|
De
plundering van de Congo en de genocide van 1890 tot 1910
Aflevering
3: Leopold strikt de grote ontdekkingsreiziger
Leopold
II wordt gedreven door winstbejag. Hij bestudeert de Spaanse
verovering van Noord- en Zuid-Amerika, de Britse kolonies India,
Birma en Ceylon alsook Nederlands-Indië. Dwangarbeid [zo
merkt hij op] is de enige manier om deze indolente en
corrupte volken van het Verre Oosten te beschaven en te verheffen.
(1) Hij wil een kolonie om België rijk te maken en als uitvlucht
voor zijn veroveringsplannen verzint hij dat hij een halt wil
toeroepen aan de Arabische slavenhandel. Vanaf 1876 organiseert hij
een groots opgezette conferentie omtrent de kolonisering van Afrika
waar hij basissen plant met scholen, laboratoria en opslagplaatsen
voor de bevoorrading van ontdekkingsreizigers. Het orgaan bezorgt hem
faam als filantroop maar verdampt reeds het jaar daarop. (2)
In
1877 duikt Stanley op, hij heeft Afrika van West (Zanzibar) naar Oost
doorkruist in een tocht van 10.000 km die tweeënhalf jaar duurde.
Hij bracht de streek in kaart en kende zijn eigen naam toe aan de
Stanleywatervallen en die van de zeventienjarige Alice waarmee de
bijna veertiger zich verloofd had, aan de boot (de 'Lady Alice')
waarop hij de expeditie heeft gevoerd. Driehonderdzevenenvijftig
mensen reisden mee in een colonne van een kilometer lang die
zesduizend kilogram wapens en ander proviand meevoerde en die middels
de seinen met een jachthoorn werd bestuurd. Stanley pakt uit met zijn
bloedige veroveringstochten en schrijft in zijn dagboek: 'We
hebben achtentwintig stadjes en zestig tot tachtig dorpen aangevallen
en vernield.' (3) Humanitaire groeperingen in Engeland zijn
verontwaardigd maar voor vele anderen is Stanley een held en de
inboorlingen worden 'een soort menselijk ongedierte'
genoemd. (4) Ook straft
Stanley zijn dragers, die hij in zijn dagboek schurken noemt, met
tweehonderd zweepslagen (5) en hij zet het leven van zijn naaste
medewerkers op het spel, vaker overleven zij de tocht niet. Zijn
boeken worden multimediaproducten (6) terwijl in de overlevering de
inboorlingen het hebben over de wreedheid van de blanken. Stanley
verneemt wat later dat zijn verloofde, Alice, intussen getrouwd is
met de spoorwegmagnaat en miljardair Albert Barney en wordt
depressief. Wanneer zijn roem groeit, beklaagt Alice het zich niet
mevrouw Stanley te zijn geworden en lang na zijn dood eist zij de eer
voor Stanley's expeditie voor zich, het was immers de Lady Alice die
Afrika veroverde... (7)
Met
listen en intriges lokt koning Leopold II de in Engeland en in
Amerika door de autoriteiten ondergewaardeerde Stanley nu naar België
om hem voor zijn kar te spannen binnen zijn plan om de Congo in te
palmen. (8) 'Ik wil niet riskeren', aldus Leopold, 'een
goede gelegenheid te verliezen om voor onszelf een deel van deze
schitterende Afrikaanse taart veilig te stellen'. (9)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
15 november 2022)
Verwijzingen:
(1)
Adam Hochschild, De geest van koning Leopold II en de plundering
van de Congo, Meulenhoff/Kritak 1998 (in een Nederlandse
vertaling door Jan Willem Bos). (Oorspronkelijk: King Leopold's
Ghost. A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa,
Adam Hochschild 1998), p. 43.
(2)
O.c., pp. 39-52.
(3)
O.c., p. 55.
(4)
O.c., p. 56.
(5)
O.c., p. 57.
(6)
O.c., p. 57.
(7)
O.c., pp. 57-62.
(8)
O.c., pp. 62-66.
(9)
O.c., p. 64.
|
