Het evangelie van de wijnstok en de ranken doet mij spontaan denken aan mijn kindertijd.

Wij hadden thuis een kleine serre met een druivelaar. Als de druivelaar gesnoeid werd was ik gefascineerd en vroeg me af waarom zoveel ranken weggeknipt werden.

Ik kreeg de uitleg dat die ranken moesten verwijderd worden opdat de andere meer vruchten zouden dragen.

Ik haal mij dit beeld voor ogen van een wijnstok met zijn ranken, groot en klein. Op welke rank lijk ik?

 

Is mijn rank gezond of eerder verdord en moe?

Kan ik de toewijding van de wijngaardenier aanvaarden wanneer Hij deze rank snoeit? Vertrouw ik er op dat mijn rank dan veel vrucht zal dragen als het oogsttijd wordt?

Vandaag word ik uitgenodigd om mijn nauwe band met Jezus te erkennen, een relatie die Hij vergelijkt met die tussen een wijnstok en de ranken die eraan groeien.

Wat betekent het voor mijn leven dat het leven van Jezus in mij stroomt? Wat betekent het voor mij persoonlijk om te weten dat ik net zo goed een deel van Jezus ben als de rank een deel van de wijnstok is? Zijn er dingen in mijn leven die anders zouden zijn als ik me dat bewust zou realiseren? Welke zijn dat? Ik denk na over deze dingen…

De vruchten van ons leven als Christen zijn het werk van God. Ieder van ons is in staat dat werk in anderen aanwezig te zien - in dienstbaarheid, in liefde, in toewijding, moed, uithoudingsvermogen en in gewone alledaagse vriendelijkheid en meelevendheid. Ieder van ons is bovendien op een eigen wijze verbonden met Jezus.

Wij kunnen vrucht dragen zoals niemand anders kan. 

En wat zijn dan die goede vruchten?  Het gaat om leven geven, vrede maken, gerechtigheid doen, verbondenheid met elkaar aanwakkeren.

Dat we die goede vruchten bij elkaar mogen ontdekken en waarderen!

 

Een herder komen wij deze dagen niet zo vaak meer tegen. In sommige streken nog wel, soms bij speciale evenementen en in Bokrijk misschien.

Maar het beeld van de herder kennen wij alleen uit sprookjes en oude verhalen van vroeger en misschien vooral uit de bijbel. Op deze zondag in de Paastijd komt het altijd aan bod. Jezus als de goede herder die zijn leven geeft voor zijn schapen. Wij leven niet meer in een agrarische tijd en soms gaan mensen op zoek naar andere beelden, naar andere formuleringen.

Welke termen kunnen wij gebruiken in plaats van een herder? Een coach misschien, maar dat is niet helemaal hetzelfde. Een coach werkt naar een doel toe, vaak een sportief doel. Een herder niet. Een leider dan of een manager? Een chef, een voorganger of een animator?

Een bezieler?

Een genezer?

Een therapeut?

Allemaal mooie benamingen, maar ze hebben niet dezelfde waarde als een herder. Het woord dat er het dichtst bij komt is een pastor. Maar dat is eigenlijk het Latijnse woord voor herder.

Wat is nu typisch voor een herder? Kenmerkend is vooral zijn plaats in de kudde. Soms loopt hij vooraan, soms achteraan, dan weer in het midden. Hij loopt niet constant vooraan, zoals een leider of een chef of een animator.

Hij staat niet aan de zijkant om te beoordelen, zoals een coach of een therapeut. Een goede herder leeft in verbondenheid met zijn schapen. Hij zal meer luisteren en dialogeren en inspireren dan bevelen of beleren.

We kunnen misschien eens naar onszelf kijken, naar de manier waarop wij het liefst van al omgaan met onze kinderen en kleinkinderen. Soms moeten wij wel eens optreden als een coach, iemand die aanmoedigt in moeilijke of belangrijke momenten.

Soms moeten wij misschien de leiding nemen en knopen doorhakken. Op andere ogenblikken treden wij misschien op als een soort therapeut. Maar het liefst van al kruipen we in de rol van herder. Soms vooraan, soms achteraan, vaak in het midden.

Een herder probeert vooral zijn kudde bij elkaar te houden, hij zorgt ervoor dat iedereen meekan, dat niemand achterblijft of verloren loopt, dat iedereen zich veilig voelt.

Een herder blijft voor zijn kudde zorgen in goede en kwade dagen. Een herder wil zijn schapen niet laten presteren, geen records laten breken. We zien nooit een herder die zijn schapen kunstjes laat uitvoeren om er applaus voor te krijgen, zoals bij andere dieren wel eens gebeurt. Een herder wil vooral dat schapen zich veilig voelen bij hem.

Straks na de communie gaan we het trouwens in een lied zingen. God is de herder die waakt over mij, die mij geleidt naar de groenende weiden. God is mijn herder, mij altijd nabij, om mij naar vredige wateren te leiden. Liefelijk lokt mij zijn wenkende stem, God is mijn herder, ‘k ben veilig bij Hem.

Dat is misschien het meest kenmerkend voor een herder: we voelen ons veilig bij hem. Een coach of een chef of een leider kan wel eens te ver gaan in het stimuleren of opzwepen van anderen, hen te dwingen tot het uiterste te gaan. Dan wordt hij misschien beticht van grensoverschrijdend gedrag. Een therapeut kan dat soms ook meemaken. Een herder nooit. Hij houdt zijn kudde gewoon veilig en wel bij elkaar. Dat is onze diepste wens toch ook, bij onze kinderen en kleinkinderen, iedereen veilig bij elkaar houden.

Deze vierde Paaszondag horen wij altijd een evangelie over een herder, en daarom is deze zondag ook bekend als roepingenzondag.

Vroeger werd toen ons gebed gevraagd om toch maar voldoende mensen te vinden die bereid waren hun leven ten dienste te stellen van de kerk, van de gemeenschap, als priester of kloosterling. Dat is nu wel een beetje anders.

Maar nog steeds worden mensen geroepen om een stukje herder te zijn. Velen van ons besteden vele uren aan een of andere vorm van vrijwillige dienstverlening, ook in onze parochie. En dan heb ik het niet vooral over de meest opvallenden, zij die aan het altaar of de lezenaar het woord voeren, of zij die vooral hun muzikale talenten ten dienste stellen.

Ik heb het dan vooral over de zogenaamde herderlijke taken: in de jongerencatechese, in ziekenzorg (Samana) of in de werkgroep rouwen. Zij vervullen de rol van een herder, zij gaan mee met de kudde, soms vooraan, soms achteraan, vaak in het midden.

Zij houden de schapen bij elkaar, zorgen dat niemand verloren loopt, dat iedereen zich veilig voelt. Zij zijn er wanneer de kudde hen nodig heeft. Hun rol is niet altijd even spectaculair of opvallend, maar ze zijn in feite zo goed als onmisbaar. Zij zijn de ware herders, die thuishoren op deze roepingenzondag.

Maar eigenlijk hoort de hele kudde er thuis, wij allemaal dus. De tijd is al lang achter de rug dat we in een parochie of bisdom het aantal zogenaamde roepingen moesten tellen en in statistieken bewaren. Om er misschien trots op te zijn en mee uit te pakken bij anderen.

Iedereen is geroepen als schaap of als herder.

Samen op weg naar groenende weiden en vredige wateren.

 

De grootouders onder ons hebben het allemaal wel eens meegemaakt als ze hun kleinkinderen bezig zien: hoe erg ze soms lijken op hun ouders, je eigen kinderen.

En hoe het dan wel eens gebeurt dat je hen daardoor aanspreekt met de verkeerde voornaam, van een generatie eerder. 

 

Dat heeft niks te maken met een vorm van geheugenverlies en nog minder met alzheimer. Bijna het tegenovergestelde is waar: jij bent het die de gelijkenis herkent. 

 

Waarom begin ik daarover?

En wat heeft dat te maken met de lezingen van vandaag? Hoe moeten of kunnen we het verband leggen tussen vroeger en vandaag? 

 

Petrus legt dat verband ook in de eerste lezing: nadat God eerder door alle profeten had aangekondigd dat de Messias zou sterven, heeft de Heer nu die Messias uit de doden doen opstaan, en zo de belofte in vervulling doen gaan. 

Maar de wereld ziet er vandaag helemaal anders uit dan toen. Hoe moeten wij dan dat verband zien? 

 

Ik neem jullie graag even terug mee naar de ochtend van Pasen. Alle vier de evangelisten vertellen daar over. Hoe Maria Magdalena en Maria, de moeder van Jacobus, samen met Salome in de vroege morgen met welriekende kruiden naar het graf van Jezus gingen, om Hem te gaan balsemen. Enkel Johannes gaat nog wat verder in op het verhaal.

Hij vertelt hoe Maria Magdalena bij het graf komt en ziet dat het lichaam van Jezus verdwenen is. Er liggen alleen nog enkele zwachtels en er zitten een paar in het wit geklede figuren. Maria is ontzet en begint te huilen. En op dat moment hoort ze een vraag: “Waarom huil je?” Maria antwoordt: “Ze hebben mijn Heer weggehaald en ik weet niet waar ze hem hebben neergelegd.”

Daarna kijkt ze om en ziet Jezus staan, maar ze weet niet dat het Jezus is. Ze denkt dat het de tuinman is. “Waarom huil je?” vraagt Jezus. “Wie zoek je?” “Heer, als u Hem hebt weggehaald, vertel me dan waar u Hem hebt neergelegd, dan kan ik Hem meenemen.” Jezus zei tegen haar: “Maria!” Ze draait zich om en zegt: “Rabboeni!”, dat betekent zoveel als lieve Meester. (Johannes 20:11b-16) 

 

Zo lang onze ogen vol tranen zitten, is het moeilijk om met andere ogen te zien, zien we niet het nieuwe dat we moeten zien. Pas als Maria Magdalena helder ziet en hoort, herkent zij haar geliefde Meester. 

Pas als wijzelf helder zien, kunnen we verder zien dan onze neus lang is… 

 

Het is ook zo moeilijk om wakker te worden uit een droom, om een levende te zien, als je verwacht om een dode aan te treffen.

 

Met de twee leerlingen uit Emmaüs gebeurt min of meer hetzelfde. Terwijl ze met Hem onderweg zijn, herkenden ze Hem eerst niet. Een beetje vreemd voor mensen die toch lange tijd met Hem doorbrachten. Maar nu lopen ze immers rond met hun ziel onder de arm. Alsof alles wat ze samen meemaakten een leugen of een droom was.

Dan, als in een flits, herkennen ze Hem aan zijn woorden (“Vrede zij u”), zien zij de tekens in Zijn handen en voeten, herkennen zij Hem in het breken van het brood. Plots is het allemaal wél écht. 

 

Om het nog duidelijker te maken, doet Lucas er nog een schepje bovenop en laat Jezus voor hun ogen een stuk geroosterde vis opeten. Als om te zeggen: wordt wakker, jullie dromen niet! Ik ben het écht! 

Wordt het voor ons nu geen onmogelijk, geen ongelooflijk verhaal? Is het sterk genoeg om ook ons over de streep te trekken? Om ons te overtuigen dat het hier over de verrezen Heer gaat?

 

Neen en ja. 

 

Als je praat met mensen die iemand verloren hebben die ze echt lief hadden, dan duiken er steeds weer verhalen op. Verschillende van hen zullen getuigen hoe zij hem of haar nog tegenkwamen, in vele kleine dingen van elke dag. Zij zullen vertellen hoe zij hun verloren partner herkennen in hun kinderen (een glimlach, een houding, een manier van spreken). Hoe elk voorwerp, elke kamer in huis herinneringen oproept. Een briefje, gevonden in een schuif. De gewoonte om op een bepaalde manier de tafel te dekken of eten te koken. Niet zonder reden noemen we vertrouwde gerechten “klaargemaakt op grootmoeders wijze”. 

 

Het gaat dus niet om een onmogelijk verhaal. Het gaat wel om een ongewone, niet alledaagse situatie. Het is niet zo dat deze mensen het gevoel hebben dat hun geliefde weer iedere dag met hen aan tafel zit. 

 

Ook bij de leerlingen van Jezus gaat dat “herkennen” niet van de ene dag op de andere. Het gebeurt niet doorlopend, maar slechts af en toe, op goede momenten, als zij er klaar en gevoelig voor zijn. Het gaat als het ware in vlagen: soms is Hij er, soms is Hij er niet. 

 

Lucas laat Jezus letterlijk zeggen: “dit zijn mijn woorden die ik sprak toen Ik nog bij u was”. Hij is er dus wel, maar op een andere, nieuwe manier. Hij is er als zij zich woorden herinneren die Hij tot hen sprak toen Hij nog bij hen was. Jezus gaat voor hen weer leven als hun geest toegankelijk is om het te begrijpen. 

 

En terwijl de leerlingen zich Jezus herinneren, brengen zij ook gaandeweg zijn woorden en daden in praktijk. Zij gaan met elkaar om als Jezus. Zij handelen, leven, breken en delen alles “op Jezus’ wijze”. Zij worden als kleine Jezussen voor elkaar. 

Dat blijkt ook in de eerste lezing, waarin Petrus zegt: “God heeft Hem uit de doden doen opstaan; daarvan zijn wij getuigen”.

 

Het is opvallend hoe de leerlingen Jezus herkennen als gekruisigde, aan zijn verwondingen. Jezus komt niet terug zoals Hij vertrokken is. Hij komt terug zoals voetballers na het winnen van de beker of zoals een renner na het behalen van de zege. Hij komt terug, stralend, maar met de sporen van zijn overwinning in de hand, letterlijk. 

De “nieuwe Jezus” is niet dezelfde als voor zijn lijden en dood. De leerlingen die over Hem getuigen zijn ook niet meer dezelfden.  

 

Als wij, 50 generaties later, Jezus’ verhaal verder vertellen, dat wij verder van Hem getuigen, dan mag dat ook op een andere, eigentijdse manier zijn. Belangrijk is dat zijn beeld herkenbaar blijft. Dat het laat zien dat Hij het écht is, en dat Hij aanwezig is als een Levende.

 

Wanneer wordt Jezus voor ons levend, “van vlees en bloed”? Als Hij meer is dan alleen een naam die wij op zondag een paar keer uitspreken in de kerk. Als Hij meer mag zijn dan kinderlijke fantasie, herinnering en verloren illusies. Als Hij adem krijgt, eten en drinken wordt. Als Hij erbij is wanneer je samen aan tafel gaat. Als Hij een eind met je meegaat, wanneer je op weg bent. 

 

Waar mensen samen vrede bouwen, daar is de Heer (in) hun midden. 

Waar mensen samen bidden, danken, breken en delen, daar “gebeurt” Jezus. 

 

Waar mensen de schrift lezen en doorvertellen, daar “leeft” Jezus. Daar, in de confrontatie met het Evangelie, wordt Jezus het “vleesgeworden woord”, een raadsman en tochtgenoot die met ons mee op weg gaat. 

 

Zo kan Jezus, ook in ons midden, gaandeweg tastbaar en levend worden.

Geloven is dan veel meer dan een vredevolle droom. Geloven is eten en drinken. Geloven is kijken, betasten en beluisteren. Geloven is leven met de Levende.

Geloven gebeurt gaandeweg, gaande-de-weg.

Amen. 

Lieve mensen,
Het evangelie dat we zojuist hoorden kunnen we allen bijna letterlijk navertellen.
Twijfel!
Petrus twijfelde: (al voor Jezus’ dood) “ik ken Hem niet.”
Pilatus twijfelde: “ik vind geen schuld in Hem.”
Jezus twijfelde: “God mijn God, waarom heb Je mij verlaten?”
Maar God houdt zijn woord: “Ik laat je niet in de steek.”

“Twijfel”; het is des mensen!
Thomas leeft in tweestrijd, Thomas wil weten waar nu wel de kern van zijn geloof ligt, wat hem tot christen maakt.
Zal hij meegaan in het dol enthousiaste geloof in de Verrezene, of in de Verrezene die gekruisigd, doorstoken, genageld, vernederd en geschonden werd?

Het antwoord van Jezus liegt er niet om:
“leg je hand in mijn zijde, voel de plaats van de nagels!”
Wanneer Thomas dit terug voor ogen krijgt, reageert hij wél opgeladen: Mijn Heer en mijn God!
En kan zijn hart niet anders dan aan Jezus’ kant gaan staan.

Voor ons is het dan ook goed dat we Thomas hebben die ons er aan herinnert, hoe wij ons niet mogen verliezen in triomfalisme.
Die onze ogen opent om, midden de schoonheid en goedheid van ons bestaan, ook aan de kant van de gekruisigde te blijven…
Misschien lijkt het een domper midden de vreugde van Pasen, van het nieuwe leven dat overal rondom ons open bloeit.
En toch is dat niet, het Paasfeest is de twee te gelijk!
De confrontatie met Jezus’ wonden inspireert niet alleen Thomas ook wij worden erdoor geïnspireerd om de wereld mooier te maken:

Aan de kant van de kleine man gaan staan.
Jezus, Hij en niemand anders maakt van ons een ware christen, doet ons zijn boodschap belijden en vooral navolgen.
Aan de kant duwen, negeren, uitbuiten, tot slaven maken, machtsmisbruik, het is er nog steeds!
En hoe meer aandacht wij hieraan schenken, hoe meer mensen zich ooit mogen en kunnen ‘beter voelen’. Zowel hier rondom ons als wereldwijd!
Thomas volgt zijn hart, hij vertrouwt zich toe.
Een nieuwe Thomas staat op. Een gelovig man.

Naast een diamanten bruiloft, hebben we deze week ook 75 jaar NAVO gevierd!
Al 75 jaar biedt de NAVO veiligheidsgaranties voor haar lidstaten.
Vandaag zijn dat er 32! Dat is ook voor ons!

Samen overleggen zij ‘tegen’ oorlog en bouwen zo toch beetje bij beetje aan een betere wereld...
Hoe ver het ook van ons afstaat, hoe weinig we ook in de pap te brokken hebben, welke bedenkingen we ook hebben...
toch weten we en beseffen we dat we SAMEN STERK ZIJN.

Ook in onze keuze om christen te blijven staan we samen sterk!

Bronnen: A Vandeputte, Dominicus Gent