dragen. Dat zal de bejaarde waarschijnlijk worst wezen omdat zijn tijd op aarde er bijna op zit maar op de drempel van de civitas caelestis, is het zijn gelatenheid ter zake welke onmiskenbaar waarschuwt voor een lot waaraan geen mens ooit is ontsnapt.

3. Het onrecht

Oud worden als zodanig is niet per se problematisch maar dat wordt het wel vanaf het ogenblik dat men het opgeplakte etiket 'oud' beaamt omdat betutteling heteronoom maakt, de zelfzekerheid aantast en daardoor ook de zelfstandigheid: men wordt afhankelijk van derden die er in feite op uit zijn om zich boven de betuttelden te positioneren in een pikorde waarvan zij de agenda bepalen. Bejaarden worden dikwijls genoeg valselijk voor onverstandig gehouden terwijl zij alleen maar niet antwoorden op vragen omdat ze hardhorig zijn. Bejaarden zijn vaak minder spraakzaam, niet uit onwetendheid maar omdat de staat van hun gebit hun de spraak bemoeilijkt ofwel omdat zij geleerd hebben dat zwijgen soms het beste is. Bejaarden zijn slecht te been terwijl er vaak niets mis is met hun benen, het ontbreekt hen alleen aan ruimte om te lopen in de zorginstelling zonder tuin waarin zij opgesloten zitten. Als gevangenen worden zij onwillekeurig beschouwd als onzelfstandigen of als (geestes)zieken en onder meer om die reden krijgen zij in instellingen zelden bezoek. Zelf hebben zij ook moeite met het overbruggen van de afstanden die hen scheiden van hun bekenden, zodat zij minder converseren en het daardoor op den duur dan ook verleren om te communiceren, precies zoals zij het verleren om te lopen bij gebrek aan ruimte. Het lichaam en de geest zijn er nog maar bejaarden worden al te vaak beroofd van de mogelijkheden om die twee te laten functioneren met reeds na zeer korte tijd het teniet gaan van die bekwaamheden want bijvoorbeeld de atrofie van het spierapparaat dat ons in staat stelt om te lopen, treedt al in na twee weken bedlegerigheid. Voor hun gebreken zijn bejaarden aldus zelden zelf verantwoordelijk: de schuldige is meestal de allerminst bejaardenvriendelijke maatschappij die de schijn hoog wil houden van een aards paradijs met als wetenschappelijk hoogstandje de eeuwige jeugd – alles wat niet beantwoordt aan de bedrieglijke droom, verdwijnt achter de façade in vergeetputten en crypten. En het aantal van die 'verdwijningen' neemt hals over kop toe: in 2016 telde België bijna drie miljoen zestigplussers – bijna een derde van de bevolking – en in 2050 zullen dat er vier miljoen zijn of bijna de helft van de bevolking. In 2060 zal de helft van de Belgen met pensioen zijn. Maar misschien zal dat het tij doen keren, want de bejaarden worden gewis een meerderheid en wij leven in een democratie...^{1 2}

(J.B.)

Honger is niet ver meer af

Uit: “Panopticum Corona”, deel V, paragraaf 9. ( Tekst d.d. 30 december 2020)

Of beter: honger voor iedereen is niet ver meer af, want velen lijden al honger, ook al maken zij daarrond niet veel reclame.

Ongeveer een derde van het voedsel of zelfs iets meer wordt weggegooid, dat werd nog niet zo heel lang geleden berekend.¹ Er was toen nog geen sprake van corona, geen mens zou het in zijn hoofd hebben gehaald dat amper enkele maanden later de wereld zou getroffen worden door de plaag en nog steeds zijn er mensen tot wie dit niet is doorgedrongen. De negationisten wringen zich alsnog in de meest onmogelijke bochten om de visie te verdedigen dat het alleen in onze hoofden zit en dat het gaat om een 'reset' geënsceneerd door de machtigen der aarde. Daar zal natuurlijk ongetwijfeld iets van aan zijn in een wereld waarin het opportunisme bloeit als nooit voorheen: opportunisten zijn een soort van veredelde gauwdieven die zowat overal hun voordeel weten mee te doen en dus ook met de plaag die nu door de wereld trekt en die, gelijk de grote tsunami van intussen exact zestien jaar geleden, een spoor van vernieling achter zich aan sleept. Maar deze plaag die alle straten ter wereld leeg doet lopen, doet ons de tsunami vergeten alsook het bombardement op de Twin Towers van straks twintig jaar geleden en alle andere terreuraanslagen die alle straten wereldwijd met protesterende mensen vulden. Vandaag protesteren de microben tegen de mensen en de fantastische gruwel uit La Peste van de Nobelprijswinnaar Literatuur uit 1957, Albert Camus, is uit de droomwereld uitgebroken en zwerft nu rond over dezelfde aarde die wij met onze lichamen bewonen: zowel de fysieke plaag als de verrechtsing waar het de schrijver toentertijd eigenlijk om doen was. Geen van de twee plagen kan nog met muren of met prikkeldraad bedwongen worden.

Zoals gezegd wordt meer dan een derde van het geproduceerde voedsel weggegooid of dan toch tot voor kort want de kentering heeft tot gevolg dat de verkoop van voedsel nu met een derde terugloopt. Een derde van de voedselproducenten verliezen hun baan, samen met een derde van de voedseltransporteurs, de magazijnbedienden, de afvalverwerkers en ga zo maar door langsheen de hele voedselketen. Omdat zowat alles om voedsel draait terwijl dat draaien heden danig in de war raakt dat het een vierkant draaien wordt, ligt de honger al een tijdje op de loer en slaat hij reeds toe bij de minst beschermden onder de mensen: de bewoners van de derde en de vierde wereld, de illegalen, de zieken, de ouderen en de kinderen, kortom de zwaksten, want als puntje bij paaltje komt, moeten zij het bekopen in een wereld waarin alles om het recht van de sterkste draait.

Voedsel is een groot mysterie. Toen bij het laatste avondmaal de Nazoreeër het brood brak en zegende, sprak hij tot zijn aanhangers: “Neemt en eet want dit zijn mijn lichaam” en toen hij de beker nam, sprak hij: “Neemt en drinkt want dit is mijn bloed. En blijft dit doen om mij te gedenken.”² Zijn volgelingen die deze woorden al te letterlijk namen, geloofden hieruit te mogen afleiden dat hun meester had bedoeld dat hij het brood had veranderd in zijn lichaam en de wijn in zijn bloed en zij hadden het over het wonder van de transsubstantiatie waarover doorheen heel de geschiedenis zoveel te doen is geweest en dat nog steeds de kern uitmaakt van de consecratie, die het wezen is van de heilige mis: precies zoals de kannibalen die ook hun overleden voorouders als voedsel tot zich namen, wilden de apostelen hun verloren meester vanbinnen in zich hebben. En uiteraard ook vanbuiten, in de kerk die dan zijn verrezen lichaam wezen moet waaraan de afzonderlijke cellen hun bloed offeren: de martelaren uit de eerste eeuwen die het voorbeeld geven met de ganse geloofsgemeenschap in hun spoor. Of dan toch in theorie.

Maar zeer waarschijnlijk hoeft men helemaal niet aan een wonderlijke transsubstantiatie te denken omdat wellicht niets anders bedoeld werd dan wat ook feitelijk werd gezegd, met andere woorden: “Dit brood, deze wijn, kortom: het voedsel dat gij dagelijks tot u neemt, dat ben ik, uw godheid, die het leven zelf is en aan wie gij het leven dankt. Ik immers ben de weg, de waarheid en het leven.” Het wonder van het voedsel is aldus al groot genoeg, men moet er niet een tweede wonder bij verzinnen, dat overigens alleen maar de aandacht van het echte, oorspronkelijke en natuurlijke wonder afleiden kan. Het wonder van het voedsel ligt hierin dat dit klaar en duidelijk laat zien hoe niets van al wat leeft, het leven aan zichzelf te danken heeft. In het wonder van het voedsel openbaart zich de schenker van het leven zelf en hij wil dat wij, terwijl wij eten, aan dit wonder denken.

Maar dat gebeurt helaas niet altijd meer: de mensen eten dat het een lieve lust is en hun gedachten blijven hangen bij het eten zelf: bij de aard van het voedsel, de kwaliteit, de prijs, de prijs-kwaliteitverhouding, de bereiding, de koks van op Tv, de kookboeken en de vele gidsen over kruiden en allerlei specerijen, lekkernijen, snoepgoed, chocolade, digestieven, aperitieven en noem maar op. Naar de bron van het voedsel die het leven geeft, gaan zelden nog gedachten uit. De dankbaarheid immers verdwijnt uit een wereld waarin men alles – ook en vooral het voedsel – koopt: kopen betekent betalen, een tol vereffenen, een ruilhandel voeren, een goed tegen een goed, een oog voor een oog, een tand voor een tand en het principe van de wraak is van een andere orde dan dat van de dank en van het gulle geven. Want uitgerekend dat, het gulle groeien van het voedsel op de akkers, het aanzwellen van het wildbestand in de wereldwouden en van de kudden en het vee in onze stallen – uitgerekend dat geschiedde altijd al helemaal gratis.

Vandaar de honger, zo spreekt de logica zelf, want de gulle schenker moet herinnerd worden opdat men hem niet per ongeluk voor een prooi zou aanzien en doden. De gulle schenker werd vergeten en onzichtbaar, alleen de honger kan – weliswaar in het allerbeste geval – het mysterie opnieuw aan het licht brengen. Het gaat om la présence de l' absent, zoals de filosofen het noemen: wat vergeten werd komt pas weer aan het licht wanneer wij het moeten missen want dan voelen wij het tegen heug en meug. En daartoe dient de honger. Althans, zo zeggen sommigen. En misschien hebben zij gelijk.³

http://blogimages.seniorennet.be/tisallemaiet/attach/170161.pdf

Hoe corona het katholicisme op de helling zet

Uit: “Panopticum Corona”, deel II, paragraaf 43: (Tekst d.d. 4 mei 2020)

In tijden van coronagekte leest men in de kranten over de uit de States overgewaaide drive-ins: drive-in cinema's, drive-in super- markten en nu ook drive-in biechtstoelen. In verre landen weliswaar maar in feite is het echt niet om mee te lachen want als die social distancing of eender wat de biecht onmogelijk maakt, verliest de katholieke kerk haar reden van bestaan en kan om het even welke belastingbetaler van een land dat aan die kerk subsidies toekent, eisen dat die financiële aderlating ophoudt.

Velen van de jongste generaties zullen bij het vernemen van die aankondiging de wenkbrauwen fronsen omdat de kennis ook op dat vlak achterwege blijft maar de bestaansreden van de kerk ligt in het feit dat zij als staatsgodsdienst of dan toch als door de staat erkende godsdienst een soort van verzekeringsmaatschappij vormt voor het postpensioen van de burger. Het postpensioen is de termijn die na ('post') het pensioen komt, de tijdspanne die volgt op die van het pensioen en omdat het pen-sioen loopt tot de dood van de gepensioneerde, betreft het hier de eeuwigheid en dat is gewis niet niks.

Hoezo? - zouden de niet langer ingewijden vragen. Welnu, het katholieke geloof leert, in het kort, dat de mens geschapen is als een onsterfelijk wezen dat door eigen zonde sterfelijk werd en dat derhalve de tussenkomst van een redder nodig heeft om alsnog de eeuwigheid terug te kunnen winnen. Die redder kwam 2020 jaar geleden op aarde als Jezus van Nazareth die zich de zoon van God liet noemen, om die zonde van de mens die veel te groot was voor vergeving, uit te boeten in zijn plaats en zo zijn onsterfelijkheid te herstellen. Dit goddelijke offer ligt overigens aan de basis van de grootste kunstwerken aller tijden zoals de passies van Johann Sebastian Bach.

Een voorwaarde is wel dat wie aldus gered willen worden van de eeuwige dood, ook echt geloven, wat inhoudt dat zij gehoorzaam zijn aan zekere geboden zoals door de kerk geopenbaard. Een onmogelijke opgave weliswaar omdat geen mens zonder zonde is en precies daarom heeft Christus zijn macht om zonden kwijt te schelden overgedragen aan zijn apostelen en in de eerste plaats aan zijn plaatsvervanger Petrus, de eerste paus, die deze macht, die nota bene de sleutel is tot het koninkrijk der hemelen, delegeerde aan de bisschoppen en aan de hele clerus. Wie zondigen, verliezen het recht op eeuwig leven maar door hun zonde te belijden in het sacrament van de biecht, kunnen zij absolutie krijgen en dat recht terugwinnen en dit zo dikwijls als zij dat nodig achten. En zo zijn er voorbeelden bij de vleet van historische figuren die een leven lang hebben gemoord en gebrand om dan op hun sterfbed na het opbiechten van al die gruwel, van een priester absolutie te ontvangen en 'zo recht als een sikkel' ten hemel te varen. Of dat is alvast wat de katholieke kerk voorhoudt te geloven - een verzekeringspolis die kan tellen.

Omdat onwetendheid omtrent de zaken des geloof zich heeft verspreid zoals een ware pandemie, dient hierbij ook nog verduidelijkt te worden dat het sacrament van de biecht traditioneel plaatsheeft in een biechtstoel: een vaak met fraai beeldhouwwerk in hout omkaderd meubel waarin men kan gaan zitten of knielen en waarin zich de biechteling en de priester elk in een andere ruimte bevinden, half verduisterd omwille van de onherkenbaarheid, en gescheiden door een houten plaat met kleine gaatjes om de overdracht van de stemgeluiden maar helaas ook die van het coronavirus mogelijk te maken.

Het kon weliswaar veel eenvoudiger dan met een drive-in, als men maar gedacht had aan de nieuwe technologie van de telefonie en de elektronische spraakoverdracht, zo zullen mensen van deze tijd opmerken. Edoch, dan hebben zij helemaal geen rekening gehouden met de voorwaarde van de geheimhouding die essentieel is voor de biecht omdat het daar in wezen een gesprek betreft tussen de zondaar en zijn redder - Christus zelf, wiens plaats door het bestaan van dit heilig sacrament kan ingenomen worden door de priester. In de dialoog tussen het schepsel en zijn Schepper is luistervinken uitgesloten en de zaak is nu dat de hoogtechnologische spullen waarvan sprake zeer vatbaar zijn voor corruptie zodat geheimhouding niet langer kan verzekerd worden of gezien de toestand van de wereld zelfs helemaal uitgesloten is, waardoor de biecht zijn geldigheid verliest. En, eens te meer, de kerk haar reden van bestaan.

Dat hete hangijzer hangt de machtigste religie aller tijden overigens al langer boven het hoofd want sinds het schandaal van het kindermisbruik is de staat van de kerk gaan eisen dat zij dergelijke aan haar opgebiechte misdaden voortaan op haar beurt moet gaan 'opbiechten' en wel bij het gerecht. Maar als zij dat doet, erkent zij uiteraard meteen dat de wereld niet bestuurd wordt door de Schepper van hemel en aarde (of althans door zijn délégués) maar door de wereldheerser die het in het evangelie op een hoge berg zonder enige tegenspraak van zijn broer Christus had over zijn rijk dat hij Hem in ruil voor een simpele kniebuiging schenken zou. Nog ter verduidelijking: iedereen weet dat in het Oudtestamentische boek Job, Satan wordt genoemd als een van de zonen van God.

Verwijzingen:

http://blogimages.seniorennet.be/tisallemaiet/attach/170161.pdf