Eerste Adventszondag B 2008 - Zaterdag 29 en zondag 30 november 2008

Eerste lezing: Jesaja 63, 16b-17.19b; 64, 3b-7 - 'Scheur de hemel open'
Evangelie: Marcus 13, 33-37 - 'Weest waakzaam voor de komst'

Is het al lang geleden dat je nog eens met de trein gereden hebt? Het aanhoudende gesjokkel is een van de beste manieren om in slaap te dommelen. Meestal gelukt dat precies op het moment dat we moeten gaan uitstappen.
Wees waakzaam, laat je niet in slaap sjokkelen zegt Marcus ons vandaag.
Je kunt je afvragen hoe het mogelijk is om vandaag de dag niet waakzaam, niet alert te zijn. Ding-dongende deurbellen, rinkelende telefoons, piepende en opflitsende gsm’s, jankende sirenes en allerlei alarmsignalen beveiligen onze huizen en auto’s. Onzichtbare stralen en elektronische ogen houden ons in de gaten. Men is nog nooit zo op zijn qui-vive geweest als nu. Elk mogelijk teken van onraad, bedreiging, onveiligheid wordt meteen opgevangen en gesignaleerd. Nooit was de waakzaamheid zo groot als in deze tijd.
Maar over welke waakzaamheid gaat het dan meestal? Wat is dat eigenlijk, waakzaamheid en waakzaam zijn?
Waakzaam zijn de vele vaders en moeders tijdens de nacht van zaterdag op zondag wanneer hun jonge volkje uit is. Officieel zijn ze naar daar en daar, maar waar zitten ze écht? En wanneer komen ze thuis? En hoe? Ze zijn maar gerust als ze de garagedeur horen dichtvallen… Waakzaamheid is meer dan niet slapen, maar gespannen afwachten.
Waakzaam zijn de automobilisten die, lettend op de baan, attent zijn voor iedere ijzelplek, voor elke onverwachte hindernis, maar ook speurend naar eventuele snelheidscontroles… En als er dan nog een paar tegenliggers met de lichten knipperen…
Waakzaam zijn is onder andere die tekens kunnen interpreteren.
Waakzaam zijn de mensen die bezoek verwachten… Als ze zo rond de middag iemand verwachten … durven ze al vanaf 10 uur niet meer weg. De bezoekers mochten eens wat vroeger komen en voor de deur staan… Waakzaamheid is open staan, is voorbereid zijn.
Waakzaam zijn deze dagen ook die ontelbare kinderen die Sinterklaas verwachten. Ook hun ouders zijn er, zij het op een héél andere manier, even waakzaam voor.
Waakzaamheid is veel meer dan niet indommelen, maar met gespannen aandacht, attent voor alles wat kan gebeuren, op alles voorbereid zijn. Waakzaamheid is open staan voor…, is verlangen en verwachten.
Ik zet jullie op het verkeerde been als ik zeg dat ‘aankomen’ iets te maken heeft met ‘in verwachting zijn’. Nochtans betekent Advent, van het Latijn invenire, zoveel als ‘aankomen’ en brengt het ons ‘in verwachting’ naar wat komen gaat.
Vandaag begint de advent. Nog vier weken en het is weer Kerstmis, het feest van het aankomen, van de geboorte van God tussen de mensen, van Gods geboren worden in de mens. Advent is uitkijken naar die komst, die komst écht verwachten. Advent is een tijd van zwangerschap. Er groeit iets, er staat iets te gebeuren. Er is wat gaande dat je niet mag missen. Zorg er toch voor dat het niet aan je voorbijgaat, want dat zou jammer zijn. Vandaar de vele oproepen tot waakzaamheid.

We hebben vandaag één enkele kaars aangestoken.
Wat heb je nu aan één onnozele kaars? Weinig of niets, zul je zeggen.
Maar let eens op hoeveel licht één kaars geeft die je opsteekt bij een elektriciteitspanne. Hoever het licht van dat ene vlammetje doordringt tot in de verste hoeken van de kamer. Één enkel vlammetje geeft honderd percent méér licht, dan helemaal geen licht.
Er is iets vreemds aan de hand: ónze advent, ónze voorbereiding voor Kerstmis, begint van langsom meer te lijken op die van de buur die geen christen is, die niks met de kerk te maken heeft. Wij liggen niet meer wakker van de komst van de Heer. Onze christelijke waakzaamheid zit in de crisis. We hebben het waken wat verleerd omdat we lang niet meer zo overtuigd zijn dat de Heer komt. We richten ons leven in alsof er met Gods komst geen rekening moet gehouden te worden.
Toegegeven, de commercie maakt het ons extra moeilijk. Het is niet gemakkelijk om tussen al die kerstmannen, rendieren en sneeuwmannen nog een kerststalletje terug te vinden. Het valt niet mee om tussen al het commerciële gedjingel en lawaai nog een hart te horen kloppen. Het is van langsom moeilijker om dan nog kerstcadeautjes te geven aan iemand waar je gegarandeerd niks van terugkrijgt.
De oproep in het evangelie vandaag komt juist daarom op het goede moment. Jesus vraagt ons niet om paranoia te worden, integendeel. Hij vraagt ons om aandacht te houden, om alert te zijn voor zijn signalen, omdat “je niet weet wanneer het ogenblik daar is”. De Heer komt op een uur en op een manier die je niet verwacht. Maar als het zover is, hoe zul je dan zien dat Hij het is?
Als ik jullie een tip mag geven: let vooral op de “kleintjes”. De kleine mensen in onze maatschappij, zijn dikwijls goed geholpen met een kleine, maar volgehouden gift.

Daarom mogen we met één enkele kaars beginnen … als we maar zorgen dat die blijft branden.
Het is een beetje als met de godslamp in onze kerk: een kleine blikvanger die ons alert houdt voor Gods aanwezigheid. Een grote schijnwerper zou alleen maar verblindend werken.
Tegenover het commerciële geschreeuw, roept dat kleine signaaltje ons op om terug aandacht te hebben voor het kleine. Laat dit gunstige moment niet voorbij gaan.
God kan alleen God van mensen zijn, als wij mensen van God willen zijn.
Misschien vormt het aanbod van Welzijnszorg wel een uitgestoken hand. Waakzaamheid spoort ons aan tot concreet handelen, tot daden. De actie Welzijnszorg is de vertaling van die waakzaamheid in concrete daden. Zij helpt ons om Gods goedheid en trouw, zijn komen God tussen de mensen, te vertalen naar menselijke nabijheid en liefdevolle zorg. Vooral tegenover mensen die ‘in de kou’ van het leven staan.
Één van de moderne hulpmiddelen om vandaag aandachtig te blijven is de GPS. Als je ook maar één straat verkeerd inrijdt, volgt onmiddellijk het bericht: “keer zo mogelijk terug”. Op ongeveer dezelfde manier roept de advent ons op om terug te gaan geloven in de komst van de Heer, die een God van mensen wil zijn.
Het is een beetje zoals bij Klein Duimpje die terugkijkt, op zoek naar de achtergebleven keitjes of kruimeltjes. Ook wij worden gedwongen om terug te keren, om om te kijken.
Niet naar onze eigen kruimeltjes, maar naar mensen, vooral de kleintjes die ons nodig hebben. Die mede-mensen … zij zijn de lichtpuntjes achtergelaten door Gods aanwezigheid.
Amen.
Inspiratie deels ontleend aan de adventspreek van december 2002 van Jan Arnouts, o.p. 

30-11-2008 om 10:29 geschreven door de preekploeg  

Christus-Koning - Zaterdag 22 en zondag 23 november 2008

Eerste lezing: Ezechiël  34, 11-12, 15-17 - 'Ik zal recht doen aan het ene dier tegenover het andere'
Evangelie: Mattheüs 25, 31-46 - 'Zoals een herder een scheiding maakt tussen schapen en bokken'

Soms is het evangelie verbluffend eenvoudig. De lezing uit Matteüs die we net hoorden, is duidelijk. Hoe zal over goed en kwaad geoordeeld worden? Wat ge voor de minsten van zijn broeders gedaan hebt, hebt ge voor hem gedaan. Wat ge niet gedaan hebt voor die geringsten, hebt ge niet voor hem gedaan.
Voilà, meer woorden moeten daar niet aan vuil gemaakt worden. Is dit de kern van Jezus’ boodschap? Ja. Het is zelfs meer: volgens Matteüs is dit zijn testament. Met deze woorden besluit Jezus zijn laatste prediking. In de volgende hoofdstukken gaat hij met zijn leerlingen Pasen vieren, het échte paasfeest, dat hem eerst naar Goede Vrijdag zal voeren.
Zijn boodschap is dus hiermee afgerond. En het belang van deze laatste tekst wordt nog duidelijker, als we doorhebben dat hij eigenlijk de inhoud van de eerste woorden van Jezus herneemt: bij Matteüs begint Jezus zijn prediking met de zaligsprekingen. Zalig de armen, de zachtmoedigen, zalig zij die vervolgd worden. Zalig zij die niet meetellen, maar in de hoek zitten waar de klappen vallen. Zieken, gevangenen, vreemdelingen, mensen met honger en dorst. Die staan centraal.
De boodschap gaat in twee richtingen. Een boodschap van troost en hoop voor verdrukten. Zij moeten niet wanhopen, de koning staat aan hun kant. Letterlijk. Hij is hun broeder. Als wij de verdrukte mens in de ogen kijken, kijken we in de ogen van Jezus. Het evangelie is een verhaal van hoop, dat de verdrukte, lijdende mens zich niet alleen kan herkennen in de lijdende Jezus, die net zoals hij geslagen, vernederd, verworpen is, maar zich ook mag herkennen in de verrezen heer. Het lijden zal overwonnen worden.
Maar de boodschap gaat ook in de richting van diegenen die het geluk hebben aan de andere kant van de barrière te staan. Geldt dat niet voor de meesten onder ons? Al is ons leven niet altijd rozengeur en maneschijn, voor velen onder ons – hoop ik – zal de balans van het leven over het algemeen wel meevallen. En als het dan goed gaat met ons, dan zijn wij het die vanuit onze min of meer comfortabele positie in de ogen kijken van die zieke, die eenzame, die zwerver, die gevangene, een van die geringsten die in dit evangelie de maatstaf zijn waaraan de waarde van ons gedrag afgemeten zal worden. En dan luidt de boodschap: we worden beoordeeld volgens wat we doen voor die mensen...

Als degenen die met de daad de boodschap van Jezus beleven “schapen” worden genoemd in deze tekst, is dat dus een compliment. En dat ligt in de lijn van de Joodse traditie: een schaap was een kostbaar dier. Zij stamden tenslotte af van een herdersvolk, van mannen als David en Mozes die als herders begonnen waren, en die dan herders van hun volk werden.
En het is even betekenisvol dat de schapen hier tegenover de bokken geplaatst worden. Bokken – en rammen, Ezekiël in de eerste lezing spreekt over hen als over één groep – zijn de sterke dieren, die in een kudde de baas spelen. Zij willen domineren, en duwen de zwakkere dieren opzij. In teksten uit het Oude Testament worden de leiders van het volk dikwijls bokken of rammen genoemd, als de profeten hen hun machtswellust en de onderdrukking van de armen willen verwijten.

We kunnen ons wel herkennen, ergens tussen die massa die voor de troon van glorie staan, ergens tussen de schapen en de bokken. En als ik dan dat verhaal – over mij... – nog eens lees, valt mij daar vooral de dubbele verbazing op van de mensen die geoordeeld worden. Eerst de verbazing dat het eigenlijk Jezus is, die ze daar in die kleine mens tegenkomen. “Heer, wanneer hebben we u gezien...?” En dan is de oprechte verbazing dat het zo belangrijk was, wat die mensen gedaan hebben – of niet gedaan hebben: iemand helpen – of niet, een goed woord – of een hard woord, op bezoek gaan bij een mens in de miserie – of die lastige klus maar vergeten, een gevangene als mens behandelen – of hem laten wegrotten. Ik  kan me zo voorstellen dat “de schapen” er nooit bij hadden stilgestaan dat hun menslievend gedrag nu zo belangrijk was. Zij deden wat ze dachten wat ze moesten doen, wat hun gewone plicht als mens was. Zoals de bokken zulle gedacht hebben dat ze het gelijk volledig aan hun kant hebben, dat het leven nu eenmaal een competitie is waar het er op aan komt de eerste en de beste te zijn, en pech voor wie uit de boot valt...
De schapen en de bokken uit deze tekst waren verbaasd, want zij wisten niet wat wij wel weten: wat je voor de geringsten doet, dat telt. Wij zullen dus niet moeten komen vertellen: “wij wisten het niet....”. We hoorden vandaag het testament van Jezus. En wij krijgen de opdracht het uit te voeren.

23-11-2008 om 18:16 geschreven door de preekploeg  

Drieendertigste zondag A 2008 - Zaterdag 15 en zondag 16 november 2008

Eerste lezing: Tessalonica 5, 1-6 - 'De dag des Heren komt als een dief'
Evangelie: Mattheüs 25, 14-30 - 'Over weinig waart ge trouw, over veel zal ik u aanstellen'

‘I have a dream’, zei de Martin Luther King op 28 augustus 1963. 
Beste vrienden, Martin Luther King sprak die droom uit in Washington, op het einde van de grootste mars voor gelijke burgerrechten die de Verenigde Staten ooit gezien had. Het werd de beroemdste redevoering van de hele twintigste eeuw. Zijn gehoor van zo’n 250 000 mensen bestond vooral uit zwarten. King droomde van het ogenblik waarop alle Amerikanen zouden aannemen dat alle mensen gelijk en gelijkwaardig zijn. Hij droomde van vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid van blank en zwart, hij droomde van gerechtigheid, en van de dag dat zijn vier kleine kinderen zouden leven in een land waar ze niet zouden beoordeeld worden op hun huidskleur, maar op hun karakter. En hij droomde ook van de dag waarop de bergen en de ravijnen tussen de rassen zouden worden geëffend. Dat was zijn droom, maar het was ook zijn geloof. Hij wist: ooit zal die dag er zijn, en met ziel en lichaam zette hij zich daarvoor in, want hij was niet alleen een dromer, maar ook een doener. Nog geen jaar later, op 4 april 1968, werd hij vermoord om zijn inzet. Maar zijn droom bleef bestaan, want dromen van gerechtigheid, vrede, gelijkheid en broederlijkheid kunnen niet uitgeroeid worden. 
Dus blijft King zeggen: ‘I have a dream.’ En 45 jaar later, op 5 november 2008, volgt het antwoord: ‘Yes we can’, zegt de nieuw verkozen zwarte Amerikaanse president Barack Obama. Ook hij droomt van een maatschappij waarin plaats is voor iedereen, en net als Martin Luther King gelooft hij in die droom. Hij sprak zijn nu al beroemde redevoering uit in Chicago, voor een publiek van zo’n miljoen enthousiaste en geëmotioneerde mensen – meer blanken dan zwarten –  die voelden: hier wordt een vuile bladzijde uit onze geschiedenis omgedraaid. We staan aan een nieuw begin, en we willen er iets van maken. ‘Yes we can’, antwoordden ze vol vuur op de uitdagingen die hun nieuw verkozen zwarte president opsomde. Hopelijk is Obama geen dromer, maar ook een doener.
Beste vrienden, waarom maken we deze vergelijking?  Omdat het hot news is, maar ook omdat beiden toch wel geloven in de mogelijkheden van de mens.  In de talenten die de mens gekregen heeft.  Het evangelie van vandaag komt dus precies op tijd.
En weet je:  Jezus was niet alleen een dromer, Hij was vooral een doener. Dus genas hij zieken, raakte Hij melaatsen aan, hielp Hij blinden op de juiste weg, en richtte Hij zondaars en tollenaars weer op. 
‘Blijf niet bij de pakken zitten’, zei Hij in woord en daad. Doe dus niet zoals die derde dienaar in de parabel van vandaag. Die wist niets beters te bedenken dan het talent dat zijn heer hem had toevertrouwd in de grond te stoppen, in de grond van de gemakzucht, de hebzucht of de angst.
Stop die liefde niet in de grond maar beleg ze in daden van liefde.
Maar laten we de parabel vooral juist begrijpen: met de talenten bedoelt Jezus niet de natuurlijke gaven die we bij onze geboorte hebben meegekregen, wél wat God ons toevertrouwt.
Stop die liefde niet in de grond, maar beleg ze in daden van liefde.
God, precies in deze periode dat wij niet meer weten waar we ons geld moeten in bewaring geven, zouden we bijna zeggen: die derde dienaar heeft het nog zo slecht niet bekeken.  Vandaag zou hij gelukkig zijn dat zijn geld, zijn aandeel niet in rook is opgegaan.  De actualiteit maakt het ons toch niet altijd gemakkelijk.
Goede vrienden, in deze parabel vertelt Jezus ons wat God van ons verwacht: dat we meebouwen aan zijn Rijk van liefde, vrede en gerechtigheid.
Dat is toch een oproep die wij moeten verstaan?  . Of we nu man zijn of vrouw, oud of jong, blank of gekleurd, politieman of gepensioneerde, of je nu een blanke Antwerpse volkszanger zijt, de Wannes die zingt over een wereld die moet verbeterd worden,  of een Zuid Afrikaanse positief ingestelde zwarte zangeres, Myriam Makeba, altijd moeten mensen, altijd moeten we ons afvragen of onze medemens, of onze gemeenschap, of de wereld beter wordt van wat wij doen.
Daarvoor hebben wij de talenten gekregen.
Het Rijk Gods niet in de grond stoppen, maar er onze schouders onder zetten, en zo een droom van een wereld tot stand brengen. 
‘I have a dream,’ zei God bij de schepping. ‘Yes we can’, ‘Ja, we gaan ervoor’, antwoorden wij. Moge het zo zijn. Amen
Jan Van Noten
Met dank aan Romain Debbaut voor de geweldige inspiratie.

17-11-2008 om 18:18 geschreven door de preekploeg  

Tweeëndertigste zondag A 2008 - Zaterdag 8 en zondag 9 november 2008

Eerste lezing: Wijsheid 6,12-16
Evangelie: Mattheüs 25, 1-13

In de eerste lezing wordt de wijsheid bezongen als een belangrijke gave die nooit bederft en die te vinden is voor iedereen die haar zoekt. Een mooie en poëtische tekst die aangeeft dat zij niet alleen toebehoord aan enkele uitverkorenen.
Zij is voor die haar zoeken een onuitputtelijke bron en een ware schat omdat zij inzicht geeft en daardoor ons handelen stuurt en richt.
Ook in het evangelie is er sprake van wijsheid en het gebrek eraan! Hier stelt Mattheüs in een ietwat overdreven verhaal vol symboliek de wijsheid van de enen tegenover de dwaasheid en het onverantwoord gedrag van de anderen!
Eigenlijk gaat om een vergetelheid maar op het eind van het verhaal blijkt dat het om een fatale inschatting gaat. Immers de domme meisjes worden uitgesloten, zij zullen het bruiloftsfeest niet bijwonen! Als wij de bruidegom vervangen door Jezus of de Messias, dan weten we dat het hier niet gaat om een wereldlijk feest, maar dat het om het rijk Gods gaat.
We weten van Mattheüs dat hij zich  richtte tot de joden ,vooral zij die zich tot Christus bekeerd hadden. Hij geeft hen een duidelijke verwittiging mee en daartoe gebruikt hij deze vergelijking.
De meisjes hebben zich niet allemaal goed voorbereid. Hier is er  dus duidelijk een tekort aan wijsheid en inzicht! We spreken hier niet over een gebrek en solidariteit, er zijn nu eenmaal dingen die je niet aan anderen kan vragen; en het gaat hier duidelijk niet om materiële zaken als wat olie, maar wel om respect en toewijding voor de hedendaagse werkelijkheid. Daarbij komt dat op het moment van het oordeel, niemand nog iets voor een ander kan doen: de wijzen kunnen niets meer geven aan de dwazen.
Mattheüs is duidelijk niet opgezet met de levenswijze van zijn toehoorders, zij moeten zich beraden en hun inzet en energie beter aanwenden om het rijk Gods te mogen betreden. Zorgen voor meer energie voor onderweg heeft altijd te maken met werken aan gerechtigheid.
Mattheüs verwijst naar de goede werken van het geloof: zorg voor armen en daklozen, hongerigen en uitgestotenen, kortom voor mensen in nood. Het is door die bekommernis voor de naaste en er daadwerkelijk iets aan te doen, te leven zoals Jezus het heeft voorgedaan dat we het Rijk Gods dat we aldus zelf hebben gecreëerd kunnen binnengaan en er ons licht kunnen laten schijnen.
Toch is dat niet altijd zo eenvoudig. Want wat is dat eigenlijk dat zogenaamd bruiloftsfeest? Hoe moeten wij ons zoiets voorstellen? De parabels en de vergelijkingen die Jezus gebruikte waren duidelijk bedoeld voor de mensen van zijn tijd. Wij zijn niet altijd vertrouwd met de levensgewoonten van 2000 jaar geleden en dat maakt het moeilijk om ze naar onze situaties over te brengen.

Uit vroegere teksten leren we echter dat Jezus met zijn rijk Gods heel dikwijls aangaf dat wij dat zelf in de hand hebben. Maar een ideale maatschappij opbouwen, is dit geen Utopie? Toch hebben in de loop van de tijden heel wat mensen het geprobeerd, er werden leefgroepen in het leven geroepen, goederen en geld werden gedeeld, het ideaalbeeld van een gemeenschap werd in het leven geroepen.
Zoveel probeersels, zoveel mislukkingen! Altijd zijn er moeilijkheden gerezen, altijd is er wel iets misgelopen .Het blijft een zware opgave, maar toch zijn er lichtpunten, toch zijn er nog steeds lantarens die brandend gehouden worden! Op kleine schaal kan het, kleine groepen van goeddenkende mensen kunnen het aan: uit de bezorgdheid van hun hart zorg en aandacht besteden aan al wie hulp nodig heeft. Zij kunnen het aan hun leven ten dienste te stellen.
Het zijn de wijze maagden uit ons verhaal die het feest van ons leven verlichten met hun licht want zij hebben nog olie in voorraad!

09-11-2008 om 20:18 geschreven door de preekploeg