Wil je ons iets zeggen dat niet op deze blog moet verschijnen? Mail ons hier.
Mag iedereen het lezen, klik dan op op het gele 'Uw positieve/negatieve reactie hier' onderaan de tekst.
Evangelie: Lucas 13, 1-9 - 'Geduld met de onvruchtbare vijgenboom'
Pilatus, de landvoogd die tijdens het leven van Jezus het Romeinse gezag vertegenwoordigde, was een hardvochtig man. Hij deinsde ook niet terug voor gruweldaden. Zo lezen we in het evangelie dat hij tijdens een razzia onder de bevolking een aantal mensen liet vermoorden en hun bloed vermengde met dat van hun offerdieren. Daarmee was hij niet alleen bijzonder wreed, maar choqueerde hij ook het religieuze gevoel van de Joden.
Soms staat het evangelie op een lugubere manier heel dicht bij de realiteit van vandaag. Hoeveel wreedheden worden ook vandaag niet begaan door machthebbers die elke vorm van menselijkheid verloren lijken te zijn? Hoeveel onschuldige mensen hebben daaronder te lijden? Hoeveel levens zijn daardoor voorgoed verloren gegaan?
De wreedheid van Pilatus wordt in het evangelie gekoppeld aan een ongeval: de instorting van een toren, waarbij achttien mensen het leven verloren. En ook toen stelden mensen zich de vraag: waaraan hebben we dat verdiend? Wie is daar schuldig aan of toch minstens daarvoor verantwoordelijk? En in het geloof van toen: is het misschien een straf van God voor iets wat deze mensen of hun voorouders verkeerd hebben gedaan?
Aan die straf van God geloven wij waarschijnlijk niet meer, maar de vraag blijft. Waarom moeten sommige mensen zoveel lijden? Waarom sterven onschuldige kinderen in een oorlog of een ongeval? Waarom moeten mensen van de ene dag op de andere hun vaderland ontvluchten? Waarom moeten wij onze geliefden afgeven, soms na een gruwelijke ziekte of een lange lijdensweg? En waarom laat God zoveel lijden in de wereld toe? Waarom laat Hij dat gebeuren?
De vraag naar de zin van het lijden is van alle tijden. En ook Jezus had er indertijd soms een antwoord op, dat inging tegen de gangbare overtuiging van die tijd. Wie getroffen wordt door zo een ongeval, zei Hij, is niet meer schuldig of zondig dan alle anderen. Een ongeluk is geen straf van God, niet voor de betrokkenen en niet voor hun ouders of andere verwanten. God straft niet met wreedheden, met lijden en dood.
En zoals zo vaak probeert Jezus het duidelijk te maken met een gelijkenis. Hij kiest voor de gelijkenis van de onvruchtbare vijgenboom. Die vijgenboom brengt al drie jaar geen vruchten meer voort en de eigenaar wil hem omhakken. De boom brengt toch niets op en put de grond alleen maar uit. De eigenaar gelooft er duidelijk niet meer in.
Maar de wijngaardenier, die de boom al jaren verzorgt, heeft een andere mening. Hij vraagt: mag ik nog één keer proberen, de grond rond de boom omspitten en bemesten, en misschien draagt hij dan volgend jaar wel weer vruchten. Geef mij nog één jaar de kans en misschien lukt het dan uiteindelijk toch. De wijngaardenier gelooft er nog wel in.
Misschien geven wij soms iets te vlug de moed op, met het idee: er is toch niets meer aan te doen. Met die persoon is geen land meer te bezeilen, met hem zal het nooit lukken. Ik denk hier bijvoorbeeld terug aan hoe het eraan toe ging op scholen, vele jaren geleden, vooral dan de zogenaamde elite-scholen. Als een leerling minder goede resultaten behaalde, en zeker als zijn gedrag de spuigaten uitliep, werd hij van school gestuurd. Hij besmeurde de goede naam van de school en had een slechte invloed op andere leerlingen, zei men.
Maar het kwam er eigenlijk op neer: men geloofde niet meer in die jongen of dat meisje. En als een leerkracht soms toch een positieve invloed kon hebben op die leerling, was dat meestal omdat hij er wél in bleef geloven. En soms had dat resultaat, vaak tegen de mening van de meerderheid in.
Gelukkig is er wat dat betreft heel wat veranderd in de scholen vandaag. Maar het blijft zo dat mensen soms te snel worden weggestuurd of opgegeven, omdat men niet genoeg in hen gelooft. Dat gebeurt nog overal, in scholen, in bedrijven, in buurten, in sportclubs, enzovoort.
Wat geloof met mensen doet en met mensen kan bereiken, wordt bijvoorbeeld geïllustreerd in televisieprogrammas als De Kemping en Down the road. Als mensen voelen dat men in hen gelooft, groeien zij, krijgen zij vertrouwen, en blijken zij tot heel veel in staat.
De corona-pandemie heeft veel leed veroorzaakt, maar ook de zorg versterkt en mensen aangezet meer te zorgen voor elkaar. De oorlog in Oekraïne is afschuwelijk, maar heeft ook een vloed aan hulp en solidariteit teweeg gebracht.
Hoe schrijnend ook, mensen gaan niet bij de pakken zitten en geven de moed niet op. Omdat zij blijven geloven in elkaar.
Geloven in de vijgenboom, die al drie jaar geen vruchten voortbrengt. De grond omspitten en bemesten en de boom nog eens een kans geven. Geloven in mensen, hun omgeving misschien een beetje bewerken of verbeteren, op een nieuwe manier kansen geven en heel veel aanmoedigen. Soms is het leven hard, soms slaat heel veel tegen, maar geloven in elkaar kan wonderen doen.
Evangelie: Lucas 9, 28b-36 - 'Zijn gelaat veranderde van aanblik'
In de eerste lezing nodigt God Abraham uit om eens naar de hemel te kijken en de sterren te tellen. In een droom laat God aan Abraham zien hoe het verder zal gaan met zijn nakomelingen.
In het evangelie trekt Jezus met Petrus, Johannes en Jakobus een berg op om te bidden. Terwijl Hij aan het bidden is, zijn daar opeens Mozes en Elia, in een schitterende omgeving. Ze praten met Jezus over wat er binnenkort in Jeruzalem gaat gebeuren.
In feite gebeurt dit ook in een droom, want Petrus en de twee anderen zijn in slaap gevallen. In de droom die ze dromen zien ze hun Jezus stralend tussen die twee mannen die bij Hem stonden.
En Petrus, we weten hoe Petrus is, wil meteen van dat schitterende moment een eeuwigheid maken. Hij zegt enthousiast tegen Jezus: "Meester, goed dat wij hier zijn, laten we drie tenten bouwen, één voor U, één voor Mozes en één voor Elia". Terwijl hij nog aan het spreken is, komt er een wolk voor de zon, komt alles in de schaduw.
Ik kan vandaag niet anders dan denken aan die ene droom, van dominee Martin Luther King, op 28 augustus 1963: "Ik heb een droom dat het op een dag... vanzelfsprekend zal zijn dat alle mensen gelijk geschapen zijn... dat op een dag de zonen van voormalige slaven en die van de voormalige slavenhouders samen kunnen aanschuiven aan een tafel van broederschap. Ik heb een droom dat op een dag... mijn kinderen zullen leven in een land waar zij niet beoordeeld zullen worden op de kleur van hun huid, maar op de inhoud van hun karakter. Die droom heb ik vandaag".
En terwijl ik die woorden van Martin Luther King herhaal, hoor ik opnieuw de woorden uit de eerste lezing: "Kijk eens naar de hemel, Abraham, en tel de sterren als je dat kunt."
Daarbij denk ik aan de hemel boven Oekraïne. Een hemel met donkere wolken, die alles overschaduwen. Een hemel zonder sterren, met enkel luide knallen en explosies, waarvoor mensen alleen bang kunnen wegkruipen.
Martin Luther King moest zijn droom 5 jaar later bekopen met de dood.
Ook Jezus moest zijn droom, misschien maar 5 maanden later, bekopen met de dood aan het kruis.
Vraag is hoeveel mensen de droom van een agressieve macho wereld-mis-leider, nog geen 5 weken later, met hun leven zullen moeten bekopen.
Intussen staan of zitten wij hier, even verbouwereerd als die drie apostelvrienden van Jezus. Wat kunnen wij doen?
Drie tenten bouwen is even weinig zinvol als wat Petrus wou doen.
Mee gaan vechten is nog veel minder zinvol.
Maar lijdzaam afwachten nog het minst.
In deze vasten vraagt Broederlijk Delen onze steun voor Colombia. Een zelfde soort broederlijke steun betuigen aan het Consortium 12-12 voor Oekraïne, lijkt mij alvast een goed alternatief.
Aan het begin van deze viering zei ik: "telkens opnieuw laat God zich zien: aan Abraham in een droom, aan Jezus' leerlingen op de berg, waar Jezus in gebed is". In en met dat gebed kunnen we meer bereiken dan we wel denken.
Ook wij kunnen bidden. Daarbij telt niet de hoeveelheid maar wel de intensiteit van ons gebed.
Zullen we, als we straks het Onze Vader bidden of zingen, niet alleen denken aan 'ons' dagelijks brood, niet alleen aan 'onze' schulden, maar, nog meer dan anders bidden om verlossing van het kwade?
Een paar weken geleden, toen wij deze viering in elkaar staken, was er in Oekraïne nog geen vuiltje aan de lucht. Op z'n minst zagen wij dat vuiltje niet zitten. En plots is het conflict, dat er misschien al jaren bestond, geëscaleerd en uitgegroeid tot een echte oorlog. Een koude oorlog is voor onze ogen ontploft in een verschroeiende brandende strijd, die pijn doet aan het oog en aan het hart.
Wat is het probleem met Colombia? De Colombianen op het platteland willen in vrede leven en genieten van de opbrengst van hun grond. Maar ongeveer de helft van de landbouwgrond is in het bezit van rijke grondeigenaars. En die willen niet liever dan hun gronden aan transnationale bedrijven in concessie gegeven voor mijnbouw. Onder de groene heuvels zit namelijk goud.
Dan wordt moeilijk. Want die mijnbouw is enorm belastend voor mens en milieu. Het verontreinigt de bodem en het water, met nefaste gevolgen voor de lokale gemeenschappen. Hun omgeving wordt onleefbaar en hun rechten worden met de voeten getreden. Er bestaan nochtans gemeentelijke akkoorden die mijnbouw verbieden. Maar het mijnbouwbedrijf respecteert die niet en doet verder.
Ik weet niet welke van die twee oorlogen het meest schrijnend is, de oorlog tegen de honger in Colombia of de oorlog voor de macht in Oekraïne, die beiden een strijd zijn van een kleine David tegen een grote Goliath.
Ik weet wel dat er, bij gelijk welke oorlog, geen winnaars zijn, alleen verliezers.
Abraham kon zich enkel vasthouden aan die belofte voor de toekomst om weg te trekken uit slavernij en ballingschap. Jezus vraagt aan zijn leerlingen om het even los te laten, om terug af te dalen naar de dagdagelijkse realiteit.
Want met alleen dromen voor je ogen, zie je die realiteit misschien onvoldoende.
Een realiteit die conflicten en oorlogen inhoudt en ons meer dan ooit doet hunkeren naar vrede en ons aanzet tot solidariteit met alle mensen die door die oorlog worden getroffen. Een realiteit die ook klimaatveranderingen inhoudt en die ook bij ons zichtbaar en voelbaar wordt in overstromingen, branden en grondwaterschaarste.
Ook voor ons is het hoog tijd om te luisteren naar Moses en Elia, naar de wet en de profeten en om, zoals Jezus, ernaar te handelen.
Laten wij het met hen in gedachten even heel stil maken...
God van Abraham, God van Jezus, God van Martin Luther (en in betere momenten zelfs de God van Vladimir Poetin), maak Uw belofte van vrede waar met een plaats voor alle mensen die zoeken naar leven.
Doe ons groeien in bereidwilligheid en vastberadenheid om onze talenten in te zetten voor een wereld waarin recht gedaan wordt aan kwetsbaren, waarin water, voedsel, vrede en vrijheid is voor iedereen.
Evangelie: Lucas 4, 1-13 - 'Door de Geest naar de woestijn gevoerd'
Wegzijzerviering - Viering waar de eerste communicanten, vormelingen, families met kinderen en iedereen meer dan welkom is
Wanneer we hier vanmorgen samenzijn met onze jongeren, vertoeven we sinds 24 februari, de invasie van Oekraïne, in een totaal andere realiteit.
Vroegere evidenties zijn door intens geweld, volledig achterhaald.
Waar coronacrisis ons deed mekkeren over het afpakken van onze vrijheid en de dictatuur van onze mondmaskers, staan we met beschaamde kaken te griezelen bij de beelden van bombardementen met meer dan een miljoen vluchtelingen.
Wat is echt vrij zijn, wat is dictatuur?
Beelden kleven aan het netvlies: een jonge papa, knielend voor zijn kind, in schreeuw uitgebroken, omdat hij zijn dochtertje aan de grens moet achterlaten. Zal hij haar ook nog terugzien?
Hoeveel waanzin is druppel na druppel als een kankergezwel opengebarsten vanuit drie verzuchtingen: hebzucht, eerzucht, heerszucht.
Hunkeringen die leven in elk dier, maar ook in onze genen, het zogezegde rijk der vrijheid maar zo onmenselijk als er geen andere waarden tegenover staan.
De samenstellers van deze viering brachten als hoofding aan:
"Wij delen, als wat ons gegeven is."
En ze reiken ons het evangelie aan van Jezus worsteling met die verzuchtingen:
Hebzucht, eerzucht, heerszucht.
"Kan ik hebben wat ik wil? Kan ik mensen manipuleren om de belangrijkste te worden? Kan ik God naar mijn hand zetten?
Ons leven is niet geprogrammeerd. Het staat niet in de sterren geschreven wat we moeten doen. Het betekent keuzes maken en soms mislukken.
Wat is nu echt belangrijk?
Wat maakt ons leven, onze relaties, ons mens zijn waardevol en wat niet?
Dat is het toffe aan een vastentijd, weten dat we met vele anderen een veertigtal dagen ons een beetje proberen los te maken van alles wat voortjaagt.
En dat doen, luisterend in de liturgie naar een diepe Stem achter de dingen.
Gods Stem.
Een beetje woestijn.
Soms kijkend naar wat puin dat we achtergelaten hebben,
soms kunnen glimlachen om dat gevoel van warmte dat we konden schenken.
Het stille besef dat we veel gekregen hebben hoe miniem ook in ogen van anderen.
Voelen dat we pas thuis komen bij onszelf als we kunnen delen.
Er is ons immer zoveel gegeven.
Ik herinner mij een toespraak van paus Franciscus op de Wereldjongerendagen in Panama voor een half miljoen jonge mensen.
Het liet een onvergetelijke indruk na.
De kern van zijn gedachtegang was: "het leven omarmen".
Er was moed voor nodig om met de schandvlek van pedofilie in je eigen kerk toch in het gelaat van jonge mensen te kijken en hen je diepste overtuiging toe te vertrouwen.
"Omarm het leven".
Paus Franciscus zei:
"'Ja' zeggen aan de Heer betekent je erop voorbereiden om het leven te omarmen zoals het komt, met al zijn kwetsbaarheid, zijn gewoonheid en vaak genoeg ook met zijn conflicten en eentonigheid".
Het leven omarmen betekent zaken aanvaarden die niet volmaakt zijn, niet zuiver of 'steriel', maar daarom niet minder liefde waardig.
Is een persoon met een beperking dan geen liefde waardig?
Is een persoon die als vreemdeling naar ons toekomt, iemand die een fout beging, iemand die ziek is of in de gevangenis verblijft, dan geen liefde waardig?
Enkel wat we liefhebben, kan worden gered. Enkel wat wij omarmen, kan veranderen."
'Enkel wat we liefhebben, kan worden gered'. Paus Franciscus vroeg de jongeren dat zinnetje meermaals na te zeggen, steeds luider. Loop niet weg van de liefde.
Wat zullen we een behoefte hebben in deze crisis om ons vast te houden aan de diepste essentie van he leven. 'Het leven delen'.
Alleen uit liefde kan iets nieuws en iets moois groeien,
In een eucharistie-viering volgt na het evangelie meestal een preek of homilie. In onze parochie bestaat hiervoor (al jaren) een preekploeg. Ze bestaat uit een zestal mensen die, na onderlinge afspraak, geregeld een "preekbeurt" verzorgen. Momenteel zijn dat Ria, Hilda, Marc, Jan, Gie en Fred. Pastoor Herman maakt uiteraard ook deel uit van de preekploeg en komt zelf ook meermaals aan de beurt. De bedoeling van een homilie is niet een universele waarheid te verkondigen die iedereen verplicht moet geloven en zeker niet de mensen terecht te wijzen. In een homilie willen wij de lezingen uit de bijbel een beetje verduidelijken en trachten wij ze in verband te brengen met de actualiteit van vandaag. Dat is niet altijd even simpel en daarom proberen wij elkaar te helpen. Elke maand komen wij samen om de lezingen uit de bijbel te bespreken en elkaar te inspireren bij het opstellen van de preek. In deze blog publiceren wij niet alleen onze homilies, maar staan wij ook open voor uw reacties.
