Alle rechten voorbehouden Een variant van deze blog is te vinden op seniorennet op het volgende adres: http://blog.seniorennet.be/tisallemaiet/
17-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 39): Coronaconditionering
De
nieuwe pest (vervolg 39):
Coronaconditionering
Conditioneren
doet men door de band met dieren, niet met mensen, tenzij daar heel
goede redenen voor zijn, zoals gezondheid. Maar wat wanneer blijkt
dat gezondheid een drogredenen is? We liepen geheel onverwacht Omsk
Van Togenbirger tegen het lijf.
-
Omsk Van Togenbirger, we bevinden ons bij deze toevallige ontmoeting
als buren in de lange en kennelijk sprakeloze wachtrij voor het
voedingswarenhuis. We zijn nu een paar weken verder en in deze
coronacrisis doet zich een bijzonder probleem voor, een probleem van
geloofwaardigheid: steeds meer mensen haken af en de autoriteiten
reageren met het uitschrijven van fikse boetes, werk- en
gevangenisstraffen, dwangmaatregelen dus. Wat is er aan de hand?
OVT:
De situatie is niet onherkenbaar: een halve eeuw geleden zag men dit
ook: een massa mensen die zich gedragen zoals een kudde schapen. Hebt
u ooit nog gehoord van de zondagsmis?
-
Toch wel, ja...
OVT:
Ja, maar ik bedoel: de verplichte zondagsmis?
-
Verplicht?
OVT:
Wel, vandaag liggen de kerken er al een tijdje verlaten bij maar ooit
was dat heel anders. De mensen woonden in massa de mis bij, net alsof
zij allemaal geloofden in dat enige ware geloof uit Rome.
-
Geloofden zij dan niet?
OVT:
Niet het geloof was de reden waarom zij elke zondag de mis
bijwoonden: de echte reden was dat zij hun goede naam riskeerden als
zij afhaakten, of zelfs hun job.
-
Zij deden alsof zij geloofden?
OVT:
Uiteraard. U weet toch wat men verwachtte van de gelovigen? De
geloofspunten waren ronduit absurd. U hebt toch nog gehoord van de
onbevlekte ontvangenis, de hemelvaart, de afdaling ter helle, de
verrijzenis, de nederdaling van de heilige geest? Denkt u dat een
zinnig mens dit kan geloven? Men deed inderdaad alsof want er stond
heel wat op het spel natuurlijk!
-
Werden de mensen dan gedwongen om naar de mis te gaan?
OVT:
Zij werden geconditioneerd! Niemand kan gedwongen worden om onzin te
geloven maar de mensen kunnen uiteraard wel gedwongen worden om een
geloof te belijden
en dat is iets heel anders. Men beweert
dan dat men gelooft en men gaat naar de mis, men groet de pastoor,
men laat zijn kinderen dopen en men doet dit alles omdat men denkt
dat het toch niet veel kwaad kan terwijl het wel rampzalige gevolgen
had om voor zijn mening uit te komen en om te zeggen dat men het
allemaal onzin vindt. Maar hypocrisie is kortzichtig opportunisme en
dat is uiteindelijk nog veel rampzaliger!
-
Hoezo?
OVT:
Als iedereen doet alsof, gaat een leugen beslag leggen op de
maatschappelijke werkelijkheid en het is bij de gratie van die leugen
dat enkelingen regeren. Eenmaal de leugen door iedereen beleden
wordt, ook als elkeen voor zichzelf beseft dat het om een leugen
gaat, verwerft zij als het ware rechten.
-
De leugen verwerft rechten?
OVT:
Inderdaad. En dat betekent dat de rechtspraak voortaan geschiedt op
grond van leugens en door leugenaars. Wie durfde te beweren dat de
paus van Rome een leugenaar was, werd door het instituut dat de
leugens in stand hield, gestraft. Men kreeg een blaam, men werd
uitgescholden voor 'ketter', men werd sociaal uitgesloten, men
verloor zijn job en in vroeger tijden was er ook nog de
boekverbranding, er was de index en menigeen belandde op de
brandstapel. Vandaag schrijf men fikse boetes uit, met hetzelfde
effect.
-
Men wordt geconditioneerd om de leugen in stand te houden?
OVT:
De leugen en mét de leugen het gezag van de leugenaars. De mensen
worden gestraft wanneer ze de rede volgden. Niets nieuws onder de
zon.
-
Maar conditionering is uiteraard bijzonder beledigend voor mensen...
OVT:
Ja, dat getuigt van minachting. Conditioneren doet men met
circusdieren. Probeert men mensen te conditioneren dan gaat men ervan
uit dat zij niet in staat zijn tot begrip, men houdt hun met andere
woorden voor apen.
-
Tenzij zeer belangrijke zaken op het spel staan, zoals gezondheid?
OVT:
Wel, dat is hier nu eenmaal niét het geval en dat begint men ook te
zien: dit virus maakt niet meer doden dan de gewone jaarlijkse griep
en de aanpak is op elk vlak bijzonder lamentabel, zowel specialisten
als politici maken zich nu ronduit belachelijk. Maar het ergste is
dat dit wereldwijde carnaval met mondmaskers al heel binnenkort
bijzonder rampzalige gevolgen zal hebben. Wij staan nu in de rij voor
voedsel maar er zijn al gebieden waar het voedsel schaars is en waar
warenhuizen geplunderd worden door een hongerige massa. Eerst
warenhuizen, dan huizen en mensen. Dat wil zeggen een burgeroorlog,
morgen al. En dan: staat van beleg en dictatuur met alles erop en
eraan. En de conditionering zal dan absoluut zijn.
-
Maar werd dit alles dan bewust op touw gezet?
OVT:
Dat vertel ik u een volgende keer, maar neem nu snel uw
gedesinfecteerde karretje, het is uw beurt! En niet ademen!
-
Tot kijk!
(J.B.,
17 april 2020)
14-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 38): Corona en het casino
De
nieuwe pest (vervolg 38):
Corona
en het casino
In
1927 publiceerde de Duitse natuurkundige Werner Heisenberg
(1901-1976) een tekst over de natuurkunde van de kleine deeltjes
waarin beschreven wordt dat er onvergelijkbare paren van grootheden
bestaan (grootheden die elk tot een heel andere wereld met eigen
maatstaven behoren) waarbij, als men die grootheden onderling
vergelijkt, blijkt dat naarmate men de ene exacter beschrijft, de
andere steeds verder aan de greep ontsnapt en omgekeerd. In de
natuurkunde zijn zulke paren bijvoorbeeld tijd en energie of plaats
en impuls. Maar in een zeer brede interpretatie kan men dit principe
uiteraard ook terugvinden in de werkelijkheid van alledag en in de
filosofie. Zo zijn vorm en materie onderling onafscheidelijk omdat er
geen vorm bestaat zonder materie en geen materie zonder vorm terwijl
de twee toch elk tot een andere wereld behoren en derhalve onderling
onvergelijkbaar zijn: van een ding kan de massa gewogen worden maar
de vorm niet. En misschien geldt ook dat lichaam en geest twee
onvergelijkbare grootheden zijn: in dat geval kan het ene niet uit
het andere worden afgeleid en vertroebelt het ene naarmate men het
andere duidelijker in beeld tracht te brengen. Het gaat hier in feite
om een fundamenteel probleem in de filosofie, de
subject-objectspanning: staart men zich blind op het (geestelijke)
subject dan lijkt het (materiële) object gereduceerd te worden tot
een loutere voorstelling ervan, een gedachte of een geest; staart men
zich daarentegen blind op het (materiële) object, dan neigt men
ertoe om ook het (geestelijke) subject te beschrijven als een
bijzonder object (het materiële brein) en uiteindelijk moet men
besluiten dat de waarheid onbepaald blijft of tenminste onbekend,
zoals reeds de filosoof Immanuel Kant wist.
Onbepaaldheid
lijkt tenslotte het karakter te zijn van de werkelijkheid als
zodanig. Maar in dat licht valt het dan uiteraard ook helemaal niet
meer te bepalen of een toestand waarin de wereld verkeert, al dan
niet 'echt' is. De geschiedenis is immers nooit ten einde totdat het
einde zelf er is en daarom ook blijft de waarheidswaarde van
uitspraken over de werkelijkheid noodzakelijk onbeslist. Een
beschrijving van de dingen kan pas waarachtig zijn waar zij gebeurt
in het licht van de Omega - welke zelf een onbekend streefdoel blijft
totdat het bereikt werd - waarna het uiteraard verdwijnt.
(Massa)psychose
is mogelijk precies omdat zekerheid onmogelijk is en zekerheid is ook
niet wenselijk omdat zij stagnerend werkt en uiteindelijk
leugenachtig is want in strijd met de levende (en derhalve altijd
veranderende) realiteit. Omdat de werkelijkheid nooit simpel is, kan
ook nooit definitief uitsluitsel gegeven worden omtrent de
werkelijkheidswaarde van verschijnselen, daden, gebeurtenissen,
processen of theorieën. Op dit gegeven berust ook de macht van
overtuigingen en religies: wat verkondigd wordt, bevat een onbekende
factor, het houdt een belofte en een dreiging in, het is niet
controleerbaar, het zou
wel eens waar kunnen zijn maar voor hetzelfde geld is het bedrog, het
maakt vertrouwen noodzakelijk en tegelijk onmogelijk.
De
corona-crisis is een onbekend proces en derhalve een zaak waarvan het
einde niet in zicht is. Alles wat erover gezegd wordt, kan morgen al
herroepen worden, vergissingen zijn per definitie schering en inslag,
experten ter zake bestaan in feite niet en maatregelen kunnen goed
bedoeld zijn maar tegelijk zouden die wel eens tegendoelmatig kunnen
blijken, zodat elk handelen met betrekking tot ons lot in feite niets
meer voorstelt dan gokken. De mensheid bevindt zich vandaag in een
goktent en wordt verplicht te gaan spelen omdat de ganse wereld is
getransformeerd tot een casino met alleen nog gokautomaten. Maar
misschien is dat ook de ware gedaante van de wereld waarop tenslotte
niemand minder dan Lucifer aanspraak maakte in het bijzijn van de
Schepper zelf. (1)
(J.B.,
14 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Zie: Mattheüs
4:8-10.
De nieuwe pest (vervolg 37): Verblinding
De nieuwe pest (vervolg 37):
Verblinding
OVT: "Hoe krijgen we ze weer in het gareel? That's the question."
"Massahysterie
(...) is een
fenomeen (...) waarbij collectieve denkbeelden of dreigingen, zowel
echt als fictief, door een groep wordt gestuurd als resultaat van
geruchten en angst. (...) In veel gevallen maakt aandacht van de
media de hysterie erger.
Een vaak voorkomend type van
massahysterie treedt op wanneer een groep mensen denkt te lijden aan
dezelfde ziekte of aandoening zonder duidelijke reden. Voor de
aandoening is geen medische verklaring te vinden. Normale gezonde
mensen kunnen worden meegesleurd in deze denkbeelden door de groep.
(...)
De echte paniek bij
massahysterie ontstaat doordat een groep mensen het gevoel krijgt de
controle over een situatie te verliezen. In de massasituatie is de
individuele persoon lichtgeloviger en ook vatbaar voor propaganda en
massapsychoses. Dat heeft tot gevolg dat de massa vaak blind achter
een leider aanloopt. (...)" (1)
Zoals
hoger gezegd, blijkt in weerwil van de oude personalistische
opvattingen over de vrije wil, een onpersoonlijke wil alom werkzaam:
gassen willen
zich verspreiden, water zoekt
de diepte, licht breekt
zodanig dat zijn voortplanting minimaal gehinderd wordt, massa's
trekken
elkaar aan,
de kompasnaald zoekt
het
noorden, lichamen willen
hun
traagheid handhaven, virussen contamineren cellen omdat ze zich
willen
voortplanten,
levende organismen streven
naar evenwicht en de soort wil
overleven.
En wat hiervan gedacht:
"In
voedselarme tijden baren vrouwen meer meisjes dan jongens (...). Het
steunt de hypothese dat diersoorten, en dus de mens, het geslacht van
hun jongen aanpassen aan de omstandigheden. Bij ondervoeding planten
mannetjes zich minder makkelijk voort dan wijfjes, zodat een
populatie er baat bij heeft vrouwelijk nageslacht te bevoordelen. Hoe
dat gaat, is onbekend."
(1) En hiermee zijn we beland bij het volgende hoofdstuk in de
geschiedenis van elke epidemie: de honger.
Van
de bijna acht miljard aardbewoners lijden vandaag een miljard mensen
honger en dagelijks sterven vierentwintigduizend mensen van honger
waarvan 90 percent sterft door chronische ondervoeding en 10 percent
door acuut voedseltekort. (2) Op de wereldkaart is de hongersnood het
grootst in het zuidelijke deel van de wereld en dan vooral in Afrika,
In India en buurlanden maar ook nog in Jemen, Noord-Korea en
Mongolië. (3) En uitgerekend dat zijn ook de gebieden waar het
geboortecijfer het hoogste is. (4) Maar daaruit besluiten dat de
honger daar veroorzaakt wordt door overbevolking, is fout: honger is
daar waar onrecht heerst en waar geen sociale zekerheid bestaat: het
kroost verzekert er de oude dag.
In
de jongste vijftig jaar werden naast Nood-Korea en Bihar in Indië
vooral Afrikaanse landen getroffen door de honger: Biafra, de Sahel,
Ethiopië en de Hoorn van Afrika, Somalië, Zuid-Soedan, Zimbabwe,
Darfoer, Niger, Noordoost-Nigeria en Jemen. De laatste Russische
hongersnood, in de Oekraïne, de 'holodomor' met zeven miljoen doden,
dateert van 1933 en in China vielen in 1928-1929 nog tien miljoen
hongerdoden. Maar ook West-Europa kende tijden van grote hongersnood.
In
1815 was er de grootste gekende vulkaanuitbarsting in de
geschiedenis, meer bepaald op het eiland Soembawa in Indonesië: de
Tambora barstte uit met zo'n klap dat een derde van de 4200 meter
hoge berg eraf ging, wat tot 2500 km ver te horen was. (6) De hemel
verduisterde en het werd koud voor lange tijd: 1816 werd een jaar
zonder zomer en de oogsten mislukten. Er kwamen misoogsten,
voedseltekort, relletjes en plunderingen. Tweehonderdduizend
Europeanen kwamen om. Velen emigreerden naar de VS. (7)
In
de 19de eeuw kende Europa nog twee keer hongersnood: in 1845-1849
mislukte de aardappeloogst in Ierland waar 1,5 miljoen mensen
stierven en velen emigreerden naar de VS en in 1866-1868 kende
Finland honger. In de 20ste eeuw sloeg de honger in Europa nog vier
keer toe: de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) gaf aanleiding tot
voedselrellen, in 1923-1924 was er honger in Duitsland, op het einde
van de Tweede Wereldoorlog was er de hongerwinter van 1944-1945 in
Nederland en na de oorlog de hongerwinter van 1946-1947 in Duitsland.
(2)
Maar
ook in de eenentwintigste eeuw kent Europa honger, meer bepaald in
zijn vierde wereld: bijvoorbeeld zowat de helft van de
tachtigplussers die hetzij in ziekenhuizen verblijven hetzij in
zorginstellingen kampen met ondervoeding (tegenover tien percent van
de thuiswonende tachtigplussers). (2)
Wanneer
naar aanleiding van de coronacrisis in een televisie-uitzending van
14 maart 2020 premier Wilmès vanuit de voedselvoorraadschuren aan de
Belgische bevolking vertelt dat 'binnen twee maanden' alle voedsel op
zal zijn, dan weten we vandaag met Pasen dat er nog welgeteld één
maand te gaan is. Kennelijk realiseert ook de premier zich niet wat
dat betekent (zij behoort tot een generatie die nooit honger heeft
gehad) want anders had zij hierover beslist haar mond gehouden. Maar
er leven nog Belgen buiten de tehuizen die ooit zelf honger hebben
gehad en zij proberen alle anderen te waarschuwen dat het niet gaat
om een abstract gegeven maar om een gedaante van de dood die in ons
land niet een paar duizend slachtoffers zal maken zoals haar zus
Corona maar een paar honderdduizend of zelfs meer. Dat net zoals de
pandemie, de voedselschaarste wereldwijd zal toeslaan, is nu reeds
een zekerheid en dat honger vergezeld gaat met rellen is een
historisch gegeven. Wij hebben nog een maand te gaan. Een mens kan
zowat vijftig dagen overleven zonder voedsel en drie dagen zonder
water. Alleen een groot mirakel is nog in staat om de nachtmerrie af
te wenden.
Over
het klassieke denken in termen van oorzakelijkheid schreef de grote
Schotse filosoof David Hume dat causaliteit in feite te herleiden is
tot de 'wet der gewoonte'. Als het regent, wordt de straat nat, zo
hebben wij altijd al ervaren, en daaruit besluiten wij dat de regen
het nat worden van de straat veroorzaakt. Wij zijn eraan gewend
geraakt dat het tweede op het eerste volgt en daaruit besluiten wij
dat het eerste, het tweede veroorzaakt
terwijl
het enige wat we ervan weten, is, dat het erop volgt.
We redeneren primitief, we zoeken een (boze) geest achter een banaal
feit, we induceren een 'oorzaak', we veralgemenen, we zondigen tegen
de elementaire logica.
Wie
geloven dat achter elk kwaad een kwaad opzet zit ofwel een dader,
steunen daarbij op de eigen ervaring dat men aan anderen kwaad kan
berokkenen, maar zij projecteren het morele op het natuurlijke, zoals
ook de primitieven doen waar zij onweer, tegenslag, ziekte en dood
toeschrijven aan boze geesten en aan goden. Alvast wie geloven in het
bestaan van de vrije wil, beweren dat men inzake schade onderscheid
moet maken tussen als zodanig door iemand bedoeld nadeel en schade
ingevolge gebeurtenissen die op generlei wijze doelen kunnen stellen.
Of
een epidemie of een pandemie het opzet koestert om de menselijke
bevolking op aarde uit te dunnen, is in dit licht een helemaal niet
zo makkelijk te beantwoorden vraag. Als bijvoorbeeld de Chinezen, de
Amerikanen of ISIS achter de pandemie zitten, is er, althans volgens
de gelovers in de vrije wil, inderdaad kwaad opzet in het spel en zij
veroordelen wie geloven dat hier bijvoorbeeld Gaia aan het werk is om
de overbevolking te bestrijden of te bestraffen. Nochtans bestaat er
zoiets als een onpersoonlijke bedoeling of althans geloven wij die in
bepaalde gebeurtenissen te herkennen.
In
levende organismen waarvan we niet kunnen zeggen dat ze een persoon
zijn, is een homeostase werkzaam, een streven
naar evenwicht. Over gassen, die toch ook geen personen zijn, zeggen
wij dat zij ernaar streven
om zich in de ruimte te verspreiden, water zoekt
het diepste punt, licht breekt
op die manier dat het zo weinig mogelijk hinder ervaart van het
midden waar het doorheen moet, massa's trekken
elkaar aan,
eenparig bewegende lichamen willen
hun
beweging handhaven en virussen dringen in onze cellen naar binnen
omdat ze zich willen
voortplanten.
Alle dingen lijken in staat te zijn om te willen maar David Hume
indachtig moet men hier opmerken dat wijzelf het zijn die deze wil in
de dingen leggen, zoals we ook oorzaken in gebeurtenissen
projecteren. Maar wat dan gezegd van onze eigen
wil?
Geldt
wat wij over al het andere zeggen dan ook niet voor onszelf? Is ook
onze eigen wil niet een illusie zoals sommige hedendaagse
onderzoekers beweren op grond van de vaststelling dat wij reeds
onbewust beslist hebben om een bepaalde beweging te maken op het
ogenblik dat het in onze gedachten komt om dit te doen?
Een
pandemie wil helemaal niets, het zijn wijzelf die aan de pandemie een
wil toekennen. En toch kunnen wij niet ontkennen dat de pandemie een
zekere richting uitgaat alsof
zij een bedoeling had, net zoals de steen, het water en het levend
organisme.
Als
wij de bewering van David Hume ernstig nemen, dat er geen causaliteit
bestaat doch slechts de wet der gewoonte, en daaruit volgend, dat ook
de wil slechts een projectie is, dan blijkt elk verschil weg te
vallen tussen de menselijke vrije wil en die van stenen, water,
virussen of naar homeostase strevende organismen. Of andersom: als
wij over onszelf alsnog beweren dat we iets kunnen willen, dan mogen
wij dat ook zeggen over stenen, water en een virus. En dan mogen we
ook zeggen dat een pandemie een wil heeft. Derhalve is de volgende
vraag terecht: wat wil een pandemie?
Ongeveer
een eeuw geleden ontstond een nu al geruime tijd op het achterplan
geraakte wetenschap genaamd dieptepsychologie bij voornamelijk Jung,
Adler en Freud. Meer bepaald Carl Gustav Jung ontdekte het zogenaamde
collectief onbewuste met de archetypen, de legenden en de mythen die
de ziel van een cultuur uitmaken en die in een heel bijzondere
relatie staan tot onze zogenaamde rationele kennis. Ware het nu te
ver gezocht indien men inzake het verloop van epidemieën zou wijzen op
de mogelijke betekenissen met betrekking tot de levenscyclus van
legendarische vampieren in wie deze ziekten als het ware
verpersoonlijkt worden? Hoe dan ook was het de ervaring van vele
millennia welke vorm gaf aan de inhoud van de betrokken legenden
terwijl wetenschap per definitie kennis is die uit de ervaring stamt,
opgedaan doorheen de eeuwen in de echte wereld of, waar die niet
voorhanden was, in de namaakwerelden van de laboratoria.
Het
is niet helemaal exact wat we hier vertellen maar laten wij eens
aannemen dat vampieren, net zoals virussen, ontstaan noch vergaan:
zij staan daarentegen op geregelde tijdstippen op uit een schijndood
om zich te vernieuwen, om zich voort te planten, wat zij doen door
zich te bezatten aan het bloed van hun onvrijwillige gastheren op wie
zij parasiteren. Een virus is altijd een gans legioen, nochtans onder
het bevel van een enkele 'geest' die, zoals verpersoonlijkt in de
bijen- of een mierenkoningin, de hele zwerm coördineert en die
bepaalt wanneer het ogenblik gekomen is om toe te slaan of om zich
weer terug te trekken. In de middeleeuwen werd het ophouden van de
pest in Gent toegeschreven aan de heilig Macharius en of het daar om
een wonder ging, is voor discussie vatbaar maar alvast bleek de pest
zich in een mum van tijd teruggetrokken te hebben, even plotseling
als ze verschenen was.
Tegen
de aanval van een bacil of van een virus is geen kruid gewassen en
waar men zich alsnog beschermt door deze boosdoeners om de tuin te
leiden, vinden zij er alras iets op en dan zeggen wij dat zij
resistent geworden zijn, dat zij zich gemuteerd hebben of dat zij
zich onderling tot nieuwe en krachtiger vormen hebben verbonden. Net
zoals vampieren overbruggen virussen grote afstanden wereldwijd en in
geen tijd; muren, gebergten of zeeën vormen geen obstakels voor hun
zwerftochten en net zoals de mensen dat doen met hun vee, slachten
zij hele bevolkingen af om zich te voeden en te vernieuwen tot de
verzadiging is ingetreden en zij weer verdwijnen - voor een
onbepaalde tijd. Meer weet men daar kennelijk nog niet over en
vandaar weze het herhaald wat Ivan Illich er in 1975 over zegde:
"Een
bestudering van de evolutie van ziektepatronen levert als bewijs op
dat artsen in de laatste honderd jaar epidemieën niet sterker
beïnvloed hebben dan priesters in vroeger tijden. Epidemieën kwamen
en gingen, door beiden verwenst, maar door geen van beiden beïnvloed.
Ze zijn even ongevoelig voor de rituelen die in medische klinieken
uitgevoerd worden, als voor die welke bij religieuze altaren
gebruikelijk waren. Het is wellicht nuttig een bespreking van de
toekomst van de gezondheidszorg met de erkenning van dit feit te
beginnen."
(1)
(J.B.,
Pasen 2020)
Verwijzingen: (1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978, p. 21. (Oorspronkelijke titel en uitgave:
Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
10-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 34): Ivan Illich over Intensive Care: invaliderende afhankelijkheid is de moderne armoede
De
nieuwe pest (vervolg 34):
Ivan
Illich over Intensive Care: invaliderende afhankelijkheid is de
moderne armoede
"Het
beeld van een natuurlijke dood",
zo schrijft Ivan Illich, "een
dood die komt onder medische zorg en ons in goede gezondheid en op
hoge leeftijd treft, is een vrij recent ideaal. (...) De geschiedenis
van de natuurlijke dood is de geschiedenis van de medicalisering van
de strijd tegen de dood." (1)
In de vroege middeleeuwen dansten de (heidense) levenden op het
kerkhof met de doden in het teken van de vreugde van de hernieuwing
van het leven. Met Elckerlyc verzelfstandigt de dood als één van de
vier 'uytersten van den mensch' (zijnde: de dood, het oordeel, de hel
en de hemelse glorie). Dan komt de burgerlijke dood: wie rijk zijn,
betalen om de dood op afstand te houden tot helemaal op het einde van
een gezond en actief leven en in dezelfde beweging wordt bij de
bourgeoisie het ideaal van de 'jeugd' in het leven geroepen en de
vermaledijde 'oude snoeper' van weleer (de rijke oudere man met zijn
jonge maîtresse) wordt voortaan benijd. Dan verandert de dood die
eerst Gods roep was, dan een natuurlijke gebeurtenis, een
natuurkracht en een ontijdige gebeurtenis, in "het
resultaat van specifieke ziekten die door de dokter werden
vastgesteld." (2)
De mythe ontstaat dat de dokter macht heeft over de dood en dat
bepaalt dan ook zijn status. De plattelandsdokter van de middenklasse
die hem goed kon betalen, stamt af van de vroegere legerarts: brute
en door elkeen gewantrouwde heelmeesters die "dank
zij hun reputatie onder veteranen van de napoleontische oorlogen,
patiënten kregen."
(3) Dan kwam het recht op medische verzorging van de wieg tot het
graf en was het (volledige gemedicaliseerde) ideaal de natuurlijke
dood (in tegenstelling tot de abnormale dood ingevolge ziekte, geweld
of allerlei stoornissen) een plicht van de samenleving tegenover elke
burger. Om de natuurlijkheid van de dood te verzekeren moet er een
dokter aan het sterfbed staan. Het recht werd een plicht: de dwang
van 'iedereen levenslang patiënt'. Waar iemand voortijdig sterft,
wordt een heksenjacht geopend naar "iemand
(...) die een medische ingreep op onverantwoordelijke wijze heeft
uitgesteld of verhinderd."
(4) En tenslotte is er "de
dood onder intensive care."
Onze maatschappij bant de dood en voert een kruistocht tegen al zijn
verschijningsvormen maar in onze geïndustrialiseerde samenleving
wordt de dood in het ziekenhuis geconsumeerd. Illich spreekt over een
imperialistische inmenging en over een beroving van onze traditionele
opvatting over wat de dood is. "In
plaats van de vaardigheid van de mensen om voor zichzelf te zorgen te
ontwikkelen, prediken ze [de nieuwe verpleegsters en de dokter die
denken dat ze het beter weten] de ideale ziekenhuisdood [die
geconsumeerd wordt]."
(5) "Tegenwoordig
is de man die het best beschermd is tegen het feit dat hij zijn eigen
sterven gaat regelen, de patiënt in een kritieke toestand. De
samenleving beslist, door middel van het medisch systeem, wanneer en
na welke vernederingen en verminkingen hij zal sterven. De
medicalisering van de samenleving heeft een eind gemaakt aan het
tijdperk van de natuurlijke dood. De westerse mens heeft het recht
verloren om de leiding over zijn eigen sterven in de hand te houden.
Gezondheid, of de autonome macht om z'n eigen boontjes te doppen, is
totaal verbeurd verklaard. De technische dood heeft het van het
sterven gewonnen. De mechanische dood heeft alle andere manieren van
sterven overwonnen en vernietigd."
(6)
In
een voetnoot geeft Ivan Illich nog een prachtige illustratie van het
autonome sterven uit Brillat-Savarin, Méditation
XXVI, de la mort,
in Physiologie
du gout:
"Brillat-Savarin
verzorgde zijn 93 jaar oude tante toen ze stervende was. 'Ze was nog
volkomen bij haar positieven en men zou beslist niet gemerkt hebben
dat haar einde naderde, als ze niet haar eetlust verloren had en
zwakker was gaan spreken. "Ben je daar, neef?" "Ja,
tante, ik ben tot uw dienst en het lijkt me een goed idee als u een
glas van die heerlijke oude wijn drinkt." "Ja, graag, m'n
vriend, een glas wijn gaat er altijd wel in!" Ik liet haar een
half glas van mijn beste wijn drinken. Ze kikkerde onmiddellijk op,
en terwijl ze haar eens zo mooie ogen op me richtte, zei ze: "Dank
je voor die laatste gunst. Als je ooit zo oud wordt als ik, zal je
zien dat de dood even noodzakelijk wordt als slaap." Dat waren
haar laatste woorden. Een half uur later was ze voor altijd
ingeslapen." (7)
(J.B.,
10 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978, p. 191. (Oorspronkelijke titel en uitgave:
Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
(2)
Ivan Illich, o.c.,
p. 212.
(3)
Ivan Illich, o.c.,
p. 212-213.
(4)
Ivan Illich, o.c.,
p. 214-219.
(5)
Ivan Illich, o.c.,
p. 222.
(6)
Toen Ivan Illich Medical
Nemesis
schreef, kende men euthanasie alleen nog maar als praktijk in
primitieve culturen of als de 'genadedood' onder het nazisme terwijl
het vandaag de nieuwste vorm van sterven wil worden.
(7)
Ivan Illich, o.c.,
p. 225, voetnoot 66.
09-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 33): "Een op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij geloven ziek te zijn"
De
nieuwe pest (vervolg 33):
"Een
op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij
geloven ziek te zijn"
Meer
dan 2500 jaar geleden schreef Herakleitos van Efeze: "De
geneesheren, die snijden en branden, doen er hun beklag over, dat ze
geen waardige beloning ontvangen, terwijl ze hetzelfde
bewerkstelligen als de ziektes." Dat
laatste heeft de moderne filosoof Ivan Illich herhaald in zijn
'Grenzen
aan de geneeskunde' waarvan
de ondertitel luidt: 'Het
medisch bedrijf - een bedreiging voor de gezondheid?'
- een rapport uit 1975 waarover toentertijd de Volkskrant schreef:
"Het
medisch bedrijf heeft van pijn, ziekte en dood een technisch probleem
gemaakt. Niemand heeft dit briljanter aan de kaak gesteld dan Ivan
Illich." Zijn
openingszin herinnert aan de menselijke contrateleologie uit de
Helleense tragedies: "Het
medisch bedrijf is langzamerhand een grote bedreiging van de
gezondheid geworden."
(1) en meteen legt Illich ook uit waarom dit het geval is: de
gezondheidszorg wordt gesponsord door machtige bedrijven die vooral
op winst uit zijn en daaruit volgt een vertrouwenscrisis. De
gezondmaking van de geneeskunde is derhalve vooreerst een politieke
zaak. "In
de loop van de vorige generaties heeft het monopolie van de
gezondheidszorg zich ongelimiteerd kunnen uitbreiden en heeft dit
onze vrijheid met betrekking tot ons eigen lichaam aangetast."
(2)
Wij zijn met andere woorden ook op het gebied van de gezondheidszorg
onze autonomie aan het verliezen en dat is geen goede zaak voor onze
gezondheid. "Een
gezondheidspeil kan slechts dalen als overleving voorbij een zeker
punt gaat afhangen van de heteronome (anders gerichte) regulatie van
de homeostase van het organisme." (3)
Zoals een teveel aan verkeer onze mobiliteit in de weg staat, een
teveel aan onderwijs ons verhindert om zelf te leren en een teveel
aan communicatie alleen maar voor verwarring zorgt, zo ook bedreigt
overdreven medicalisering onze gezondheid: zoals zoveel sectoren in
onze industriële samenleving wordt ook de geneeskunde antiproductief
- alleen de industrie wordt hier beter van. Wij moeten het vermogen
herwinnen om zelf voor onze gezondheid te zorgen in plaats van die in
handen te geven van een
op winst beluste industrie die er alleen maar baat bij heeft als wij
geloven ziek te zijn
en pillen slikken.
Over
de illusie van doelmatige doktershulp geeft Illich het voorbeeld van
de aanpak van epidemieën: "Een
bestudering van de evolutie van ziektepatronen levert als bewijs op
dat artsen in de laatste honderd jaar epidemieën niet sterker
beïnvloed hebben dan priesters in vroeger tijden. Epidemieën kwamen
en gingen, door beiden verwenst, maar door geen van beiden beïnvloed.
Ze zijn even ongevoelig voor de rituelen die in medische klinieken
uitgevoerd worden, als voor die welke bij religieuze altaren
gebruikelijk waren. Het is wellicht nuttig een bespreking van de
toekomst van de gezondheidszorg met de erkenning van dit feit te
beginnen."
(4) Waar vroegere ziekteverwekkers verdwijnen, komen er andere in de
plaats, onder meer door artsen en medicijnen veroorzaakte letsels bij
weerloze patiënten. (5)
Waar
vroeger de geneeskunde de helende werking van de natuur probeerde te
versterken, werkt ze vandaag de natuur steeds vaker tegen in de
beknotting van de natuurlijke vruchtbaarheid, de onderdrukking van de
natuurlijke afweer, het wegnemen van de alarmerende pijnsignalen, het
verdoven van de natuurlijke rouw of empathie, kortom: het manipuleren
van leven en dood op bestelling. (6)
In
1975 schreef Illich over een beginnende trend om zoveel mogelijke
mensen in ziekenhuisbedden te krijgen als "(...)
de nieuwerwetse voorliefde voor ziekenhuisverzorging die kapitalen
kost"
(7) en over een geneesmiddeleninvasie: "Elke
cultuur heeft haar vergiften, medicijnen, placebo's en de rituele
entourage voor de toediening ervan. (...) Krachtige medicamenten
(...) doen de gezondheid gewoonlijk meer kwaad dan goed en scheppen
uiteindelijk een nieuwe attitude waarin het lichaam gezien wordt als
een machine die met schakelaars bediend kan worden." (8)
Er ontstaat een overconsumptie van geneesmiddelen waarvan de
(woeker)prijzen bepaald worden door de vrije markt en mensen worden
van voor hun geboorte tot patiënten gemaakt waardoor zij hun
zelfstandigheid verliezen. (9) Daarentegen: "Voor
een groot aantal ziektebeelden geldt dat degenen die weinig of geen
behandeling krijgen, waarschijnlijk het snelst weer beter worden.
'Voor een zieke', zei Hippocrates, 'is het minste het beste' (...):
hem aan het verstand brengen dat hij met zijn kwaal moet leren leven,
(...) voor hem doen wat grootmoeder zou hebben kunnen doen en voor
het overige de natuur haar gang laten gaan."
(10)
Illich
klaagt ook de trend aan om ouderen in instellingen onder te brengen:
"Het
sterftecijfer in het eerste jaar van opneming is duidelijk hoger dan
het cijfer van diegenen die in hun eigen vertrouwde omgeving blijven.
Scheiding van het eigen huis is van invloed op het ontstaan van
ernstige en fatale ziekten. (...) Afhankelijkheid is altijd pijnlijk
en dat geldt in versterkte mate voor ouden van dagen." (11)
Hoe rijker de maatschappij, hoe vaker armen uitgestoten en opgesloten
worden. (12)
En
dan zijn er nog de stigmata. Naast de stigmata 'geneeslijk' en
'ongeneeslijk' is er nu ook een derde stigma: wie 'slechte genen'
heeft, kan veroordeeld worden om een promotie te mislopen of zelfs om
niet geboren te worden. (13) Op grond van medische parameters zoals
bloeddruk- en cholesterolwaarden wordt de levensverwachting voorspeld
en wordt men aan levenslange medische behandelingen onderworpen
terwijl de waarde van die voorspellingen enkel van statistische aard
is en behandelingen gebeurlijk voor heel wat mensen rampzalig zijn.
Er wordt abstractie gemaakt van de schadelijkheid van medische test
zoals radiografieën en ook de bijwerkingen van therapieën worden
geminimaliseerd. Alleen al tijdens het wachten in de muffe wachtkamer
van de arts kan men geïnfecteerd worden met een nieuwe plaag.
Preventieve gezondheidsprogramma's worden dwingend omwille van het
'algemeen belang'.
"Het
hoogtepunt van de behandeling is de dodendans om de stervende
patiënten. (...) In de bedden liggen patiënten die niet levend en
niet dood zijn. De bezwerende dokter ziet zichzelf als een
crisisleider. Op listige wijze arrangeert hij voor elke burger in
zijn stervensuur een kennismaking met de verdovende maatschappijdroom
van oneindige macht. Zoals elke crisisleider van een bank of een
staat ontwerpt hij destructieve strategieën en laat hij hulptroepen
aanrukken die, omdat ze zo nutteloos zijn, alleen maar een
belachelijke indruk maken. Op het laatste moment belooft hij elke
patiënt dat recht op absolute voorrang waarvan de meeste mensen
denken dat ze er veel te onbelangrijk voor zijn."
(14) De angst om te sterven zonder de aanwezigheid van een dokter
illustreert de onderworpenheid aan de nieuwe religie. De mens gelooft
zelf niet te kunnen sterven, hij wil zich door een specialist laten
doden. (15)
De
arts zal nooit toegeven niets meer te kunnen doen: de kwakzalverij
van weleer werd vervangen door het placebo. (16) "Medische
behandelingen worden zwarte
magie
als ze, in plaats van zijn zelfgenezingspotentieel te mobiliseren,
van de zieke een willoze, niet begrijpende voyeur maken van zijn
eigen behandeling. Medische behandelingen verkeren in een
ziekenreligie als
ze uitgeoefend worden als rituelen die de verwachting van de zieke
geheel richten op de wetenschap en de dienaren ervan, in plaats van
hem aan te moedigen een poëtische interpretatie te zoeken voor de
moeilijke situatie waarin hij verkeert, of een bewonderenswaardig
voorbeeld te vinden in een of andere persoon (...) die leerde te
lijden. Medische behandelingen verergeren de ziekte door morele
degradatie als
ze de zieke in een professioneel milieu isoleren, in plaats van de
gemeenschap te leren waarom zij veel meer sociaal begrip moet
opbrengen voor zieke mensen. Magische verwoesting, religieus letsel
en morele degradatie, veroorzaakt onder het voorwendsel van een
biomedisch ingrijpen, zijn alle hoogst belangrijke mechanismen in de
sociale iatrogenese. Ze worden door de medicalisering van de dood
samengesmolten." (17)
Ivan
Illich spreekt inzake de geneeskunde over het "nieuwe
priesterschap"
dat ontstond met de Franse Revolutie. Artsen vervangen de
liefdadigheidswerkers en zij verdienen aan de zieken die louter
technisch benaderd worden zoals te repareren uurwerken. De aandacht
van de geneeskunde verschuift van de zieke
naar de ziekte
en het ziekenhuis wordt een waar museum van veelsoortige plagen en
een plek voor onderwijs. Vandaag is "de
samenleving een kliniek geworden, alle burgers zijn patiënten
geworden van wie de bloeddruk voortdurend in de gaten wordt gehouden
en geregeld, om 'binnen' de normale begrenzing te vallen." (18)
De ziekte wordt tot een instrument van klasseoverheersing. "De
man met de universitaire studie en de bureaucraat worden op die
manier, in de behandeling die hij verstrekt, hun dokters collega's,
terwijl de arbeider gedwongen wordt de plaats in te nemen van een
slaaf die de taal van zijn meester niet spreekt."
(19)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
9 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Ivan Illich, Grenzen
aan de geneeskunde. Het medisch bedrijf - een bedreiging voor de
gezondheid? Het
Wereldvenster, Baarn 1978. (Oorspronkelijke titel en uitgave: Medical
Nemesis - The Expropriation of Health,
Marion Boyars, Londen 1975).
(2)
Ivan Illich, o.c.,
p. 12.
(3)
Ivan Illich, o.c.,
p. 13.
(4)
Ivan Illich, o.c.,
p. 21.
(5)
Ivan Illich, o.c.,
p. 26-44.
(6)
Ivan Illich, o.c.,
p. 45v.
(7)
Ivan Illich, o.c.,
p. 58.
(8)
Ivan Illich, o.c.,
p. 72.
(9)
Ivan Illich, o.c.,
p. 88-89.
(10)
Ivan Illich, o.c.,
p. 91.
(11)
Ivan Illich, o.c.,
p. 95.
(12)
Ivan Illich, o.c.,
p. 95.
(13)
Ivan Illich, o.c.,
p. 103.
(14)
Ivan Illich, o.c.,
p. 110-111.
(15)
Ivan Illich, o.c.,
p. 116-117.
(16)
Ivan Illich, o.c.,
p. 122.
(17)
Ivan Illich, o.c.,
p. 129.
(18)
Ivan Illich, o.c.,
p. 181.
(19)
Ivan Illich, o.c.,
p. 187.
08-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 32): Corona en het einde van de vrijheid
De
nieuwe pest (vervolg 32):
Corona
en het einde van de vrijheid
Naar
aanleiding van de golf van terreuraanslagen die van elke mens de rust
stal en hem in de plaats opzadelde met een toestand van onzekerheid
welke de aanhoudende dreiging van de dood begeleidt, werden alom ter
wereld veiligheidsmaatregelen getroffen welke gebaseerd zijn op
wantrouwen omdat zij nu eenmaal niet efficiënt kunnen zijn als zij
er niet van uitgaan dat iedereen een potentiële terrorist is. Maar
in het kielzog van de als noodzakelijk voorgestelde
veiligheidsmaatregelen kwam er naast het gevaar van terreur heel
ongewenst doch onafwendbaar een secundaire dreiging, namelijk die van
de verdachtmaking.
Waar
nu de terreurdreiging de natuurlijke dreiging van de dood heel
dichtbij bracht om de kwetsbaarheid van de mens te onderstrepen,
bracht de tweede dreiging - die van de verdenking - een zekere
kwetsbaarheid van de burger aan het licht: terwijl eertijds quasi
niemand werd verdacht van kwaad, stond voortaan niemand nog buiten
verdenking met betrekking tot eventueel kwaad of kwaad dat door hem
gepleegd kon
worden in de toekomst. En terwijl iedereen zich kan assureren tegen
kwaad dat hem in de toekomst kon worden aangedaan, is niemand in
staat om zich te verzekeren tegen de verdenking dat hijzelf in de
toekomst kwaad zou kunnen plegen omdat, tragisch genoeg, de
onafwendbaarheid van die verdenking de betekenis heeft van een
noodzaak.
Het
spoor van de enkele door de terreur gemaakte slachtoffers is niets
vergeleken bij het spoor van angst en dreiging dat aanleiding gaf tot
maatregelen die het bestaan van alle overlevenden van de aanslagen
voorgoed aan banden hebben gelegd. Zij die alsnog ontkwamen aan de
kogels en de bommen werden met andere woorden van hun rust beroofd en
zij leven voortaan nimmer zonder de vrees van wat ook hen gebeurlijk
nog te wachten staat. Maar vandaag rust de verdenking niet zozeer op
terroristen en het zijn ook niet de veiligheidsmaatregelen van eigen
makelij die de burgers treffen: het kwaad van heden is de pest die
immer toeslaat als de welvaart groot is, het land in vrede rust en de
kracht van het leven zich in alle vrijheid uitstrekt over de gehele
aarde.
Het
kwaad dat heden door de wereld waart, is gekend van in de vroegste
tijden en doemt ook op in sagen en legenden die wij in tijden van
gezondheid en van kracht voor onnozel en lachwekkend houden: het
leven bloeit en van de dood is nergens sprake. De nacht valt en de
mensen slapen maar de zoete dromen worden aangetast door bijna
onhoorbare geruchten: in de zerken in hun kerkers onder de Karpaten
waarvan de wanstaltige vormen altijd al onheil hebben verraden,
ontwaken vleermuizen: de tijd van de vampieren is weer daar, de
bloeddrinkers die zich bezatten aan de levenskracht, het ganse volk
tenslotte levenloos achterlatend.
Onzin,
waarde lezer? Kijk nu door het raam naar buiten: gij ziet niets dan
lege straten. En op het scherm, het is geen fictie: massagraven. Want
de mensen, zij vallen heden zoals vliegen. Hier, bij onze buren,
overzee en aan de andere kant van deze ongedroomde aarde. De terreur
die zonder dat het echt tot ons wil doordringen, reeds een nieuw
tijdperk heeft ingeluid, ontspringt aan de boosheid van een geest die
zich bedient van ontelbare onooglijke microben die elke levende cel
van ieder wezen op de aarde binnendringen en naar hun hand zetten.
Edoch,
nog erger dan de slachting die het virus aanricht, is het navenante
angstspoor dat met voorzorgsmaatregelen elke beweging controleert,
verlamt en speent van vrijheid. Maar het mysterie is dat de
gevangenschap die daaruit volgt, in wezen aan de hele plaag
voorafgaat.
Bedenk
immers dat deze pandemie een spook is - maar: true
is what works.
Een griep die tot op heden minder doden maakte dan de seizoensgriep
die ons telkenjare aandoet. Gewoonlijk ziekten de mensen uit in het
eigen bed en als zij hoogbejaard waren en aangetast door vele kwalen,
stierven zij niet zelden en werden zij begraven op het kleine kerkhof
van hun eigenste parochie. Edoch, als de vrijheid van de wereld
ongehoord uitbundig woekert, ontwaakt een aloude natuurwet die ervoor
zorgt dat zij zichzelf de das omdoet: er is helemaal geen pest, geen
pandemie, geen epidemie maar de perceptie zorgt er wel voor dat zij
als spook alsnog ons leven in de quarantaine plaatst en ketent in ons
eigen kot.
Doordat
wij heden in paniek de zieken naar klinieken in de steden loodsen,
lijkt het wel alsof hun aantal niet te tellen is. De stervenden
liggen niet langer verspreid elk in hun eigen bed maar een
massapsychose maakt dat wij hen samendrijven op gigantische zalen in
de valse rust van het bezwerende gezoem van allerlei elektronische
apparaten. Dezelfde zieken die eertijds heel ongemerkt in het eigen
bed het leven lieten, drommen zich nu samen en in de hospitalen
stapelen zich lijken op, zij worden dodenhuizen, massagraven. Het
theater van de televisie, de jacht op nieuwssensatie, het winstbejag
van farmareuzen, het op de loer liggen van kersverse dictaturen en
verdwaaldheid van de menselijke soort in de labyrinten van vermaak en
spel, zwengelen de carrousel danig aan dat het ganse mensdom in die
alles verzwelgende dronkenschap valt en pas als het uit het delirium
zal
ontwaken, zal zien hoe het aan de slang gelijk was die in de eigen
staart bijt.
Geen
vrijheid meer en geen soelaas: hoe gesofisticeerd hoogdravend de
cultuur ook verder schrijdt: de werkelijkheid van de dood zal
voortaan nimmer weggemoffeld kunnen worden, de geest is immers uit de
fles en de kennis van de boom van goed en kwaad is even onomkeerbaar
als de tijd: wat eenmaal is geweten, kan nimmer worden ongedaan
gemaakt. De vrijheid zal onder de controle die het leven alom
terroriseren zal, voorgoed verdwijnen en deze dwang verslindt
uiteraard ook goed en kwaad. Brave
new world,
van fictie naar feit.
(J.B.,
8 april 2020)
07-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 31): 'Wij zijn de heersers der aarde' (deel 2)
De
nieuwe pest (vervolg 31):
'Wij
zijn de heersers der aarde' (deel 2)
De
wetenschap werd gebruikt als legitimatie voor de uitsluiting en de
verminking van de armen. De voortplanting van mensen met slechte
genen werd gecriminaliseerd en moest sterilisatie onder dwang
verantwoorden. De dwangwet van Harry Laughlin uit 1922 stond model
voor de nazisterilisatiewet. (1) Guy van den Berghe schrijft: "De
Amerikaanse natie moest op wetenschappelijke en legale wijze behoed
en gezuiverd worden van mensen van het verkeerde slag. Weinigen
vroeger zich af of dat zomaar kon in een democratie, integendeel,
velen vonden dat absoluut noodzakelijk. Geen wonder dus dat er onder
de dictatuur zoveel meer zal kunnen."
(2) Sterilisatie onder dwang werd ingevoerd in Vaud (Zwitserland) in
1928, in Denemarken (1929), in Alberta (Canada) (1928), in British
Columbia (Canada) (1933), in Zweden en Noorwegen (1934), in Finland
en Danzig (1935), in Estland (1936). "In
Zweden werden in de periode 1935-1976 minstens zestigduizend jonge
vrouwen tegen hun wil gesteriliseerd. Mentaal en fysiek gehandicapte
vrouwen die niet in staat waren om voor hun kinderen te zorgen, maar
ook mensen met een zeer slecht zicht of een 'ongezonde seksuele
appetijt." (3)
Eugenetica
betekent dat een land zich van zijn unfits
moet ontdoen en ter verantwoording wordt zelfs de Bijbel erbij
gehaald (Exodus 20:5). (4) In de jaren 1920-1930 werd op Amerikaanse
handelsbeurzen reclame gemaakt voor eugenetica met waarschuwingen
tegen rassenvermenging en degeneratie. (5) van den Berghe citeert een
redenering die reeds bij Darwin gangbaar was: "Hoe
lang zullen wij Amerikanen, die zo zorgvuldig omspringen met de
stamboom
van onze varkens, kippen en vee, het ouderschap van onze kinderen aan
toeval en 'blind' sentiment overlaten?"
(6)
Op
het door o.m. Winston Churchill bijgewoonde eerste internationaal
congres over eugenetica o.l.v. Leonard Darwin op 24 juli 1912 in
Londen, uit politicus Arthur Balfour de volgende kritiek: "We
zeggen dat de fitten overleven. Maar het enige
wat dat betekent
is dat zij die overleven fit zijn." (7)
van den Berghe: "De
blijvende eugenetische bezorgdheid dat 'de biologisch fitten in
aantal afnemen door daling van het geboortecijfer' moet
volgens de doctrine van natuurlijke selectie verkeerd zijn. Want als
families van hoger opgeleiden hun aantal niet op peil kunnen houden,
betekent dat natuurlijk niets anders dan dat ze niet fit zijn."
(8)
Maar
de eugenetica radicaliseert: zwakzinnigen worden afgezonderd en
gesteriliseerd en huwelijkskandidaten moeten een gezondsheidsattest
voorleggen. (9) En men wil ook de armen weg:
"Een
oppervlakkig meevoelend mens
geeft de bedelaar een aalmoes; wie dieper meevoelt, bouwt een
armenhuis; wie radicaal meevoelt zorgt ervoor dat de bedelaar niet
geboren wordt."
(10) De Franse eugeneticus Charles Richet die deze sociale selectie
bepleit en die zelfs aan pasgeborenen het recht op leven ontzegt,
krijgt er in 1917 zelfs de Nobelprijs voor de Geneeskunde voor! (11)
De
Mental Deficiency Act uit
1913 ontzegt zelfs aan mensen die niet in staat zijn hun zaken
fatsoenlijk te regelen het recht op vrijheid. (12)
"Tien
jaar later [in
1926]
zal politieke
agitator Adolf Hitler in het korte nawoord bij Mein
Kampfschrijven
dat 'een staat die zich in het tijdperk van de rassenvergiftiging
aan de verzorging van de beste elementen van zijn ras wijdt op een
goede dag meester
moet worden over de aarde'".
(13) En daar weerklinkt het Nazi-strijdlied:
"De
machtigste koning van storm en van wind
is
de arend geweldig en groot.
De
vogels zij sidderen en beven van angst
voor
zijn snavel en klauwende poot.
Als
de leeuw verheft zijn gebrul des nachts
dan
verschrikt hij de dieren ter wereld.
Ja,
we zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee.
Tiralala,
tiralala, tiralala, tiralala, hoi hoi.
Ja,
we zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee."
Er
is kritiek op de verregaande manipulatie van het volk, onder meer in
Brave
New World
van Aldous Huxley (1894-1963) maar men blijft pleiten voor
eugenetica, rassenhygiëne, sterilisatie en vandaag is dat
consumptie-eugenetica geworden, een 'kind op maat', genen tegen
woekerprijzen, 'egg
freezing service',
'create
your own genetically healthy child online' of
de stunt van de eerste mannelijke zwangerschap. (14)
Maar
het gaat gestaag richting staatsinmenging: "Op
termijn kunnen trends in de gezondheidszorg, zoals de uitbreiding van
genetische
testen tot de hele bevolking en de alarmerende kosten-batenanalyses,
tot meer centraal gestuurde eugenetica leiden. Biomedisch onderzoek
en supervisie worden almaar grootschaliger, met steeds meer
staatsinmenging."
(15) Met alle gevolgen vandien: "De
Franse bioloog en geneticus Jacques Testart (...) verzette zich tegen
bepaalde vormen van onderzoek omdat hij ervan overtuigd was dat ze
tot nieuwe eugenetica zouden leiden. Hij (...) wijst erop dat
eugenetica steeds meer in dienst komt te staan van het liberalisme en
dat de tijd niet ver meer af is dat mensen geselecteerd zullen worden
op concurrentievermogen." (16)
Uit
deze uitweiding moge blijken dat in de menselijke zoektocht naar het
goede beheer van de aarde, abberraties altijd al van de partij zijn
geweest en dat de hypothese dat de huidige pandemie hier op de een of
andere manier mee te maken heeft, allerminst moet beschouwd worden
als een complottheorie maar veeleer als een reële mogelijkheid.
(J.B.,
7 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Guy van den Berghe, De
mens voorbij,
Meulenhof/Manteau 2009, p. 238.
(2)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 241.
(3)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 241.
(4)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 243.
(5)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 244.
(6)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 244-245.
(7)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 245.
(8)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 245.
(9)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 246.
(10)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 248.
(11)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 249-250.
(12)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 253.
(13)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 254.
(14)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 339-340.
(15)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 341.
(16)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 342.
06-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 30): 'Wij zijn de heersers der aarde'
De
nieuwe pest (vervolg 30):
'Wij
zijn de heersers der aarde'
"Velen,
ook Charles Darwin
zelf, vreesden dat de beschaving de natuurlijke selectie grotendeels
tenietgedaan had en de evolutie van de soort mens tot stilstand was
gekomen. Dringende en dwingende maatregelen waren noodzakelijk. De
niet-fitten, de zich ongebreideld voortplantende minderwaardigen,
moeten aan banden gelegd worden. Geesteszieken en criminelen moeten
afgezonderd worden, van voortplanting uitgezonderd." (1)
Aldus hebben de 'heersers der aarde' beslist (2) die met de
Verlichting hun intrede deden: zij die zich laten leiden door het
licht van de rede; de Bijbel wordt vervangen door de Encyclopédie;
kennis zal het mensras perfectioneren. "Wil
men bevolking en voedselvoorraad beter op elkaar afstemmen, dan moet
ofwel de bevolkingstoename worden afgeremd ofwel moeten de zwakke
leden worden geëlimineerd",
zo zegt Malthus (3): "'De
armenwetten creëren de armen die ze bijstaan." (4)
van den Berghe schrijft: "Anderhalve
eeuw lang zullen Malthus' populatieprincipe en de politieke
consequenties die hij eraan vastknoopte worden overgenomen door
sociaaldarwinisten, eugenetici, geleerden, politici en racisten. Met
telkens weer de boodschap dat de in sociaal, economisch,
intellectueel, biologisch of genetisch opzicht minderwaardigen zich
veel sneller voortplanten dan de meerwaardigen. Proletariër versus
bourgeois, unfit versus fit, abnormaal versus normaal, jood versus
ariër."
(5) Er is degeneratie maar wie de maatschappij verontreinigen, moeten
weggezuiverd worden en in dat proces zullen artsen een hoofdrol
spelen. (6) "De
gezondheidszorg werd steeds centraler georganiseerd, en stukje bij
beetje werd de hele westerse maatschappij gemedicaliseerd."
(7) "De
inenting tegen pokken was de eerste grootschalige, door de staat
georganiseerde, succesrijke gezondheidscampagne. Maar de strijd was
nog lang niet gestreden. De uit Azië overgekomen cholera richtte
vanaf 1830 ware slachtingen aan. Epidemieën golfden over Europa
(...) Er kwamen quarantainemaatregelen, militaire versperringen en
medische controles voor wie uit besmet gebied kwam. Eind 18de eeuw
voerden enkele Duitse staten een soort medische politie in om
epidemieën te bestrijden."
(8) "Gezondheid
werd stilaan een obsessie."
(9) "Medici
werden steeds vaker betrokken bij het bevolkings- en
gezondheidsbeleid (dalend geboortecijfer, epidemieën)."
(10)
"De
grote massa werd gemedicaliseerd. In 1883 voerde Bismarck als eerste
de verplichte ziekteverzekering in, met artsen in overheidsdienst en
gratis behandeling." (11)
Eind
19de eeuw werd in Duitsland een medische identiteitskaart ingevoerd
en een ministerie van volksgezondheid opgericht. G. Hoffman
schrijft over een medisch utopia in zijn Moraal
van de macht:
"De
bevolking in Hofmanns denkbeeldige staat wordt jaarlijks aan een
grondig medisch onderzoek onderworpen. Zieken en gehandicapten worden
doorverwezen naar de medische politie; kanker en tbc worden behandeld
door middel van 'euthanasie'.
Geesteszieken en gehandicapten vormen een te zware economische last
en worden van bij de geboorte uitgeschakeld. De
mensheid van ellende bevrijd,
luidde een aantal jaren later de titel van een ander geschrift van
dezelfde auteur."
(12) "In
De
Toverberg (1924)
belicht Thomas Mann het medisch utopia heel wat kritischer. In het
sanatorium waar de roman zich afspeelt, een wereld van medische
afzondering waarin men in plaats van een foto een röntgenopname van
de geliefde koestert, bepalen artsen of iemand ziek is, kan men
alleen in naam gezond
zijn. Patiënten moeten voortdurend 'temperaturen', krijgen ziekte
aangepraat,
worden geneeskundig betoverd. Alles is onder medische controle. De
zich beaat overleverende patiënten worden in fysieke en psychische
kabinetten doorgelicht met röntgenstralen en psychoanalyse."
(13)
Darwin
treedt Malthus bij met zijn strijd om het bestaan en de natuurlijke
selectie en hij inspireert Samuel Butler die in 1863 schrijft over de
nakende machtsgreep van de machines en in 1872 volgt de utopische
roman Erewhon;
or, Over the Range,
"een
bijna profetische visie waarin zaken als organicisme (de maatschappij
als menselijk lichaam), sociaaldarwinisme, artificiële
intelligentie, DNAonderzoek en transhumanisme verwerkt zijn of
aangekondigd worden."
(14) Men wil liefdadigheid afschaffen die immers de natuurlijke
selectie tegenwerkt en "de
Franse antropoloog, filosoof en socialist Georges Vacher de Lapouge
(1854-1936) stelde voor een grootstad in te richten met gratis
alcohol en voorbehoedsmiddelen, een oord waar alle menselijke
wrakhout zou aanspoelen en zichzelf in geen tijd te gronde zou
richten. In een in 1913 verschenen essay over eugenetica in de
oudheid omschrijft Allen G. Roper, een Engels classicus, urbanisering
als een nieuw en efficiënt wapen van de natuur om
de unfit door snelle verspreiding van ziekte te elimineren. Anderen
wilden niet aan de maatschappij, maar aan de mens zelf sleutelen.
Eigen volk
of de soort mens verbeteren door goede geboorten te bevorderen en
slechte te beperken: eugenetica."
(15)
"Het
angstbeeld van een op sterven na dood volkslichaam hield in dat de
beroepsexpert,
de arts, de patriottische plicht had tussenbeide te komen. Slecht
functionerende cellen, schadelijke individuen die het staatslichaam
verzwakken en uitputten, moeten verwijderd, geëlimineerd, en waar
mogelijk voorkomen worden. (...) alle sociaal onaangepasten en
ongeneeslijken chirurgisch weggesneden worden, als de zieke appendix
uit een gezond lichaam. Wie helen wil, moet soms vernietigen. De
bereidheid van staat en arts om tussen te komen groeide. De paradox
tussen genezen en doden vervalt als al wie van de norm afwijkt, al
wie abnormaal is, als ziektekiem wordt gezien. Het rotte deel
wegsnijden wordt een therapeutische noodzaak, een goede daad, een
verdienste."
(16)
En
dit was reeds lang voor de nazi's in de USA aan de gang: "Medici
(...) zullen een vooraanstaande rol spelen in de eugenetische
beweging (...). Begin 20ste eeuw zullen artsen de zuiverheid en
gezondheid van de jonge Amerikaanse natie bewaken door alle fysiek en
mentaal minderwaardig lijkende immigranten de toegang tot de nieuwe
wereld te ontzeggen. Al even vanzelfsprekend zullen ze als
selectieheren van de volksgezondheid ijveren voor massale
sterilisatie van zwakzinnigen, geesteszieken en criminelen. Zoals ze
enkele decennia later, in nazi-Duitsland, mensen zullen selecteren
voor
sterilisatie, 'genadedood' en gaskamer."
(17)
"Eind
19de eeuw al voerden artsen in Duitse kolonies medische experimenten
uit op in kampen opgesloten inboorlingen. Ze transplanteerden
kankerweefsel, brachten wormen in bij kinderen, infecteerden gezonde
mensen. In Duitsland zelf werd toen ook op prostituees
geëxperimenteerd, onder meer door Emil Adolf von Behring, de man die
de serumtherapie tegen difterie bedacht. Behring spoot mensen in met
syfilis in de hoop dat er immuniteit zou ontstaan."
(18)
De
Schotse industrieel en filosoof William Rathbone Greg (1809-1881)
schrijft: "Een
samenleving die toelaat en mogelijk maakt dat erfelijk
minderwaardigen huwen en zich voortplanten, is ziek. De staat (...)
moet drastisch optreden,
zoals een tuinier onkruid wiedt om rozen ruimte te geven."
(19) Thomas
Henry Huxley (...) stelt in 1893: "dat
de overheid de natuurlijke groei moet leiden en cultiveren,
levensomstandigheden verbeteren en 'zwakken en misvormden verwijderen
zoals een tuinman de minder goede planten uittrekt'." (20)
"Eind
19de eeuw al pleitten sommige artsen en politici voor de genadedood‟
voor ongeneeslijk
zieken. Gedaan met leed en pijn, verzorging en kosten. (...) stelde
Alfred Jost in 1895. (...) Controle over leven en dood komt aan het
sociaal organisme toe. Jost bedacht ook het begrip negativen
Lebenswert,
dat de rechtvaardiging van medisch gedirigeerde genadedood‟
in zich draagt. Aanvankelijk
(...) mochten ongeneeslijken zelf kiezen of ze eruit wilden stappen.
Maar geleidelijk verschoof de klemtoon naar abnormaliteit,
waardeloosheid, kostprijs en gevaar voor de maatschappij."
(21)
Reeds
Plato (in De
Staat)
bepleit dat paarvorming en voortplanting niet aan het toeval mogen
overgelaten worden (22) en in zijn Utopia neemt de grote humanist
Thomas Morus (1478-1535) die ideeën over: "Euthanasie
voor terminaal zieken mag, huwelijk en voortplanting zijn rationeel
geregeld." (23)
Dit en nog veel meer is voorafgegaan aan het nazisme en pas "midden
jaren 1920 tekent Adolf Hitler in Mein
Kampf op
dat 'indien men kans zag om slechts zeshonderd jaar lang
alle lichamelijk gedegenereerde en geestelijk zieke individuen buiten
staat te stellen en de kracht te ontnemen om kinderen te verwekken,
men de mensheid niet alleen van een geweldige last zou bevrijden,
maar daarmee ook een herstel mogelijk
maken zoals men zich heden ten dage bijna niet kan voorstellen'."
(24)
Maar
Eugenetica bestond dus ook in de VS: onder leiding van de natavists
werden kruistochten georganiseerd tegen sociale en hygiënische
wantoestanden. De mormonen ontrieden het ouderschap aan ongezonde
individuen. De profeet Noyes stichtte een commune (Oneida)
waar mensen wetenschappelijk 'gekweekt' werden door selectie. Op de
Indianen, de autochtone Amerikaanse bevolking, werd een genocide
gepleegd. Racistische wetten werden gestemd. Chinese immigranten
werden ervan beschuldigd de builenpest te hebben veroorzaakt die in
1900 uitbrak op Honolulu. In die tijd ontstonden bewegingen zoals
'Clean
up America' die
aan geboortebeperking deden en inentingen verplichtten en de 'Race
Betterment Foundation' (gesticht
in 1906). In 1905 introduceerde de Amerikaanse psycholoog Goddart een
IQ-test om ongeschikte individuen te detecteren: idioten, imbecielen
en debielen over wie hij schrijft: "Al
deze waardeloze zielen kosten pakken geld aan de gemeenschap. Ze
moeten geïdentificeerd worden en morons moeten gesteriliseerd
worden."
(25)
(Wordt
vervolgd)
(J.B.,
6 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Guy
van den Berghe, De
mens voorbij,
Meulenhof/Manteau 2009, p. 16.
(2)
"Wij zijn de heersers der aarde, de koningen van de zee",
aldus vangt het refrein aan van een strijdlied uit de nazitijd
waarvan het auteurschap verborgen wordt gehouden - in het Duits
getiteld: Der
mächtigste König im Luftrevier.
(Zie ook:
https://www.neues-deutschland.de/artikel/8297.wir-sind-die-herren-der-welt.html
)
(3)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 122.
(4)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 123.
(5)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 125.
(6)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 138.
(7)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 138.
(8)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 140.
(9)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 141.
(10)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 142.
(11)
Guy
van den Berghe, o.c.,
p. 142.
(12)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 143.
(13)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 143-144.
(14)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 145-146.
(15)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 153.
(16)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 156.
(17)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 156.
(18)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 157.
(19)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 157-158.
(20)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 158.
(21)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 158.
(22)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 160.
(23)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 161.
(24)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 177.
(25)
Guy van den Berghe, o.c.,
p. 231.
De nieuwe pest (vervolg 29): De strijd tegen de overbevolking
De
nieuwe pest (vervolg 29):
De
strijd tegen de overbevolking
Maar
stel nu eens dat niet China de boosdoener is en dat er geen
economische oorlog woedt. Is het mogelijk dat het neomalthusianisme
de harten van de heersers van de aarde heeft veroverd en dat zij
heden dapper bezig zijn met het terugdringen van het
bevolkingsaantal? Hoe dan ook werden in de voorbije tweehonderd jaar
al verschillende dergelijke grootschalige plannen uitgevoerd. De
genoemde en bekendste 'Endlösung' - wat 'oplossing' betekent (!) -
is immers geen unicum en heeft een lange voorgeschiedenis alsook een
vervolg tot op de dag van vandaag. (1)
Het
onderhavige vraagstuk betreft de kwestie van de dood van god en zijn
opvolging door de mens: de mens is er achter gekomen dat hij geen
schepsel is van god maar dat, geheel andersom, god een creatie is van
de hem, wat hem niet alleen het recht geeft maar ook de plicht om
verantwoordelijkheid op te nemen voor het reilen en zeilen in de
wereld (politiek) en op aarde (m.b.t. de biosfeer). In die visie kan
en mag de mens niet langer rekenen op een of andere goddelijke
voorzienigheid maar moet hij daarentegen het heft in eigen handen
nemen en dat houdt uiteraard het risico in op falen. Het lot van de
wereld maar ook dat van de aarde is niet langer in handen van een
alwetende schepper maar wordt behartigd door de feilbare mens. De
mens is zijn eigen proefkonijn geworden en daar kan hij zelfs niet
aan onderuit omdat niets ondernemen hetzelfde is als handelen. Met
betrekking tot het al dan niet vermeende probleem van de
overbevolking houdt dat in dat de volgelingen van Malthus hoe dan ook
zullen proberen om de mensenmassa in te perken en inzake de
eugenetica weerklinkt voortaan de stelling dat het absurd zou zijn om
toe te staan dat de mens de planten en het vee zou veredelen terwijl
hij het eigen ras zomaar op zijn beloop zou laten.
Van
die activiteit van de menselijke zelfverbetering (of alvast een
poging daartoe) is de geneeskunde een mooi voorbeeld en dan vooral de
preventieve gezondheidszorg en de zorg voor de volksgezondheid: bij
maatregelen om de algemene gezondheid van het volk te bevorderen
heeft elkeen belang, wat een reden is om mensen te sensibiliseren of
zelfs te verplichten om zekere regelingen bij te treden, zoals
inentingen tegen allerlei ziekten. Maar het gaat ook verder dan dat.
Naast
het vragen van de vrije en bewuste medewerking van het volk aan
bijvoorbeeld wereldwijd op touw gezette vaccinatieprogramma's, acht
de overheid het ook noodzakelijk om in te grijpen op terreinen waar
zij vermoedt te zullen botsen op tegenstand vanwege de 'patiënten'
en zo blijken vanwege de overheid programma's op touw gezet te worden
waar omtrent het volk helemaal niet wordt ingelicht en waarvan de
infertilisatieprogramma's in derdewereldlanden de bekendste
voorbeelden zijn.
Mensen
worden onvruchtbaar gemaakt, niet alleen zonder dat zij toestemming
hebben gegeven maar ook zonder dat naar hun toestemming werd gevraagd
en dus buiten het eigen medeweten om en de (niet publiek gemaakte en
derhalve eigenlijk ongeldige) verantwoording van de overheid luidt
dat de maatregel de honger bestrijdt en dus geschiedt in het belang
van de betrokkenen. Mensen worden gevaccineerd buiten het eigen
medeweten om, waarbij al dan niet makkelijk determineerbare
risicogroepen (mensen die sterven aan het vaccin zelf) niet worden
ontzien en de vraag rijst of de boven onze hoofden om aangebrachte
'verbeteringen' ook de verbeteraars zelf niet boven het hoofd gaan,
want het valt altijd af te wachten wat de effecten zullen zijn van
hetzij de geneesmiddelen die wij 'vrijwillig' slikken, hetzij de
ingrepen op ons leven waarvan wij helemaal niet op de hoogte worden
gebracht. Het verschil tussen de twee is overigens niet heel groot
omdat ook inzake de ingeburgerde geneesmiddelen bezwaarlijk sprake
kan zijn van echte vrijwilligheid als diegenen die ze slikken
helemaal niet begrijpen hoe ze werken... àls ze al werken.
Het
vertrouwen dat vanwege de overheid gevraagd wordt aan de bevolking is
niet langer een 'vertrouwen' van zodra het wordt geëist:
het is dan brute
dwang. Weliswaar mogen ouders hun kinderen dwingen tot gehoorzaamheid
als men er mag vanuit gaan dat zij het goed voor hebben met hun
kroost maar beweren dat een overheid het recht heeft op een dergelijk
verregaande vorm van paternalisme betekent niets minder dan het geven
van carte blanche aan de dictatuur.
Maar
bepaalde mensen doen kennelijk niets liever dan spelen met macht en
beslissingen nemen over het lot van anderen: zij spelen niet met de
kaarten, met woorden, met duiven of met paarden zoals 'gewone' mensen
dat doen: bepaalde mensen zijn dermate blasé dat alleen nog maar het
spel met mensenlevens hen kan prikkelen en als atoomwapens een oorlog
waarbij zij zichzelf in veiligheid kunnen brengen, onmogelijk maken,
rest alsnog het spel met mensenmassa's buiten het medeweten van die
mensen om.
De
grote Russische romanschrijver Fjodor Dostojevski heeft ons met zijn
parabel van de grootinquisiteur van Sevilla geleerd dat het
uitgerekend dit is wat bij uitstek de katholieke kerk sinds
tweeduizend jaar geheel ongestraft met intussen het derde deel van de
wereldbevolking doet: spelen, bedriegen, voorliegen... 'voor het
eigen goed van'. Geef de mens brood, beheers zijn geweten, heers over
de wereld. De waarheid is, aldus Dostojevski, dat de hogere clerus
zelf niet gelooft wat zij aan het volk voorliegt: de bisschoppen
liegen bewust, zij vertellen aan het volk dat er een voortbestaan
wacht na de dood en zij doen dit om het volk gelukkig te maken; zij
menen dat zij met dit bewuste bedrog een offer brengen voor het
welzijn van de mensheid.
Maar
nieuwe heersers hebben vandaag de fakkel overgenomen van de
verouderde religie: nu god dood is en de mens zichzelf tot god heeft
uitgeroepen, gaat hij uiteraard door met het spel van de zogenaamde
'plaatsvervanger van god op aarde'. Neen, het is niet ondenkbaar dat
dit spel gespeeld wordt en de geschiedenis toont aan dat
machtswellustelingen er echt verslingerd op zijn - ten koste van het
leven van ontelbaren.
(J.B.,
6 april 2020)
Verwijzingen:
(1)
Zie: Guy van den Berghe, De mens voorbij, Meulenhof/Manteau
2009, pp. 9-12: Woord vooraf.
05-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 28): De nieuwe kleren van de keizer
De
nieuwe pest (vervolg 28):
De
nieuwe kleren van de keizer
De
Britse invloedrijke misantroop en predikant Thomas Malthus
(1766-1834), die professor economie was in Cambridge stuurde
tweehonderd jaar geleden de waarschuwing de wereld in dat de
productie van voedsel geen gelijke tred kan houden met de
bevolkingstoename en dat dit zou uitlopen op een catastrofe. Malthus
was gekant tegen een sociaal systeem met armenzorg dat volgens hem
het aantal hongerlijders alleen maar kon doen toenemen: de staat zou
moeten verhinderen dat de armen zich nog kunnen voortplanten.
Ofschoon
Malthus op menig vlak ongelijk kreeg (de industriële revolutie
plaatste zijn catastrofe in de koelkast, de dichtst bevolkte gebieden
hebben kennelijk de hoogste levensstandaard en de bevolkingsaangroei
blijkt spontaan te stabiliseren) en ofschoon hij veel kritiek oogstte
vanwege zijn immorele principes (van onder meer de geëngageerde
schrijver Charles Dickens), kreeg hij heel wat aanhangers en dan
vooral bij de onnadenkende welgestelde burgerij die vreesde dat een
toename van het aantal armen haar nadeel zou berokkenen terwijl het,
geheel andersom, uitgerekend de (loon)slavernij is die de exuberante
levensstandaard van de bezittende klasse garandeert.
Tal
van plannen werden sindsdien alom door leden van een egoïstische
economische toplaag gesmeed om een liefst zo onzichtbaar mogelijke
genocide te plegen op het arme volk. Los van de maatregelen die
vandaag ingang hebben gevonden, zoals de ter beschikking stelling van
voorbehoedsmiddelen, abortus en euthanasie, werden in de afgelopen
eeuwen meermaals veel ingrijpender plannen op touw gezet en ook
uitgevoerd met het oog op het uitdunnen van de mensenmassa, waarbij
dan uiteraard de armen werden geviseerd, wat overigens geheel
tegendoelmatig is omdat het overbevolkingsprobleem, als het er al zou
zijn, een kwestie is van ecologische voetafdruk terwijl de voetafdruk
van de armen vaak duizend keer kleiner is dan die van de rijken.
Veruit
de bekendste geplande massamoord heeft zich voltrokken onder het
regime van de nazi's in het Duitsland van de jaren 1933-1945 onder de
waanzinnige Adolf Hitler die zich tot doel stelde om de 'rotte
appels' uit de mand te verwijderen (de joden, de roma-zigeuners, de
homo's, de zwak- en krankzinnigen, de 'on-Duitse' kunstenaars en
intellectuelen, de minderwaardige rassen...) en een superras te
kweken dat dan de wereld zou overheersen. Maar daarnaast werden nog
talloze gelijkaardige plannen bekokstoofd en ook uitgewerkt: geplande
oorlogen - genociden - en dan vooral in derdewereldlanden ook de
beruchte infertilisatieprogramma's.
Een
opsomming van de vele immorele ingrepen waarbij de mens god speelt
(althans wat betreft zijn vermogen om ongestraft medemensen om te
brengen), ligt niet in de bedoeling van deze artikelenreeks: daarvoor
verwijzen wij naar het reeds geciteerde werk van Guy van den Berghe.
Wel stellen wij ons de vraag wat de meest voor de hand liggende
oorzaak mag zijn van de huidige 'pandemie'. En zoals reeds hoger
aangestipt, valt er wel wat te zeggen voor de these dat hier wellicht
helemaal geen sprake is van een biologische oorlog maar veeleer van
een economische oorlog maar dan wel een bijzonder sluwe oorlog,
spitsvondiger nog dan deze die wij kennen als de klimaatoorlog.
Over
de klimaatoorlog, die ook in China zijn oorsprong vond, moet gezegd
worden dat hij bedoeld was om de industriële productiviteit in het
Westen stokken in de wielen te steken - een opzet welke grandioos
mislukte nadat de Amerikaanse Al Gore de wereld rondreisde om te
bepleiten dat de boosdoener moest gezocht worden in de uitstoot van
CO.2 en derhalve in landen zoals China. Maar de Chinezen sloegen
kennelijk terug en hoe vernuftig hebben ze dat gedaan! Gebruik makend
van het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer, wisten zij een
gewone griep uit te vergroten tot een ware pestepidemie die in geen
tijd de ganse wereld hypnotiseerde en verlamde. Hypnotiseerde: onze
eigen viroloog Marc Van Ranst vertelt ons dat het aantal slachtoffers
van het coronavirus gelijke tred houdt met het aantal doden gemaakt
door een normale seizoensgriep. Echter, de zieken liggen dit keer
niet in hun bed, waar zij gebeurlijk ook overlijden als zij
hoogbejaard zijn, maar zij worden allen naar klinieken gebracht om
daar de bedden te bezetten en te functioneren als bij een dagelijks
dodental op te tellen entiteiten. Omdat bepaalde sectoren binnen de
gezondheidszorg daar uiteindelijk heel wel bij varen (en wij doelen hier allerminst op de heldhaftige verpleging!), bestaat er
weinig weerstand tegen deze tenslotte bijzonder misleidende gang van
zaken: waar een zieke met griep in vroegere jaren enkele of zelfs
geen enkel doktersbezoek kostte, brengt hij in de huidige aanpak
fortuinen in het laatje van het medisch bedrijf. Hebt u er enig idee
van, waarde lezer, wat een ziekenhuisbed per dag kost? Welnu,
ofschoon de gezondheidssector beter weet, blijft omwille van deze
opportuniteit de kritiek op deze aanpak achterwege, zodat de list van
China om de westerse economie te verlammen en er uiteindelijk geheel
onderuit te halen, met veel brio lijkt te zullen slagen. En de
massapsychose doet de rest.
(J.B.,
5 april 2020)
04-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 27): De derde contaminatievorm
De
nieuwe pest (vervolg 27):
De
derde contaminatievorm
Van
contaminatie of besmetting is sprake waar een microbe in een levend
wezen is binnengedrongen om zich daar te vermenigvuldigen. Mensen
kunnen besmet worden met fysieke ziekteverwekkers maar ook
psycho-sociale ziekten kunnen ons contamineren. In dat laatste geval
betreft het bijvoorbeeld een contaminatie met angst, een overigens
zeer gevreesde en soms dodelijke ziekteverwekker, waarvan de drager
geen microbe is maar wel een meme: een idee of een ideologie. Memen
bestaan analoog met genen: de laatsten geven informatie door via het
DNA, de eersten via de cultuur. Zoals contaminatie met een microbe
gebeurt via fysiek contact, zo gebeurt contaminatie met een ideologie
via psychisch contact maar omdat het weliswaar psychische karakter
van woorden vaak gepaard gaat met het fysieke spreken, lopen de beide
vormen van contaminatie dikwijls door elkaar zodat men eigenlijk kan
stellen dat de contaminatie met ideologieën en deze met microben
dikwijls hand in hand gaan en bij uitstek is dat het geval in de
negatieve zin, namelijk waar wij weten dat bijvoorbeeld religieuze
overtuigingen, regels en gebruiken ingegeven werden uit hygiënische
overwegingen. Of dit laatste 'voordeel' van in dit geval een religie
de nadelen ervan overtreft, valt nog te bezien want vaak zijn
religies duizenden jaren oud en hebben zij betrekking op gebruiken en
omstandigheden die niet langer bestaan terwijl de ziekmakende werking
van angst - die vooral wordt veroorzaakt door godsdiensten - een niet
gering probleem is.
Angst
is niet alleen psychisch: het is een toestand met lichamelijke
symptomen, een toestand die ziekmakend en zelfs letaal kan zijn.
Angst verraadt zich in iemands gelaatsuitdrukking maar ook in zijn
gedrag en in zijn opvattingen. Angst heeft een verregaande weerslag
op de lichamelijke gesteldheid: de polsfrequentie stijgt, evenals de
bloeddruk en de productie van adrenaline. De 'bedoeling' is dat men
zich fysiek voorbereidt op een lichamelijke activiteit, hetzij de
aanval hetzij de vlucht. Gaat het echter om verschrikkingen waarvoor
men niet op de vlucht kan gaan, zoals de dreiging van het hellevuur,
dan richt de opstand van het lichaam zich tegen zichzelf en wordt de
betrokkene ziek: herhaalde hartkloppingen en verhoogde bloeddruk of
algemene stress veroorzaken een hartaanval of allerlei systemische
ziekten waaraan de betrokkenen dikwijls voortijdig sterft. Nu is het
de bedoeling van een godsdienst dat zij via de angst het gedrag van
mensen kan sturen, dat zij het brein van de gelovige bezet en zijn
wil overneemt, zodat de gecontamineerde niet langer vrij is maar
slaafs doet wat de godsdienstregels hem opdragen op straffe van
bijvoorbeeld de eeuwige verdoemenis in de hel. En waar hebben wij dit
nog gehoord? Inderdaad: godsdiensten veroorzaken in het menselijk
brein wat virussen doen in het celbrein: "net
zoals vliegtuigkapers die het stuur in de cockpit overnemen,
schakelen virussen het celbrein van de gastheercel uit en vervangen
het door hun eigen commando (RNA/DNA) en zo zijn onze geïnfecteerde
cellen in feite niet langer de onze." (1)
En de analogie gaat nog verder: net zoals een virus dat eigen
voortplantingsorganen mist en dat daarom de voortplantingsorganen
moet gebruiken van de cel waarop het parasiteert, zo ook planten de
priesters zich niet voort - zij zijn hier te lande overigens allemaal
van het mannelijk geslacht - maar gebruiken zij de voortplanting van
hen op wie de betrokken godsdienst parasiteert. Net zoals een
epidemie of een pandemie "een
bijwerking is van de virale ijver tot zelfbehoud en net zoals voor
een virus mensen gewoon levensmiddelen zijn (zoals het vee dat is
voor mensen)"
(1), zo ook is een godsdienst een instrument tot zelfbehoud van een
welbepaalde sociale klasse, namelijk de zogenaamde priesters.
Zoals
gezegd zijn de voertuigen van de angst die evengoed ziek kan maken
als microben, bepaalde memen of ideeën, opvattingen, gedragsregels
welke gesanctioneerd worden in het hiernamaals of reeds in het heden
- meer bepaald door sociale uitsluiting van de 'zondaars' - en daarom
zijn de voertuigen van die angst in feite dreigementen: religies zijn
in wezen (angstaanjagende) dreigementen, het zijn verhalen die van
mensen, als zij die geloven, een gewenst gedrag afpersen, zoals
bijvoorbeeld het storten van geld op de rekening van de
schatbewaarder van de betrokken godsdienst. Waar mensen en culturen
naïef of primitief zijn of wegens armoede en kans op chantage
gevoelig zijn voor afpersing, zoals dat het geval was in ons eigen
verleden, gebeurde zulks vrij letterlijk met bij voorbeeld het
handeltje van de aflaten dat immers neerkomt op de dreiging: "Als
gij ons geen geld geeft, zult gij branden in de hel", wat
gelijkt op de gekende bedreiging: "Uw geld of uw leven!"
Worden de culturen verfijnder en de mensen verstandiger, dan
verdwijnt de godsdienst allerminst: zij volgt de trend en
transformeert tot meer gesofisticeerde vormen van bedreiging en
afpersing. Zij verfijnt haar theologie en past deze aan de nieuwe
wetenschappelijke en ethische inzichten aan en zij probeert al te
aperte inconsistenties binnen het geloof en de geloofsartikelen weg
te werken. Als Jahweh op een gegeven ogenblik via een engel aan
Abraham die op het punt staat zijn zoon Isaak te offeren, zegt dat
dit voortaan niet meer nodig is en dat god vrede zal nemen met een
offerdier, gaat het om een aanpassing aan de menselijke overtuiging
dat een jaloerse god die ten bewijze van de vroomheid van zijn
gelovigen eist dat zij voor Hem hun eerstgeboren zoon slachten,
ongeloofwaardig is geworden. Maar uiteraard verraadt de aanpassing
tegelijk dat de aanbeden godheid een product is van de menselijke
geest in plaats van andersom.
En
hier zijn we beland bij een gloednieuw verschijnsel. Waar het virus
aanvankelijk een natuurlijke ziekteverwekker is - een eerste vorm van
contaminatie - en de godsdienst geheel van menselijke makelij - een
tweede vorm van contaminatie - geeft de hedendaagse kennis ons
vandaag de mogelijkheid tot een derde contaminatievorm: virussen
kunnen worden gemaakt zoals men ooit godsdiensten heeft gemaakt. En
dit machtsmiddel geeft aan de uitvinder ervan wel het enorme voordeel
dat geen van de gecontamineerden nog in staat zal zijn om de
indringer af te weren. Wie te maken krijgen met de meme van een
godsdienst, zijn alsnog in staat om de angst of de psycho-sociale
dreiging die ervan uitgaat, te verwerpen maar wie met een virus
gecontamineerd worden, verliezen compleet de troef van hun vrije. En
de vraag of het dan mogelijk is dat het mensdom heden te maken heeft
met een nieuwe priesterklasse die zich van het beschreven
oppermachtige instrument zou bedienen, kan helaas niet langer
terzijde worden geschoven als een loutere samenzweringstheorie:
daarvoor hebben onverbloemde uitspraken van een steeds tallozer
wordende club van vooraanstaande en machtige geleerden en politici in
het recente verleden gezorgd met als koprijder sir David Attenborough
met zijn alom getolereerde "Let them starve!" Over de
gruwelijke ontsporingen ter zake in het recente verleden moet nog een
woordje worden gezegd. (2)
(2)
Zie o.m.: Gie
van den Berghe, De
mens voorbij. Over vooruitgang en maakbaarheid. 1650-2050,
Meulenhof/Manteau
2009. Een PDF van het boek is voorhanden op het internet - zie:
http://www.serendib.be/boeken/De-mens-voorbij.htm
03-04-2020
De nieuwe pest (vervolg 26): De eindtijd
De
nieuwe pest (vervolg 26):
De
eindtijd
Heuse
psychiaters worden toegevoegd aan het panel van experten dat
verondersteld wordt om het volk te guideren doorheen de duisternissen
van de lockdown welke in een mum van tijd de wereld omgeturnd heeft
tot een plek waarvan men kennelijk nog steeds niet in staat is in te
zien dat zij niets minder is dan de hel, jawel: het Gehenna, de
onderwereld of het schimmenrijk welke de hedendaagse theologen
kenschetsen als die plek waarin men definitief van alle anderen
gescheiden is.
De
kat komt echter op de koord waar wij ontdekken moeten dat die
psychiaters er worden bij te pas gebracht om ons op te zadelen met de
valse hoop dat die isolatie welke leidt tot claustrofobie, depressie,
psychose en tal van andere en nog veel gruwelijker geestesziekten,
niet
definitief is; alleen zou niemand weten wanneer het einde van de
tunnel dan in zicht zal komen.
Ofschoon
vermaard, soms wereldwijd, vergeten deze zielenknijpers - wellicht
omdat zij nu eenmaal handlangers zijn van het allerminst onschuldige
establishment - om van deze uitnemende gelegenheid gebruik te maken
om het volk erop te wijzen dat de tijdelijke lockdown - die vandaag
overigens voor iederéén moet gelden zodat men zich met zijn
gevangenschap dan toch niet echt zo eenzaam weten kan - voor sommige
groepen van mensen wél definitief het lijf van vlees en bloed
herleidt tot ijle schim. En die dood die men springlevend ondergaan
moet, wordt dan helemaal niet veroorzaakt door de domme dreiging van
een nare virusziekte tegen welke men bezwaarlijk verzet aantekenen
kan, maar - wat dit euvel veel erger en meteen misdadig maakt: deze
heuse moord wordt gewis gepleegd door mensen die er bewust voor
kiezen om die kwade streek met anderen uit te halen en wel met mensen
op de leeftijd dat zij nog weerloos kind zijn en waarvan de vorming
aan hen werd toevertrouwd: het zijn bij uitstek de beleidsvoerders
van de zogenaamde religies die bijvoorbeeld aan de homo's onder hun
biechtelingen diets maken dat zij hun tegennatuurlijke neiging maar
beter voor zichzelf kunnen houden als het eeuwig leven hen lief is en
als zij niet zoals de door Dante beschreven sodemieters eindeloos
willen rennen over hete kolen en onder een regen van vuur.
En
daar gaat ze dan op slot, de kast: de sleutel wordt uit het slot
getrokken en in het diepste van de zee gegooid, dat koud en donker
gapend reusachtig graf waarover eeuwenlang de zeilschepen geladen met
miljoenen negerslaven voeren. Mensen - kinderen nog - kisten: dat is
wat bij uitstek katholieken doen en wel in samenspraak - zij het in
den duik- met extreemrechtse politici waar ze die ook maar vinden
kunnen en die er dan voor zorgen dat dezen voor wie de hel in het
hiernamaals dreigt, alvast ook al hier op aarde geen schijn van kans
maken om aan de bak te komen, als zij al niet verhangen worden, als
zij al niet middels karaktermoord voorgoed worden ge-excommuniceerd:
het stigma van pervert krijgen zij in het vel gebrand, uitgesloten
worden zij van werk en van alle andere verdere deelname aan het
maatschappelijke en sociale leven. Alleen van diegenen die zich laten
ketenen in ommuurde kloosters, kerken en spelonken waar zij eeuwig
murmelend rondwaren onder donkere kappen, de dwalende blik gericht
naar de aarde totdat die hen opslorpen zal - alleen van hen wordt het
lijf gespaard maar dan in ruil voor levenslange medewerking aan de
satanische praktijken waarvan zijzelf het weerloze slachtoffer
moesten worden - men leze de illustratie Sodoma
van
Frédéric Martel.
Experten-psychiaters
vergeten ons erop te wijzen dat wij misschien enig soelaas zouden
kunnen vinden voor onze lockdown-pijntjes door eens te gaan peilen
bij de miljoenen vluchtelingen die wij vandaag vervloeken daar de
concentratiekampen waar zij met vrouw en kinderen door het over
mensenrechten palaverende werelddeel in opgesloten werden, onze
vakantieoorden bezetten.
Maar
kijk: de hemel zelf komt de weerlozen in de zichtbare én onzichtbare
concentratiekampen ter hulp en keert de gang van zaken binnenste
buiten: de eersten worden nu gewis de laatsten. Overal zijn straten
en pleinen leeggelopen, alle mensen zitten gevangen in hun eigen hel,
alleen wie geen dak hebben, lopen nu vrij rond, en de Zaligsprekingen
uit Mattheüs (5:1-11) weerklinken vanuit de vier windstreken van de
aarde zoals het luide geschal van bazuinen.
(J.B.,
3 april 2020)
31-03-2020
Waar is Ai Fen??
Waar
is Ai
Fen? (°)
De
Chinese dokter Ai Fen is directeur van de spoeddienst van het
Centrale Ziekenhuis van Wuhan en zij was de eerste arts die de
epidemie van het coronavirus openbaar maakte nadat zij er op 17
december 2019 mee te maken kreeg bij een patiënt van haar. Op 27
december kreeg zij een tweede patiënt met corona die geen enkel
contact had gehad met de beruchte markt waar het virus zogezegd
vandaan kwam. Ze sloeg alarm maar de autoriteiten ontkenden het
probleem. Ze gaf er een interview over in een Chinees
tijdschriftnummer van 10 maart 2020 dat 3 uur na het verschijnen door
de autoriteiten uit de markt werd gehaald en vernietigd maar
gecodeerd op het internet bewaard bleef. Over dokter Ai Fen werd
niets meer vernomen. (*) De advocaat en publicist Chen Qiushi
onderging hetzelfde lot. (**) Dokter Li Wenliang die eveneens waarschuwde voor een virus gelijkaardig aan het gevreesde SARS-virus, stierf aan corona op 7 februari 2020. (***)
De nieuwe pest (vervolg 24): Het schijngevecht met de dood
De
nieuwe pest (vervolg 24):
Het
schijngevecht met de dood
Het
probleem van de pandemie gaat gepaard met een paradox die het begrip
daarvan lelijk parten speelt. De pandemie ontleent haar ernst
namelijk aan de combinatie van twee incommensurabele entiteiten:
enerzijds is er de ernst van de realiteit van de dood en anderzijds
is er de ernst inzake de grote hoeveelheid mensen die erdoor
getroffen worden en die twee gegevens zijn onvergelijkbaar omdat ze
zich elk in een andere wereld bevinden.
Spreekt
men over de 'objectieve' wereld van de bijna acht miljard mensen, dan
heeft men daarin te maken met slechts een schaduw van de dood: de
dood treedt er slechts op als de man met de zeis die tekeer gaat in
de massa en die een aantal mensen wegmaait; de dood lijkt minder erg
als de mensen oud worden, niet door ziekte omkomen of niet massaal
sneuvelen en hij lijkt erger als de pest uitbreekt en de mensen
vallen gelijk vliegen. Spreekt men daarentegen over de reële en
derhalve de subjectieve ervaring van de dood, dan is de wereld waarin
de stervenden geteld worden heel ver af want dan gaat het over de
fataliteit van de eindigheid als zodanig en zijn in dat verband de
manieren waarop men sterft of het tempo waarin mensen sneuvelen van
secundaire betekenis.
Omdat
men de twee genoemde werelden nooit op een geheel relevante manier
onderling in verband kan brengen, vergist men zich ook in het denken
over het probleem van (in dit geval) de pandemie. In Das
Problem des Todes in der Philosophie
schrijft Georg Scherer: "In
de dood wordt duidelijk dat elkeen zijn eigen leven moet leven omdat
elkeen zijn eigen dood alleen voor zichzelf moet sterven."
(1)
Scherer
spreekt over de eenzaamheid van het sterven en op dat punt komt ook
in de huidige pandemie de aangehaalde paradox aan het licht: het
wezenlijke van de dood en de sterfelijkheid als zodanig heeft in
feite niets te maken met de verschrikking van de massale sterfte die
een pandemie meebrengt en die betrekking heeft op demografische
aangelegenheden. Het begin van de pandemie laat het uitschijnen alsof
de dood pas dan zijn intrede doet en het einde van de pandemie geeft
ons de valse indruk dat op dat ogenblik de dood overwonnen wordt. Als
de virologen bij de dagelijkse tellingen van het aantal sterfgevallen
bijna triomfantelijk uitroepen dat zij het virus bij het nekvel
hebben, lijkt het wel alsof zij zeggen dat zij de dood zelf een hak
hebben gezet maar uiteraard is dat in de verste verte niet het geval
en dat zal ook nooit het geval zijn: iedereen die geboren wordt, zal
ooit moeten sterven en aan die tragiek zal nooit een einde komen.
Op
het toneel van de mensenwereld doet zich een gevecht voor dat zich
lijkt te presenteren als een gevecht dat het leven zelf voert met de
dood en al te graag gelooft men dat dit het geval is omdat aldus de
illusie wordt gevoed dat het leven in staat zou zijn de dood te
overwinnen. Het gevecht dat gevoerd wordt is niet dat tussen leven en
dood en zelfs niet dat tussen twee levensvormen - de mens en een
virus. In het onderhavige gevecht probeert de mens alleen maar om één
van zijn ontelbare doodsoorzaken af te wenden. Slaagt hij daarin, dan
kan hij weliswaar (voor korte tijd) het gevoel hebben de dood zelf
overwonnen te hebben maar niets is minder waar: andere doodsoorzaken
staan aan te schuiven, ja, zij drummen elkaar weg zoals erfgenamen
dat doen of opvolgers van machthebbers, hiermede eer brengend aan het
bekende gezegde: "De ene zijn dood is de ander zijn brood".
(J.B.,
29 maart 2020)
Verwijzingen:
(1)
Georg Scherer, Das
Problem des Todes in der Philosophie,
Wissenschaftliches Buchgesellschaft, Darmstadt 1988 (1979), pag. 18.
De oorspronkelijke tekst luidt: "In
Tode wird deutlich, dasz jeder sein eigenes Leben zu leben hat, weil
jeder seinem Tod allein und für sich sterben musz."
27-03-2020
De nieuwe pest (vervolg 23): Een relativering van de ellende
De
nieuwe pest (vervolg 23):
Een
relativering van de ellende
In
het tiende deel van zijn Gesprekken
over de natuurlijke godsdienst schrijft
de Schotse filosoof David Hume (1711-1776) op zeker ogenblik het volgende:
"Indien
plotseling een vreemdeling in deze wereld zou terechtkomen, en hij
zou mij vragen naar een voorbeeld van het kwaad, dan zou ik hem een
kliniek vol zieken tonen, een gevangenis vol misdadigers en
schuldenaren, een slagveld overdekt met lijken, een vloot die vergaat
op zee of een land dat gebukt gaat onder tirannie, honger of de pest.
Zou hij mij dan ook vragen hem de prettige kant van het leven te
tonen en hem een idee te geven van het plezier van de wereld,
waarheen zou ik hem dan moeten brengen? Naar een bal? Naar een opera?
Naar het hof? En het ware helemaal niet onredelijk indien hij dan zou
denken dat ik hem alleen maar een andere vorm van leed en verdriet
liet zien." (1)
(J.B.,
27 maart 2020)
Verwijzingen:
(1)
Dit is een eigen vrije vertaling. De oorspronkelijke tekst luidt: "If
an alien suddenly arrived in this world, I would show him,
as a specimen of its ills, a hospital full of diseases, a prison
crowded with criminals and debtors, a field of battle with corpses
all over it, a fleet of ships sinking in the ocean, a nation
suffering under tyranny, famine, or plague. To turn the cheerful side
of life to him and give him a notion of its pleasures, where should I
take him? to a ball, to an opera, to court? He might reasonably think
that I was only showing him other kinds of distress and sorrow."
(David
Hume, Dialogues
concerning Natural Religion,
part 10, fragment).
De nieuwe pest (vervolg 22): Een interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep - deel 5
De
nieuwe pest (vervolg 22):
Een
interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep -
deel 5
OVT:
En wij vernemen zopas via het vrt-radionieuws van 12 uur dat een kat
werd gedetecteerd met corona. Het zou gaan om een alleenstaand geval,
zo zegt men, maar er werd wellicht nog maar één kat getest... Hebben de katten
het zoals de mensen? Misschien kan men er een opportuniteit van maken
en nu bijvoorbeeld alle katten gaan inenten met het virus zelf om
groepsimmuniteit te kweken want daaraan is er een tekort ingevolge
het tekort aan kinderen. Zei men niet dat men om die reden de
scholen niet had mogen sluiten? Men heeft er alvast een
niet-menselijk proefkonijn bij. Of zit de oude Van Togenbirger er nu
héél ver naast?
(J.B., 27 maart 2020)
26-03-2020
De nieuwe pest (vervolg 21): Een interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep - deel 4
De
nieuwe pest (vervolg 21):
Een
interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep -
deel 4
OVT:
En dan is er vandaag nog een belangrijke verschuiving welke meespeelt
in dit hele theater: god is dood!
-
Wat bedoelt u daarmee?
OVT:
God is dood en de nieuwe god is de mens, die nu voor zichzelf
verantwoordelijkheid opneemt: de Verlichting!
-
Wat verwijt u dan aan de Verlichting? U kunt toch niet menen dat het
er ten tijde van de alleenheerschappij van de kerk beter aan toe
ging? Toentertijd had men gewis en zeker de mens beschuldigd inzake
die rampspoed en de navenante boete had wellicht bestaan in het
opdragen van missen voor beterschap tegen betaling of veel erger
nog...
OVT:
Wat dat betreft hebt u volkomen gelijk. Ik bedoel slechts te zeggen
dat ook de Verlichting ontspoord is, precies zoals het Christendom
ontspoorde toen men geloofde het te kunnen institutionaliseren met de
katholieke kerk. De kerk is mijns inziens een perversie van het
christendom en wel in de zin waarin de grote Russische romanschrijver
Fjodor Dostojevski dat heel gevat uitlegt in de beroemde vertelling
over de grootinquisiteur van Sevilla. (1) Op analoge wijze is ook de
Verlichting vaker ontspoord en bij uitstek het nazisme met zijn
gruwelijke uitroeiingskampen is daar een schrijnend voorbeeld van.
-
In welke zin dan wel?
OVT:
In twee woorden: de monnik Gregor Mendel ontdekte in 1866
erfelijkheidswetten welke konden worden toegepast voor de veredeling
van een ras, in dat geval ging het om erwten. Rond de eeuwwisseling
raakte zijn werk bekend en dan gingen geesten die zichzelf verlicht
achtten de idee uitbreiden naar de mens toe, zij wilden nu ook aan de
mens gaan sleutelen, ja, het leek hun plicht om dat te doen, nu god
dood was en de mens alleen nog op zichzelf kon rekenen.
-
Is het dan niet terecht dat de mens verantwoordelijkheid opneemt voor
zichzelf? Men kan toch niet beweren dat bijvoorbeeld de geneeskunde
een kwaad is?
OVT:
Uiteraard niet maar bij tijden is de zaak ontspoord. Professor Gie
van den Berghe schreef een lijvig boek over vooruitgang en
maakbaarheid. Een kritisch geschrift, onder meer over eugenetica en
zijn aberraties, de moeite van het lezen meer dan waard. (2)
-
De mens als proefkonijn?
OVT:
Onvermijdelijk! Wat anders rest ons nog als wij definitief zijn
afgestapt van de naïeve gedachte dat er zoiets bestaat als de 'wijze
natuur', de 'apotheek van god' of het 'recht van de sterkste'?
-
De Gaia-hypothese spreekt u niet aan?
OVT:
Moeder
Aarde als levend organisme is een leuk idee en er zit vast veel
waarheid in dat verhaal maar de hypothese houdt niet in dat de mens
nu zijn verstand op nul moet zetten want dat zou betekenen dat men
ervan uitgaat dat de zogenaamde geest tegennatuurlijk was. Wij mogen,
of beter: wij moeten aan geneeskunde doen, wij moeten onderzoeken hoe
ziekteverwekkers bestreden kunnen worden maar wie kan u verzekeren
dat het nooit zal gebeuren dat een kapper gek wordt en zijn scheermes
gebruikt om een klant de hals over te snijden? Er doen zich nu
eenmaal oorlogstoestanden voor en dat speelt ook in de wetenschappen:
instrumenten die bedoeld zijn om mensen te helpen kunnen ook als
moordwapen worden ingezet. Experimenten kunnen mislukken. Virussen
van menselijke makelij kunnen net zoals wilde dieren uit het circus
ontsnappen als een oppasser per ongeluk het hek van de kooi vergeet
te sluiten. ISIS
kan een viroloog gijzelen of de portier van een labo. Gisteren nog
vertelde iemand op CNN
dat sommige onderzoekers uit Hong Kong beweren dat het nieuwe
coronavirus van menselijke makelij is. Er zijn ontelbare
complottheorieën maar ook de geschiedenis van de geneeskunde stemt
dikwijls tot nadenken: reeds een halve eeuw geleden schreef de
Zwitsers-Amerikaanse filosoof Ivan Illich een lijvig werk over de
ziekmakende
werking
van de geneeskunde
en
het eerste hoofdstuk heet heel toepasselijk De
epidemie van de moderne geneeskunde.
Dat hoofdstuk telt vier paragrafen: Het
nut van de artsen - een illusie, Nutteloze medische behandelingen,
Kwalen veroorzaakt door artsen en
Weerloze
patiënten.
De titels van de volgende hoofdstukken klinken zo mogelijk nog
hallucinanter. (3) Ik zei het al: ook de zorgsector ontsnapt niet aan
de middel-doelomkering van onze kapitalistische economie.
-
Wat moeten we dan uit de hele historie besluiten?
OVT:
Niet
zo haastig, mijn beste: ze is nog aan de gang!
(2)
Gie van den Berghe, De
mens voorbij. Over vooruitgang en maakbaarheid. 1650-2050,
Meulenhof/Manteau
2009. Een PDF van het boek is voorhanden op het internet - zie:
http://www.serendib.be/boeken/De-mens-voorbij.htm
De nieuwe pest (vervolg 20): Een interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep - deel 3
De
nieuwe pest (vervolg 20):
Een
interview met Omsk Van Togenbirger De Waelekens over de coronagriep -
deel 3
OVT:
Selectieve intolerantie hangt nauw samen met het scheppen van valse
werkelijkheidsbeelden in functie van het plegen van onrecht.
-
Verklaar u nader.
OVT:
Wel, in wat andere bewoordingen: door middel van selectieve
verontwaardiging wordt een kwaad of een onrecht in de verf gezet en
dat heeft tot gevolg dat een ander kwaad of onrecht bijna kritiekloos
verdonkeremaand kan worden: het is een afleidingsmaneuver, ook vaak
gebruikt door politici, die als zij het niet meer kunnen beredderen,
een gat in de lucht springen als zich een of andere ramp voordoet.
Vandaag heeft men alle aandacht op een griep gericht en het zou bijna
hypocriet zijn om niet te erkennen dat onze regeringsleiders het
eigenlijk wel mooi meegenomen vinden dat de bestaande staatsschuld
die iedereen al torenhoog achtte, nu in het niets verdwijnt
vergeleken bij de schuldenberg die oprijst ingevolge een crisis die
ingezet werd schijnbaar buiten alle menselijke verantwoordelijkheid
om.
-
En dat is onrecht?
OVT:
Neen, men kan hiervan niemand de schuld geven: de politici die
verantwoordelijk waren voor de opgelopen staatsschuld hebben
omzeggens 'geluk', ziet u, maar het is een vreemd soort van geluk,
het is 'chance', zoals de Fransen zeggen: het gaat om het voordeel
dat sommigen ondervinden ingevolge het ongeluk van anderen en daaraan
is uiteraard niemand schuldig. Wij zeggen toch ook niet dat het geluk
van begrafenisondernemers te danken is aan het ongeluk dat alle
mensen delen? Of dat dokters hun geluk te danken hebben aan het feit
dat mensen ziek kunnen worden? Weliswaar zouden begrafenisondernemers
en artsen honger lijden zonder doden en zieken maar dat maakt nog
niet dat zij verantwoordelijk zijn voor onze kwetsbaarheid en
sterfelijkheid. Maar louter theoretisch gezien bestaat er uiteraard
wel een kans dat bijvoorbeeld begrafenisondernemers mensen zouden
gaan vermoorden om de kas te spijzen of dat dokters opzettelijk
mensen ziek zouden maken om daar dan rijk van te worden.
-
Maar dat is louter theorie?
OVT:
Indien wij ons een praktijk zouden indenken welke overeenstemt met
die theoretische mogelijkheid, dan zou het gaan om perversie.
-
En mensen zijn niet pervers?
OVT:
Dat is een bijzonder moeilijk te beantwoorden vraag. Perversiteit, en
dan speciaal de zeer misdadige perversiteit die de moord is, bestaat
gelukkig bij een kleine minderheid van de mensen, het is niet iets
algemeen, laat staan iets vanzelfsprekend. Maar tegelijk laten de
feiten ons zien dat er zoiets bestaat als geïnstitutionaliseerde
perversie.
-
Geïnstitutionaliseerde perversie?!
OVT:
In vele vormen! De andere kant opkijken, bijvoorbeeld, kan grote
gevolgen hebben, denk maar aan wat bijna alle getuigen van de
concentratiekampen ten tijde van de nazi's deden, de paus incluis:
"Wir haben es nicht gewuszt", zo bleven zij achteraf
beweren, terwijl intussen werd aangetoond dat quasi iedereen het
wist. Of: mensen foppen, mensen voor de gek houden. Het lijkt
plezierig en plaaggeesten krijgen dikwijls een grote aanhang van
mensen die opgaan in leedvermaak en die daarom zwijgen als het dan
misloopt, maar wij kennen intussen de gevolgen van pesten. En wat
gezegd van dokters die hun patiënten uren laten wachten in een
volle, onverluchte wachtzaal waarin allerlei zieken samenzitten, ze
hoesten en kuchen, ze besmetten elkaar met virussen en bacteriën,
terwijl het toch de artsen zijn die hun inkomen danken aan al die
kwalen? Men kan uiteraard niet zeggen dat zij dit opzettelijk laten
gebeuren maar moeten zij dan geen maatregelen nemen om dan toch
zoveel mogelijk te verhinderen dat hun wachtzaal een oord van
besmetting wordt? Waar ligt de grens? Als een fietsenmaker een stuk ofwel moet repareren ofwel moet vervangen en hij twijfelt over het risico, hij weegt de voor- en
nadelen van de keuze onderling af: speelt dan het voordeel van
zijn persoonlijke winst bij de zaak ook mee? Nu, dit is niet aan de
orde omdat die mensen sowieso al met overwerk kampen, maar wat gezegd
van een fabrikant die gebreken inbouwt in uw
fiets zodat gij binnen de kortste keren naar zijn winkel terug moet
keren met nieuwe problemen? Ik heb gehoord dat vandaag vrijwel alle
apparatuur zodanig gefabriceerd wordt dat zij kort na de
garantietermijn zal versleten zijn. En hier gaat het dan toch over de
perversie waarover wij het hadden? Zij blijkt dus helemaal geen
uitzonderingstoestand zoals we eerst geneigd waren om aan te nemen:
zij is algemeen! Zij is eigen aan een economie die vooral op winst
jaagt en geen enkele sector ontsnapt eraan want alles hangt onderling
samen. Jawel: geïnstitutionaliseerde perversie! Mijn buurman
bijvoorbeeld werkt in de farmacie, hij heeft in zijn voortuin een
Jaguar staan, ik bedoel het automerk, hij is een beste kerel en zeker
geen dief, zo complex is het wel allemaal geworden. Maar nu stel ik u
de vraag: zoudt gij het pervers vinden om te gaan veronderstellen dat
middenin een op maximale winst gerichte economie, de
gezondheidssector geen uitzondering was? En dat ook die sector,
jawel, onvermijdelijk in de klappen deelt? Dat de
geïnstitutionaliseerde perversie ook daar gelijk een worm het goede
hout opvreet waaruit de geneeskunde in beginsel dan toch gesneden is?
Strijders voor eerlijke landbouw worden gecriminaliseerd terwijl aan het licht komt dat genetisch gemanipuleerde gewassen een gevaarlijk virus bevatten - zie:
