Oekraïne en de nachtmerrie van een filosoof

Enige tijd geleden heeft Vladimir Putin de Krim opnieuw bij Rusland ingelijfd; blijkbaar wil hij hetzelfde doen met Oekraïne en ook de burgers van de andere Oost-Europese landen houden nu het hart vast. Het gerucht gaat dat de Russische president de hand wil leggen op alle Oost-Europese landen die zich van de vroegere Sovjet-Unie hadden afgescheurd en er gaat nog een tweede gerucht, met name dat de burgers zelf de initiatiefnemers van de nieuwe toenadering zouden zijn nu zij het communisme sowieso niet meer te vrezen hebben terwijl het ooit zo veelbelovende Europa synoniem werd van werkloosheid, recessie en terreurdreiging.

Dat de huidige Russische president een nationalist is die droomt van de heropstanding van zijn machtig rijk, is geen geheim en nu alles in de wereld weer aan 't zweven is gegaan, is hij lang niet meer de enige megalomaan. Maar of ook de Balten, de Polen, de Hongaren, de Bulgaren, de Tsjechen, de Joegoslaven, de Albanezen en de voormalige Oost-Duitsers heimwee koesteren naar het tsarenrijk of naar het tijdperk van de geheimagenten van de KGB en van de Siberische strafkampen, is maar zeer de vraag, temeer daar zij in feite nooit uit eigen beweging bij de Sovjets aanleunden.

Zo hebben de Baltische Staten (Estland, Letland en Litouwen) reeds kort na het ontstaan van de USSR zich daarvan losgemaakt, meer bepaald op het einde van W.O.II., al hebben de Sovjets hen weer bezet van 1940 tot bij hun val in 1991. Van nostalgische gevoelens is er bij de Balten hoe dan ook geen sprake: sinds 2004 rekenen zij zich graag tot de Europese Unie en maken zij ook deel uit van de NAVO. Stalin maakte dat de communisten via staatsgrepen aan de macht kwamen in landen zoals Roemenië (met dictator Chaecescu) en Hongarije verzette zich uit alle macht tegen de sovjetdictatuur met de Hongaarse Opstand in 1956 die toen nog door het rode leger kon worden onderdrukt. In Polen werd de dictatuur van Jaruzelsky omvergeworpen door Solidarność van Lech Walesa en met enige hulp van de Poolse paus Joannes-Paulus II. En zonder het IJzeren Gordijn zou Oost-Duitsland of de DDR wel helemaal leeggelopen zijn. De Tsjecho-Slovaken zaten vanaf 1960 onder een antikerkelijk communistisch regime dat via het onderwijs het atheïsme promootte en reeds Václav Havel verzette zich met Charta 77 – in 1989 bracht de Fluwelen Revolutie bevrijding. Het Joegoslavië van Tito was anti-Sovjet-Unie en voer met het titoïsme een heel eigen koers. Nadat het zich eerst van de Sovjets had afgekeerd en naar het China van Mao had opgekeken, deed na Mao's dood ook Albanië zijn eigen zin.

Wie beweren dat deze zich aan het juk van de Ruslandse dictatuur onttrokken volkeren opeens hun kar hebben gekeerd, klinken derhalve ongeloofwaardig, maar cijfers liegen niet: recente statistieken gehouden in oostbloklanden kunnen de groeiende afkeer van het Westen niet verdonkeremanen en vooral dan de aversie jegens de V.S. De laatst genoemde 'allergie' bestaat overigens quasi wereldwijd; het is de wrevel welke onweerstaanbaar wordt gewekt door hovaardij en hypocrisie. Daar zou wel degelijk sprake van zijn want net zoals toentertijd Jozef Stalin via staatsgrepen communistische dictators instaleerde in de landen die hij op het oog had ten westen van de USSR, net zo zouden volgens sommigen de V.S. vandaag de Europese Unie maar ook de grensgebieden zoals Oekraïne infiltreren via bij uitstek rechtse extremisten die men immers nooit van enigerlei vorm van sympathie voor het communisme kon verdenken. Extreem rechts en bij uitstek de nationalisten beschuldigen de E.U. ervan zich communistisch te gedragen en zij willen die betutteling dan ook zo snel mogelijk zien verdwijnen.

Ongetwijfeld om de gemene reden dat niets zozeer kan binden dan het hebben van gemeenschappelijke vijanden, is het niet reeds tot een confrontatie gekomen tussen de twee grootmachten, want het zogenaamde terrorisme is een onmiskenbaar feit en men kan zich zelfs afvragen of het hier niet gaat om een derde grootmacht die de twee gevestigde machten naar de kroon steekt. Deze derde grootmacht die zich niet langer stoort aan regelgeving of ethiek en die volkomen onvoorspelbaar blijkt, kon eens de aandacht zou verslappen, de gevestigde machten zonder slag of stoot verslaan, eenvoudigweg door ze tegen elkaar op te zetten. Een oorlog tussen Oost en West ware hoe dan ook een ongedroomde voedingsbodem voor de wereldheerschappij van de huidige terroristen. En vraag het aan wie zijn colleges toentertijd bijwoonde: dat de wereld ooit in handen zou vallen van terroristen, was reeds vijfentwintig jaar geleden de nachtmerrie van historicus en filosoof Jaap Kruithof.

(Jan Bauwens, 10 februari 2015)

Bronnen:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tsjecho-Slowaakse_Socialistische_Republiek

http://nl.wikipedia.org/wiki/Karpato-Oekra%C3%AFne

http://nl.wikipedia.org/wiki/Volksrepubliek_Bulgarije

http://nl.wikipedia.org/wiki/Volksrepubliek_Hongarije

http://nl.wikipedia.org/wiki/Oostblok

http://nl.wikipedia.org/wiki/Baltische_staten

http://nl.wikipedia.org/wiki/Estland

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog#De_Balkan

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog#Geopolitieke_gevolgen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog

http://nl.wikipedia.org/wiki/Asmogendheden

http://nl.wikipedia.org/wiki/Enver_Hoxha

http://nl.wikipedia.org/wiki/Geallieerden_(Tweede_Wereldoorlog)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Karpato-Oekra%C3%AFne

http://en.wikipedia.org/wiki/Axis_powers

http://nl.wikipedia.org/wiki/Polen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Polen 

http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Polen#Geschiedenis_na_1945

http://nl.wikipedia.org/wiki/Poolse_Verenigde_Arbeiderspartij

http://nl.wikipedia.org/wiki/Solidarno%C5%9B%C4%87

http://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Johannes_Paulus_II#Standpunten