Tijdens de voorbije zomer kregen we de ene sportmanifestatie na de andere te zien: EK voetbal, Roland Garros, Tour de France, Olympische Spelen, ... Wat een vreugde en wat een tragiek soms! Vier hondersten van een seconde sneller gelopen en onze Belgische estafetteploeg zou brons gehaald hebben. En de hockeyploeg was diep ontgoocheld omdat zij maar zilver hadden, tweede dus ...
De eerste zijn!
Dat leren we toch al vanaf de eerste schooljaren: goede punten halen en presteren om erbij te mogen horen. De eerste zijn! Dat is toch het streefideaal in sport en spel: de winnaar zijn, de anderen de loef afsteken. Baas zijn over anderen! Dat is toch het toppunt van elke geslaagde carrière. En nu zei Jezus: 'Zoek de laatste plaats!' Dat staat toch wel zeer haaks op onze maatschappij. Je kunt toch alleen maar vooruitkomen als je flink met je ellebogen werkt en over de rug van anderen kruipt.
Omdat iedereen op de eerste plaats wil zitten, is er geen plaats meer voor vluchtelingen en armen, geen plaats voor onze bejaarden en gehandicapten, geen plaats voor mensen die mislukt zijn in het leven, geen plaats voor solidariteit met de minsten aan onze wereldtafel.
De lezingen van vandaag tonen een scherp contrast tussen de mentaliteit van altijd meer en echt christen zijn. Het evangelie blijft een uitdaging: 'Je moet anders gaan leven!' Het leven is niet alleen geld verdienen, leven is dienen. Je wordt niet gelukkig door alles te krijgen, maar door te geven. Jezus zelf heeft ons dat voorbeeld nagelaten. Broeder Charles de Foucauld heeft een beroemd woord met betrekking tot dit evangelie achtergelaten: "De laatste plaats kun je niet meer innemen", zei hij, "ze is al benomen.
Jezus ging zelf op de allerlaatste plaats zitten." Jezus deed wat hij leerde. Zijn daden en woorden waren één. Jezus nam inderdaad de laatste plaats in toen hij vrijwillig de kruisdood tegemoet ging en zijn armen uitstrekte om aan de schandpaal te worden genageld. De kerk is geroepen om dit voorbeeld na te volgen. De kerk zelf moet zoals Jezus, niet alleen in woorden, maar ook in daden, de laatste plaats kiezen. De kerk van morgen zal je niet meer herkennen aan haar hoge torens, maar aan haar dienstbare mensen, die de wereld gezond kunnen maken. "Als de kerk niet dient, dient ze tot niets." Elke gelovige christen is geroepen om Jezus te volgen tot aan de laatste plaats, geroepen om telkens de kant te kiezen van de armste en kleinsten in ons midden.
Dat hebben wij hier in deze Sint-Lucaskerk veertig jaar lang proberen te doen. Een klein huis temidden van de hoogbouw. De meeste Antwerpenaars wisten de kerk niet staan. De mensen hier in de buurt des te meer. Mensen uit alle windrichtingen, mensen die vaak gebukt gingen onder de last van het leven, ... Zij vonden hier een plek om op adem te komen, om anderen te ontmoeten, om gesterkt door de ontmoeting met elkaar, door de ontmoeting met de Levende, weer verder te kunnen gaan ...
De vroege kerk gaf aan de volgelingen van Jezus de naam 'mensen van de weg', mensen onderweg in de navolging van Jezus. Maar evenzeer zouden we kunnen zeggen dat christenen 'mensen van de tafel' zijn, mensen met welbepaalde tafelmanieren, mensen die hun ware gelaat pas aan tafel tonen. Wil je weten wat een christen is, kijk dan naar zijn tafelmanieren.
Christenen komen in de kerk samen rond een tafel om te vieren. Dat is het hoogtepunt en de bron van christelijk leven, daar kan je zien en meemaken wat christen-zijn is. Maar naast de tafel van het gebed en de liturgie, is er de tafel van de dienstbaarheid. Jezus choqueerde zijn tijdgenoten - de Farizeeën en Schriftgeleerden vooral - met zijn open tafelgemeenschap. Hij ging aan tafel met zondaars en tollenaars, met vrouwen van licht allooi. Mensen die uitgestoten werden, nam hij op in zijn huis.
Hier in Sint-Lucas hadden we gedurende vele jaren de goede gewoonte om s zondags samen te ontbijten. Zoveel mensen hier in de blokken waren alleen en zagen er (zeker s zondags) tegen op om hun pistolékes alleen op te eten. En daarom begon men hier samen te eten. In de kerk de tafel van de ontmoeting met Jezus in het woord en het brood, in de zaal hiernaast de ontmoeting met elkaar (en juist daardoor ook met Jezus), de ene tafel in het verlengde van de andere...
Dat is christelijke tafelgemeenschap. Wij hebben het hier vele jaren gedaan en tegelijk hebben we ook gemerkt, we moeten dat toegeven, dat we de voeling verloren met de nieuwe bevolking die hier de laatste twintig jaar kwam wonen. Vreemdelingen, andersdenkenden, mensen die er niet bij horen in de maatschappij, ze waren welkom hier, maar we vonden niet de juiste kanalen om hen echt te bereiken en om hen te betrekken. En het ontbrak ons ook aan mankracht om hier de noodzakelijke energie in te steken.
Wij laten echter de meest kwetsbare mensen in Europark en op Linkeroever niet los. Wij hebben ondertussen een parochie-assistent die met Jambo bruggen bouwt tussen de parochie en de meest kwetsbare mensen.
En deze plek, Sint-Lucas, dragen wij over aan de gemeenschap van SantEgidio in de hoop en het vertrouwen dat zij mee aan die evangelische taak zullen werken.
De Sint-Anna-ten-Drieënparochie en de Gemeenschap van SantEgidio zullen in de toekomst samen werken, ieder met zijn eigen werkwijze maar vanuit eenzelfde evangelische bewogenheid: te groeien naar die éne grote Wereldtafel, die het Rijk Gods is, die tafel waaraan iedereen welkom is: jong en oud, rijk en arm, ziek en gezond, heilige en zondaar, samen aan één tafel waar geen onderscheid meer is, waar wij tenvolle mens zijn en God Alles in allen is. Laten wij daar samen aan werken!
Herman Augustyns
Met dank aan pvdw